Skip links en inhoudsopgave

Uitleg ronde hoeken met behulp van border-radius

Laatst aangepast: .

Voorbeelden van ronde hoeken.

Korte omschrijving

Verschillende soorten met behulp van border-radius gemaakte ronde hoeken.

BELANGRIJK

Deze uitleg hoort bij het voorbeeld dat in de download zit. Het voorbeeld uit de download verschilt iets van het voorbeeld hier op de site. In de download ontbreekt bijvoorbeeld de navigatie voor de site. Ook in de kopregels zit vaak wat verschil. Daarnaast kunnen er nog andere (meestal kleine) verschillen zijn.

Als je deze uitleg leest naast de broncode van het voorbeeld op de site, kan het dus bijvoorbeeld zijn dat 'n <h1> uit de css bij 'n <h2> uit de html hoort. Maar het gaat niet om hele grote, fundamentele afwijkingen.

Als je dit lastig vindt, kun je bovenaan de pagina de hele handel downloaden. In de download zit 'n voorbeeld dat wel naadloos aansluit op de uitleg in de download.

Als je deze handleiding graag uitprint (zonde van het bos), gebruik dan de pdf in de download. Deze pagina is niet geoptimaliseerd voor printen, de pdf kan wel makkelijk worden geprint.

Alles op deze site kan vrij worden gebruikt, met drie beperkingen:

* Je gebruikt het materiaal op deze site volledig op eigen risico. Het kan prima zijn dat er fouten in de hier verstrekte info zitten. Voor eventuele schade die door gebruik van materiaal van deze site ontstaat, in welke vorm dan ook, zijn www.css-voorbeelden.nl en medewerkers daarvan op geen enkele manier verantwoordelijk.

* Deze uitleg wordt min of meer regelmatig bijgewerkt. Het is daarom niet toegestaan deze uitleg op welke manier dan ook te verspreiden, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat de uitleg afkomstig is van www.css-voorbeelden.nl en dat daar altijd de nieuwste versie is te vinden. Dit is om te voorkomen dat er verouderde versies worden verspreid.

* Het kan zijn dat materiaal is gebruikt dat van anderen afkomstig is. Dat materiaal kan onder een bepaalde licentie vallen, waardoor het mogelijk niet onbeperkt gebruikt mag worden. Als dat zo is, wordt dat vermeld onder Inhoud van de download en licenties.

Een link naar www.css-voorbeelden.nl wordt trouwens altijd op prijs gesteld.

Alle code is geschreven in een afwijkende lettersoort en -kleur. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code), is in de hele uitleg onderstippeld blauw. Alle niet-essentiële code is bruin. (In de inhoudsopgave staat alles vanwege de leesbaarheid in een gewone letter.)

Opmerkingen

Links in deze uitleg, vooral links naar andere sites, kunnen verouderd zijn. Op de pagina met links vind je steeds de meest recente links.

Dit voorbeeld is gemaakt op een systeem met Linux (KDE neon). Daarbij is vooral gebruik gemaakt van Visual Studio Code, GIMP en Firefox met extensies. De pdf-bestanden zijn gemaakt met LibreOffice.

Vragen of opmerkingen? Fout gevonden? Ga naar het forum.

Achterliggend idee

Tot de komst van border-radius was het maken van een kader of een achtergrond met ronde hoeken behoorlijk ingewikkeld. Althans: om het op een goede manier te doen.

'Een goede manier' wil zeggen dat de constructie ook intact moest blijven bij andere lettergroottes en bij zoomen. De meeste manieren die je op internet kon vinden, voldeden niet aan die eis: bij zoomen of bij een andere lettergrootte donderde de hele constructie in elkaar.

Zonder één of meer afbeeldingen te gebruiken, was het vrijwel onmogelijk ronde hoeken te maken. En mét afbeeldingen kon het nog steeds knap ingewikkeld zijn, afhankelijk van wat je precies wilde. Uit het feit dat er tientallen, mogelijk zelfs honderden, manieren zijn bedacht om dit te toen, kun je al afleiden dat er kennelijk niet één echt goede techniek bestond.

Met de eigenschap border-radius is dit opgelost. Met behulp hiervan is het heel simpel om ronde hoeken te maken. En zelfs meer dan dat. De vier hoeken hoeven niet dezelfde ronding te hebben, je kunt het per hoek opgeven. Bovendien kun je hoogte en breedte van de hoek afzonderlijk van elkaar instellen. Op deze manier zou je zelfs een ellips kunnen maken, en ook het maken van een cirkel is heel simpel.

Bij grote rondingen moet wel nog steeds goed worden gelet op voldoende padding of iets dergelijks, omdat anders bij een grotere lettergrootte tekst buiten de hoeken kan komen te staan.

De naam border-radius is wat ongelukkig gekozen, omdat deze tot misverstanden leidt. In tegenstelling tot wat soms wordt gedacht, hoeft er helemaal geen border aanwezig te zijn.

In het eerste voorbeeld is geen border aanwezig, maar alleen een achtergrondkleur. Die keurig ronde hoeken krijgt.

In het vierde voorbeeld wordt – naast een border – een outline gebruikt. Ook die krijgt ronde hoeken.

In het vijfde voorbeeld is de achtergrond-afbeelding gewoon vierkant, maar krijgt ronde hoeken.

In Safari ouder dan versie 6.4 kreeg een outline geen ronde hoeken. Daarom is voor die browsers aangepaste code gebruikt. Meer daarover is te vinden bij @supports not (width: 10lh).

De code aanpassen aan je eigen ontwerp

Toegankelijkheid en zoekmachines

De tekst in dit hoofdstukje is een algemene tekst, die voor elke pagina geldt. Eventueel specifiek voor dit voorbeeld geldende problemen en eventuele aanpassingen om die problemen te voorkomen staan bij Bekende problemen (en oplossingen).

Toegankelijkheid (in het Engels 'accessibility') is belangrijk voor bijvoorbeeld blinden die een schermlezer gebruiken, of voor motorisch gehandicapte mensen die moeite hebben met het bedienen van een muis. Een spider van een zoekmachine (dat is het programmaatje dat de site indexeert voor de zoekmachine) is te vergelijken met een blinde. Als je je site goed toegankelijk maakt voor gehandicapten, is dat gelijk goed voor een hogere plaats in een zoekmachine. Dus als je 't niet uit sociale motieven wilt doen, kun je 't uit egoïstische motieven doen.

(Op die plaats in de zoekmachine heb je maar beperkt invloed. De toegankelijkheid van je site is maar één van de factoren, maar zeker niet onbelangrijk.)

Als je bij het maken van je site al rekening houdt met toegankelijkheid, is dat nauwelijks extra werk. 't Is ongeveer te vergelijken met inbraakbescherming: doe dat bij 'n nieuw huis en 't is nauwelijks extra werk, doe 't bij 'n bestaand huis en 't is al snel 'n enorme klus.

Enkele tips die helpen bij toegankelijkheid:

Getest in

Laatst gecontroleerd op 25 mei 2024.

Onder dit kopje staat alleen maar, hoe en waarin is getest. Alle eventuele problemen, ook die met betrekking tot zoomen, lettergroottes, toegankelijkheid, uit staan van JavaScript en/of css, enzovoort staan iets hieronder bij Bekende problemen (en oplossingen). Het is belangrijk dat deel te lezen, want uit een test kan ook prima blijken dat iets totaal niet werkt!

Dit voorbeeld is getest op de volgende systemen:

Desktopcomputers

Linux (KDE neon 5.27) (2560 x 1080 px, resolution: 96 ppi):
Firefox, Google Chrome en Vivaldi, in grotere en kleinere browservensters.
In Vivaldi is ook ruimtelijke navigatie ('Spatial Navigation') getest.

