Laatst aangepast: .
Bij hoveren over een afbeelding verandert deze tijdelijk in een andere afbeelding.
Alles op deze site kan vrij worden gebruikt, met twee beperkingen:
* Je gebruikt het materiaal op deze site volledig op eigen risico. Het kan prima zijn dat er fouten in de hier verstrekte info zitten. Voor eventuele schade die door gebruik van materiaal van deze site ontstaat, in welke vorm dan ook, zijn www.css-voorbeelden.nl en medewerkers daarvan op geen enkele manier verantwoordelijk.
* Deze uitleg wordt regelmatig bijgewerkt. Het is daarom niet toegestaan deze uitleg op welke manier dan ook te verspreiden, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat de uitleg afkomstig is van www.css-voorbeelden.nl en dat daar altijd de nieuwste versie is te vinden. Dit is om te voorkomen dat er verouderde versies worden verspreid.
Een link naar www.css-voorbeelden.nl wordt trouwens altijd op prijs gesteld.
Het linkervoorbeeld werkt in álle browsers, inclusief Internet Explorer 6. Het rechtervoorbeeld werkt in álle browsers, behalve Internet Explorer 6. Dit wordt verder bij de beschrijving van de code uitgelegd.
Persoonlijk vind ik dat Internet Explorer 6, als het enigszins kan, niet meer ondersteund moet worden. Hoe sneller we van dit onveilige onding af zijn, hoe beter.
Links in deze uitleg, vooral links naar andere sites, kunnen verouderd zijn. Op de pagina met links vind je steeds de meest recente links.
Alles op deze site is gemaakt op een systeem met Linux. Daarbij is vooral gebruik gemaakt van Quanta Plus, GIMP en Firefox met extensies. De pdf-bestanden zijn gemaakt met LibreOffice.
Vragen of opmerkingen? Fout gevonden? Ga naar het forum.
Binnen een div staat een <img>, een afbeelding. Niets bijzonders dus. De div heeft dezelfde afmetingen als de afbeeldingen. Als ik over de afbeelding hover, wordt deze verborgen. Tegelijkertijd komt in de div een achtergrond-afbeelding te staan.
Hierdoor verandert de afbeelding dus als ik erover hover. De oorspronkelijke afbeelding moet worden verborgen, omdat deze anders boven de achtergrond-afbeelding van de div zou blijven staan.
Dit werkt in alle browsers, behalve Internet Explorer 6, want die herkent hoveren alleen maar bij 'n <a>, 'n link. Daarom is een tweede voorbeeld bijgevoegd, dat ook werkt in deze verouderde, onveilige browser.
In grote lijnen werkt het hetzelfde, alleen staat de afbeelding binnen een <a>. De achtergrond-afbeelding komt in de <a> te staan. Om dat te kunnen doen moet deze hoogte en breedte krijgen, en om dat weer te kunnen doen moet de <a> in 'n blok-element worden veranderd.
Omdat het geen echte link is, heb ik een tabindex van -1 toegevoegd. Je kunt van link naar link gaan met behulp van de Tab-toets (of op 'n soortgelijke manier). Maar deze link is geen echte link, hij is alleen nodig voor Internet Explorer 6. De tabindex van -1 zorgt ervoor, dat deze link wordt overgeslagen als je met de Tab-toets of zoiets van link naar link gaat.
De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld is rood
gekleurd. Alle voor dit voorbeeld niet-essentiële code is bruin
.
Deze uitleg hoort bij het voorbeeld dat in de download zit. Het voorbeeld uit de download verschilt iets van het voorbeeld hier op de site. In de download ontbreken bijvoorbeeld de witte vlakken met de links. Ook in de kopregels zit vaak wat verschil. Daarnaast kunnen er nog andere (meestal kleine) verschillen zijn.
Als je deze uitleg leest naast de broncode van het voorbeeld op de site, kan het dus bijvoorbeeld zijn dat 'n h1 uit de css bij 'n <h2> uit de html hoort. Maar het gaat niet om hele grote, fundamentele afwijkingen.
Als je dit lastig vindt, downloadt dan de hele handel (ga terug naar het voorbeeld en kies daar voor downloaden). In de download zit 'n voorbeeld dat wel naadloos aansluit op de uitleg in de download.
