Met behulp van border-radius gemaakte cirkel, ellips en onregelmatige rondhoekige figuren - uitleg
Laatst aangepast: .
Korte omschrijving
Met behulp van border-radius
worden een cirkel, een ellips en enkele vormen met onregelmatige ronde hoeken gemaakt.
BELANGRIJK
Deze uitleg hoort bij het voorbeeld dat in de download zit. Het voorbeeld uit de download verschilt iets van het voorbeeld hier op de site. In de download ontbreekt bijvoorbeeld de navigatie voor de site. Ook in de kopregels zit vaak wat verschil. Daarnaast kunnen er nog andere (meestal kleine) verschillen zijn.
Als je deze uitleg leest naast de broncode van het voorbeeld op de site, kan het dus bijvoorbeeld zijn dat 'n <h1> uit de css bij 'n <h2> uit de html hoort. Maar het gaat niet om hele grote, fundamentele afwijkingen.
Als je dit lastig vindt, kun je bovenaan de pagina de hele handel downloaden. In de download zit 'n voorbeeld dat wel naadloos aansluit op de uitleg in de download.
Als je deze handleiding graag uitprint (zonde van het bos), gebruik dan de pdf in de download. Deze pagina is niet geoptimaliseerd voor printen, de pdf kan wel makkelijk worden geprint.
Alles op deze site kan vrij worden gebruikt, met drie beperkingen:
* Je gebruikt het materiaal op deze site volledig op eigen risico. Het kan prima zijn dat er fouten in de hier verstrekte info zitten. Voor eventuele schade die door gebruik van materiaal van deze site ontstaat, in welke vorm dan ook, zijn www.css-voorbeelden.nl en medewerkers daarvan op geen enkele manier verantwoordelijk.
* Deze uitleg wordt regelmatig bijgewerkt. Het is daarom niet toegestaan deze uitleg op welke manier dan ook te verspreiden, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat de uitleg afkomstig is van www.css-voorbeelden.nl en dat daar altijd de nieuwste versie is te vinden. Dit is om te voorkomen dat er verouderde versies worden verspreid.
* Het kan zijn dat materiaal is gebruikt dat van anderen afkomstig is. Dat materiaal kan onder een bepaalde licentie vallen, waardoor het mogelijk niet onbeperkt gebruikt mag worden. Als dat zo is, wordt dat vermeld onder Inhoud van de download en licenties.
Een link naar www.css-voorbeelden.nl wordt trouwens altijd op prijs gesteld.
Alle code is geschreven in een afwijkende
lettersoort en -kleur. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code), is in de hele uitleg onderstippeld blauw
. Alle niet-essentiële code is bruin
. (In de inhoudsopgave staat alles vanwege de leesbaarheid in een gewone letter.)
Opmerkingen
Links in deze uitleg, vooral links naar andere sites, kunnen verouderd zijn. Op de pagina met links vind je steeds de meest recente links.
Dit voorbeeld is gemaakt op een systeem met Linux (Kubuntu). Daarbij is vooral gebruik gemaakt van Visual Studio Code, GIMP en Firefox met extensies. De pdf-bestanden zijn gemaakt met LibreOffice.
Vragen of opmerkingen? Fout gevonden? Ga naar het forum.
Achterliggend idee
In het verleden waren voor ronde hoeken allerlei ingewikkelde constructies nodig met voor elke hoek een aparte afbeelding (en soms zelfs meerdere afbeeldingen per hoek). Bij een kleinere of grotere lettergrootte of bij zoomen viel de hele constructie vaak volledig uit elkaar.
De vorige versie van dit voorbeeld gebruikte dat Shakespeareaanse drama ook nog, maar deze versie gebruikt een css-eigenschap: border-radius
. In vergelijking met eerdere constructies is dit dodelijk simpel.
Omdat de browser nu zelf kan berekenen, hoe de hoek precies moet worden weergegeven, levert zoomen geen enkel probleem meer op. Bij inzoomen (vergroten) wordt een afbeelding al snel blokkerig, maar bij border-radius
wordt gewoon een nieuwe berekening gemaakt, en wordt een volledig nieuwe hoek getekend.
Hoewel je wel ronde hoeken ziet, is het element in werkelijkheid nog steeds een rechthoek. Op de afbeelding is een vierkante <div> met behulp van border-radius
in een cirkel veranderd. (Het gaat hier om een <div>, maar voor andere elementen geldt precies hetzelfde.)
Wat je op het scherm ziet, is alleen de witte achtergrond van de <div> en de zwarte ronde border, beide met behulp van border-radius
afgerond.
Maar in werkelijkheid is de <div> nog steeds gewoon een vierkant. De wérkelijke buitenkant van de <div> wordt op de afbeelding aangegeven met een gestippelde lijn. Voor andere elementen is dit de échte buitenkant van de <div>.
Eigenaardigheden en valstrikken van border-radius
Tekst
Op de afbeelding iets hierboven is tekst in de <div> gezet. Ook voor die tekst is de gestippelde lijn de buitenkant van de <div>, en niet de afgeronde hoeken. Als je dus tekst in een element met ronde hoeken wilt zetten, moet je goed opletten dat de tekst niet buiten de ronde hoeken komt te staan. Vooral bij grotere ronde hoeken zal dat snel het geval zijn.
In het voorbeeld staat heel weinig tekst, dus daar gaat het goed. Maar op de afbeelding iets hierboven is meer tekst neergezet, en daar staat de tekst aan alle kanten ruim buiten de cirkel.
(Er wordt wel gewerkt aan een eigenschap, waarmee je tekst binnen een vorm kunt zetten: shape-inside
. Maar voorlopig is daar zelfs nog geen ontwerp-specificatie voor. Toevallig verscheen tijdens het maken van dit voorbeeld een artikel op css-tricks.com, waarin wordt beschreven hoe dit op het ogenblik kan. Waanzinnig ingewikkeld, maar het kán, met alleen css en html.)
Hoveren, aanraken, klikken, en dergelijke
Hoveren, aanraken, klikken, en dergelijke werken alleen binnen de afgeronde hoeken. Als je op de afbeelding iets hierboven binnen de stippellijn zou klikken, maar buiten de witte cirkel, heeft dat geen enkel effect.
Eigenschappen die wel of niet border-radius negeren
Behalve borders zijn er meer eigenschappen die beïnvloed kunnen worden door border-radius
. Maar sommige eigenschappen negeren border-radius
volledig, andere krijgen wel ronde hoeken. Om enige logica in die verdeling te ontdekken moet je vermoedelijk schatgraver of zoiets zijn. Zo wordt een afbeelding wel afgerond, maar een met border-image
gemaakte rand niet.
border
Zoals op de afbeelding iets hoger is te zien, krijgt een border de bij border-radius
opgegeven ronde hoeken.
background
background
is eigenlijk een verzamelnaam voor een hele reeks afzonderlijke eigenschappen. Van deze reeks hebben background-color
en background-image
met hoeken te maken. Beide kunnen met behulp van border-radius
ronde hoeken krijgen. Of er wel of geen border is gebruikt, maakt daarbij niet uit.
Op de afbeelding iets hoger heeft de witte achtergrond ronde hoeken. Op de afbeelding hiernaast heeft de achtergrond-afbeelding ronde hoeken. (De werkelijke omtrek van de <div> wordt weer aangegeven met een stippellijntje.)
box-shadow
Ook box-shadow
luistert naar border-radius
. Op de afbeelding hier gelijk boven is een zwarte box-shadow aan de <div> gegeven. Deze krijgt keurig de bij border-radius
opgegeven ronde hoeken.
'replaced elements'
'Replaced elements' zijn elementen die worden vervangen door iets anders: <img>, <iframe>, <video> en <embed>. In de html staat bijvoorbeeld niet de echte afbeelding, maar een link naar de afbeelding. Ook deze elementen kunnen met border-radius
ronde hoeken krijgen. Als je daar lol in hebt, zou je dus een cirkelvormige video kunnen afspelen.
outline en border-image
Dan twee eigenschappen die border-radius
straal negeren. Een outline wordt altijd naast de werkelijke omtrek van het element neergezet. (De stippellijn op de afbeeldingen iets hoger is eigenlijk gewoon een outline.)
Hetzelfde geldt voor border-image
, waarbij een afbeelding wordt gebruikt om een border te maken.
Beide hebben altijd rechte hoeken.
Syntax
Bij de voorbeelden wordt de syntax van border-radius
ook besproken. Maar het is daar soms wat lastig om de regelmaat in de opgegeven de waarden te zien. Vandaar dat de syntax hier apart wordt besproken. Het kan trouwens helpen als je minimaal acht vingers hebt, omdat je soms tot acht moet tellen. Als dat niet zo is, zijn tenen ook bruikbaar.
border-radius
is een zogenaamde 'shorthand': een kortere manier om een aantal eigenschappen op te schrijven. In dit geval afzonderlijke eigenschappen voor de vier afzonderlijke hoeken: border-top-left-radius
, border-top-right-radius
, border-bottom-right-radius
en border-bottom-left-radius
.
Hier wordt border-top-left-radius
beschreven, dat bij de linkerbovenhoek hoort, maar de andere drie werken precies hetzelfde, maar dan voor de andere drie hoeken.
Als bij border-top-left-radius
maar één waarde wordt opgegeven, geldt die voor de radius in horizontale en in verticale richting. (De radius is de helft van de straal, de doorsnede, van een cirkel.)
Op de afbeelding links is border-top-left-radius: 60px;
gebruikt. Omdat maar één waarde is gebruikt, is de radius in beide richtingen even groot, waardoor een cirkelvormige hoek ontstaat.
Op de afbeelding rechts is border-top-left-radius: 30px 60px;
gebruikt. Als twee waarden worden gebruikt, is de eerste waarde de radius in horizontale richting en de tweede waarde die in verticale richting. Hierdoor ontstaat een ellipsvormig hoek.
Als eenheid voor de radius kunnen elke lengtemaat en percentages worden gebruikt.
Als je een percentage gebruikt, geldt dat percentage ten opzichte van het element met border-radius
. Als je een <div> met een breedte en hoogte van 200 px hebt en bij border-radius
50% gebruikt, is de radius in beide richtingen 100 px. Als breedte en/of hoogte van de <div> worden veranderd, verandert bij gebruik van een percentage de radius mee.
Als een absolute eenheid zoals px
wordt gebruikt, blijft de radius altijd hetzelfde. Als je op de afbeeldingen iets hierboven de breedte en/of hoogte van de <div> zou veranderen, zou de radius hetzelfde blijven, want die is in px
opgegeven.
Als je de relatieve eenheid em
gebruikt, verandert de radius mee met de lettergrootte van het element, waarbij border-radius
wordt gebruikt.
Als je de relatieve eenheid rem
gebruikt, verandert de radius mee met de lettergrootte van de browser. (De rem
is grotendeels hetzelfde als de bekendere em
, maar de rem
is gebaseerd op de lettergrootte van het <html>-element en is daarom overal op de pagina even groot, ongeacht eventuele lettergroottes van voorouders.)
Negatieve waarden zijn niet toegestaan. Wat wel jammer is, want anders zou je naar binnen gekeerde rondingen kunnen maken.
Als je een cirkel zou willen maken van een <div> met een breedte en hoogte van 200 px, zou je dat kunnen doen met:
border-top-left-radius: 100px 100px;
border-top-right-radius: 100px 100px;
border-bottom-right-radius: 100px 100px;
border-bottom-left-radius: 100px 100px;
(Voor de eerlijkheid: je zou kunnen volstaan met bij alle vier één keer 100 px, want dat is voldoende als beide waarden hetzelfde zijn. Maar dit ziet er indrukwekkender uit.)