Laptops

Windows 10 (1600 x 900 px, resolution: 106 ppi):
Firefox, Google Chrome en Edge, in grotere en kleinere browservensters.

OS X 11.7.10 ('Big Sur') (1440 x 900 px, resolution: 96 ppi):
Firefox, Safari, Google Chrome en Microsoft Edge, in grotere en kleinere browservensters.

Tablets

iPad met iOS 12.5.7 (2048 x 1536 px, device-pixel-ratio: 2:
Safari, Chrome, Firefox en Microsoft Edge (alle portret en landschap).

iPad met iPadOS 17.4.1 (2160 x 1620 px, resolution: 264 ppi):
Safari, Chrome, Firefox en Microsoft Edge (alle portret en landschap).

Android 6.0 ('Marshmallow') (1920 x 1200 px, resolution: 224 ppi):
Samsung Internet, Firefox en Chrome (alle portret en landschap).

Android 8.1 ('Oreo') (1920 x 1200 px, resolution: 218 ppi):
Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).

Android 13 ('Tiramisu') (2000 x 1200 px, resolution: 225 ppi):
Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).

Smartphones

iPhone met iOS 15.8.2 (1334 x 750 px, resolution: 326 ppi):
Safari, Chrome, Firefox en Microsoft Edge (alle portret en landschap).

Android 7.0 ('Nougat') (1280 x 720 px, resolution: 294 ppi):
Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).

Android 9.0 ('Pie') (1920 x 1080 px, resolution: 424 ppi):
Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).

Android 14 ('Upside Down Cake') (2408 x 1080 px, resolution: 401 ppi):
Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).

Er is op de aan het begin van dit hoofdstukje genoemde controledatum getest in de meest recente versie van de browser, die op het betreffende besturingssysteem kon draaien. Het aantal geteste browsers en systemen is al tamelijk fors, en als ook nog rekening gehouden moet worden met (zwaar) verouderde browsers, is het gewoon niet meer te doen. Surfen met een verouderde browser is trouwens vragen om ellende, want updates van browsers hebben heel vaak met beveiligingsproblemen te maken.

In- en uitzoomen en - voor zover de browser dat kan - een kleinere en grotere letter zijn ook getest. Er is ingezoomd en vergroot tot zover de browser kan, maar niet verder dan 200%.

Er is getest met behulp van muis en toetsenbord, behalve op iOS, iPadOs en Android, waar een touchscreen is gebruikt. Op Windows 10 is getest met touchscreen, touchpad, toetsenbord, muis, en - waar dat zinvol was - op een combinatie daarvan. Op OS X 11.7.10 is getest met (een combinatie van) toetsenbord, touchpad en muis.

Als in een voorbeeld JavaScript is gebruikt, is ook getest of het werkt zonder JavaScript. Dat is alleen gedaan in de browsers, waarin in de instellingen JavaScript kan worden uitgeschakeld.

Ook is getest zonder css en - als afbeeldingen worden gebruikt - zonder afbeeldingen.

Schermlezers en dergelijke

Naast deze 'gewone' browsers is ook getest in Lynx, WebbIE, NVDA, TalkBack, VoiceOver, Orca en Verteller.

Lynx is een browser die alleen tekst laat zien en geen css gebruikt. Er is getest op Linux.

WebbIE. is een browser die gericht is op mensen met een handicap. Er is getest op Windows 10.

NVDA is een schermlezer, zoals die door blinden wordt gebruikt. Er is getest op Windows 10 in combinatie met Firefox.

TalkBack is een in Android ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Chrome op Android 6.0, 7.0, 8.1, 9, 13 en 14

VoiceOver is een in iOS en OS X ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Safari op iOS 12.5.7 en 15.8.2, iPadOS 17.4.1 en OS X 11.7.10.

Orca is een schermlezer voor Linux. Er is getest in combinatie met Firefox op KDE Neon 5.27.

Verteller (Narrator) is een in Windows 10 ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Edge.

(Voor de bovenstaande programma's zijn links naar sites met uitleg en dergelijke te vinden op de pagina met links onder Toegankelijkheid → Schermlezers, tekstbrowsers, en dergelijke.)

Als het voorbeeld in deze programma's toegankelijk is, zou het in principe toegankelijk moeten zijn in alle aangepaste browsers en dergelijke. En dus ook voor zoekmachines, want een zoekmachine is redelijk vergelijkbaar met een blinde.

Eventuele problemen in schermlezers (en eventuele aanpassingen om die te voorkomen) staan iets hieronder bij Bekende problemen (en oplossingen).

Waar dat zinvol was, is ook nog getest op combinaties als een grote letter in een schermlezer met toetsenbordbediening.

Alleen op de hierboven genoemde systemen en browsers is getest. Er is dus niet getest op bijvoorbeeld 'n Blackberry. Er is een kans dat dit voorbeeld niet (volledig) werkt op niet-geteste systemen en apparaten. Om het wel (volledig) werkend te krijgen, zul je soms (kleine) wijzigingen en/of (kleine) aanvullingen moeten aanbrengen, bijvoorbeeld met JavaScript.

Er is ook geen enkele garantie dat iets werkt in een andere tablet of smartphone dan hierboven genoemd, omdat fabrikanten in principe de software kunnen veranderen. Dit is anders dan op de desktop, waar browsers altijd (vrijwel) hetzelfde werken, zelfs op verschillende besturingssystemen. Iets wat in Samsung Internet op Android werkt, zal in de regel overal werken in die browser, maar een garantie is er niet. De enige garantie is het daadwerkelijk testen op een fysiek apparaat. En aangezien er duizenden mobiele apparaten zijn, is daar geen beginnen aan.

De html is gevalideerd met de html-validator, de css met de css-validator van w3c. Als om een of andere reden niet volledig gevalideerd kon worden, wordt dat bij Bekende problemen (en oplossingen) vermeld.

Nieuwe browsers worden pas getest, als ze uit het bèta-stadium zijn. Anders is er 'n redelijke kans dat je tegen 'n bug zit te vechten, die voor de uiteindelijke versie nog gerepareerd wordt.

Dit voorbeeld is alleen getest in de hierboven met name genoemde browsers. Vragen over niet-geteste browsers kunnen niet worden beantwoord, en het melden van fouten in niet-geteste browsers heeft ook geen enkel nut. (Melden van fouten, problemen, enzovoort in wel geteste browsers: graag! Dat kan op het forum.)

Bekende problemen (en oplossingen)

Waarop en hoe is getest, kun je gelijk hierboven vinden bij Getest in.

Als je hieronder geen oplossing vindt voor een probleem dat met dit voorbeeld te maken heeft, kun je op het forum proberen een oplossing te vinden voor je probleem. Om forumspam te voorkomen, moet je je helaas wel registreren, voordat je op het forum een probleem kunt aankaarten.

Bij toegankelijkheid is er vaak geen goed onderscheid te maken tussen oplossing en probleem. Zonder (heel simpele) aanpassingen heb je vaak 'n probleem, en omgekeerd. Daarom staan wat betreft toegankelijkheid aanpassingen en problemen hier bij elkaar in dit hoofdstukje.

Voor zover van toepassing wordt eerst het ontbreken van JavaScript, css en/of afbeeldingen besproken. Vervolgens problemen en aanpassingen met betrekking tot toegankelijkheid voor specifieke groepen bezoekers, toetsenbordnavigatie, tekstbrowsers, schermlezers en zoomen en andere lettergrootte.

Als in een onderdeel geen problemen aanwezig zijn, staat in een smal groen kadertje 'Geen problemen'. Bij een onderwerp over toegankelijkheid zijn er soms geen problemen, maar alleen aanpassingen. Ook in dat geval staat bovenaan in een smal groen kadertje 'Geen problemen'. Daaronder staan dan de aanpassingen.