<!DOCTYPE html>
<html lang="nl">
Een document moet met een doctype beginnen om weergaveverschillen tussen browsers te voorkomen. Zonder doctype is de kans op verschillende (en soms volkomen verkeerde) weergave tussen verschillende browsers heel erg groot.
Geldige doctypes vind je op www.w3.org/QA/2002/04/valid-dtd-list.
Gebruik het volledige doctype, inclusief de eventuele url, anders werkt het niet goed.
Het hier gebruikte doctype is dat van html5. Dit kan al veilig worden gebruikt.
<meta charset="utf-8">
Zorgt dat de browser letters met accenten en dergelijke goed kan weergeven.
utf-8 is de beste charset (tekenset), omdat deze alle talen van de wereld (en nog heel veel andere extra tekens) bestrijkt, maar toch niet meer ruimte inneemt voor de code, dan nodig is. Als je utf-8 gebruikt, hoef je veel minder entiteiten (ä
en dergelijke) te gebruiken, maar kun je bijvoorbeeld gewoon ä gebruiken.
Deze regel moet zo hoog mogelijk komen te staan, als eerste regel binnen de head, omdat hij anders door sommige browsers niet wordt gelezen.
<link rel="stylesheet" href="../../css/naam-van-stylesheet.css" />
Dit stukje code heeft in dit voorbeeldbestand geen enkel nut. Normaal genomen is het een verwijzing naar een extern stylesheet, waarin de style staat. In dit voorbeeld verwijst de href
naar een niet bestaand bestand. In html5 is de toevoeging type="text/css"
niet meer nodig, omdat dit standaard al zo staat ingesteld.
De bedoeling is dat je bovenstaande regels aanpast voor je eigen bestand. De hele style, die onder deze regels in de <head> staat, wordt dan in het externe bestand geplaatst waar de href
naar verwijst. In dat bestand komt de style precies zo te staan, zoals die nu in de <head> staat. Het bestand moet eindigen op .css.
Voordeel van een externe stylesheet is onder andere, dat deze geldig is voor alle pagina's, waaraan deze is gelinkt. 'n Verandering in de lay-out hoef je dan maar op één enkele centrale plek te aan te brengen.
In die externe stylesheet zet je alles wat in dit voorbeeld tussen <style>
en </style>
staat (zonder deze begin- en eindregel).
De bovenste regel is voor de algemene stylesheet, geldig voor alle browsers. Dit is gewoon 'n link die naar 'n bestand elders verwijst, waar de css in staat. Op de plaats van "../../css/naam-van-stylesheet.css"
moet je pad naar en naam van jouw stylesheet invullen.
<style>
Voor de duidelijkheid staat de style hier in het bestand zelf, maar het is beter deze in een apart stylesheet te zetten, zoals hierboven beschreven. In die stylesheet komt alles wat tussen bovenstaande regel en </style>
staat.
Technisch gezien is er geen enkel bezwaar om het in die stylesheet te zetten met dezelfde vreselijke lay-out als die ik in dit voorbeeld gebruik. Maar als je dat doet, garandeer ik je hele grote problemen omdat het volstrekt onoverzichtelijk is. Ik gebruik alleen deze lay-out omdat het anders veel te veel regels worden.
Voorbeeld van 'n goede lay-out in je css:
div#header-buiten
{
position: absolute;
right: 16px;
width: 100%;
height: 120px;
background: yellow;
}
div#header-binnen
{
margin-left: 16px;
height: 120px;
text-align: center;
}
body
Het element waarbinnen de hele pagina staat. Veel instellingen die hier worden opgegeven, worden geërfd door de kinderen van <body>. Ze gelden voor de hele pagina, tenzij ze later worden gewijzigd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de lettersoort, de lettergrootte en de voorgrondkleur.
margin: 0; padding: 0;
Slim om te doen, is soms wat afwijkend in verschillende browsers.
font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;
Lettersoort. Als er geen Arial is, wordt gezocht naar Helvetica. Als dat er ook niet is in ieder geval 'n lettersoort zonder schreef (dwarsstreepjes).
font-size: 110%;
Iets groter dan standaard. 't Zal de leeftijd zijn, maar ik vind de standaardgrootte wat te klein.
Ik gebruik hier % als eenheid, en voor alle andere lettergroottes gebruik ik em. Dat komt door Internet Explorer. Als ik als maateenheid iets als px neem, kunnen gebruikers van Internet Explorer de lettergrootte niet veranderen.
