Skip links en inhoudsopgave

Eénkoloms lay-out met vast menu en kader - uitleg

Laatst aangepast: .

De lay-out in kleinere en grotere vensters

Korte omschrijving

Lay-out met één kolom in een kader, minimaal even hoog als het venster. Menu en titel staan vast bovenaan het venster.

BELANGRIJK

Deze uitleg hoort bij het voorbeeld dat in de download zit. Het voorbeeld uit de download verschilt iets van het voorbeeld hier op de site. In de download ontbreekt bijvoorbeeld de navigatie voor de site. Ook in de kopregels zit vaak wat verschil. Daarnaast kunnen er nog andere (meestal kleine) verschillen zijn.

Als je deze uitleg leest naast de broncode van het voorbeeld op de site, kan het dus bijvoorbeeld zijn dat 'n <h1> uit de css bij 'n <h2> uit de html hoort. Maar het gaat niet om hele grote, fundamentele afwijkingen.

Als je dit lastig vindt, kun je bovenaan de pagina de hele handel downloaden. In de download zit 'n voorbeeld dat wel naadloos aansluit op de uitleg in de download.

Alles op deze site kan vrij worden gebruikt, met twee beperkingen:

* Je gebruikt het materiaal op deze site volledig op eigen risico. Het kan prima zijn dat er fouten in de hier verstrekte info zitten. Voor eventuele schade die door gebruik van materiaal van deze site ontstaat, in welke vorm dan ook, zijn www.css-voorbeelden.nl en medewerkers daarvan op geen enkele manier verantwoordelijk.

* Deze uitleg wordt regelmatig bijgewerkt. Het is daarom niet toegestaan deze uitleg op welke manier dan ook te verspreiden, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat de uitleg afkomstig is van www.css-voorbeelden.nl en dat daar altijd de nieuwste versie is te vinden. Dit is om te voorkomen dat er verouderde versies worden verspreid.

Een link naar www.css-voorbeelden.nl wordt trouwens altijd op prijs gesteld.

Alle code is geschreven in een afwijkende lettersoort en -kleur. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code), is in de hele uitleg onderstippeld blauw. Alle niet-essentiële code is bruin. (In de inhoudsopgave staat alles vanwege de leesbaarheid in een gewone letter.)

Opmerkingen

Links in deze uitleg, vooral links naar andere sites, kunnen verouderd zijn. Op de pagina met links vind je steeds de meest recente links.

Dit voorbeeld is gemaakt op een systeem met Linux (Kubuntu). Daarbij is vooral gebruik gemaakt van Komodo Edit, GIMP en Firefox met extensies. De pdf-bestanden zijn gemaakt met LibreOffice.

Vragen of opmerkingen? Fout gevonden? Ga naar het forum.

Achterliggend idee

Het basisidee is niet zo heel ingewikkeld: een kolom in een kader, minimaal even hoog als het venster van de browser, en daarboven een vaste titel en menu. Maar allerlei problemen met browsers maken het toch ingewikkelder, dan je zou denken.

De middelste kolom is een gewone <main>, die minimaal even hoog is als het venster van de browser. Als de inhoud van de <main> te hoog wordt voor het venster, kan <main> worden gescrold. Afhankelijk van de browser en het besturingssysteem kan eventueel rechts een scrollbalk verschijnen. Die scrollbalk hoort bij <body>, die een hoogte van 100% heeft gekregen. Niet alleen <main> wordt gescrold, maar de hele pagina.

Titel en menu staan in een <header>, die bovenaan het browservenster een fixed positie heeft gekregen. Hierdoor scrolt <header>, en dus titel en menu, niet mee met de rest van de pagina. Door <main> een padding aan de bovenkant te geven, komt de inhoud van <main> onder <header> te staan.

De voor het kader gebruikte afbeelding

Voor het kader wordt de hiernaast staande afbeelding gebruikt. Om de afbeelding is even een zwart randje gezet, omdat het wit van de afbeelding anders wegvalt tegen het wit van deze pagina. Het wit binnen het randje is in werkelijkheid doorzichtig.

Het bovenste deel van de afbeelding staat als border-image rondom <header>, het onderste deel rondom <main>. Omdat het een border-image is, groeien hoogte en breedte van het kader mee met <header> en <main>.

Bovenin <header> staat een menu met vijf knoppen. In browservensters smaller dan 600 px wordt het wat krap voor vijf knoppen. In die smallere vensters staan nog maar drie knoppen. Of eigenlijk: nog maar twee. De rechterknop is in werkelijkheid een <label> dat bij een <input type="checkbox"> hoort. Dat aankruisvakje is verborgen en wordt bediend door middel van de <label>. Het is heel lastig het uiterlijk van een aankruisvakje aan te passen, maar de <label> kun je precies hetzelfde uiterlijk als de knoppen geven.

Als het aankruisvakje wordt aangevinkt door aanraken of ‑klikken van de <label>, worden de resterende drie knoppen getoond.