Als in een onderdeel één of meer problemen worden besproken, staat van elk probleem in een breed rood kadertje een korte samenvatting daarvan.

Als bij het probleem een oplossing wordt gegeven, staat de samenvatting in een rode stippellijn. Bij een onderwerp over toegankelijkheid zijn er soms, naast de opgeloste problemen, ook aanpassingen. In dat geval staan staan die aanpassingen boven de kadertjes met opgeloste problemen.

Als bij het probleem geen oplossing is gevonden, staat de samenvatting in een rode ononderbroken lijn. Bij een onderwerp over toegankelijkheid zijn er soms, naast de problemen, ook aanpassingen. In dat geval staan staan die aanpassingen boven de kadertjes met problemen.

Zonder css

Geen problemen.

Omdat css alleen voor de opmaak is gebruikt, is zonder css alle tekst nog volledig aanwezig.

Zonder afbeeldingen

Geen problemen.

Alleen de achtergrond-afbeelding bij het vijfde voorbeeld ontbreekt, maar die is niet onmisbaar.

Tekstbrowsers

Geen problemen.

In Lynx en WebbIE wordt alle tekst volledig weergegeven.

Schermlezers

Geen problemen.

Alle tekst wordt volledig voorgelezen.

Zoomen en andere lettergrootte

Geen problemen.

Als bij padding en border-radius overal absolute eenheden zoals px zouden worden gebruikt, kan – vooral in smallere browservensters – bij een grotere letter tekst buiten de ronde hoeken van de <div> komen te staan. Daarom zijn, waar nodig, absolute eenheden vervangen door relatieve eenheden.

Overige problemen

In Safari ouder dan versie 16.4 kan een outline geen ronde hoeken krijgen.

In Safari ouder dan versie 16.4 kon een outline geen ronde hoeken krijgen. Daarom is voor deze versies afwijkende code gebruikt. Meer hierover is te vinden bij @supports not (width: 10lh).

Wijzigingen

Alleen grotere wijzigingen worden hier vermeld, geen dingen als een link die is geüpdatet.

:

Nieuw opgenomen.

23 december 2010:

Vreemd genoeg blijkt Safari op OS X het voorvoegsel -webkit- nog nodig te hebben, terwijl het op Windows border-radius zonder voorvoegsel al herkend.

Op alle plaatsen waar dat nodig was, zijn hiervoor wijzigingen aangebracht.

18 mei 2011;

29 april 2012:

25 mei 2024:

Volledig herschreven. Alleen de belangrijkste wijzigingen worden hier vermeld.

Inhoud van de download en licenties

De inhoud van deze download kan vrij worden gebruikt, met drie beperkingen:

* Sommige onderdelen die van 'n andere site of zo afkomstig zijn, vallen mogelijk onder een of andere licentie. Dat is hieronder bij het betreffende onderdeel te vinden.

* Je gebruikt het materiaal uit deze download volledig op eigen risico. Het kan prima zijn dat er fouten in de hier verstrekte code en dergelijke zitten. Voor eventuele schade die door gebruik van materiaal uit deze download ontstaat, in welke vorm dan ook, zijn www.css-voorbeelden.nl en medewerkers daarvan op geen enkele manier verantwoordelijk.

* Dit voorbeeld (en de bijbehorende uitleg en dergelijke) wordt min of meer regelmatig bijgewerkt. Het is daarom niet toegestaan dit voorbeeld (en de bijbehorende uitleg en dergelijke) op welke manier dan ook te verspreiden, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat voorbeeld, uitleg, en dergelijke afkomstig zijn van www.css-voorbeelden.nl en dat daar altijd de nieuwste versie is te vinden. Dit is om te voorkomen dat er verouderde versies worden verspreid.

Een link naar www.css-voorbeelden.nl wordt trouwens altijd op prijs gesteld.

kader-091-dl.html: de pagina met het voorbeeld.

kader-091.pdf: deze uitleg (aangepast aan de inhoud van de download).

kader-091-inhoud-download-en-licenties.txt: een kopie van de tekst onder dit kopje (Inhoud van de download en licenties).

091-css-dl:

kader-091-dl.css: stijlbestand voor afbeelding-039-dl.html.

091-pics:

beige.jpg: de in het vijfde voorbeeld gebruikte achtergrond-afbeelding. De site waar deze afbeelding vandaan komt bestaat niet meer, en de naam van de site is zoekgeraakt. Maar de afbeelding is in ieder geval Publiek Domein.

HTML

De code is geschreven in een afwijkende lettersoort. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code), is in de hele uitleg onderstippeld blauw. Alle niet-essentiële code is bruin. (In de inhoudsopgave staat alles in een gewone letter vanwege de leesbaarheid.)

In de html hieronder wordt alleen de html besproken, waarover iets meer is te vertellen. Een <h1> bijvoorbeeld wordt in de regel niet genoemd, omdat daarover weinig interessants valt te melden. (Als bijvoorbeeld het uiterlijk van de <h1> wordt aangepast met behulp van css, staat dat verderop bij de bespreking van de css.)

Zaken als een doctype en charset hebben soms wat voor veel mensen onbekende effecten, dus daarover wordt hieronder wel een en ander geschreven.

<!doctype html>

Een document moet met een doctype beginnen om weergaveverschillen tussen browsers te voorkomen. Zonder doctype is de kans op verschillende (en soms volkomen verkeerde) weergave tussen verschillende browsers heel erg groot.

Geldige doctypes vind je op www.w3.org/QA/2002/04/valid-dtd-list.

Gebruik het volledige doctype, inclusief de eventuele url, anders werkt het niet goed.

Het hier gebruikte doctype is dat van html5. Dit kan zonder enig probleem worden gebruikt: het werkt zelfs in Internet Explorer 6.

<html lang="nl">

Het attribuut lang="nl" bij <html> geeft aan dat de pagina in het Nederlands is. De taal is van belang voor schermlezers, automatisch afbreken, automatisch genereren van aanhalingstekens, juist gebruik van decimale punt of komma, en dergelijke.

<meta charset="utf-8">

Zorgt dat de browser letters met accenten en dergelijke goed kan weergeven.

utf-8 is de beste charset (tekenset), omdat deze alle talen van de wereld (en nog heel veel andere extra tekens) bestrijkt, maar toch niet meer ruimte inneemt voor de code, dan nodig is. Als je utf-8 gebruikt, hoef je veel minder entiteiten (&auml; en dergelijke) te gebruiken, maar kun je bijvoorbeeld gewoon ä gebruiken.

Deze regel moet zo hoog mogelijk komen te staan, als eerste regel binnen de <head>, omdat de regel anders door sommige browsers niet wordt gelezen.

In html5 hoeft deze regel niet langer te zijn, dan wat hier staat.

<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1">

Mobiele apparaten variëren enorm in grootte. En dat is een probleem. Sites waren, in ieder geval tot enkele jaren geleden, gemaakt voor desktopbrowsers. En die hebben, in vergelijking met bijvoorbeeld een smartphone, heel brede browservensters. Hoe moet je op 'n smartphone een pagina weergeven, die is gemaakt voor de breedte van een desktop? Je kunt natuurlijk wachten tot álle sites zijn omgebouwd voor smartphones, tablets, enzovoort, maar dan moet je waarschijnlijk heel erg lang wachten.

Mobiele browsers gokken erop dat een pagina een bepaalde breedte heeft. Safari voor mobiel bijvoorbeeld gaat ervan uit dat een pagina 980 px breed is. De pagina wordt vervolgens zoveel versmald dat deze binnen het venster van het apparaat past. Op een iPhone wordt de pagina dus veel smaller dan op een iPad. Vervolgens kan de gebruiker inzoomen op het deel van de pagina dat deze wil zien.