Masochistisch aangelegen webmasters doen dit nog steeds op deze manier. Maar omdat w3c – de organisatie die de specificaties van css bijhoudt – klaarblijkelijk iets tegen masochisten heeft, heeft die een zogenaamde 'shorthand' bedacht:
border-radius: 100px;
Deze regel doet precies hetzelfde als de vier iets hoger. Niet alleen is deze regel veel korter, maar je hoeft ook niet te onthouden, of het nou border-top-left-radius
, border-left-top-radius
, border-radius-left-top
, border-radius-top-left
, top-left-border-radius
, left-top-border-radius
, left-border-radius-top
of top-border-radius-left
was. En dan vergeet ik nog wat mogelijkheden. Als kers op de taart moet je dat nog met vier vermenigvuldigen, want er zijn vier hoeken.
Met border-radius
kun je ook verschillende hoeken opgeven, maar daarbij moet je wel goed op de volgorde van de waarden letten. Die volgorde is gekoppeld aan de volgorde van de verschillende hoeken: linksboven – rechtsboven – rechtsonder – linksonder.
Als het om cirkelvormige hoeken gaat, waarbij de horizontale en verticale radius hetzelfde zijn, is het relatief simpel:
border-radius: 40px;
Bij gebruik van één waarde krijgen alle vier de hoeken dezelfde ronde hoek. Eigenlijk staat hier dus 40px 40px 40px 40px
.
border-radius: 70px 40px;
Bij gebruik van twee waarden krijgen de linkerboven‑ en rechteronderhoek, en de rechterboven‑ en linkeronderhoek dezelfde ronding. In feite staat hier dus 70px 40px 70px 40px
.
Nog steeds cirkelvormige hoeken, alleen met een verschillende grootte nu.
border-radius: 100px 70px 40px;
Bij gebruik van drie waarden is de eerste waarde voor de linkerbovenhoek, de tweede waarde voor de rechterbovenhoek, en de derde waarde voor de rechteronderhoek.
Omdat voor de vierde hoek, de linkeronderhoek, geen waarde is opgegeven, krijgt die dezelfde waarde als de tweede hoek, de rechterbovenhoek.
In feite staat hier dus 100px 70px 40px 70px
.
border-radius: 130px 100px 70px 40px;
Bij gebruik van vier waarden krijgt elke hoek z'n eigen ronding. De volgorde is weer zoals altijd linksboven – rechtsboven – rechtsonder – linksonder.
Iets ingewikkelder wordt het, als de hoeken niet cirkelvormig maar ellipsvormig zijn: de horizontale radius heeft een andere grootte dan de verticale radius. Hierbij worden de waarden in twee groepen gesplitst: voor de schuine streep staan de waarden voor de horizontale radius, achter de schuine streep staan de waarden voor de verticale radius. Weer in de volgorde linksboven – rechtsboven – rechtsonder – linksonder.
border-radius: 40px / 100px;
Voor de schuine streep staat de waarde voor de horizontale radius: 40 px. Achter de schuine streep staat de waarde voor de verticale radius: 100 px.
Omdat maar één waarde is opgegeven geldt die voor alle vier de hoeken. De horizontale radius is bij alle vier de hoeken 40 px, de verticale radius is bij alle vier 100 px.
Je zou dit dus ook kunnen lezen als border-radius: 40px 40px 40px 40px / 100px 100px 100px 100px;
border-radius: 40px 100px / 70px 100px;
Hier staan voor de schuine streep twee waarden voor de horizontale radius. In dat geval krijgen de eerste en de derde hoek de eerste waarde van 40 px, en de tweede en de vierde hoek krijgen de tweede waarde van 100 px.
Hetzelfde geldt voor de twee waarden achter de schuine streep voor de verticale radius: de eerste en derde hoek krijgen 70 px, en de tweede en vierde hoek 100 px.
Bij het tellen van de hoeken is de volgorde van de hoeken altijd linksboven – rechtsboven – rechtsonder – linksonder.
Je zou dit dus ook kunnen lezen als border-radius: 40px 100px 40px 100px / 70px 100px 70px 100px;
border-radius: 40px 90px 140px / 140px 100px 60px;
Hier staan voor de schuine streep drie waarden voor de horizontale radius. Omdat voor de vierde hoek geen waarde is opgegeven, krijgt die zelfde waarde als de tweede hoek: 90 px.
Hetzelfde geldt voor de drie waarden achter de schuine streep voor de verticale radius: de tweede en vierde hoek krijgen beide een verticale radius van 100 px.
Bij het tellen van de hoeken is de volgorde van de hoeken altijd linksboven – rechtsboven – rechtsonder – linksonder.
Je zou dit dus ook kunnen lezen als border-radius: 40px 90px 140px 90px / 140px 100px 60px 100px;
border-radius: 130px 100px 70px 40px / 60px 90px 120px 150px;
Voor en achter de streep zijn vier waarden ingevuld: alle vier de hoeken krijgen een andere horizontale en verticale radius.
Voor de streep staan de waarden voor de horizontale radius in de volgorde linksboven – rechtsboven – rechtsonder – linksonder, achter de streep staan in dezelfde volgorde de waarden voor de verticale radius.
border-radius: 130px 100px / 60px 90px 120px;
Het aantal waardes voor de schuine streep hoeft niet hetzelfde te zijn als het aantal erachter.
Hier staan voor de schuine streep twee waardes voor de horizontale radius. De eerste waarde 130 px wordt dan gebruikt door de eerste en derde hoek, en de tweede waarde 100 px door de tweede en vierde hoek.
Achter de schuine streep staan drie waardes. De vierde hoek krijgt dan dezelfde waarde als de tweede hoek: 90 px.
Bij het tellen van de hoeken is de volgorde van de hoeken altijd linksboven – rechtsboven – rechtsonder – linksonder.
Je zou dit dus ook kunnen lezen als border-radius: 130px 100px 130px 100px / 60px 90px 120px 90px;
Als je border-radius
gebruikt in plaats van de afzonderlijke eigenschappen border-top-left-radius
en dergelijke, is nog één ding belangrijk. Hoewel in de css border-radius
staat, wordt dit door de browser intern omgezet naar de vier afzonderlijke eigenschappen voor de vier hoeken. Ook al schrijf je border-radius
, in werkelijkheid werk je dus met de vier afzonderlijke eigenschappen.
Daardoor overschrijft border-radius
eventueel eerder met de afzonderlijke eigenschappen opgegeven waarden. Als in de css bijvoorbeeld staat:
border-top-left-radius: 10px;
border-radius: 20px;
wordt ook de radius van de linkerbovenhoek 20 px, want de browser zet dit om in:
border-top-left-radius: 10px;
border-top-left-radius: 20px;
border-top-right-radius: 20px;
border-bottom-right-radius: 20px;
border-bottom-left-radius: 20px;
De tweede border-top-left-radius
overschrijft de eerste, omdat border-radius
onder die eerste border-top-left-radius
staat.
Je kunt dit zien, als je in het ontwikkelgereedschap van de browser kijkt bij de berekende, computed – of hoe het in de betreffende browser ook heet – eigenschappen. Dat zijn de eigenschappen die de browser daadwerkelijk gebruikt. En daar staat geen border-radius
, maar de vier afzonderlijke eigenschappen voor de vier afzonderlijke hoeken.
Als je alle hoeken een radius van 20 px wilt geven, maar die linksboven een radius van 10 px, kan dat wel. Je moet gewoon de volgorde omkeren:
border-radius: 20px;
border-top-left-radius: 10px;
Nu staat de border-top-left-radius
met 10 px het laagst en overschrijft deze de eerdere border-radius
.
De code aanpassen aan je eigen ontwerp
- Als je dit voorbeeld gaat aanpassen voor je eigen site, houd het dan in eerste instantie zo eenvoudig mogelijk. Ga vooral geen details invullen.
- Gebruik geen FrontPage, Publisher of Word (alle drie van Microsoft). Deze programma's maken niet-standaard code die alleen goed te bekijken is in Internet Explorer. In alle andere browsers zie je grotendeels bagger, áls je al iets ziet.
-
Publisher en Word zijn niet bedoeld om websites mee te maken. FrontPage is zwaar verouderd en wordt al jaren niet meer onderhouden door Microsoft.
Ook OpenOffice en LibreOffice leveren een uiterst beroerd soort html af. Tekstverwerkers met al hun toeters en bellen zijn gewoon niet geschikt om websites mee te bouwen.
Je kunt beter een goed (gratis) programma gebruiken. Links naar dat soort programma's vind je op de pagina met links onder Gereedschap → wysiwyg-editor.
Maar het allerbeste is om gewoon zelf html, css, enzovoort te leren, omdat zelfs het allerbeste programma het nog steeds zwaar verliest van 'n op de juiste manier met de hand gemaakte pagina.
-
Als je in een desktopbrowser met behulp van zoomen het beeld vergroot, heeft dit hetzelfde effect, als wanneer de pagina in een kleiner browservenster wordt getoond. Je kunt hiermee dus kleinere apparaten zoals een tablet of een smartphone simuleren. Maar het blijft natuurlijk wel een simulatie: het is nooit hetzelfde als testen op een écht apparaat. Zo kun je bijvoorbeeld aanrakingen alleen echt testen op een echt touchscreen.
Inmiddels hebben veel browsers in de ontwikkelgereedschappen mogelijkheden voor het simuleren van weergave op een kleiner scherm ingebouwd. Ook dit blijft een simulatie, maar geeft vaak wel een beter beeld dan zoomen.
-
Ik maak zelf het liefst een site in Firefox. Als je 'n site maakt in Firefox, Opera, Safari, Google Chrome of Edge, is er 'n hele grote kans dat hij in alle browsers werkt. Ik geef de voorkeur aan Firefox, omdat het de enige grote browser is die niet bij een bedrijf hoort dat vooral op je centen of je data uit is.
Google Chrome wordt ook door veel mensen gebruikt, maar ik heb dus wat moeite met hoe Google je hele surfgedrag, je schoenmaat en de kleur van je onderbroek vastlegt. Daarom gebruik ik Google Chrome zelf alleen om in te testen.
-
Het allereerste dat je moet invoeren, is het doctype, vóór welke andere code dan ook. Een lay-out met een missend of onvolledig doctype ziet er totaal anders uit dan een lay-out met een geldig doctype. Wát er anders is, verschilt ook nog 'ns tussen de diverse browsers. Als je klaar bent en dan nog 'ns 'n doctype gaat invoeren, weet je vrijwel zeker dat je van voren af aan kunt beginnen met de lay-out.
Geldige doctypes vind je op www.w3.org/QA/2002/04/valid-dtd-list.
Gebruik het volledige doctype, inclusief de eventuele url, anders werkt het niet goed.
-
Gebruik een 'strict' doctype of (beter!) het doctype voor html5. Deze zijn bedoeld voor nieuwe sites. Het transitional doctype is bedoeld voor al bestaande sites, niet voor nieuwe.
Het transitional doctype staat talloze tags toe, die in html5 zijn verboden. Deze tags worden al zo'n tien jaar afgeraden. Het transitional doctype is echt alleen bedoeld om de puinhoop van vroeger, toen niet volgens standaarden werd gewerkt, enigszins te herstellen.