Maar als ik overal em neem als maateenheid, wat dan voor de hand zou liggen, kom ik in de problemen met versies van Internet Explorer ouder dan versie 8. De stappen van de verkleining of vergroting zijn in die browsers zo groot, dat 't gelijk onleesbaar klein of absurd groot is.
Als je nou echter bij body geen em gebruikt (font-size: 1.1em;
zou hetzelfde moeten zijn als font-size: 110%;
), dan is de lettergrootte in Internet Explorer te veranderen, en in oudere versies dan versie 8 zijn de tussenstappen teruggebracht tot normale grootte.
Dit werkt ook als je als lettergrootte 100% invult. Dat heeft geen enkele invloed op de lettergrootte, behalve dus dat de tussenstappen in oudere versies nu normaal werken.
In Internet Explorer 8 is deze bug eindelijk gerepareerd. Aangezien we waarschijnlijk nog vele jaren met oudere versies dan Internet Explorer 8 zitten opgescheept, zal deze truc ook nog jaren moeten worden toegepast.
color: black;
Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.
Hoewel dit de standaardkleur is, geef ik de kleur toch op. Hieronder geef ik een achtergrondkleur op. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond- en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als ik nu de achtergrondkleur verander, maar niet de voorgrondkleur, loop ik het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.
Door beide op te geven, weet ik redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important
heeft gebruikt, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.
background: #ff9;
Achtergrondkleurtje.
div#content
De div met id="content". De div waarbinnen alles staat. Deze is alleen nodig om te kunnen centreren en zo.
width: 700px;
Breedte. Door de div 'n breedte te geven, kan ik horizontaal centreren op de manier zoals ik gelijk hieronder doe.
margin: 20px auto 0;
Omdat voor links geen waarde is ingevuld, krijgt links automatisch dezelfde waarde als rechts. Hier staat dus eigenlijk 20xp auto 0
auto in de volgorde boven - rechts - onder - links. Aan de bovenkant van het venster van de browser wat ruimte. Links en rechts auto, wat hier betekent 'evenveel'. De div, en dus de inhoud daarvan, staat dus altijd horizontaal gecentreerd, ongeacht de grootte van het venster van de browser.
Deze manier van horizontaal centreren van een blok-element werkt alleen als het te centreren blok-element een breedte heeft.
text-align: center;
Alle inline-elementen zoals afbeeldingen en tekst horizontaal centreren.
Deze eigenschap wordt geërfd door de kinderen. Beide afbeeldingen en hun onderschriften staan in een eigen div. Deze eigenschap geldt dus ook voor die twee divs. Door hem hier neer te zetten, hoef ik hem niet bij beide divs apart neer te zetten. Dat spaart dus 'n regeltje css uit.
Voor de afbeeldingen maakt dit hier geen enkel verschil, want die passen al precies. Maar voor de tekst onder de afbeeldingen maakt het wel verschil. Deze wordt nu horizontaal gecentreerd binnen de div waar ook de afbeelding in staat. En omdat deze divs even breed zijn als de afbeelding, komen de onderschriften horizontaal gecentreerd onder de afbeelding te staan.
div#voor-ie-6
De div met id="voor-ie-6". De div waar de constructie in staat die ook in Internet Explorer 6 werkt.
float: left;
Zet de div zo hoog mogelijk neer en dan zo ver mogelijk naar links. Omdat deze div binnen div#content
staat, komt hij helemaal aan de linkerkant van div#content
te staan.
width: 320px;
Bij text-align center; heb ik opgegeven dat tekst binnen deze div (dat is hier het onderschrift bij de afbeelding) horizontaal moet worden gecentreerd. Om dat te kunnen doen, moet de div 'n breedte hebben. Ik maak hem even breed als de erin staande afbeelding. Daardoor wordt de tekst ook gelijk horizontaal gecentreerd ten opzichte van de afbeelding en komt dus netjes midden onder de afbeelding te staan.
a
Alle links. Dat is er hier maar eentje, daarom gebruik ik ook geen class of zo.
display: block;
Een <a> is van zichzelf een inline-element. Door er een blok-element van te maken, kan ik eigenschappen als breedte en hoogte gebruiken.
width: 320px; height: 240px;
Bij hoveren moet er een achtergrond-afbeelding binnen de <a> komen te staan. Een achtergrond-afbeelding heeft van zichzelf geen afmetingen, hij vult alleen het element waar hij in staat. Daarom moet ik aan dat element, hier dus de <a>, een afmeting geven. Ik maak de <a> even groot als de afbeelding die erin komt te staan, zodat deze helemaal zichtbaar is.