Dit betekent ook dat bij het openen van de pagina de tekst meestal heel erg klein wordt weergegeven. (Meestal, want niet alle browsers en apparaten doen het op dezelfde manier.) Niet erg fraai, maar bedenk maar 'ns 'n betere oplossing voor bestaande sites.

Nieuwe sites of pagina's kunnen echter wel rekening houden met de veel kleinere vensters van mobiele apparaten. In dit voorbeeld bijvoorbeeld worden de grootte van de hoeken en de breedte van de pagina aangepast aan de breedte van het venster.

Maar die stomme mobiele browser weet dat niet, dus die gaat ervan uit dat ook deze pagina 980 px breed is, en verkleint die dan. Dat is ongeveer even behulpzaam als de gedienstige kelner die behulpzaam de stoel naar achteren trekt, net als jij wilt gaan zitten.

Om de door de browser aangeboden hulp vriendelijk maar beslist te weigeren, wordt deze tag gebruikt. Hiermee geef je aan dat de pagina is geoptimaliseerd voor mobiele apparaten.

De kreet width=device-width zegt tegen de mobiele browser dat de breedte van de weer te geven pagina gelijk is aan de breedte van het apparaat. Als een iPad in portretstand bijvoorbeeld 768 px breed is, wordt de pagina ook 768 px breed.

Er staat nog een tweede deel in de tag: initial-scale=1. Sommige mobiele apparaten zoomen een pagina gelijk in of uit. Ook weer in een poging behulpzaam te zijn. Ook dat is hier niet nodig. Er is ook een instructie om zoomen helemaal onmogelijk te maken, maar die wordt niet gebruikt. De bezoeker kan zelf nog gewoon zoomen, wat belangrijk is voor mensen die wat slechter zien.

CSS

De code is geschreven in een afwijkende lettersoort. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code) is in de hele uitleg onderstippeld blauw. Alle niet-essentiële code is bruin. (In de inhoudsopgave staat alles in een gewone letter vanwege de leesbaarheid.)

Omdat deze site nou eenmaal (voornamelijk) op css is gericht, wordt hieronder álle css besproken.

Technisch gezien is er geen enkel bezwaar om de css in het stijlbestand allemaal achter elkaar op één regel te zetten:

div#header-buiten {position: absolute; right: 16px; width: 100%; height: 120px; background: yellow;} div p {margin-left 16px; height: 120px; text-align: center;}

Maar als je dat doet, krijg je gegarandeerd hele grote problemen, omdat het volstrekt onoverzichtelijk is. Beter is het om de css netjes in te laten springen:

div#header-buiten { position: absolute; right: 16px; width: 100%; height: 120px; background: yellow; }
div p { margin-left: 16px; height: 120px; text-align: center; }

Hiernaast is het heel belangrijk voldoende commentaar (uitleg) in het stijlbestand te schrijven. Op dit moment weet je waarschijnlijk (hopelijk...), waarom je iets doet. Maar over vijf jaar kan dat volstrekt onduidelijk zijn. Op deze site vind je nauwelijks commentaar in de stijlbestanden, maar dat heeft een simpele reden: deze uitleg is in feite één groot commentaar.

Op internet zelf is het goed, als het stijlbestand juist zo klein mogelijk is. Dus voor het uploaden kun je normaal genomen het beste het commentaar weer verwijderen. Veel mensen halen zelfs alles wat overbodig is weg, voordat ze het stijlbestand uploaden. Inspringingen bijvoorbeeld zijn voor mensen handig, een computer heeft ze niet nodig.

Je hebt dan eigenlijk twee stijlbestanden. De uitgebreide versie waarin je dingen uitprobeert, verandert, enzovoort, met commentaar, inspringingen, en dergelijke. Dat is de mensvriendelijke versie. Daarnaast is er dan een stijlbestand dat je op de echte site gebruikt: een gecomprimeerde versie.

Dat comprimeren kun je met de hand doen, maar er bestaan ook hulpmiddelen voor. Op de pagina met links kun je onder het kopje Gereedschap → Snelheid testen en verbeteren, gzip, CLS, comprimeren (inclusief theorie), en dergelijke links naar sites vinden, waar je bestanden kunt comprimeren.

(Stijlbestanden op deze site zijn niet gecomprimeerd. Omdat het vaak juist om de css gaat, kunnen mensen dan zonder al te veel moeite de css bekijken.)

css voor alle browsers

/* kader-091-dl.css */

Om vergissingen te voorkomen is het een goede gewoonte bovenaan het stijlbestand even de naam neer te zetten. Voor je het weet, zit je anders in het verkeerde bestand te werken.

body

Het element waarbinnen de hele pagina staat. Veel instellingen die hier worden opgegeven, worden geërfd door de nakomelingen van <body>. Ze gelden voor de hele pagina, tenzij ze later worden gewijzigd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de lettersoort, de lettergrootte en de voorgrondkleur.

background: #ff9;

Achtergrondkleurtje.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond‑ en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stijlbestand, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond‑ en voorgrondkleur geen van beide.

font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;

Als Arial is geïnstalleerd op de machine van de bezoeker, wordt deze gebruikt, anders Helvetica. Als die ook niet wordt gevonden, wordt in ieder geval een schreefloze letter (zonder dwarsstreepjes) gebruikt.

font-size: 110%;

Iets groter dan standaard. 't Zal de leeftijd zijn, maar ik vind de standaardgrootte wat te klein.

Als eenheid wordt de relatieve eenheid % gebruikt, omdat bij gebruik van een absolute eenheid zoals px niet alle browsers de lettergrootte kunnen veranderen. Zoomen kan wel altijd, ongeacht welke eenheid voor de lettergrootte wordt gebruikt.

margin: 0;

Standaardmarge bij <body> verwijderen.

main

Alle <main>'s. Dat is er maar één: de belangrijkste inhoud van de pagina staat hierin. Hier is dat de hele pagina.

width: 748px;

Breedte.

max-width: 90vw;

Hier gelijk boven is een breedte van 748 px opgegeven. In browservensters smaller dan 748 px zou hierdoor horizontaal gescrold moeten worden om alles te zien. In sommige browsers op sommige systemen verschijnt daarbij een horizontale scrollbalk. Om dat te voorkomen, wordt hier een maximumbreedte opgegeven.

De eenheid vw is gebaseerd op de breedte van het venster van de browser. 1 vw is 1% van de breedte van het venster, en 90 vw is 90% van de breedte. <main> wordt hierdoor nooit breder dan 90% van de breedte van het venster, ongeacht de breedte van het venster.

margin: 0 auto;

Omdat voor onder en links geen waarden zijn opgegeven, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 0 auto 0 auto in de volgorde boven – rechts – onder – links.

Boven en onder geen marge. Links en rechts auto, wat hier hetzelfde betekent als evenveel. Hierdoor komt <main> altijd horizontaal gecentreerd binnen ouder <body> te staan. <body> is een blok-element en wordt daardoor normaal genomen automatisch even breed als de ouder ervan: <html>. Omdat <html> het buitenste element is, wordt dit normaal genomen even breed als het venster van de browser.

Hierdoor staat uiteindelijk <main> altijd horizontaal gecentreerd binnen het venster van de browser, ongeacht de breedte van het venster. En daarmee ook alles wat in <main> zit.

Deze manier van horizontaal centreren van een blok-element werkt alleen, als het blok-element een breedte heeft, want anders zou het normaal genomen even breed worden als de ouder ervan. Dat is geregeld, want hierboven heeft <main> zowel een breedte van 748 px als een maximumbreedte van 90 vw gekregen.

h1

Alle <h1>'s. Dat is er maar één: de titel van de pagina.

font-size: 1.2em;

Een <h1> heeft standaard een heel grote lettergrootte. Die wordt hier iets verkleind.