Het strict doctype staat verouderde tags niet toe. Daardoor kan met 'n strict doctype, of het nu html of xhtml is, probleemloos worden overgestapt naar html5. Met een transitional doctype en het gebruik van afgekeurde tags kun je niet overstappen naar html5. Je moet dan eerst alle verouderde tags verwijderen, wat echt ontzettend veel werk kan zijn.
Het doctype voor html5 is uiterst simpel:
<!doctype html>
. Omdat het doctype voor html5 in alle browsers werkt, zelfs in de gelukkig vrijwel uitgestorven nachtmerrie Internet Explorer 6, is er geen enkele reden dit uiterst simpele doctype niet te gebruiken. - Als tweede voer je de charset in. Dit vertelt de browser, welke tekenset er gebruikt moet worden, zodat letters met accenten en dergelijke overal goed worden weergegeven. Het beste kun je utf-8 nemen. Als je later van charset verandert, loop je 'n grote kans dat je alle aparte tekens als letters met accenten weer opnieuw moet gaan invoeren. In html5 is het simpele
<meta charset="utf-8">
voldoende. -
Test vanaf het allereerste begin in zoveel mogelijk verschillende browsers in 'n aantal resoluties (schermgroottes). Onder het kopje Getest in kun je in deze uitleg vinden, waar dit voorbeeld in is getest. Ook van Internet Explorer kun je meerdere versies naast elkaar draaien. Op de pagina met links staan onder het kopje Gereedschap → Weergave en dergelijke testen 'n aantal links die daarbij kunnen helpen. De compatibiliteitsweergave in Internet Explorer is niet geschikt om in te testen, omdat deze enigszins verschilt van de weergave in échte browsers.
(Overigens wordt op deze site alleen nog in Internet Explorer 11 getest. Oudere versies van Internet Explorer worden niet meer ondersteund en zijn daardoor per definitie uiterst onveilig. In Edge, de opvolger van Internet Explorer, wordt wel gewoon getest.)
- Voor alle voorbeelden geldt: breng veranderingen stapsgewijs aan. Als je bijvoorbeeld foto's wilt laten weergeven, begin dan met het alleen veranderen van de namen van de foto's, zodat je eigen foto's worden weergegeven. Maakt niet uit als de maten niet kloppen en de teksten fout zijn. Als dat werkt, ga dan bijvoorbeeld de maten aanpassen. Dan de teksten. En controleer steeds, of alles nog goed werkt.
-
Als het om een lay-out of iets dergelijks gaat: zorg eerst dat header, kolommen, footer, menu, en dergelijke staan en bewegen, zoals je wilt. Ga daarna pas details binnen die blokken invullen. In eerste instantie gebruik je dus bijvoorbeeld 'n leeg blok op de plaats, waar uiteindelijk het menu komt te staan.
Als je begint met allerlei details, is er 'n heel grote kans dat die de werking van de blokken gaan verstoren. Bouw eerst het huis, en ga dan pas de kamers inrichten. Zorg eerst dat de blokken werken, zoals je wilt. Dan zul je het daarna gelijk merken, als 'n toegevoegd detail als tekst of 'n afbeelding iets gaat verstoren. Daarvoor moet je natuurlijk wel regelmatig controleren in verschillende browsers, of alles nog wel goed werkt.
e kunt de blokken tijdens het aanpassen opvullen met bijvoorbeeld <br>1<br>2<br>3 enzovoort, tot ze de juiste hoogte hebben. Het is handig om aan het einde even iets toe te voegen als 'laatste', zodat je zeker weet dat er niet ongemerkt drie regels onderaan naar 't virtuele walhalla zijn verhuisd.
Om de breedte te vullen, kun je het best 'n kort woord als 'huis' duizend keer of zo herhalen. Ook hier is het handig om aan 't eind (en hier ook aan 't begin) 'n herkenningsteken te maken, zodat je zeker weet dat je de hele tekst ziet.
- Zolang je in grotere dingen zoals 'n lay-out aan 't wijzigen bent, kan het helpen de verschillende delen een achtergrondkleur te geven. Je ziet dan goed, waar 'n deel precies staat. Een achtergrondkleur heeft – anders dan bijvoorbeeld een border – verder geen invloed op de lay-out, dus die is hier heel geschikt voor.
- Als je eigenschappen verandert in de css, verander er dan maar één, hooguit twee tegelijk. Als je er zeventien tegelijk verandert, is de kans groot dat je niet meer weet, wat je hebt gedaan. En dat je 't dus niet meer terug kunt draaien.
-
margin
,padding
enborder
worden bij de hoogte en breedte van het element opgeteld. Hier worden vaak fouten mee gemaakt. Als je bijvoorbeeld in een lay-out 'n border toevoegt aan een van de 'hoofdvakken' (header, footer, kolommen), dan wordt deze er bij opgeteld. Bij 'n border van 2 px rondom de linkerkolom wordt deze dus plotseling 4 px breder (2 aan beide kanten), en 4 px hoger. Zoiets kan je hele lay-out verstoren, omdat iets net te breed of te hoog wordt. Je moet dan elders iets 4 px kleiner maken. Dat zal vaak zo zijn: als je één maat verandert, zul je vaak ook 'n andere moeten aanpassen.Css geeft de mogelijkheid om met behulp van
box-sizing
de padding en border bínnen de breedte en hoogte van de inhoud te zetten, als je dat handiger vindt.Met nieuwere css-eigenschappen als grid en flexbox, die speciaal zijn gemaakt om een lay-out mee te maken, spelen dit soort problemen veel minder. In alle browsers waarop hier nog wordt getest, werken flexbox en grid prima. Maar als je oudere browsers moet ondersteunen, kan dat wel problemen opleveren en moet je ook in die oudere browsers testen.
-
In plaats van een absolute eenheid als
px
kun je ook een relatieve eenheid gebruiken, met nameem
enrem
. Voordeel vanem
enrem
is dat een lettergrootte, regelhoogte, en dergelijke inem
enrem
in alle browsers kan worden veranderd. Nadeel is dat het de lay-out sneller kan verstoren dan bijvoorbeeldpx
. Dit moet je gewoon van geval tot geval bekijken. Voor weergave in mobiele apparaten zijn relatieve eenheden alsem
enrem
vrijwel altijd beter dan absolute eenheden alspx
.(De minder bekende
rem
is ongeveer hetzelfde als deem
. Alleen is de lettergrootte bijrem
gebaseerd op de lettergrootte van het <html>-element, waardoor derem
overal op de pagina precies even groot is. Bij deem
kan de lettergrootte worden beïnvloed door de voorouders van het element, bij derem
niet.)Zoomen kan trouwens altijd, ongeacht welke eenheid je gebruikt.
-
Valideren, valideren, valideren en dan voor 't slapen gaan nog 'ns valideren.
Valiwie???
Valideren is het controleren van je html en css op 'n hele serie fouten. Computers zijn daar vaak veel beter in dan mensen. Als je 300 keer <h2> hebt gebruikt en 299 keer </h2> vindt 'n computer die ene missende </h2> zonder enig probleem. Jij ook wel, maar daarna ben je misschien wel aan vakantie toe.
Valideren kan helpen om gekmakende fouten te vinden. Valide code garandeert ook dat de weergave in verschillende browsers (vrijwel) hetzelfde is. En valide code is over twintig jaar ook nog te bekijken.
Valideren moet trouwens ook niet worden overdreven. Het is een hulpmiddel om echte fouten te vinden, meer niet. Het gaat erom dat je site goed werkt, niet dat je het braafste kind van de klas bent. Als de code niet valideert, maar daar is een goede reden voor, is daar niets op tegen. Zeker met nieuwere html en css wil de validator nog wel eens achterlopen, terwijl dat al prima is te gebruiken.
Op deze site is alle css en html gevalideerd. Als de code niet helemaal valide is (wat regelmatig voorkomt), staat daar onder Bekende problemen (en oplossingen) de reden van.
Je kunt je css en html valideren als 't online staat, maar ook als het nog in je computer staat.
Html kun je valideren op: validator.w3.org/nu.
Css kun je valideren op: jigsaw.w3.org/css-validator.
Toegankelijkheid en zoekmachines
De tekst in dit hoofdstukje is een algemene tekst, die voor elke pagina geldt. Eventueel specifiek voor dit voorbeeld geldende problemen en eventuele aanpassingen om die problemen te voorkomen staan bij Bekende problemen (en oplossingen).
Toegankelijkheid (in het Engels 'accessibility') is belangrijk voor bijvoorbeeld blinden die een schermlezer gebruiken, of voor motorisch gehandicapte mensen die moeite hebben met het bedienen van een muis. Een spider van een zoekmachine (dat is het programmaatje dat de site indexeert voor de zoekmachine) is te vergelijken met een blinde. Als je je site goed toegankelijk maakt voor gehandicapten, is dat gelijk goed voor een hogere plaats in een zoekmachine. Dus als je 't niet uit sociale motieven wilt doen, kun je 't uit egoïstische motieven doen.
(Op die plaats in de zoekmachine heb je maar beperkt invloed. De toegankelijkheid van je site is maar één van de factoren, maar zeker niet onbelangrijk.)
Als je bij het maken van je site al rekening houdt met toegankelijkheid, is dat nauwelijks extra werk. 't Is ongeveer te vergelijken met inbraakbescherming: doe dat bij 'n nieuw huis en 't is nauwelijks extra werk, doe 't bij 'n bestaand huis en 't is al snel 'n enorme klus.
Enkele tips die helpen bij toegankelijkheid:
-
Gebruik altijd een alt-beschrijving bij een afbeelding. De alt-tekst wordt gebruikt, als afbeeldingen niet kunnen worden getoond of gezien (dat geldt dus ook voor zoekmachines). Als je iets wilt laten zien, als je over de afbeelding hovert, gebruik daar dan het title-attribuut voor, niet de alt-beschrijving.
Als een afbeelding alleen maar voor de sier wordt gebruikt, zet je daarbij
alt=""
, om aan te geven dat de afbeelding niet belangrijk is voor het begrijpen van de tekst of zo. - Als uit de tekst in een link niet duidelijk wordt, waar de link naartoe leidt, gebruik dan een title bij de link. Een tekst als 'pagina met externe links' is waarschijnlijk duidelijk genoeg, een tekst als alleen 'links' mogelijk niet. Een duidelijke zwart-witregel is niet te geven, omdat dit ook van tekst en dergelijke in de omgeving van de link afhangt.
-
Accesskeys (sneltoetsen) kun je beter niet gebruiken, deze geven te veel problemen, omdat ze vaak dubbelop zijn met sneltoetsen voor de browser of andere al gebruikte sneltoetsen. Bovendien is voor de gebruiker meestal niet duidelijk, welke toetsen het zijn.
Op zichzelf zijn accesskeys een heel goed idee. Maar helaas zijn ze ook in html5 volstrekt onvoldoende gedefinieerd. Er is nog steeds geen standaard voor de meest gebruikelijke accesskeys, zoals Zoek of Home.
Er is nog steeds niet vastgelegd, hoe accesskeys zichtbaar gemaakt kunnen worden. Voor de makers van browsers zou dit 'n relatief kleine moeite zijn, voor de makers van 'n site is het bergen extra werk.
Hierdoor zijn accesskeys (vrijwel) niet te gebruiken. Misschien kunnen ze nog enig nut hebben op sites, die gericht zijn op 'n specifieke groep gebruikers. Maar voor algemene sites is het advies: normaal genomen niet gebruiken.