De hoogte is ook nodig om een lichtshow te voorkomen: in de link staat 'n afbeelding. Omdat die afbeelding binnen de link staat, werkt hoveren over de volle oppervlakte van de afbeelding, die 320 px breed en 240 px hoog is. Maar als ik over de afbeelding hover, wordt die verborgen. Waardoor de link opeens geen inhoud meer heeft, dus ook geen hoogte en breedte meer, waardoor hoveren niet meer werkt.
Dus komt de afbeelding weer terug. Maar dan werkt hoveren weer, waardoor de afbeelding weer verdwijnt. Haal hoogte en breedte hier maar 'ns weg, en hover dan maar 'ns over de linkerafbeelding, dan zie je wat ik bedoel. 'n Stroboscoop uit de jaren zestig is er niks bij.
a img
De afbeeldingen binnen 'n link. Dat is hier alleen de afbeelding uit het eerste voorbeeld.
border: 0;
Een afbeelding binnen een link krijgt automatisch een blauwe border. Deze kleur is dermate lelijk dat hij beslist door een kleurenblinde, contactgestoorde mensenhater moet zijn bedacht (en blauw is nog wel m'n lievelingskleur, kun je nagaan). Weg ermee!
a:hover img
Als ik over de link hover, doe dan iets met de erin zittende afbeelding.
display: none;
Verberg de afbeelding. Dit is nodig omdat de vervangende afbeelding 'n achtergrond-afbeelding binnen de <a> is. Deze komt dus achter de <img> te staan, achter de originele afbeelding. Waardoor je hem niet ziet. Maar als ik de originele afbeelding gewoon verberg, zie je hem wel.
a:hover
Als ik over de link hover. En omdat binnen de link 'n afbeelding zit, betekent dit hier: als ik over de afbeelding hover.
background: url(088-pics/vervang.jpg);
Zet een achtergrond-afbeelding in de link. De maten en zo heb ik al opgegeven bij a. Nu zie ik dus 'n andere afbeelding dan de originele, want de originele wordt bij a:hover img verborgen.
cursor: default;
Cursor niet in 't handje dat bij 'n link hoort veranderen, want dit is geen echte link.
div#geen-ie-6
De div met id="geen-ie-6". De div waar de constructie in staat die in alle browsers behalve Internet Explorer 6 werkt.
float: right;
Zet de div zo hoog mogelijk neer en dan zo ver mogelijk naar rechts. Omdat deze div binnen div#content
staat, komt hij dus helemaal aan de rechterkant van div#content
te staan.
width: 320px; height: 240px;
Bij hoveren moet er een achtergrond-afbeelding binnen de div komen te staan. Een achtergrond-afbeelding heeft van zichzelf geen afmetingen, hij vult alleen het element waar hij in staat. Daarom moet ik aan dat element, hier dus de div, een afmeting geven. Ik maak de div even groot als de afbeelding die erin komt te staan, zodat deze helemaal zichtbaar is.
div#geen-ie-6 img
De afbeeldingen binnen de div met id="geen-ie-6". Dat is er hier maar eentje.
vertical-align: bottom;
Verschil in hoogte als niet wordt gecorrigeerd.
Anders dan bij het linkervoorbeeld, waar de afbeelding binnen 'n <a> staat en de tekst daarbuiten, staan afbeelding en tekst hier in hetzelfde element: de div.
Deze div heeft de breedte van de afbeelding, waardoor de tekst eronder komt te staan, want deze past gewoon niet meer op de regel.
(Internet Explorer 6 en 7 zetten foutief het eerste woord van de tekst áchter de afbeelding, vandaar de spatie tussen afbeelding en tekst in de html.)
'n <img> is 'n inline-element, net zoals tekst. De onderkant van de afbeelding komt gelijk te staan met de onderkant van de letter m. Daardoor is er onder de afbeelding 'n heel klein beetje extra ruimte, zodat ook letters als p en q nog op de regel passen.