Als eenheid wordt de relatieve eenheid em gebruikt, omdat bij gebruik van een absolute eenheid zoals px niet alle browsers de lettergrootte kunnen veranderen. Zoomen kan wel altijd, ongeacht welke eenheid voor de lettergrootte wordt gebruikt.

text-align: center;

Tekst horizontaal centreren.

font-weight: normal;

Een <h1> is standaard vet. Dat wordt hier veranderd in normaal.

div

Alle <div>'s. Elk voorbeeld zit in een eigen <div>.

margin-top: 15px;

Marge aan de bovenkant voor wat afstand tussen de voorbeelden.

#hoeken-1

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

div {margin-top: 15px;}

Eerste voorbeeld.

Het element met id="hoeken-1". De eerste <div>.

background: black;

Zwarte achtergrond. Ook de achtergrond krijgt de hieronder bij border-radius opgegeven ronde hoeken.

color: white;

Witte voorgrondkleur. Dit is onder andere de tekstkleur.

border-radius: 20px;

Ronde hoeken. Omdat maar één maat is opgegeven, worden de hoeken overal 20 px hoog en 20 px breed: symmetrische hoeken die elk een kwart van een cirkel groot zijn.

padding: 8px; Met een te kleine padding staat tekst buiten de div.

Hoewel de <div> voor het oog ronde hoeken heeft, is deze in werkelijkheid nog steeds rechthoekig. Op de linkerafbeelding is de werkelijke grootte van de <div> met een stippellijn aangegeven. Tekst binnen de <div> wordt nog steeds ten opzichte van die werkelijke grootte van de <div> geplaatst. Daardoor komt de tekst buiten de ronde hoeken te staan, zoals op de linkerafbeelding is te zien.

Op de rechterafbeelding is aan de <div> een relatief grote padding gegeven. Hierdoor komt de tekst iets van de buitenkant van de (rechthoekige) <div> te staan, waardoor deze ook bij een grotere lettergrootte nog binnen de ronde hoeken blijft.

#hoeken-2

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

div {margin-top: 15px;}

Tweede voorbeeld.

Het element met id="hoeken-2". De tweede <div>.

background: white;

Witte achtergrond. Ook de achtergrond krijgt de hieronder bij border-radius opgegeven ronde hoeken.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond‑ en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stijlbestand, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond‑ en voorgrondkleur geen van beide.

Dit is ook al bij <body> opgegeven, maar sommige mensen hebben bij álle elementen de kleuren veranderd. Het heeft immers weinig zin, als ze dat alleen bij de body doen, terwijl de sitebouwer de kleuren ook bij bijvoorbeeld de paragrafen heeft aangepast.

border: black solid 10px;

Zwarte rand.

border-radius: min(5vw, 50px);

Ronde hoeken.

Met de min()-functie kun je twee maten opgeven, waarvan de browser dan de kleinste maat gebruikt. De twee maten worden door een komma van elkaar gescheiden.

Voor de komma staat 5vw. De eenheid vw is gebaseerd op de breedte van het browservenster. 1 vw is 1% van de breedte van het venster, en 5 vw is 5% van de breedte. In smallere vensters worden breedte en hoogte van de ronde hoeken hierdoor kleiner dan in bredere vensters.

In heel brede browservensters zou de ronde hoek hierdoor echter veel te breed en hoog worden. Daarom wordt de grootte van de ronde hoek door de waarde achter de komma beperkt tot maximaal 50 px. Zodra 5 vw meer wordt dan 50 px, wordt de hoek niet meer 5 vw breed en hoog, maar 50 px.

Uiteindelijk wordt voor breedte en hoogte van de hoek dus maar één maat gebruikt: 5 vw óf 50 px. Daardoor worden de hoeken altijd 5 vw breed en 5 vw hoog, óf altijd 50 px breed en 50 px hoog: symmetrische hoeken die elk een kwart van een cirkel groot zijn.

Als je in plaats van de relatieve eenheid vw (in combinatie met een maximale grootte van 50 px) de absolute eenheid px zou gebruiken voor de grootte van de hoek, wordt die hoek te klein in bredere browservensters, of te groot in smallere vensters.

Ronde hoeken met absolute eenheid is vaak te klein of te groot.

In een browservenster van 1280 px breed is 5 vw ongeveer 50 px. De ronde hoek wordt dan ongeveer 50 px breed en hoog. Dat is op de linkerafbeelding te zien.

Op de middelste afbeelding is diezelfde hoek van 50 px breed en hoog te zien in een browservenster met een breedte van slechts 320 px. Nu is diezelfde ronde hoek van 50 px in verhouding veel te groot, en er staat tekst buiten de ronde hoeken. Met een grotere padding zou je kunnen voorkomen dat de tekst deels buiten de hoek komt te staan, maar de hoek blijft in verhouding heel groot.

Je zou dit kunnen opvangen door de css met behulp van @media-query's aan te passen aan de breedte van het browservenster, maar hier is een simpeler oplossing mogelijk: relatieve eenheden.

Een ronde hoek met een breedte en een hoogte van 5 vw is in een browservenster met een breedte van 320 px ongeveer 16 px breed en hoog, zoals op de linkerafbeelding. Je hebt dan nog steeds een ronde hoek, maar minder groot dan in een breder venster. Bovendien neemt deze kleinere hoek minder ruimte in, wat in smalle vensters niet onbelangrijk is.

padding: min(1.5vw, 15px);

Afstand tussen buitenkant van en tekst in de <div>.

Met de min()-functie kun je twee maten opgeven, waarvan de browser dan de kleinste maat gebruikt. Een uitgebreidere beschrijving van de min()-functie staat iets hierboven bij border-radius: min(5vw, 50px);. Het enige verschil: bij die <div> zijn de twee maten 5vw en 50 px, en bij deze <div> zijn het 1,5 vw en 15 px. De padding wordt hier dus 1,5 vw of 15 px, afhankelijk van welke de kleinste maat is.

De reden van deze relatief grote padding staat iets hierboven bij padding: 8px;. Omdat de border-radius bij deze <div> groter is dan bij de <div> hierboven, moet ook de padding groter zijn. De juiste maat vind je door gewoon even uit te proberen.

#hoeken-3

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

div {margin-top: 15px;}

Derde voorbeeld.

Het element met id="hoeken-3". De derde <div>.

background: black;

Zwarte achtergrond. Ook de achtergrond krijgt de hieronder bij border-radius opgegeven ronde hoeken.

color: white;

Witte voorgrondkleur. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

border-radius: 4vw 20px 22vw 22vw / 20px 20px 80px 25px;

border-radius is een zogenaamde 'shorthand', een verkorte manier om een aantal eigenschappen weer te geven. In dit geval gaat het om de ronding van de vier hoeken van de <div>.

Voor de schuine streep staan de vier horizontale waarden, achter de streep de vier verticale waarden. Bij beide is de volgorde de gebruikelijke volgorde bij css: linksboven – rechtsboven – rechtsonder – linksonder.

Deze verkorte notatie is hetzelfde als:

border-top-left-radius: 4vw 20px; border-top-right-radius: 20px; border-bottom-right-radius: 22vw 80px; border-bottom-left-radius: 22vw 25px;

Welke notatie je gebruikt, is een kwestie van voorkeur. Het uiteindelijke resultaat is precies hetzelfde.

De breedte van de ronding van de linkerbovenhoek wordt bepaald door de eerste waarde voor de schuine streep: 4 vw. De eenheid vw is gebaseerd op de breedte van het venster van de browser. 1 vw is 1% van de breedte van het venster, en 4 vw is 4% van de breedte. De breedte van de linkerbovenhoek wordt hierdoor aangepast aan de breedte van het venster, waardoor de verhoudingen van de hoek beter uitkomen.