-
Met behulp van de Tab-toets (of op 'n soortgelijke manier) kun je in de meeste browsers door links, invoervelden, en dergelijke lopen. Elke tab brengt je één link, invoerveld, en dergelijke verder, Shift+Tab één plaats terug. Met behulp van het attribuut
tabindex
kun je de volgorde aangeven, waarin de Tab-toets werkt. Zondertabindex
wordt de volgorde van de html aangehouden bij gebruik van de Tab-toets, maar soms is een andere volgorde logischer.In principe is het beter, als
tabindex
niet nodig is, maar gewoon de volgorde van de html wordt aangehouden. Bij verkeerd gebruik kantabindex
heel verwarrend zijn. Het is niet bedoeld om van de pagina een hindernisbaan voor kangoeroes te maken, waarop van beneden via links over rechts naar boven wordt gesprongen. - Als, zoals hierboven beschreven, een gebruiker van de Tab-toets bij een link, invoerveld, en dergelijke is aangekomen, heeft dit element 'focus'. Dit wordt aangegeven door de link, invoerveld, en dergelijke extra te markeren met een kadertje. Dat kadertje mag je alleen weghalen, als op een andere manier wordt duidelijk gemaakt, welk element focus heeft. Een gebruiker van de Tab-toets kan anders niet zien, waar zij of hij zit, en welk element gaat reageren op bijvoorbeeld een Enter.
- In het verleden werd vaak aangeraden de volgorde van de code aan te passen. Een menu bijvoorbeeld kon in de html onderaan worden gezet, terwijl het op het scherm met behulp van css bovenaan werd gezet. Inmiddels zijn schermlezers en dergelijke zo sterk verbeterd dat dit niet meer wordt aangeraden. De volgorde in de html kan tegenwoordig beter hetzelfde zijn als die op het scherm, omdat het anders juist verwarrend kan werken.
-
Een zogenaamde skip-link is vaak nog wel zinvol. Dat is een link die je buiten het scherm parkeert met behulp van css, zodat hij normaal genomen niet te zien is. Zo'n link is wel gewoon zichtbaar in speciale programma's zoals tekstbrowsers en schermlezers, want die kijken gewoon naar wat er in de broncode staat.
(Alleen in de schermlezer TalkBack op oudere versies van Android werkt zo'n buiten het scherm geplaatste link niet. TalkBack leest zo'n link wel voor, maar de link kan niet worden gevolgd, als deze buiten het scherm staat. Met ingang van versie 9 van Android is dit eindelijk opgelost en werkt een skip-link ook fatsoenlijk in TalkBack.)
Een skip-link staat bovenaan de pagina, nog boven menu, header, en dergelijke, en linkt naar de eigenlijke inhoud van de pagina. Hierdoor kunnen mensen met één toetsaanslag naar de eigenlijke inhoud van de pagina gaan.
Een skip-link is vooral nuttig voor gebruikers van de Tab-toets. Zodra de normaal genomen onzichtbare link door het indrukken van de Tab-toets focus krijgt, kun je hem op het scherm plaatsen, waardoor hij zichtbaar wordt. Bij een volgende tab wordt hij dan weer buiten het scherm geplaatst en is dus niet meer zichtbaar, zodat de lay-out niet wordt verstoord.
Op pagina's en in voorbeelden waar dat nuttig is, wordt op deze site een skip-link gebruikt. (Althans: nog niet in alle voorbeelden die daarvoor in aanmerking komen, zit een skip-link. Maar geleidelijk aan worden dat er steeds meer.)
-
Van oorsprong is html een taal om wetenschappelijke documenten weer te geven, pas later is hij gebruikt voor lay-out. Maar daar is hij dus eigenlijk nooit voor bedoeld geweest. Het gebruiken van html voor lay-out leidt tot enorme problemen voor gehandicapten en tot een lage plaats in zoekmachines.
De html hoort alleen inhoud te bevatten, lay-out doe je met behulp van css. Die css moet in een externe stylesheet staan of, als hij alleen voor één bepaalde pagina van toepassing is, in de <head> van die pagina.
-
Breng een logische structuur aan in je document. Gebruik een <h1> voor de belangrijkste kop, een <h2> voor een subkop, enzovoort. Schermlezers en dergelijke kunnen van kop naar kop springen. En een zoekmachine gaat ervan uit dat <h1> belangrijke tekst bevat.
Dit geldt voor al dit soort structuurbepalende tags.
Als een <h1> te grote letters geeft, maak daar dan met behulp van je css 'n kleinere letter van, maar blijf die <h1> gewoon gebruiken. Op dezelfde manier kun je al dit soort dingen oplossen.
- <table> is fantastisch, maar alleen als die wordt gebruikt om een echte tabel weer te geven, niet als hij voor opmaak wordt misbruikt. In het verleden is dat op grote schaal gebeurd bij gebrek aan andere mogelijkheden. Een tabel is, als je niet heel erg goed oplet, volstrekt ontoegankelijk voor gehandicapten en zoekmachines. Het lezen van een tabel is ongeveer te vergelijken met het lezen van een krant van links naar rechts: niet per kolom, maar per regel. Dat gaat dus alleen maar goed bij een echte tabel, zoals een spreadsheet. In alle andere gevallen garandeert 'n tabel volstrekte ontoegankelijkheid voor schermlezers en dergelijke en als extra bonus vaak 'n lagere plaats in een zoekmachine.
-
Frames horen bij een volstrekt verouderde techniek, die heel veel nadelen met zich meebrengt. <iframe>'s hebben voor een deel dezelfde nadelen. Eén van die nadelen is dat de verschillende frames voor zoekmachines, schermlezers, en dergelijke als los zand aan elkaar hangen, omdat ze los van elkaar worden weergegeven. Ze staan wel naast elkaar op het scherm, maar er zit intern geen verband tussen.
Als je 'n stuk code vaker wilt gebruiken, zoals 'n menu dat op elke pagina hetzelfde is, voeg dat dan in met PHP. Dan wordt de pagina niet pas in de browser, maar al op de server samengesteld. Hierdoor zien zoekmachines, schermlezers, en dergelijke één pagina, net zoals wanneer je maar één pagina met html zou hebben geschreven.
(Je kunt ook invoegen met behulp van SSI. Maar tegenwoordig kun je beter PHP dan SSI gebruiken, omdat SSI min of meer aan het uitsterven is en PHP veel meer mogelijkheden heeft. Op deze site wordt in enkele voorbeelden nog SSI gebruikt, maar zodra die worden bijgewerkt, gaat dat vervangen worden door PHP.)
- Geef de taal van het document aan, en bij woorden en dergelijke die afwijken van die taal de afwijkende taal met behulp van
lang="..."
. Op deze site gebeurt dat maar af en toe, omdat de tekst (en vooral de code) een mengsel is van Engels, Nederlands en eigengemaakte namen. Dat soort teksten is gewoon niet goed in te delen in een taal. Maar bij enigszins 'normale' teksten hoor je een taalwisseling aan te geven. - Gebruik de tag <abbr> bij afkortingen. Doe dat de eerste keer op een pagina samen met de title-eigenschap:
<abbr title="ten opzichte van">t.o.v.</abbr>
. Daarna kun je op dezelfde pagina volstaan met<abbr>t.o.v.</abbr>
. Doe je dit niet, dan is er 'n grote kans dat 'n schermlezer 't.o.v.' uit gaat spreken als 'tof', en 'n zoekmachine kan er ook geen chocola van maken. - Geef een verandering niet alleen door kleur aan. Een grote groep mensen heeft moeite met het onderscheiden van kleuren en/of het herkennen van kleuren. Verander bijvoorbeeld een ronde rode knop niet in een ronde groene knop, maar in een vierkante groene knop. Door ook de vorm te veranderen, is het herkennen van de verandering niet alleen van een kleur afhankelijk.
- Zorg voor voldoende contrast tussen achtergrond- en voorgrondkleur, tussen
background-color
encolor
. Soms zie je heel lichtgrijze tekst op een donkergrijze achtergrond, en dan ook nog in een mini-formaat. Dat is dus voor heel veel mensen stomweg volledig onleesbaar. Een uitstekende online contrastchecker is bijvoorbeeld te vinden op snook.ca. -
De spider van 'n zoekmachine, schermlezers, en dergelijke kunnen geen plaatjes 'lezen'. Het is soms verbazingwekkend om te zien hoe veel, of eigenlijk: hoe weinig tekst er overblijft op een pagina, als de plaatjes worden weggehaald.
Op Linux kun je met Lynx kijken, hoe je pagina eruitziet zonder plaatjes en dergelijke, als echt alleen de tekst overblijft. Een installatie-programma voor Lynx op Windows is te vinden op invisible-island.net/lynx.
Ook kun je in Windows het gratis programma WebbIE installeren. WebbIE laat de pagina zien, zoals een tekstbrowser en dergelijke hem ziet. WebbIE is te downloaden vanaf www.webbie.org.uk.
Ten slotte kun je je pagina nog online op toegankelijkheid laten controleren op 'n behoorlijk aantal sites, zoals:
lowvision.support: laat zien hoe een kleurenblinde de site ziet. Engelstalig.
wave.webaim.org: deze laat grafisch zien, hoe de toegankelijkheid is. Engelstalig. Deze tester is ook als extensie in Firefox en Google Chrome te installeren.
Op de pagina met links kun je onder Toegankelijkheid links naar meer tests en dergelijke vinden.
Getest in
Laatst gecontroleerd op 24 april 2020.
Onder dit kopje staat alleen maar, hoe en waarin is getest. Alle eventuele problemen, ook die met betrekking tot zoomen, lettergroottes, toegankelijkheid, uit staan van JavaScript en/of css, enzovoort staan iets hieronder bij Bekende problemen (en oplossingen). Het is belangrijk dat deel te lezen, want uit een test kan ook prima blijken dat iets totaal niet werkt!
Dit voorbeeld is getest op de volgende systemen:
Desktopcomputers
Windows 7 (1280 x 1024 px, resolution 96 dpi):
Firefox, Google Chrome en Internet Explorer 11, in grotere en kleinere browservensters.
OS X 10.14.6 ('Mojave') (1680 x 1050 px, resolution: 96: dpi, device-pixel-ratio: 1):
Firefox, Safari en Google Chrome, in grotere en kleinere browservensters.
Linux (Kubuntu 18.04 LTS, 'Bionic Beaver') (2560 x 1080 px, resolution: 96 dpi):
Firefox en Google Chrome, in grotere en kleinere browservensters.
Laptops
Windows 8.1 (1366 x 768 px, resolution: 96 dpi):
Bureaublad-versie: Firefox, Google Chrome en Internet Explorer 11, in grotere en kleinere browservensters.
Startscherm-versie: Internet Explorer 11.
Windows 10 (1600 x 900 px, resolution: 96 dpi):
Firefox, Google Chrome, Internet Explorer 11 en Edge, in grotere en kleinere browservensters.
Tablets
iPad met iOS 12.4.6 (2048 x 1536 px, device-pixel-ratio: 2:
Safari, Chrome, Firefox en Microsoft Edge (alle portret en landschap).
iPad met iPadOS 13.4.1 (2160 x 1620 px, 264 ppi):
Safari, Chrome, Firefox en Microsoft Edge (alle portret en landschap).
Android 4.4.2 ('Kitkat') (1280 x 800 px, resolution: 96 dpi):
Firefox en Chrome (alle portret en landschap).
Android 4.4.2 ('Kitkat') (2560 x 1600 px, resolution: 192 dpi):
Firefox en Chrome (alle portret en landschap).
Android 6.0 ('Marshmallow') (1920 x 1200 px, resolution: 144 dpi):
Dolphin, Samsung Internet, Firefox en Chrome (alle portret en landschap).