Hierdoor komt de tekst onder de afbeelding 'n heel klein beetje lager te staan. Dit is op de afbeelding vooral bij de letters 'e' en 'r' goed te zien.
Maar bij de afbeelding links gebeurt dat dus niet. Daardoor ontstaat er 'n klein verschil in hoogte tussen beide onderschriften, wat er slordig uitziet.
Daarom zet ik de afbeelding gelijk met de onderkant van de staartletters zoals p en q. Nu staan beide onderschriften op gelijke hoogte.
div#geen-ie-6:hover img
Als ik over de div met ie="geen-ie-6" hover, doe dan iets met de afbeeldingen daarbinnen. Dat is er hier maar eentje.
visibility: hidden;
Verberg de afbeelding. Ik gebruik geen display: none;
, omdat dat de afbeelding te goed verbergt. De afbeelding verdwijnt dan helemaal, waardoor in de div opeens alleen nog maar het onderschrift staat. Dit komt dan dus bovenin de div te staan.
Met visibility
kan ik de afbeelding wel verbergen, maar de ruimte wordt nog steeds bezet, al zie ik de afbeelding niet meer. Hierdoor blijft het onderschrift gewoon op z'n plaats staan.
Ik moet de afbeelding wel verbergen, want de vervangende afbeelding is 'n achtergrond-afbeelding. Deze achtergrond-afbeelding zou achter de originele worden neergezet, waardoor je hem niet zou zien.
div#geen-ie-6:hover
Als ik over de div met id="geen-ie-6" hover.
background: url(088-pics/vervang.jpg);
Toon de vervangende afbeelding als achtergrond-afbeelding in de div. Omdat ik deze div bij div#geen-ie-6 dezelfde hoogte en breedte heb gegeven als de originele afbeelding, heeft de vervangende afbeelding ook precies dezelfde afmetingen.
Gebruik vooral geen FrontPage, Publisher of Word (alle drie van Microsoft). Deze programma's maken niet-standaard code die alleen goed te bekijken is in Internet Explorer. In alle andere browsers zie je grotendeels bagger, áls je al iets ziet.
Publisher en Word zijn niet bedoeld om websites mee te maken. FrontPage is zwaar verouderd en wordt niet meer onderhouden door Microsoft. Als je beslist iets van Microsoft wilt gebruiken, schaf dan (voor honderden euro's) een nieuwer programma aan, dat zich wel aan de standaarden houdt.
Je kunt natuurlijk ook een goed gratis programma gebruiken. Links naar dat soort programma's vind je op de pagina met links onder Gereedschap → wysiwyg-editor.
Maar het allerbeste is om gewoon zelf html, css, enz. te leren, omdat zelfs het allerbeste programma het nog steeds zwaar verliest van 'n op de juiste manier met de hand gemaakte pagina.
Het allereerste dat je moet invoeren is het doctype, vóór welke andere code dan ook. Een lay-out met een missend of onvolledig doctype ziet er totaal anders uit dan een lay-out met een geldig doctype. Wát er anders is, verschilt ook nog 'ns tussen de diverse browsers. Als je klaar bent en dan nog 'ns 'n doctype gaat invoeren, weet je vrijwel zeker dat je van voren af aan kunt beginnen met de lay-out.
Geldige doctypes vind je op www.w3.org/QA/2002/04/valid-dtd-list.html.
Gebruik het volledige doctype, inclusief de url, anders werkt het niet goed.
Gebruik een 'strict' doctype of het doctype voor html5. Deze zijn bedoeld voor nieuwe sites. Het transitional doctype is bedoeld voor al bestaande sites, niet voor nieuwe. Het transitional doctype staat talloze tags toe, die in html5 zijn verboden. Deze tags worden al zo'n tien jaar afgeraden. Het transitional doctype is echt alleen bedoeld om de puinhoop van vroeger, toen niet volgens standaarden werd gewerkt, enigszins te herstellen.
Het strict doctype staat verouderde tags niet toe. Daardoor kan met 'n strict doctype, of het nu html of xhtml is, probleemloos worden overgestapt naar html5. Met een transitional doctype en het gebruik van afgekeurde tags kun je niet overstappen naar html5. Je moet dan eerst alle verouderde tags verwijderen, wat echt ontzettend veel werk kan zijn.