De hoogte van de ronding van de linkerbovenhoek wordt bepaald door de eerste waarde achter de schuine streep: 20 px. Hier wordt een absolute waarde gebruikt, die in alle browservensters even groot is. In de hoogte is de maat minder afhankelijk van het venster, omdat de tekst in smallere vensters veel hoger dan breder is. Bij heel weinig tekst kan het beter zijn de hoogte ook aan te passen.

De rechterbovenhoek wordt bepaald door de tweede waarde voor en na de schuine streep: 20px en 20px. Omdat beide waarden hier even groot zijn, worden breedte en hoogte van de ronding precies even groot: een kwart cirkel.

Ook voor de breedte wordt hier een absolute eenheid gebruikt. Als de hoek kleiner wordt dan 20 px, is nauwelijks nog te zien dat het een ronde hoek is.

De rechteronderhoek wordt bepaald door de derde waarde voor en na de schuine streep: 22 vw en 80 px. Ook hier is de breedte van de ronding weer afhankelijk van de breedte van het browservenster, terwijl de hoogte een vaste grootte heeft.

De linkeronderhoek wordt bepaald door de vierde waarde voor en na de schuine streep: 22 vw en 25 px. De breedte is weer afhankelijk van de breedte van het browservenster, de hoogte is altijd hetzelfde.

En om kunstcritici gerust te stellen: deze hoeken zijn niet ontworpen om de schoonheidsprijs te winnen op het Concours Borderella Sensationelle de Bordeaux, maar alleen om de werking van de shorthand border-radius te laten zien.

padding: 10px 10px max(26px, min(3.8vw, 38px));

Dit ziet er wat ingewikkelder uit, dan het is. Eigenlijk staan hier maar drie waarden: 10px, 10px en het resultaat van de berekening tussen de haakjes achter max. Als we even net doen alsof dat resultaat van de berekening 26 px is, staat hier:

padding: 10px 10px 26px;

Omdat voor links geen waarde is opgegeven, krijgt links automatisch dezelfde waarde als rechts, dus eigenlijk staat hier 10px 10px 26 px 10px in de volgorde boven – rechts – onder – links.

De 10 px boven, rechts en links is een doodgewone padding. De reden dat deze wat groot is, heeft met de ronde hoeken te maken. Dit staat uitgebreider beschreven bij padding: 8px;.

De waarde voor de padding aan de onderkant is wat ingewikkelder: max(26px, min(3.8vw, 38px)). Met de functies max() en min() kun je een kleinste en een grootste maat opgeven. Dat wil zeggen, dat de grootte van de padding aan de onderkant niet altijd hetzelfde is.

Eerst wordt de binnenste functie min() verwerkt: min(3.8vw, 38px). Binnen deze functie staan twee waarden, gescheiden door een komma. Van deze twee waarden wordt de kleinste gebruikt.

De eerste waarde is 3.8vw. De eenheid vw is gebaseerd op de breedte van het venster van de browser. 1 vw is 1% van de breedte van het venster, en 3,8 vw is 3,8% van de breedte. De eigenlijke grootte van 3,8 vw is dus afhankelijk van de breedte van het venster. In een venster met een breedte van 320 px is 3,8 vw ongeveer 12,2 px, en in een venster met een breedte van van 2560 px is 3,8 vw ongeveer 97,3 px.

Als in brede browservensters 97,3 px de hoogte van de padding zou zijn, zou dat een veel te grote padding opleveren. Daar komt de tweede waarde om de hoek kijken: 38px. Zodra 3,8 vw meer oplevert dan 38 px, kiest de min()-functie voor de 38 px. Hierdoor wordt de padding, wat de min()-functie betreft, beperkt tot maximaal 38 px. Ongeacht de breedte van het venster.

Uiteindelijk levert de min()-functie dus één bepaalde waarde op. Laten we even aannemen dat het browservenster 320 px breed is. 3,8 vw is dan ongeveer 12,2 px. Omdat 12,2 px kleiner is dan 38 px, wordt 12,2 px gebruikt. Je kunt in een venster met een breedte van 320 px dan min(3.8vw, 38px) vervangen door 12.2px.

Als je dat vervangen ook doet in max(26px, min(3.8vw, 38px)), wordt dat max(26px, 12.2px). Wat er al een stuk simpeler uitziet.

max() is het tegenovergestelde van min(): het gebruikt juist de grootste van de twee waarden.

In een browservenster met een breedte van 320 px levert de min()-functie als resultaat 12,2 px op. Dat is minder dan 26 px, dus de max()-functie gebruikt 26 px. Hierdoor wordt de padding aan de onderkant nooit minder dan 26 px, ongeacht de breedte van het venster. Zou dit niet zo zijn, dan zou de padding in smallere vensters te klein worden.

In een browservenster met een breedte van 2560 px levert min() een waarde van 38 px op, want dat is dan de kleinste waarde. De max()-functie wordt dan max(26px, 38px). Omdat de grootste waarde nu 38 px is, wordt de padding aan de onderkant nu 38 px.

De padding aan de onderkant wordt dus aangepast aan de breedte van het venster van de browser, maar kan uiteindelijk nooit minder dan 26 px en nooit meer dan 38 px worden.

Omdat hierboven bij border-radius de breedte van de ronding van de hoeken aan de onderkant wordt aangepast aan de breedte van het browservenster, blijven de verhoudingen tussen ronding en padding ongeveer in de juiste verhouding. Waarmee gelijk wordt voorkomen dat tekst bij een grotere lettergrootte mogelijk buiten de zwarte achtergrond van de <div> zou komen te staan.

#hoeken-4

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

div {margin-top: 15px;}

Vierde voorbeeld.

Het element met id="hoeken-4". De vierde <div>.

background: white;

Witte achtergrondkleur. Ook de achtergrond krijgt de hieronder bij border-radius opgegeven ronde hoeken.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond‑ en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stijlbestand, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond‑ en voorgrondkleur geen van beide.

Dit is ook al bij <body> opgegeven, maar sommige mensen hebben bij álle elementen de kleuren veranderd. Het heeft immers weinig zin, als ze dat alleen bij de body doen, terwijl de sitebouwer de kleuren ook bij bijvoorbeeld de paragrafen heeft aangepast.

outline: blue solid 6px;

Blauwe outline. Ook de outline krijgt de hieronder bij border-radius opgegeven ronde hoeken.

outline-offset: -18px; outlinle met en zonder outline-offset.

Zonder aanpassing zou de outline buiten de gelijk hieronder opgegeven rode border komen te staan, zoals op de linkerafbeelding.

Door de outline 18 px naar binnen te verplaatsen, komt deze bínnen de border te staan. (Naar binnen, want de waarde is negatief. Bij een positieve waarde zou de outline naar buiten worden verplaatst.)

De hieronder opgegeven border is 6 px breed. Door de outline 18 px naar binnen te verplaatsen, ontstaat er een ruimte van 6 px tussen de outline en de border. Binnen deze ruimte wordt de witte achtergrond van de <div> zichtbaar en ziedaar: een rood-wit-blauwe rand.

border: red solid 6px;

Rode rand met een breedte van 6 px.

border-radius: 50px;

Ronde hoeken. Omdat maar één maat is opgegeven, worden de hoeken overal 50 px hoog en 50 px breed: symmetrische hoeken die elk een kwart van een cirkel groot zijn.

padding: 25px;

Tamelijk grote padding. De reden waarom deze zo groot is, staat bij padding: 8px;.

#hoeken-5

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

div {margin-top: 15px;}

Vijfde voorbeeld.

Het element met id="hoeken-5". De vijfde <div>.

background: url("../091-pics/beige.jpg") white;

Achtergrond.

background is een zogenaamde 'shorthand', een verkorte manier om een aantal eigenschappen op te geven. Bij deze shorthand gaat het om maar liefst acht verschillende eigenschappen, die kunnen worden samengevoegd: background-attachment, background-clip, background-color, background-image, background-origin, background-position, background-repeat en background-size.