Android 9.0 ('Pie') (1920 x 1200 px, resolution: 144 dpi):
Dolphin, Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).
Smartphones
Windows 10 Mobile (1280 x 720 px, resolution: 192 dpi):
Edge.
iPhone met iOS 10.3.1 (1334 x 750 px, 326 ppi) (gesimuleerd in Xcode):
Safari (portret en landschap).
iPhone met iOS 12.4 (1334 x 750 px, 326 ppi) (gesimuleerd in Xcode):
Safari (portret en landschap).
iPhone met iOS 13.4.1 (1334 x 750 px, 326 ppi):
Safari, Chrome, Firefox en Microsoft Edge (alle portret en landschap).
Android 7.0 ('Nougat') (1920 x 1080 px, resolution: 424 dpi):
Dolphin, Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).
Android 9.0 ('Pie') (1280 x 720 px, resolution: 192 dpi):
Dolphin, Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).
Er is op de aan het begin van dit hoofdstukje genoemde controledatum getest in de meest recente versie van de browser, die op het betreffende besturingssysteem kon draaien. Het aantal geteste browsers en systemen is al tamelijk fors, en als ook nog rekening gehouden moet worden met (zwaar) verouderde browsers, is het gewoon niet meer te doen. Surfen met een verouderde browser is trouwens vragen om ellende, want updates van browsers hebben heel vaak met beveiligingsproblemen te maken.
In- en uitzoomen en – voor zover de browser dat kan – een kleinere en grotere letter zijn ook getest. Er is ingezoomd en vergroot tot zover de browser kan, maar niet verder dan 200%.
Er is getest met behulp van muis en toetsenbord, behalve op iOS, Android en Windows 10 Mobile, waar een touchscreen is gebruikt. Op Windows 8.1 en 10 is getest met touchscreen, touchpad, toetsenbord, muis, en – waar dat zinvol was – op een combinatie daarvan.
Als JavaScript is gebruikt, is op de desktop ook getest zonder JavaScript. Op iOS, Android en Windows 10 Mobile is niet getest zonder JavaScript, omdat je JavaScript in een toenemend aantal mobiele browsers niet uit kunt zetten. Bovendien is een mobiel apparaat zonder JavaScript niet veel meer dan een duur en groot uitgevallen horloge. Ook in Edge is niet getest zonder JavaScript, omdat Microsoft het onmogelijk heeft gemaakt dit uit te zetten. Ten slotte is getest zonder css en – als afbeeldingen worden gebruikt – zonder afbeeldingen.
Schermlezers en dergelijke
Naast deze 'gewone' browsers is ook getest in Lynx, WebbIE, NVDA, TalkBack, VoiceOver, ChromeVox en Verteller.
Lynx is een browser die alleen tekst laat zien en geen css gebruikt. Er is getest op Linux.
WebbIE. is een browser die gericht is op mensen met een handicap. Er is getest op Windows7.
NVDA is een schermlezer, zoals die door blinden wordt gebruikt. Er is getest op Windows 7 en Windows 10 in combinatie met Firefox.
TalkBack is een in Android ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Chrome op Android 4.4,2, 6.0, 7.0, 8.1.0 en 9.0
VoiceOver is een in iOS en OS X ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Safari op iOS 12.4.6, 13.4.1, iPadOS 13.4.1 en OS X 10.14.6.
ChromeVox is een schermlezer in de vorm van een extensie bij Google Chrome. Er is getest op een systeem met Kubuntu Linux 18.04.
Verteller (Narrator) is een in Windows 10 ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Edge.
(Voor de bovenstaande programma's zijn links naar sites met uitleg en dergelijke te vinden op de pagina met links onder Toegankelijkheid → Schermlezers, tekstbrowsers, en dergelijke.)
Als het voorbeeld in deze programma's toegankelijk is, zou het in principe toegankelijk moeten zijn in alle aangepaste browsers en dergelijke. En dus ook voor zoekmachines, want een zoekmachine is redelijk vergelijkbaar met een blinde.
Eventuele problemen in schermlezers (en eventuele aanpassingen om die te voorkomen) staan iets hieronder bij Bekende problemen (en oplossingen).
Alleen op de hierboven genoemde systemen en browsers is getest. Er is dus niet getest op bijvoorbeeld 'n Blackberry. Er is een kans dat dit voorbeeld niet (volledig) werkt op niet-geteste systemen en apparaten. Om het wel (volledig) werkend te krijgen, zul je soms (kleine) wijzigingen en/of (kleine) aanvullingen moeten aanbrengen, bijvoorbeeld met JavaScript.
Er is ook geen enkele garantie dat iets werkt in een andere tablet of smartphone dan hierboven genoemd, omdat fabrikanten in principe de software kunnen veranderen. Dit is anders dan op de desktop, waar browsers altijd (vrijwel) hetzelfde werken, zelfs op verschillende besturingssystemen. Iets wat in Samsung Internet op Android werkt, zal in de regel overal werken in die browser, maar een garantie is er niet. De enige garantie is het daadwerkelijk testen op een fysiek apparaat. En aangezien er duizenden mobiele apparaten zijn, is daar geen beginnen aan.
De html is gevalideerd met de validator van w3c, de css ook. Als om een of andere reden niet volledig gevalideerd kon worden, wordt dat bij Bekende problemen (en oplossingen) vermeld.
Nieuwe browsers worden pas getest, als ze uit het bèta-stadium zijn. Anders is er 'n redelijke kans dat je tegen 'n bug zit te vechten, die voor de uiteindelijke versie nog gerepareerd wordt. Dit voorbeeld is alleen getest in de hierboven met name genoemde browsers. Vragen over niet-geteste browsers kunnen niet worden beantwoord, en het melden van fouten in niet-geteste browsers heeft ook geen enkel nut. (Melden van fouten, problemen, enzovoort in wel geteste browsers: graag! Dat kan op het forum.)
Bekende problemen (en oplossingen)
Waarop en hoe is getest, kun je gelijk hierboven vinden bij Getest in.
Als je hieronder geen oplossing vindt voor een probleem dat met dit voorbeeld te maken heeft, kun je op het forum proberen een oplossing te vinden voor je probleem. Om forumspam te voorkomen, moet je je helaas wel registreren, voordat je op het forum een probleem kunt aankaarten.
Bij toegankelijkheid is er vaak geen goed onderscheid te maken tussen oplossing en probleem. Zonder (heel simpele) aanpassingen heb je vaak 'n probleem, en omgekeerd. Daarom staan wat betreft toegankelijkheid aanpassingen en problemen hier bij elkaar in dit hoofdstukje.
Voor zover van toepassing wordt eerst het ontbreken van JavaScript, css en/of afbeeldingen besproken. Vervolgens problemen en aanpassingen met betrekking tot toegankelijkheid voor specifieke groepen bezoekers, zoals zoomen en andere lettergrootte, Tab-toets, tekstbrowsers en schermlezers. Als laatste volgen algemene problemen in alle of in specifieke browsers.
Als in een onderdeel geen problemen aanwezig zijn, staat in een smal groen kadertje 'Geen problemen'. Bij een onderwerp over toegankelijkheid zijn er soms geen problemen, maar alleen aanpassingen. Ook in dat geval staat bovenaan in een smal groen kadertje 'Geen problemen'. Daaronder staan dan de aanpassingen.
Als in een onderdeel één of meer problemen worden besproken, staat van elk probleem in een breed rood kadertje een korte samenvatting daarvan.
Als bij het probleem een oplossing wordt gegeven, staat de samenvatting in een rode stippellijn.
Als bij het probleem geen oplossing is gevonden, staat de samenvatting in een rode ononderbroken lijn.
Zonder JavaScript
Geen problemen.
Op geen enkele manier is JavaScript nodig voor border-radius
.
Zonder css
Geen problemen.
Uiteraard verandert de lay-out volledig zonder css, maar er verdwijnen geen tekst, afbeeldingen, of wat dan ook.
Gebruikers Tab-toets
Geen problemen.
border-radius heeft geen enkel effect op de Tab-toets.
Tekstbrowsers
Geen problemen.
border-radius
past alleen het uiterlijk aan, het heeft geen enkele invloed op tekstbrowsers.
Schermlezers
Geen problemen.
border-radius
past alleen het uiterlijk aan, het heeft geen enkele invloed op schermlezers.
Zoomen en lettergroottes
Geen problemen.
Zoomen levert nergens een probleem op, omdat de grootte van het element met de ronde hoeken evenveel toe‑ of afneemt als de inhoud ervan.
Als de lettergrootte wordt verhoogd, kan de tekst te groot worden voor het element met de ronde hoeken. Dat is echter niet anders, dan wanneer er geen ronde hoeken zouden zijn.
Wijzigingen
Alleen grotere wijzigingen worden hier vermeld, geen dingen als een link die is geüpdatet.
:
Nieuw opgenomen.
28 maart 2009:
Tekst aangepast aan de nieuw verschenen Internet Explorer 8. De code is hetzelfde gebleven.
1 oktober 2009:
Aantal keren in de uitleg div#content
genoemd waar div#wrapper
had moeten staan. Gecorrigeerd.
17 november 2010:
- Voor de hoeken gebruikte afbeeldingen van png omgezet naar gif, omdat dat formaat kleiner is.
color: black;
toegevoegd aan css voor body vanwege toegankelijkheid.
25 oktober 2011:
- Bij Bekende problemen (en oplossingen) stukje over Internet Explorer 9 toegevoegd.
- Tekst aangepast aan de inmiddels verschenen Internet Explorer 9.
24 april 2020:
- Alle aanpassingen voor Internet Explorer ouder dan versie 11 zijn verwijderd.
- Tig kleinere wijzigingen in de tekst.
- Doctype is veranderd van html naar html5.
- In plaats van afbeeldingen met ronde hoeken is
border-radius
gebruikt. Hierdoor is de code volledig veranderd. - Omdat
border-radius
veel meer mogelijkheden heeft dan eerdere constructies met plaatjes en dergelijke, is het aantal voorbeelden uitgebreid van één naar zes.
Inhoud van de download en licenties
De inhoud van deze download kan vrij worden gebruikt, met drie beperkingen:
* Sommige onderdelen die van 'n andere site of zo afkomstig zijn, vallen mogelijk onder een of andere licentie. Dat is hieronder bij het betreffende onderdeel te vinden.
* Je gebruikt het materiaal uit deze download volledig op eigen risico. Het kan prima zijn dat er fouten in de hier verstrekte code en dergelijke zitten. Voor eventuele schade die door gebruik van materiaal uit deze download ontstaat, in welke vorm dan ook, zijn www.css-voorbeelden.nl en medewerkers daarvan op geen enkele manier verantwoordelijk.
* Dit voorbeeld (en de bijbehorende uitleg en dergelijke) wordt regelmatig bijgewerkt. Het is daarom niet toegestaan dit voorbeeld (en de bijbehorende uitleg en dergelijke) op welke manier dan ook te verspreiden, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat voorbeeld, uitleg, en dergelijke afkomstig zijn van www.css-voorbeelden.nl en dat daar altijd de nieuwste versie is te vinden. Dit is om te voorkomen dat er verouderde versies worden verspreid.
Een link naar www.css-voorbeelden.nl wordt trouwens altijd op prijs gesteld.
kader-040-dl.html: de pagina met het voorbeeld.
kader-040.pdf: deze uitleg (aangepast aan de inhoud van de download).
kader-040-inhoud-download-en-licenties.txt: een kopie van de tekst onder dit kopje (Inhoud van de download en licenties).