De drie knoppen worden, als ze niet zichtbaar zijn, links buiten het scherm geparkeerd. Hierdoor worden ze door schermlezers nog gewoon voorgelezen, ook al zie je ze niet. Als ze zouden worden verborgen met display: none; of visibility: hidden; zouden schermlezers ze volledig negeren.

Omdat in deze smallere browservensters minder ruimte is, zijn ook het kader en de daarvoor gebruikte afbeelding kleiner.

Als <main> wordt gescrold, wordt in werkelijkheid de hele pagina gescrold. Dat zie je niet, omdat bovenaan het venster de fixed gepositioneerde <header> staat. Bij gebruik van PgUp, PgDn of de spatiebalk om te scrollen, wordt de pagina een vol venster omhoog of omlaag gescrold. Dat is te veel, omdat <header> niet mee scrolt. Hierdoor valt steeds een stukje inhoud van de kolom in <main> weg. Met behulp van een klein beetje JavaScript wordt daarom de te scrollen afstand gecorrigeerd voor die <header>.

En dan nu een bericht van onze immer vrolijke Afdeling Kommer, Kwel en Andere Bugs voor Gevorderden.

Het zou veel simpeler zijn, als je gewoon een wrapper-<div> zou kunnen gebruiken met bovenin een header met fixed positie. Onderin zou je dan een <div> met de kolom kunnen zetten, die bij voldoende inhoud gescrold kan worden. Scrollen van alleen een <div> is echter vrijwel onmogelijk op iOS. Het scrollen gaat zo schoksgewijs, dat het feitelijk onbruikbaar is.

Je kunt het scrollen van alleen een <div> en dergelijke net zo soepel laten verlopen als het scrollen van de hele pagina met -webkit-overflow-scrolling: touch;, een eigenschap die alleen Apple gebruikt. Maar dat kan bergen ellende opleveren. In dit geval betekent het bijvoorbeeld dat niet meer gezoomd kan worden. Internet staat vol met verhalen over helemaal niet kunnen scrollen, verdwijnende inhoud, noem maar op, bij gebruik van deze eigenschap. Dat is verder niet uitgeprobeerd, alleen het niet kunnen zoomen is al voldoende om het niet te gebruiken. Want dat maakt de pagina onbruikbaar voor mensen die iets slechter zien.

Omdat Apple niet of nauwelijks op deze klachten reageert, is het onduidelijk, of dit zo hoort, of dat het een bug is. En of het ooit gerepareerd gaat worden. Hoe dan ook: voor iOS was het noodzakelijk, dat de hele pagina scrolt, want dat kan dit ahum superieure besturingssysteem wel. Vandaar dat <main> even hoog is als het venster van de browser en de hele <body>, de hele pagina, scrolt.

Oudere versies van Android browser en Opera Mini op Android kunnen niet overweg met een + of een ~ in een selector. Daarvoor is in browservensters smaller dan 600 px een speciale bugfix nodig, omdat anders de drie verborgen knoppen niet kunnen worden getoond.

De meest geestige bug zit in Internet Explorer 11, maar dan alleen als die op Windows 8.1 draait. Het schijnt een probleem in de grafische driver te zijn. Microsoft gaat dit niet meer repareren, hebben ze gezegd. (Eerdere versies van Internet Explorer op Windows 8.1 schijnen deze bug trouwens niet te hebben, maar daar wordt niet meer op getest.)

Als je in deze browser border-radius gebruikt, doen zich werkelijk de meest fantastische problemen voor. De sprookjestuin van de Efteling is er niets bij. Als alleen border-radius wordt gebruikt, gaat het prima. Maar zodra bij hetzelfde element border-radius én bepaalde andere eigenschappen worden gebruikt, wordt het kermis. Op internet zijn de meest idiote problemen te vinden.

In dit voorbeeld werd in browservensters minimaal 600 px breed border-radius oorspronkelijk bij <header> gebruikt, in combinatie met border-image. Dat ging prima, alleen kregen alle knoppen nu een donkergrijze kleur van onbekende herkomst. Bovendien werkte :focus niet meer, en ook de kleur van bezochte knoppen werd niet aangepast. Althans: meestal niet. Soms kregen twee of drie knoppen zonder enige aanleiding plotsklaps de juiste kleur. Die dan soms even plotseling weer verdween. Hoe een border-radius bij een <header> zulke effecten kan hebben op diep in die <header> geneste knoppen (<header> → <nav> → <ul> → <li> → <a>) zal wel altijd een raadsel blijven.

Voor Internet Explorer 11 op Windows 8.1 is daarom een extra div#voor-ie nodig. De achtergrondkleur van <header> wordt in deze <div> gestopt, waardoor bij <header> geen border-radius meer nodig is.

In browservensters minimaal 1000 px breed heeft het kader aan de bovenkant ronde hoeken. Omdat bij scrollen het kader van <main> zichtbaar zou zijn binnen die hoekjes, wordt dat afgedekt met behulp een bij body::before gemaakt pseudo-element. Alleen de achtergrondkleur van dat pseudo-element is nodig. Maar in Internet Explorer 11, en weer alleen op Windows 8.1, moet het pseudo-element een teken bevatten, want anders wordt de achtergrond doorzichtig.