Sommige eigenschappen hebben een waarde, die niet verward kan worden met de waarden van andere eigenschappen. Waar waarden wel kunnen worden verward, zoals bij het aantal px, is de volgorde van de waarden van belang.

Als voor een bepaalde eigenschap geen waarde wordt opgegeven, wordt voor deze eigenschap de standaardwaarde gebruikt. Hier zijn maar enkele van de acht eigenschappen van belang: background-image, background-color en background-repeat. Voor de andere zijn de standaardwaarden prima.

De drie eigenschappen die hier van belang zijn:

background-image: hiermee wordt het adres van de achtergrond-afbeelding opgegeven: url("../091-pics/beige.jpg").

background-color: hiermee wordt een achtergrondkleur opgegeven: white.

Deze is alleen te zien, als de achtergrond-afbeelding niet de hele achtergrond bedekt, of als de afbeelding om een of andere reden niet wordt weergegeven. Als geen achtergrondkleur wordt opgegeven, zou hier in dat geval de beige achtergrond van de pagina worden weergegeven. Nu zou een witte achtergrondkleur worden weergegeven.

background-repeat: hier wordt geen waarde voor opgegeven, omdat de standaardwaarde hier voldoet. Die standaardwaarde is repeat: herhaal de achtergrond-afbeelding net zo vaak in horizontale en verticale richting dat de volledige achtergrond wordt opgevuld. De gebruikte afbeelding is maar 96 x 96 px groot, maar vult nu toch de hele achtergrond.

De achtergrond-afbeelding is een gewoon vierkant plaatje, maar ook de achtergrond-afbeelding krijgt de hieronder bij border-radius opgegeven ronde hoeken.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven zijn een achtergrond-afbeelding en een achtergrondkleur opgegeven. Als – om wat voor reden dan ook – de achtergrond-afbeelding niet wordt weergegeven, wordt de achtergrondkleur wit.

Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond‑ en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stijlbestand, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond‑ en voorgrondkleur geen van beide.

Dit is ook al bij <body> opgegeven, maar sommige mensen hebben bij álle elementen de kleuren veranderd. Het heeft immers weinig zin, als ze dat alleen bij de body doen, terwijl de sitebouwer de kleuren ook bij bijvoorbeeld de paragrafen heeft aangepast.

border: solid 10px;

Aan alle kanten een border van 10 px dik. De kleuren worden gelijk hieronder opgegeven.

border-color: blue red green black; Kleurgrenzen liggen precies in het midden van een hoek.

Stijl en breedte van de border zijn gelijk hierboven al opgegeven, hier worden alleen de kleuren nog opgegeven. Er zijn vier kleuren opgegeven, daardoor krijgt elke kant een eigen kleur. De volgorde van de kleuren is altijd boven – rechts – onder – links.

De overgang tussen de kleuren is precies in het midden van de hoek, ook als het om een ronde hoek gaat. Op de afbeelding zijn de twee rechterhoeken te zien met precies in het midden de overgang tussen de kleuren.

border-radius: 5vw;

Ronde hoeken. Omdat maar één maat is opgegeven, worden de hoeken overal 5 vw hoog en 5 vw breed: symmetrische hoeken die elk een kwart van een cirkel groot zijn.

De eenheid vw is gebaseerd op de breedte van het browservenster. 1 vw is 1% van de breedte van het venster, en 5 vw is 5% van de breedte. In smallere vensters worden breedte en hoogte van de ronde hoeken hierdoor kleiner dan in bredere vensters.

padding: min(1.5vw, 18px);

Met de min()-functie kun je twee maten opgeven, waarvan de browser dan de kleinste maat gebruikt. Een uitgebreidere beschrijving van de min()-functie staat hierboven bij border-radius: min(5vw, 50px);. Het enige verschil: bij die <div> zijn de twee maten 5vw en 50 px, en bij deze <div> zijn het 1,5 vw en 18 px.

De eenheid vw is gebaseerd op de breedte van het venster van de browser. 1 vw is 1% van de breedte van het venster, en 1,5 vw is 1,5% van de breedte. De padding is hierdoor afhankelijk van de breedte van het venster: in een smaller venster is deze kleiner dan in een breder venster.

In een heel breed browservenster zou de padding heel groot kunnen worden, maar omdat de min()-functie de kleinste van de twee opgegeven waarden gebruikt, wordt de padding nooit meer dan 18 px. Omdat ook de hier gelijk boven bij border-radius opgegeven ronde hoek aan de breedte van het venster wordt aangepast, blijven padding en ronde hoek de juiste verhouding houden.

De reden van deze relatief grote padding staat hierboven bij padding: 8px;.

(Dit verhaal klopt niet helemaal: hierboven bij border-radius is geen maximale maat opgegeven voor de ronding van de hoeken. In heel brede browservensters wordt de ronding van de hoeken daardoor groter dan de bijbehorende padding. Maar in brede vensters maakt dat niet zoveel uit. En eventueel kun je dat opvangen door iets als border-radius: clamp(10px, 5vw, 50px); te gebruiken: liefst 5 vw breed en hoog, maar niet minder dan 10 px en niet meer dan 50 px.)

css voor Safari, iOS en iPadOS voor versie 16.4

@supports not (width: 10lh)

De css die binnen deze 'feature query' staat, geldt alleen voor browsers die width: 10lh niet ondersteunen. (Een 'feature query' is een vraag of een bepaalde eigenschap en waarde, of een bepaalde selector, worden ondersteund: iets als 'eigenschap vraag'.)

@supports: hierachter komen tussen haakjes de te onderzoeken selector(s) en/of de te onderzoeken eigenschap(pen) met eventueel een bepaalde waarde te staan.

not: er wordt gekeken, of het erachter staande iets juist níét wordt ondersteund.

(width: 10lh): de eigenschap waarop wordt getest, inclusief een waarde. Als je alleen test op een eigenschap zonder een waarde op te geven, werkt de query niet. Eigenschap en waarde moeten tussen haakjes staan.

Gelijk na deze regel komt een { te staan, en aan het einde van de css die binnen deze query valt een bijbehorende afsluitende }. Die zijn in de regel hierboven weggevallen, maar het geheel ziet er zo uit:

@supports not (width: 10lh) { body {color: silver;} (...) rest van de css voor deze feature query (...) footer {color: gold;} }

Voor de eerste css binnen deze feature query staat dus een extra {, en aan het eind staat een extra }.

Alleen browsers die width: 10lh; níét ondersteunen, voeren de css binnen deze feature query uit.

Outline heeft een rechte hoek.

Deze feature query is bedoeld voor Safari ouder dan versie 16.5. In deze oudere versies van Safari krijgt de outline geen ronde lijn, maar blijft rechthoekig, zoals op de afbeelding is te zien. Deze bug is in 2012 voor het eerst gemeld en is supersnel, al in 2023 na pas dertien jaar, in versie 16.5 van Safari gerepareerd.

Op iOS en iPadOS is de versie van Safari hetzelfde als de versie van het systeem. In versie 16.5 van iOS en iPadOS waren alle browsers nog verplicht de weergave-machine van Safari te gebruiken, dus op iOS en iPadOS tot versie 16.5 had élke browser deze bug.

Omdat deze oudere versies van Safari (en iOS en iPadOS) nog tamelijk veel in gebruik zijn, moest deze browser eigen css krijgen. Je kunt hetzelfde effect krijgen met één border en twee box-shadow's, en dat werkt wel in deze browsers.

Door op deze browsers te filteren, kun je aangepaste css geven, die alleen door deze browsers wordt gebruikt. En daar is deze feature query voor.