040-css-dl:
kader-040-dl.css: stylesheet voor kader-040-dl.html.
HTML
De code is geschreven in een afwijkende
lettersoort. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code), is in de hele uitleg onderstippeld blauw
. Alle niet-essentiële code is bruin
. (In de inhoudsopgave staat alles in een gewone letter vanwege de leesbaarheid.)
In de html hieronder wordt alleen de html besproken, waarover iets meer is te vertellen. Een <h1> bijvoorbeeld wordt in de regel niet genoemd, omdat daarover weinig interessants valt te melden. (Als bijvoorbeeld het uiterlijk van de <h1> wordt aangepast met behulp van css, staat dat verderop bij de bespreking van de css.)
Zaken als een doctype
en charset
hebben soms wat voor veel mensen onbekende effecten, dus daarover wordt hieronder wel een en ander geschreven.
<!DOCTYPE html>
Een document moet met een doctype beginnen om weergaveverschillen tussen browsers te voorkomen. Zonder doctype is de kans op verschillende (en soms volkomen verkeerde) weergave tussen verschillende browsers heel erg groot.
Geldige doctypes vind je op www.w3.org/QA/2002/04/valid-dtd-list.
Gebruik het volledige doctype, inclusief de eventuele url, anders werkt het niet goed.
Het hier gebruikte doctype is dat van html5. Dit kan zonder enig probleem worden gebruikt: het werkt zelfs in Internet Explorer 6.
<html lang="nl">
De toevoeging lang="nl"
bij <html> geeft aan dat de pagina in het Nederlands is. De taal is van belang voor schermlezers, automatisch afbreken, automatisch genereren van aanhalingstekens, juist gebruik van decimale punt of komma, en dergelijke.
<meta charset="utf-8">
Zorgt dat de browser letters met accenten en dergelijke goed kan weergeven.
utf-8 is de beste charset (tekenset), omdat deze alle talen van de wereld (en nog heel veel andere extra tekens) bestrijkt, maar toch niet meer ruimte inneemt voor de code, dan nodig is. Als je utf-8 gebruikt, hoef je veel minder entiteiten (ä
en dergelijke) te gebruiken, maar kun je bijvoorbeeld gewoon ä gebruiken.
Deze regel moet zo hoog mogelijk komen te staan, als eerste regel binnen de <head>, omdat hij anders door sommige browsers niet wordt gelezen.
In html5 hoeft deze regel niet langer te zijn, dan wat hier staat.
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1">
Mobiele apparaten variëren enorm in grootte. En dat is een probleem. Sites waren, in ieder geval tot enkele jaren geleden, gemaakt voor desktopbrowsers. En die hebben, in vergelijking met bijvoorbeeld een smartphone, heel brede browservensters. Hoe moet je op 'n smartphone een pagina weergeven, die is gemaakt voor de breedte van een desktop? Je kunt natuurlijk wachten tot álle sites zijn omgebouwd voor smartphones, tablets, enzovoort, maar dan moet je waarschijnlijk heel erg lang wachten.
Mobiele browsers gokken erop dat een pagina een bepaalde breedte heeft. Safari voor mobiel bijvoorbeeld gaat ervan uit dat een pagina 980 px breed is. De pagina wordt vervolgens zoveel versmald dat hij binnen het venster van het apparaat past. Op een iPhone wordt de pagina dus veel smaller dan op een iPad. Vervolgens kan de gebruiker inzoomen op het deel van de pagina dat hij of zij wil zien.
Dit betekent ook dat bij het openen van de pagina de tekst meestal heel erg klein wordt weergegeven. (Meestal, want niet alle browsers en apparaten doen het op dezelfde manier.) Niet erg fraai, maar bedenk maar 'ns 'n betere oplossing voor bestaande sites.
Nieuwe sites of pagina's kunnen echter wel rekening houden met de veel kleinere vensters van mobiele apparaten. In dit voorbeeld bijvoorbeeld worden <div>'s, als ze niet meer naast elkaar passen, onder elkaar gezet.
Maar die stomme mobiele browser weet dat niet, dus die gaat ervan uit dat ook deze pagina 980 px breed is, en verkleint die dan. Dat is ongeveer even behulpzaam als de gedienstige kelner die behulpzaam de stoel naar achteren trekt, net als jij wilt gaan zitten.
Om de door de browser aangeboden hulp vriendelijk maar beslist te weigeren, wordt deze tag gebruikt. Hiermee geef je aan dat de pagina is geoptimaliseerd voor mobiele apparaten.
Een iPad in portretstand bijvoorbeeld is 768 px breed. De kreet width=device-width
zegt tegen de mobiele browser dat de breedte van de weer te geven pagina gelijk is aan de breedte van het apparaat. Voor een iPad in portretstand dus 768 px.
Er staat nog een tweede deel in de tag: initial-scale=1
. Sommige mobiele apparaten zoomen een pagina gelijk in of uit. Ook weer in een poging behulpzaam te zijn. Ook dat is hier niet nodig. Er is ook een instructie om zoomen helemaal onmogelijk te maken, maar die wordt niet gebruikt. De bezoeker kan zelf nog gewoon zoomen, wat belangrijk is voor mensen die wat slechter zien.
<link rel="stylesheet" href="040-css-dl/kader-040-dl.css">
Dit is een koppeling naar een externe stylesheet (stijlbestand), waarin de css staat. In html5 is de toevoeging type="text/css"
niet meer nodig, omdat dit standaard al zo staat ingesteld. Je moet uiteraard de naam van en het pad naar de stylesheet aanpassen aan de naam en plaats, waar je eigen stylesheet staat.
Voordeel van een externe stylesheet is onder andere dat deze geldig is voor alle pagina's, waaraan deze is gelinkt. 'n Verandering in de lay-out hoef je dan maar in één enkele stylesheet aan te brengen, in plaats van in elke pagina apart. Op een grotere site kan dit ontzettend veel werk schelen. Bovendien hoeft de browser zo'n externe stylesheet maar één keer te downloaden, ongeacht hoeveel pagina's er gebruik van maken. Zou je de css in elke pagina opnieuw aanbrengen, dan worden de te downloaden bestanden veel groter.
In dit voorbeeld heeft een extern stylesheet eigenlijk geen nut, omdat er maar één pagina is die dit stylesheet gebruikt. In dit geval kun je de css beter in de <head> van de html-pagina zelf zetten. Voor de omvang maakt het hier niets uit, want de css wordt hoe dan ook altijd precies één keer gedownload, en nooit vaker. Voor het onderhoud maakt het ook geen verschil, want ook hier hoef je de css maar op één plaats te wijzigen. Maar het scheelt wel een extra aanroep naar de server, omdat geen apart stylesheet hoeft te worden gedownload.
Dat opnemen in de <head> gaat heel simpel: je kopieert gewoon het hele stylesheet en zet die bovenin de <head>, tussen <style> en </style>:
<style>
body {color: black;}
(...) rest van de css (...)
div {color: red;}
</style>
Maar zodra een stylesheet op meerdere pagina's wordt gebruikt, wat meestal het geval zal zijn, is een extern stylesheet beter.
(De reden dat er toch externe stylesheets zijn, terwijl hierboven omstandig wordt beweerd dat dat in dit voorbeeld eigenlijk geen nut heeft: overzichtelijkheid. Nu kun je html en css los van elkaar bekijken.)
CSS
De code is geschreven in een afwijkende
lettersoort. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code) is in de hele uitleg onderstippeld blauw
. Alle niet-essentiële code is bruin
. (In de inhoudsopgave staat alles in een gewone letter vanwege de leesbaarheid.)
Technisch gezien is er geen enkel bezwaar om de css in de stylesheet allemaal achter elkaar op één regel te zetten:
div#header-buiten {position: absolute; right: 16px; width: 100%; height: 120px; background: yellow;} div p {margin-left 16px; height: 120px; text-align: center;}
Maar als je dat doet, garandeer ik je hele grote problemen, omdat het volstrekt onoverzichtelijk is. Beter is het om de csscss netjes in te laten springen:
div#header-buiten {
position: absolute;
right: 16px;
width: 100%;
height: 120px;
background: yellow;
}
div p {
margin-left: 16px;
height: 120px;
text-align: center;
}
Hiernaast is het heel belangrijk voldoende commentaar (uitleg) in de stylesheet te schrijven. Op dit moment weet je waarschijnlijk (hopelijk...), waarom je iets doet. Maar over vijf jaar kan dat volstrekt onduidelijk zijn. Op deze site vind je nauwelijks commentaar in de stylesheets, maar dat heeft een simpele reden: deze uitleg is in feite één groot commentaar.
Op internet zelf is het goed, als de stylesheet juist zo klein mogelijk is. Dus voor het uploaden kun je normaal genomen het beste het commentaar weer verwijderen. Veel mensen halen zelfs alles wat overbodig is weg, voordat ze de stylesheet uploaden. Inspringingen bijvoorbeeld zijn voor mensen handig, een computer heeft ze niet nodig.
Je hebt dan eigenlijk twee stylesheets. De uitgebreide versie waarin je dingen uitprobeert, verandert, enzovoort, met commentaar, inspringingen, en dergelijke. Dat is de mensvriendelijke versie. Daarnaast is er dan een stylesheet die je op de echte site gebruikt: een gecomprimeerde versie.
Dat comprimeren kun je met de hand doen, maar er bestaan ook hulpmiddelen voor. Op de pagina met links kun je onder het kopje Gereedschap → Snelheid, testen, gzip, comprimeren (inclusief theorie) links naar sites vinden, waar je bestanden kunt comprimeren.
(Stylesheets op deze site zijn niet gecomprimeerd. Omdat het vaak juist om de css gaat, kunnen mensen dan zonder al te veel moeite de css bekijken.)
/* kader-040-dl.css */
Om vergissingen te voorkomen is het een goede gewoonte bovenaan het stijlbestand even de naam neer te zetten. Voor je het weet, zit je anders in het verkeerde bestand te werken.
body
Het element waarbinnen de hele pagina staat. Veel instellingen die hier worden opgegeven, worden geërfd door de nakomelingen van <body>. Ze gelden voor de hele pagina, tenzij ze later worden gewijzigd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de lettersoort, de lettergrootte en de voorgrondkleur.
background: #ff9;x
Achtergrondkleurtje.
color: black;
Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.
Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.
Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important
heeft gebruikt in een eigen stylesheet, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.
font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;
Als Arial is geïnstalleerd op de machine van de bezoeker, wordt deze gebruikt, anders Helvetica. Als die ook niet wordt gevonden, wordt in ieder geval een schreefloze letter (zonder dwarsstreepjes) gebruikt.
margin: 0;
Slim om te doen vanwege verschillen tussen browsers.
main
Alle <main>'s. Dat is er maar één. De belangrijkste inhoud van de pagina staat erin. In dit voorbeeld is dat de hele pagina.
display: flex;
De waarde flex
is onderdeel van een hele reeks eigenschappen en waarden, die bij elkaar 'flexbox' worden genoemd. Met display: flex;
wordt <main> in een zogenaamde 'flex container' veranderd. Dit maakt het veel makkelijker om de directe kinderen van dit element, de 'flex items', op een bepaalde plaats neer te zetten. De directe kinderen van <main> zijn hier de zes <div>'s met de ronde hoeken.