Als het om een lay-out of iets dergelijks gaat: zorg eerst dat header, kolommen, footer, menu, en dergelijke staan en bewegen zoals je wilt, en ga dan pas details binnen die blokken invullen. In eerste instantie gebruik je dus bijvoorbeeld 'n leeg blok voor waar uiteindelijk het menu komt te staan.
Als je begint met allerlei details, is er 'n heel grote kans dat die de werking van de blokken gaan verstoren. Bouw eerst het huis, en ga dan pas de kamers inrichten. Als de blokken eenmaal werken zoals je wilt, zul je het gelijk merken als 'n toegevoegd detail als tekst of 'n afbeelding iets gaat storen. Daarvoor moet je natuurlijk wel regelmatig controleren in verschillende browsers of alles nog wel goed werkt.
Je kunt de blokken tijdens het aanpassen opvullen met bijvoorbeeld <br />1<br />2<br />3 enz., tot ze de juiste hoogte hebben. Het is handig om aan het einde even iets toe te voegen als 'laatste', zodat je zeker weet dat er niet drie regels onderaan naar 't virtuele walhalla zijn verhuisd.
Om de breedte te vullen kun je het best 'n kort woord als 'huis' duizend keer of zo herhalen. Ook hier is het handig om aan 't einde (en hier ook aan 't begin) 'n herkenningsteken te maken, zodat je zeker weet dat je de hele tekst ziet.
Valideren, valideren, valideren en dan voor 't slapen gaan nog 'ns valideren.
Valiwie???
Valideren is het controleren van je (x)html en css op 'n hele serie fouten. Computers zijn daar vaak veel beter in dan mensen. Als je 300 keer <h2> hebt gebruikt en 299 keer </h2> vindt 'n computer die ene missende </h2> zonder enig probleem. Jij ook wel, maar daarna ben je misschien wel aan vakantie toe.
(x)html kun je valideren op: validator.w3.org
css kun je valideren op: jigsaw.w3.org/css-validator
Valideren kan helpen om gekmakende fouten te vinden. Valid code garandeert ook dat de weergave in verschillende browsers (vrijwel) hetzelfde is. En valid code is over twintig jaar ook nog te bekijken.
Het eerste deel van deze tekst is voor alle voorbeelden hetzelfde. Eventueel specifiek voor dit voorbeeld geldende dingen staan verderop onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld.
Toegankelijkheid (accessibility in het Engels) is belangrijk voor bijvoorbeeld blinden die een spraakbrowser gebruiken, of voor motorisch gehandicapte mensen die moeite hebben met het bedienen van een muis. Een spider van een zoekmachine (dat is het programmaatje wat de site indexeert voor de zoekmachine) is te vergelijken met een blinde. Als je je site goed toegankelijk maakt voor gehandicapten, is dat dus gelijk goed voor een hogere plaats in een zoekmachine. Dus als je 't niet uit sociale motieven wilt doen, kun je 't uit egoïstische motieven doen.
(Op die plaats in de zoekmachine heb je maar beperkt invloed. De toegankelijkheid van je site is maar één van de factoren, maar zeker niet onbelangrijk.)
Als je bij het maken van je site al rekening houdt met toegankelijkheid, is dat nauwelijks extra werk. 't Is ongeveer te vergelijken met inbraakbescherming: doe dat bij 'n nieuw huis en 't is nauwelijks extra werk, doe 't bij 'n bestaand huis en 't is al snel 'n enorme klus.
Enkele tips die helpen bij toegankelijkheid:
Accesskeys (sneltoetsen) kun je beter niet gebruiken, deze gaven te veel problemen omdat ze vaak dubbelop zijn met sneltoetsen voor de browser of andere al gebruikte sneltoetsen. Bovendien is voor de gebruiker meestal niet duidelijk welke toetsen het zijn.
In de komende html5 waren ze eerst niet toegestaan, maar inmiddels lijkt het erop dat ze toch worden toegestaan, maar op 'n andere manier dan in html 4.01. Ik ga ze zelf pas weer gebruiken als duidelijk is hoe ze gaan werken, en als ze beter zijn uitgedacht dan in html 4.01 het geval was, want bij een goede toepassing is het op zich een heel goed idee.