De eigenschap width wordt al door alle browsers vanaf het allereerste begin van css ondersteund. Maar dat geldt niet voor de eenheid lh. Deze eenheid is de 'berekende regelhoogte'. Met behulp daarvan kun je bijvoorbeeld iconen eenvoudig precies halverwege de regelhoogte zetten.

Deze eenheid wordt door de meeste browsers al heel lang ondersteund, dus deze browsers voldoen niet aan de voorwaarde van deze feature query: het níét ondersteunen van width: 10lh; . Safari echter ondersteunt de eenheid lh pas met ingang van versie 16.5, dus Safari 16.4 en eerder voldoen wel aan de voorwaarde van deze query (net als alle andere browsers op iOS en iPadOS ouder dan versie 16.5).

Safari 16.5 gebruikt dus dezelfde css als alle andere browsers, en Safari 16.4 en eerder gebruiken de css binnen deze media query, waardoor ook daarin drie randen met ronde hoeken verschijnen.

(Elke browser geeft een 'User Agent String' aan de server door. Deze kan echter niet worden gebruikt om te kijken, welke browser wordt gebruikt, want deze informatie is (tegenwoordig) volstrekt onbetrouwbaar. Meer hierover is te vinden op de pagina met links onder het kopje Mobiele apparatuur → Validators, browser sniffing, en dergelijke.)

#hoeken-4

Deze selector werkt alleen in browsers die width: 10lh; niet ondersteunen. Voor andere browsers is de uitleg hieronder niet van belang.

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

div {margin-top: 15px;}

#hoeken-4 {background: white; color: black; outline: blue solid 6px; outline-offset: -18px; border: 6px solid red; border-radius: 50px; padding: 25px;}

Het element met id="hoeken-4". De vierde <div>.

outline: none;

De eerder opgegeven outline verwijderen, omdat deze in de browsers, waarvoor deze feature query is bedoeld niet de met border-radius opgegeven ronde hoeken krijgt.

box-shadow: white 0 0 0 6px, red 0 0 0 12px;

Met behulp van box-shadow kan schaduw worden gegeven aan een element, zoals een <div>. Je kunt meerdere schaduwen opgeven, gescheiden door een komma. Deze schaduwen komen over elkaar heen te staan, waarbij een eerder opgegeven schaduw over een later opgegeven schaduw komt te staan. Als je de schaduwen een verschillende breedte geeft, lijkt het hierdoor, alsof de schaduwen naast elkaar staan.

Ook een box-shadow krijgt de met border-radius opgegeven ronde hoek.

Van de eerste schaduw voor de komma wordt als eerste de kleur opgegeven: white (wit). Als je geen kleur opgeeft, wordt automatisch de voorgrondkleur gebruikt.

Als je verder niets opgeeft, is de schaduw precies even groot als het element, waar de schaduw bij hoort. Dat schiet niet echt op, want dat betekent dat de schaduw precies onder het element staat en dus onzichtbaar is. De natte droom van de Gevorderde Geheim Agent, maar niet van een sitebouwer.

Daarom wordt de schaduw met behulp van een aantal waarden aangepast.

De eerste waarde is altijd voor de horizontale verplaatsing van de box-shadow. Een positieve waarde verplaatst de waarde naar rechts, een negatieve waarde naar links. Hier wordt de schaduw 0 px verplaatst, waardoor deze nog steeds onzichtbaar onder de <div> blijft staan.

De tweede waarde is altijd voor de verticale verplaatsing. Een positieve waarde verplaatst de waarde naar beneden, een negatieve waarde naar boven. Ook in verticale richting wordt de schaduw 0 px verplaatst, waardoor de stakker nog steeds volledig onzichtbaar achter de <div> staat.

De derde waarde is de breedte van de vervaging aan de buitenkant van de schaduw. Als je hier 0 px opgeeft, wordt de schaduw niet naar buiten toe vager en is het een gewone rand, net als een border. Met als verschil dat je maar één border kunt opgeven, maar zoveel box-shadow's als je wilt.

De arme schaduw staat nog steeds volledig verstopt achter de <div>, omdat geen verplaatsing of vervaging is opgegeven.

De vierde waarde is voor de straal van de schaduw: 6 px. Omdat de schaduw niet is verplaatst, komen die 6 px aan alle kanten van de <div> te staan: een rode rand. Omdat ook geen vervaging is opgegeven, heeft de schaduw een scherpe grens en ziet er hetzelfde uit als een border.

De vier waarden hebben een vaste volgorde: horizontale verplaatsing, verticale verplaatsing, vervaging en straal. Daarom kun je de eerste drie waarden hier niet weglaten, ook al zijn die alle drie nul. Zou je één van de eerste drie nullen weglaten, dan zou de vierde waarde de derde waarde worden en zou die niet meer de straal, maar de vervaging aangeven.

De tweede box-shadow achter de komma werkt precies hetzelfde, alleen wordt deze rood en krijgt een straal van 12 px. Deze schaduw staat dus 12 px aan alle kanten van de <div>. Dat is 6 px meer dan de eerste witte schaduw. Omdat die eerste schaduw boven deze tweede schaduw komt te staan, zijn van deze tweede rode schaduw alleen de 6 px buiten de witte schaduw zichtbaar: een rode rand met een brede van 6 px rondom een witte rand met een breedte van 6 px.

In de browsers, waarvoor deze feature query is bedoeld, krijgt een box-shadow in tegenstelling tot een outline wel de met border-radius opgegeven ronde hoeken.

margin: 27px 12px;

Marge. Omdat voor onder en links geen waarden zijn opgegeven, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 27px 12px 27px 12px in de volgorde boven – rechts – onder – links.

Een box-shadow heeft geen invloed op de breedte en hoogte van de <div>, maar wordt gewoon buiten de <div> neergezet. Als de schaduw breed genoeg is, kan die zelfs over andere elementen heen komen te staan.

De <div> zelf is even hoog en breed als de andere vier <div>'s. Omdat hier nog een box-shadow bij komt, worden <div> en box-shadow daardoor samen breder en hoger dan de andere vier <div>'s.

Eerder is aan de bovenkant van de <div>'s een marge van 15 px opgegeven voor wat afstand tussen de <div>'s. Bij deze <div> zijn de twee schaduwen in totaal 12 px breed. Die gaan van die marge van 15 px af, waardoor de afstand tussen de schaduw van deze <div> en de <div> erboven en eronder nog maar 3 px is. Daarom wordt de marge aan boven‑ en onderkant met 12 px, de breedte van de twee schaduwen, vergroot tot 27 px. Nu is ook bij deze <div> de afstand tot de <div> erboven en eronder 15 px.

Voor de breedte geldt hetzelfde: ook daar komt de 12 px van de schaduwen bij, waardoor deze <div> links en rechts 12 px breder zou worden dan de andere vier <div>'s. Door links en rechts een marge van 12 px te geven, wordt deze <div> 2 x 12 px smaller en komen de schaduwen links en rechts 12 px meer naar binnen te staan. Nu zijn alle <div>'s weer even breed. (Eigenlijk zijn ze niet even breed, maar voor het oog lijkt het zo.)

border-color: blue;

Eerder is bij #hoeken-4 met border: red solid 6px; een rode rand met een breedte van 6 px opgegeven. Hier wordt de kleur veranderd in blauw, de rest van de rand blijft hetzelfde.

Hierboven zijn een rode en witte schaduw opgegeven. Deze schaduwen komen gelijk buiten de hier opgeven border te staan. Daardoor hebben ook de browsers, waarvoor deze feature query is bedoeld, een rood-wit-blauwe rand.

padding: 15px;

Tamelijk grote padding. De reden waarom deze zo groot is, staat bij padding: 8px;.