In dit geval komen de zes <div>'s naast elkaar te staan, omdat dat de standaardinstelling van flex-direction
is. Zou je hier flex-direction: column;
gebruiken, dan komen de flex items onder elkaar te staan. Deze eigenschap bepaalt in welke richting de hieronder gebruikte eigenschappen align-items
en justify-content
werken.
flex-wrap: wrap;
Hier gelijk boven is <main> met display: flex;
veranderd in een zogenaamde 'flex container'. Daarmee zijn de directe kinderen van div#wrapper veranderd in 'flex items'. Die directe kinderen zijn de zes <div> met de ronde hoeken.
Flex items worden standaard naast elkaar weergegeven, ook als het blok-elementen zoals een <div> zijn. Bovendien worden ze, tenzij dat wordt aangepast, verkleind tot ze allemaal in de flex container passen. Op de afbeelding is dat te zien: de zes potige, zelfverzekerde <div>'s zijn veranderd in 'n soort mishandelde boksballen. Als het geheel niet meer binnen het venster van de browser past, moet horizontaal worden gescrold om alles te zien.
(Hier zou het niet meer passen, als de tekst te breed wordt. Op de afbeelding is alle tekst onder elkaar gezet en zijn woorden afgebroken bij koppeltekens. Als ook dat niet meer helpt om alles in <main> te laten passen, wordt het geheel te breed voor flex container <main> en zou horizontaal gescrold moeten worden.)
Iets hieronder krijgen de <div>'s een breedte van 300 px. Deze regel zorgt ervoor, dat de <div>'s die breedte altijd houden. Als ze niet meer naast elkaar passen, worden ze onder elkaar gezet.
align-items: center; justify-content: space-around;
Op de afbeelding heeft <main> een zwart randje gekregen. Iets hierboven is <main> met display: flex;
veranderd in een zogenaamde 'flex container'. De zes witte <div>'s zijn directe kinderen van <main> en zijn hierdoor veranderd in zogenaamde 'flex items'.
Met behulp van deze twee eigenschappen kunnen de <div>'s heel makkelijk op allerlei manieren netjes binnen <main> worden verdeeld, ongeacht de breedte van <main>. Op de afbeelding is het venster van de browser (en daarmee <main>) zo breed dat er vier <div>'s op de bovenste regel passen. De andere twee worden eronder gezet.
align-items
zorgt voor de verticale positie. De derde <div> is iets lager dan de andere vijf. Met de waarde center
wordt deze in de hoogte halverwege de andere <div>'s neergezet. (Als het browservenster zo smal is dat de <div>'s onder elkaar komen te staan, krijgt deze derde <div> geen extra ruimte aan onder- en bovenkant.)
justify-content
zorgt voor de horizontale verdeling. Tussen alle <div>'s zit evenveel ruimte, en aan de buitenkant van de buitenste <div>'s zit half zoveel ruimte. Ook dit gebeurt volledig automatisch en wordt aangepast aan het aantal <div>'s dat op één regel past.
Als je in plaats van flexbox bijvoorbeeld float: left;
zou gebruiken, zouden alle <div>'s aan de linkerkant van het browservenster tegen elkaar worden gezet, en zou je rechts (veel) lege ruimte over hebben. Je zou dan allerlei ingewikkelde dingen moeten doen om het toch netjes verdeeld te krijgen. Bovendien zou je dat dan ook moeten aanpassen voor verschillende vensterbreedtes.
(Als je net begint met html en css: je hebt geen idee in wat voor paradijselijk bed je terecht bent gekomen. De alinea hierboven en andere grootscheepse ellende verklaart het bovenmatig aantal grijze haren bij oudere websitebouwers.)
max-width: 90%;
Maximumbreedte.
Een breedte in procenten is normaal genomen ten opzichte van de ouder van het element. Die ouder is hier <body>, een blok-element. Een blok-element wordt normaal genomen even breed als z'n ouder. De ouder van <body> is <html>, het buitenste element. Omdat <html> het buitenste element is, wordt dit normaal genomen even breed als het venster van de browser.
Hierdoor is <main> nooit breder dan 90% van het venster van de browser.
margin: 0 auto;
Omdat voor onder en links geen waarden zijn ingevuld, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 0 auto 0 auto
in de volgorde boven – rechts – onder – links.
Boven en onder geen marge, links en rechts auto
. Dat betekent hier hetzelfde als evenveel. <main> staat hierdoor altijd horizontaal gecentreerd binnen z'n ouder <body>. En omdat, zoals hier gelijk boven beschreven, <body> even breed is als het browservenster, staat <main> altijd horizontaal gecentreerd binnen het venster. En daarmee ook alles, wat in <main> zit.
div
Alle <div>'s. Dat zijn er hier zes, elk met een aantal ronde hoeken.
Omdat veel css voor elke <div> hetzelfde is, kan dat hier voor allemaal in één keer worden opgegeven.
De zes <div>'s zijn alle zes een direct kind van <main>, dat bij main met display: flex;
is veranderd in een zogenaamde 'flex container'. De directe kinderen van zo'n flex container – hier de zes <div>'s – zijn hierdoor veranderd in zogenaamde 'flex items'. Dit heeft directe gevolgen voor de weergave van de <div>'s, zoals hieronder op verschillende plaatsen wordt beschreven.
background: white;
Witte achtergrond.
Omdat de <div>'s een achtergrondkleur hebben, is goed te zien dat border-radius
ook op achtergronden werkt.
color: black;
Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.
Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.
Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important
heeft gebruikt in een eigen stylesheet, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.
Dit is ook al bij <body> opgegeven, maar sommige mensen hebben bij álle elementen de kleuren veranderd. Het heeft immers weinig zin, als ze dat alleen bij de body doen, terwijl de sitebouwer de kleuren ook bij bijvoorbeeld de paragrafen heeft aangepast.
display: flex;
De zes <div>'s zijn directe kinderen van <main>, een flex container. Hierdoor zijn ze makkelijk netjes neer te zetten, zoals bij main is te lezen.
Diezelfde truc wordt hier herhaald bij de <div>'s. Door de <div>'s ook weer in een flex container te veranderen, kan de inhoud van de <div>'s ook weer simpel op de juiste plaats worden neergezet.
Dat de <div>'s zelf flex items zijn, maakt niets uit. Ze kunnen nog steeds gewoon flex containers zijn voor hun kinderen.
align-items: center; justify-content: space-around;
In elke <div> zit een <span>, waarin wat tekst zit. Op de afbeelding is de achtergrond van de <span>'s rood gemaakt, zodat de grootte van de <span>'s is te zien.
Elke <span> is een direct kind van z'n <div>. Omdat de <div>'s hier gelijk boven met display: flex;
in zogenaamde 'flex containers' zijn veranderd, zijn de <span>'s veranderd in zogenaamde 'flex items'.
De <span>'s hebben verder geen breedte of hoogte. Omdat het flex items zijn, worden ze niet hoger of breder dan nodig is om de inhoud ervan weer te geven.
align-items: center;
zet de <span> verticaal in het midden van de <div>, justify-content: space-around;
doet hetzelfde in horizontale richting.
Hierdoor staat ook de in de <span>'s zittende tekst in het midden van de <div>.
(Dat sommige <span>'s breder zijn dan andere, heeft met de lengte van de tekst te maken. Als de tekst niet op één regel past, wordt de <span> even breed als de <div>, zoals bij de drie onderste <span>'s het geval is. Bij de bovenste drie <span>'s zijn de nieuwe regels gemaakt met behulp van <br>, waardoor de regellengte in de bovenste drie <span>'s korter is.)
width: 300px;
Omdat de <div>'s flex items zijn, worden ze standaard niet breder dan nodig is om de inhoud ervan weer te geven, zoals op de afbeelding is te zien. Voor dit voorbeeld komt dat niet goed uit, daarom krijgen ze hier een breedte.
height: 300px;
Zelfde verhaal als gelijk hierboven bij width
, alleen is het bij de hoogte nog extremer: de <div>'s worden niet hoger dan nodig is. (Behalve de derde <div>, want die krijgt elders een hoogte, en dat heb ik even niet gezien. En vanwege erfelijke luiheid ga ik dus geen nieuwe screenshot maken.)
Hoe het er zonder breedte én zonder hoogte uitziet, moet je maar zelf fantaseren. Die gruwel willen we de mensheid besparen.
margin: 20px 10px;
Omdat voor onder en links geen waarden zijn opgegeven, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 20px 10px 20px 10px
in de volgorde boven – rechts – onder – links.
Kleine afstand tussen de <div>'s. De 20 px zorgt voor wat afstand tussen de <div>'s die boven elkaar staan. De 10 px links en rechts zal meestal niet nodig zijn, omdat flexbox al voor een verdeling zorgt, waardoor er al links en rechts ruimte tussen de <div>'s is. Maar soms past een aantal <div>'s bij een bepaalde breedte van het browservenster er precies in, en dan zouden ze wel tegen elkaar staan.
border: black solid 2px;
Zwart randje.
#longhand
Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.
div {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; justify-content: space-around; width: 300px; height: 300px; margin: 20px 10px; border: black solid 2px;}
Het element met id="longhand". De eerste <div>, die met de afzonderlijke eigenschappen voor elke hoek apart.
Deze <div> is 300 px breed en hoog. Waar een percentage is gebruikt voor een radius, geldt dit percentage ten opzichte van deze breedte en hoogte.
border-top-left-radius: 40px;
Deze eigenschap regelt de ronding bij de hoek linksboven. Omdat maar één waarde is opgegeven, zijn de horizontale en verticale radius even groot. Dit levert een cirkelvormige ronding op.
Een uitgebreidere uitleg over de syntax van border-top-left-radius
is te vinden bij Syntax.
border-top-right-radius: 40px 80px;
Deze eigenschap regelt de ronding bij de hoek rechtsboven. De eerste waarde van 40 px is de horizontale radius, de tweede waarde van 80 px is de verticale radius. Omdat deze waarden niet hetzelfde zijn, levert dit een ellipsvormige hoek op.
Een uitgebreidere uitleg over de syntax van border-top-right-radius
is te vinden bij Syntax.
border-bottom-right-radius: 40%;
Deze eigenschap regelt de ronding bij de hoek rechtsonder. Omdat maar één waarde is opgegeven, zijn horizontale en verticale radius beide 40%.
De waarde in procenten geldt ten opzichte van de breedte en hoogte van de <div>. Omdat de <div> hier 300 px breed en hoog is, zijn de horizontale en verticale radius beide 40% van die 300 px. Dat is voor beide 120 px en levert dus een cirkelvormige hoek op.
Op de afbeelding hiernaast is de <div> 500 px hoog gemaakt, de breedte is hetzelfde: 300 px. De horizontale radius is nog steeds 40% van 300 px = 120 px. Maar de verticale radius is nu 40% van 500 px = 200 px. Hier ontstaat dus een ellipsvormige hoek.
De hoeken waarbij de waarde in px is opgegeven, zijn niet veranderd. Bij een waarde in procenten verandert de radius dus mee met de grootte van de <div>. Als je de breedte in bijvoorbeeld vw (procenten van de vensterbreedte van de browser) zou opgeven, zou de horizontale radius mee veranderen met de breedte van het venster.
Een uitgebreidere uitleg over de syntax van border-bottom-right-radius
is te vinden bij Syntax.
border-bottom-left-radius: 20% 10%;
Deze eigenschap regelt de ronding bij de hoek linksonder. De eerste waarde van 20% is de horizontale radius, de tweede waarde van 20% is de verticale radius. Het verhaal is verder precies hetzelfde als dat gelijk hierboven bij border-bottom-right-radius
, alleen staan hier twee waarden.
Een uitgebreidere uitleg over de syntax van border-bottom-left-radius
is te vinden bij Syntax.