In het verleden werd vaak aangeraden de volgorde van de code aan te passen. Een menu bijvoorbeeld kon in de html onderaan worden gezet, terwijl het op het scherm met behulp van css bovenaan werd gezet. Inmiddels zijn screenreaders en dergelijke zo verbeterd, dat dit niet meer wordt aangeraden. De volgorde in de html kan tegenwoordig beter hetzelfde zijn als op het scherm, omdat het anders juist verwarrend kan werken.
Een andere mogelijkheid is een zogenaamde skip-link: een link die je buiten het scherm parkeert met behulp van css, zodat hij normaal genomen niet te zien is. Zo'n link is wel zichtbaar te maken in speciale programma's zoals spraakbrowsers. Die link staat boven het menu en linkt naar de inhoud van de pagina, zodat mensen met één klik het hele menu kunnen passeren.
Van oorsprong was html een taal om wetenschappelijke documenten weer te geven, pas later is hij gebruikt voor lay-out. Maar daar is hij dus eigenlijk nooit voor bedoeld geweest. Het gebruiken van html voor lay-out leidt tot enorme problemen voor gehandicapten en tot een lage plaats in zoekmachines.
De html hoort alleen inhoud te bevatten, lay-out doe je met behulp van css. Die css moet in een extern stylesheet staan of, als hij alleen voor één bepaalde pagina van toepassing is, in de head van die pagina. Zoekmachines zijn ook niet dol op een oerwoud van inline-stijlen (dat zijn stijlen in de tag zelf: <div style="...">
.)
Breng een logische structuur aan in je document. Gebruik een <h1> voor de belangrijkste kop, een <h2> voor een subkop, enz. Spraakbrowsers en dergelijke kunnen van kopregel naar kopregel springen. En een zoekmachine gaat ervan uit dat <h1> belangrijke tekst bevat.
Dit geldt voor al dit soort structuurbepalende tags.
Als een <h1> te grote letters geeft, maak daar dan met behulp van je css 'n kleinere letter van, maar blijf die <h1> gewoon gebruiken. Op dezelfde manier kun je al dit soort dingen oplossen.
Frames zijn een volstrekt verouderde techniek, die heel veel nadelen met zich meebrengt. <iframe>'s hebben voor een deel dezelfde nadelen. Eén van die nadelen is dat de verschillende frames voor zoekmachines, schermlezers, en dergelijke als los zand aan elkaar hangen, omdat ze los van elkaar worden weergegeven. Ze staan wel naast elkaar op het scherm, maar er zit geen verband tussen.
Als je 'n stuk code vaker wilt gebruiken, zoals 'n menu dat op elke pagina hetzelfde is, voeg dat dan in met PHP of SSI. Dan wordt de pagina niet in de browser, maar al op de server samengesteld. Hierdoor zien zoekmachines, schermlezers, en dergelijke één pagina, net zoals wanneer je maar één pagina met html zou hebben geschreven.
lang=".."
. Ik doe dat op mijn eigen site maar af en toe, omdat de tekst (en vooral de code) een mengsel is van Engels, Nederlands en eigengemaakte namen. Dit soort teksten is gewoon niet goed in te delen in een taal.<abbr>
bij afkortingen. Doe dat de eerste keer op een pagina samen met de title-eigenschap: <abbr title="en dergelijke">e.d.</abbr>
. Daarna kun je op dezelfde pagina volstaan met <abbr>e.d.</abbr>
. Doe je dit niet, dan is er 'n grote kans dat 'n spraakbrowser e.d. uit gaat spreken als Ed, en 'n zoekmachine kan er ook geen chocola van maken.De spider van 'n zoekmachine, spraakbrowsers, en dergelijke kunnen geen plaatjes 'lezen'. Het is soms verbazingwekkend om te zien hoe veel, of eigenlijk: hoe weinig tekst er overblijft op een pagina als de plaatjes worden weggehaald. Het zelfde geldt voor die fantastisch mooie flash-pagina's, als daarbij geen voorzieningen voor dit soort programma's zijn aangebracht.
Op Linux kun je met Lynx kijken hoe je pagina eruitziet zonder plaatjes en dergelijke, als echt alleen de tekst overblijft. Een installatie-programma voor Lynx op Windows is te vinden op csant.info/lynx.
In Windows kun je ook het gratis programma WebbIE installeren. WebbIE laat de pagina zien, zoals een spraakbrowser en dergelijke hem zien. WebbIE is te downloaden vanaf www.webbie.org.uk.
Ten slotte kun je je pagina nog online laten controleren op 'n behoorlijk aantal sites. Ik noem er hier enkele. Helaas zijn ze bijna allemaal Engelstalig.
toptal.com/designers/colorfilter Laat zien hoe een kleurenblinde de site ziet.
wave.webaim.org Deze laat grafisch zien hoe de toegankelijkheid is. Heel erg duidelijk, maar bij grotere pagina's wordt 't al snel erg chaotisch.
Deze constructie heeft geen invloed op de toegankelijkheid.
Laatst gecontroleerd op 10 april 2012.
(Internet Explorer 6 is voor het laatst gecontroleerd op 25 april 2010. Op deze browser test ik niet meer. Maar omdat de code nauwelijks is veranderd, neem ik aan dat dit voorbeeld ook nog werkt in Internet Explorer 6.)
Dit voorbeeld is getest in Firefox, Opera, Safari, Google Chrome, Internet Explorer 6, 7, 8 en 9 in de resoluties 800x600, 1024x768, 1280x1024 en 1440x900. Steeds met de laatste versie van die browsers, omdat ik geen zin heb om rekening te houden met mensen die met zwaar verouderde browsers surfen. Dat is trouwens vragen om ellende, want updates van browsers hebben heel vaak met beveiligingsproblemen te maken. In de resoluties 1024x768, 1280x1024 en 1440x900 is ook in- en uitzoomen en een kleinere en grotere letter getest. Er is ingezoomd en vergroot tot zover de browser kan, maar niet verder dan tot 200%.
Eventuele problemen met betrekking tot zoomen en lettergrootte staan bij Bekende problemen.
Er is getest met behulp van muis en toetsenbord.
Naast deze 'gewone' browsers is ook getest in Lynx, WebbIE, NVDA en Fangs Screen Reader Emulator. Lynx is een browser die alleen tekst laat zien en geen css gebruikt. WebbIE is een browser die gericht is op mensen met een handicap. NVDA is een screenreader, zoals die door blinden wordt gebruikt. Fangs Screen Reader Emulator is een extensie bij Firefox, die de pagina laat zien zoals een screenreader hem ziet.
Als het voorbeeld in deze vier programma's toegankelijk is, zou het in principe toegankelijk moeten zijn in alle aangepaste browsers en dergelijke. En dus ook voor zoekmachines, want een zoekmachine is redelijk vergelijkbaar met een blinde. Eventuele opmerkingen over de toegankelijkheid van dit voorbeeld staan onderaan Toegankelijkheid en zoekmachines onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld.
Alleen op de hierboven genoemde systemen en browsers is getest. Er is dus niet getest op bijvoorbeeld mobiele systemen als iOS of Android, en ook niet op apparaten als smartphones, iPad, enz. De kans is heel erg groot dat dit voorbeeld niet (volledig) werkt op dat soort systemen en apparaten. Om het wel (volledig) werkend te krijgen, zul je vaak wijzigingen en/of aanvullingen moeten aanbrengen.
De html is gevalideerd met de validator van w3c, de css ook. Als om een of andere reden niet volledig gevalideerd kon worden, wordt dat bij Bekende problemen vermeld.
Nieuwe browsers test ik pas als ze uit het bèta-stadium zijn, omdat er anders 'n redelijke kans is dat ik 'n bug zit te omzeilen, die voor de uiteindelijke versie nog gerepareerd wordt. Dit voorbeeld is alleen getest in de hierboven met name genoemde browsers. Vragen over niet-geteste browsers kan ik niet beantwoorden, en het melden van fouten in niet-geteste browsers heeft ook geen enkel nut. (Melden van fouten, problemen, enz. in wel geteste browsers: graag!)
Alleen grotere wijzigingen worden hier vermeld, geen dingen als een link die is geüpdatet.
:
Nieuw opgenomen.
2 april 2011:
body
toegevoegd: color: black;
In Internet Explorer 6 werkt alleen de eerste methode, die waarbij de afbeelding binnen 'n link staat. Persoonlijk vind ik dat je Internet Explorer 6 niet meer zou moeten ondersteunen, tenzij het echt niet anders kan. Deze onveilige, slechte browser had allang verdwenen moeten zijn.