#short-cirkel
Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.
div {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; justify-content: space-around; width: 300px; height: 300px; margin: 20px 10px; border: black solid 2px;}
Het element met id="short-cirkel". De tweede <div>, die met de cirkel.
border-radius: 150px;
Omdat hier maar één waarde staat, is de horizontale en verticale radius van alle vier de hoeken hetzelfde: 150 px. Als je dat gebruikt in een element met een breedte en hoogte van 300 px, zoals hier is gebeurd, levert dat een perfecte cirkel op.
En anders dan een cirkel op een afbeelding kan deze cirkel probleemloos worden vergroot of verkleind, want de grootte van de cirkel wordt door de browser berekend. Bij een afbeelding zou je bij vergroten al snel de afzonderlijke pixels gaan zien, hier is dat niet zo.
Een uitgebreidere uitleg over de syntax van border-radius
is te vinden bij Syntax.
#short-ellips
Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.
div {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; justify-content: space-around; width: 300px; height: 300px; margin: 20px 10px; border: black solid 2px;}
Het element met id="short-ellips". De derde <div>, die met de ellips.
height: 180px;
De hoogte van de <div> is nu 180 px. Omdat de breedte nog steeds 300 px is, is de <div> nu rechthoekig.
border-radius: 150px / 90px;
Voor de schuine streep staat de waarde voor de horizontale radius: 150 px. Omdat maar één waarde is ingevuld, geldt die voor alle vier de hoeken.
Achter de schuine streep staat de waarde voor de verticale radius: 90 px. Ook hier is slechts één waarde ingevuld, dus ook deze geldt voor alle vier de hoeken.
De horizontale en verticale radius van alle vier de hoeken is precies de helft van de breedte en hoogte van de <div>. Hierdoor ontstaat een ellips.
Anders dan een ellips op een afbeelding kan deze ellips probleemloos worden vergroot of verkleind, want de grootte van de ellips wordt door de browser berekend. Bij een afbeelding zou je bij vergroten al snel de afzonderlijke pixels gaan zien, hier is dat niet zo.
Een uitgebreidere uitleg over de syntax van border-radius
is te vinden bij Syntax.
#short-2-3
Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.
div {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; justify-content: space-around; width: 300px; height: 300px; margin: 20px 10px; border: black solid 2px;}
Het element met id="short-2-3". De vierde <div>. Bij deze <div> worden de maten grotendeels in rem
opgegeven, een relatieve eenheid die is gebaseerd op de lettergrootte: als de lettergrootte verandert, verandert ook de grootte van de rem
.
De rem
werkt ongeveer hetzelfde als de bekendere eenheid em
. De em
is gebaseerd op de lettergrootte van het element: als de lettergrootte verandert, verandert bijvoorbeeld een breedte die is opgegeven in em
mee met de lettergrootte.
De rem
werkt net zo, maar is gebaseerd op de lettergrootte van <html>. Daardoor is de rem
overal op de pagina even groot, ongeacht wat eventuele voorouders van het element aan de lettergrootte veranderen.
Als je de lettergrootte van de browser verandert, verander je in feite de lettergrootte van het <html>-element. De rem
verandert mee met die lettergrootte.
De standaardlettergrootte van de browser is 16 px. 1 rem is dus ook 16 px. 18,75 rem (de breedte van de <div>) is ongeveer 300 px, waardoor ook deze <div> weer vierkant is. Met één groot verschil: als de lettergrootte van de browser wordt veranderd, verandert de breedte van de <div> mee. De hoogte niet, want die is in de absolute eenheid px
opgegeven.
(Bij in- of uitzoomen verandert wel alles mee, maar zoomen is iets anders dan de lettergrootte veranderen. Bij zoomen verandert álles, bij een andere lettergrootte veranderen alleen de maten die op de lettergrootte zijn gebaseerd, zoals de rem
.)
Op de afbeelding heeft de browser gewoon de standaardlettergrootte: 16 px. Dat is dus eigenlijk hetzelfde als html {font-size: 16px;}
. Bij de maten in rem
is tussen haakjes de maat in
px aangegeven. Ongeveer, want bij het omrekenen door de browser kunnen er door afronden kleine verschillen ontstaan.
width: 18.75rem;
Deze <div> heeft een breedte in rem
. Bij een standaardlettergrootte van de browser is 18,75 rem ongeveer 300 px. De hoogte is ook 300 px, dus ook deze <div> is vierkant. Als de lettergrootte van de browser wordt veranderd, verandert de lengte van de rem
mee.
(Een uitgebreider verhaal over de rem
staat bovenaan deze <div> bij #short-2-3.)
border-radius: 9.375rem 6.25rem 150px / 3.125rem 9.375rem 100px;
De volgorde van de waarden voor de hoeken is altijd linksboven – rechtsboven – rechtsonder – linksonder.
Voor de schuine streep staan drie waarden voor de horizontale radius. De eerste waarde is voor de eerste hoek: linksboven. De tweede waarde is voor de tweede hoek: rechtsboven. De derde waarde is voor de derde hoek: rechtsonder.
Omdat voor linksonder geen horizontale radius is opgegeven, krijgt die dezelfde horizontale radius als rechtsboven.
Bij een standaardlettergrootte van de browser is 9,375 rem ongeveer 150px, 6,25 rem is ongeveer 100 px. Als de lettergrootte van de browser wordt veranderd, verandert de lengte van de rem
mee: de rem
is een relatieve waarde.
De derde waarde van 150 px verandert niet mee met de lettergrootte, want px
is een absolute waarde. (Bij zoomen verandert ook die derde waarde mee, want dan verandert álles van grootte.)
(Een uitgebreider verhaal over de rem
staat bovenaan deze <div> bij #short-2-3, en een uitgebreidere uitleg over de syntax bij border-radius
is te vinden bij Syntax.)
Achter de schuine streep staan voor de verticale radius ook drie waarden. De eerste waarde is weer voor de eerste hoek: linksboven. De tweede waarde is weer voor de tweede hoek: rechtsboven. De derde waarde is weer voor de derde hoek: rechtsonder.
En omdat voor linksonder geen verticale radius is opgegeven, krijgt die weer dezelfde verticale radius als rechtsboven.
Bij een standaardlettergrootte van de browser is 9,375 rem ongeveer 150px, 3,125 rem is ongeveer 50 px. Als de lettergrootte van de browser wordt veranderd, verandert de lengte van de rem
mee: de rem
is een relatieve waarde.
De derde waarde van 100 px verandert niet mee met de lettergrootte, want px
is een absolute waarde. (Bij zoomen verandert ook die derde waarde mee, want dan verandert álles van grootte.)
(Een uitgebreider verhaal over de rem
staat bovenaan deze <div> bij #short-2-3, en een uitgebreidere uitleg over de syntax bij border-radius
is te vinden bij Syntax)
Op de afbeelding hierboven links staat de <div> in een browser met een standaardlettergrootte van 16 px. In zo'n browser is 1 rem gelijk aan 16 px. Onder de maten in rem
is tussen haakjes de maat in pixel weergegeven.
Rechts staat dezelfde div in een browser met een lettergrootte van 9 px. Hier is 1 rem gelijk aan 9 px. De opgegeven maten voor horizontale en verticale radius zijn precies hetzelfde. Maar de maten in rem
leveren nu een totaal ander aantal pixels op. Daardoor verandert ook de ronding van de hoeken ingrijpend. Alleen de hoek rechtsonder, die de horizontale en verticale radius als enige in px
heeft opgekregen, is nog precies hetzelfde.
Overigens is dit mengen van een absolute eenheid als px
met een relatieve eenheid als rem
vaak geen goed idee. Als je de lettergrootte van de browser niet zou verkleinen, maar bijvoorbeeld zou vergroten tot 32 px, wordt een aantal radiussen zo groot, dat ze niet meer binnen de breedte of hoogte van de <div> passen. De browser probeert er dan het beste van te maken, maar de maten (en verhoudingen) kloppen niet meer.
#short-3-1
Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.
div {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; justify-content: space-around; width: 300px; height: 300px; margin: 20px 10px; border: black solid 2px;}
Het element met id="short-3-1". De vijfde <div>.
border-radius: 150px 100px 50px / 50px 100px 150px;}
De volgorde van de waarden voor de hoeken is altijd linksboven – rechtsboven – rechtsonder – linksonder.
Voor de schuine streep staan drie waarden voor de horizontale radius. De eerste waarde is voor de eerste hoek: linksboven. De tweede waarde is voor de tweede hoek: rechtsboven. De derde waarde is voor de derde hoek: rechtsonder.
Omdat voor linksonder geen horizontale radius is opgegeven, krijgt die dezelfde horizontale radius als rechtsboven.
Achter de schuine streep staan voor de verticale radius ook drie waarden. De eerste waarde is weer voor de eerste hoek: linksboven. De tweede waarde is weer voor de tweede hoek: rechtsboven. De derde waarde is weer voor de derde hoek: rechtsonder.
En omdat voor linksonder geen verticale radius is opgegeven, krijgt die weer dezelfde verticale radius als rechtsboven.
Omdat de horizontale en verticale radius bij de hoeken rechtsboven en linksonder even groot zijn, zijn die hoeken cirkelvormig. De hoeken linksboven en rechtsonder hebben een verschillende horizontale en verticale radius en zijn daarom ellipsvormig.
Een uitgebreidere uitleg over de syntax van border-radius
is te vinden bij Syntax.
#short
Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.
div {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; justify-content: space-around; width: 300px; height: 300px; margin: 20px 10px; border: black solid 2px;}
Het element met id="short". De zesde <div>.
border-radius: 180px 120px 80px 40px / 40px 80px 120px 180px;
De volgorde van de waarden voor de hoeken is altijd linksboven – rechtsboven – rechtsonder – linksonder.
Voor de schuine streep staan vier waarden voor de horizontale radius. De eerste waarde is voor de eerste hoek: linksboven. De tweede waarde is voor de tweede hoek: rechtsboven. De derde waarde is voor de derde hoek: rechtsonder. De vierde en laatste waarde is voor de vierde hoek: linksonder.
Achter de schuine streep staan voor de verticale radius ook vier waarden. De eerste waarde is weer voor de eerste hoek: linksboven. De tweede waarde is weer voor de tweede hoek: rechtsboven. De derde waarde is weer voor de derde hoek: rechtsonder. De vierde waarde is weer voor de vierde hoek: linksonder.
Een uitgebreidere uitleg over de syntax van border-radius
is te vinden bij Syntax.
span
Alle <span>'s. De tekst binnen elke <div> staat in een <span>.
Bij div zijn de <div>'s met display: flex;
veranderd in zogenaamde 'flex containers'. De directe kinderen van zo'n flex container, dat zijn hier de <span>'s, veranderden daardoor in zogenaamde 'flex items'. Het op de juiste plaats neerzetten van de <span>'s (en daarmee van de erin zittende tekst) is al bij div geregeld met justify-content
en align-items
, eigenschappen waarmee je op een uiterst simpele manier flex items op de juiste plaats neer kunt zetten.
padding: 0 10px;
Omdat voor onder en links geen waarden zijn ingevuld, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 0 10px 0 10px
in de volgorde boven – rechts – onder – links.
Boven en onder geen padding.
Rechts en links een kleine afstand tussen tekst in en buitenkant van de <span>. Dit is eigenlijk al bij div geregeld met justify-content
, maar bij een bepaalde lettergrootte zou de tekst net precies de hele breedte van een <div> kunnen vullen. Nu houdt je altijd minimaal 10 px links en rechts van de tekst over.