De voorvoegsels -moz-, -ms- en -webkit-

Voordat een nieuwe css-eigenschap wordt ingevoerd, is er in de regel een experimentele fase. Browsers passen het dan al toe, maar met een aangepaste naam. Tijdens deze fase kunnen problemen worden opgelost en worden veldslagen uitgevochten, over hoe de standaard precies moet worden toegepast.

Als iedereen het overal over eens is en alle problemen zijn opgelost, wordt de officiële naam uit de standaard gebruikt.

De belangrijkste browsers hebben elk een eigen voorvoegsel:

Firefox: -moz-, naar de maker: Mozilla.

Op webkit gebaseerde browsers, zoals Google Chrome, Opera, Safari en Android browser: -webkit-.

(Google Chrome is van webkit overgestapt op een eigen weergave-machine: Blink. Blink gaat geen voorvoegsels gebruiken. Het is echter een aftakking van webkit, dus het zal nog wel even duren voor -webkit- hier helemaal uit is verdwenen. Ook Opera gebruikt Blink.)

Internet Explorer: -ms-, naar de maker: Microsoft. (Edge gebruikt geen voorvoegsels, maar vanwege compatibiliteit met oudere sites kunnen er nog wat aanwezig zijn.)

In dit voorbeeld worden border-image, transform, @-webkit-keyframes en -webkit-animation gebruikt.

Zodra de experimentele fase voorbij is, wordt het voorvoegsel weggelaten. Omdat dat moment niet bij alle browsers hetzelfde is, zet je nu ook al de officiële naam erbij. Deze wordt als laatste opgegeven. Bijvoorbeeld Android browser herkent -webkit-linear-gradient. Zodra Android browser linear-gradient gaat herkennen, zal dit -webkit-linear-gradient overrulen, omdat het er later in staat. Dat ze er beide in staan, is dus geen enkel probleem.

border-image

Op dit moment moet je nog het volgende schrijven:

{-webkit-border-image: ...; border-image: ...;}

In de toekomst kun je volstaan met:

{border-image: ...;}

transform

Op dit moment moet je nog het volgende schrijven:

{-webkit-transform: ...; transform: ...;}

In de toekomst kun je volstaan met:

{transform: ...;}

-webkit-animation en @-webkit-keyframes

Deze twee eigenschappen worden alleen maar gebruikt om een bug in sommige oudere op webkit gebaseerde browsers te repareren. Daarom hoeft alleen maar op browsers gelet te worden, die op webkit zijn gebaseerd. In dit geval is daarom het volgende voldoende:

{-webkit-animation: ...;}

Hetzelfde geldt voor @keyframes:

@-webkit-keyframes {...}

In nieuwere browsers is deze bug niet meer aanwezig, dus de versie zonder voorvoegsel hoeft in dit geval helemaal niet gebruikt te worden.

(In het algemeen is het een bijzonder slechte gewoonte om van een eigenschap alleen één bepaalde versie te gebruiken. Dit gebeurt nogal eens voor iOS, waardoor Apple actief wordt geholpen om sites en dergelijke ontoegankelijk te maken voor andere browsers dan Safari. Ontwikkelaars die dit doen, werken mee aan de totstandkoming van eenzelfde wantoestand als in het verleden met het monopolie van Internet Explorer 6 heeft bestaan.

Maar in dit geval maakt het niet uit, omdat het alleen om een bug gaat. Andere browsers hebben deze css helemaal niet nodig.)

Inmiddels is de algemene mening dat 'vendor prefixes', zoals deze voorvoegsels in het Engels heten, geen groot succes zijn. Eén van de grootste problemen: veel sitemakers gebruiken alleen de -webkit-variant. Daar kwamen ze in het verleden nog mee weg, omdat Apple op mobiel zo'n beetje 'n monopolie had. Inmiddels is dat niet meer zo, maar deze gewoonte bestaat nog steeds. Waardoor 'n site alleen in op webkit georiënteerde browsers goed is te bekijken.

Dit is zo'n groot probleem dat andere browsers soms de variant met -webkit- ook maar zijn gaan implementeren, naast de standaard. Want als 'n site het niet goed doet in 'n bepaalde browser, krijgt in de regel niet de site maar de browser de schuld.

Voorlopig zijn we echter nog niet van deze voorvoegsels af. Als je ze gebruikt, gebruik dan álle varianten, en eindig met de variant zonder voorvoegsel, zoals die uiteindelijk ooit gebruikt gaat worden. Als je alleen de -webkit-variant gebruikt, ben je in feite 'n onbetaalde reclamemaker voor Apple. (In dit voorbeeld ligt dat dus, zoals iets hierboven beschreven, voor -webkit-animation en @-webkit-keyframes anders, omdat de -webkit-variant alleen wordt gebruikt voor een bug in een aantal oudere browsers.)

Vanwege alle problemen met 'vendor prefixes' worden deze door steeds meer browsers niet meer gebruikt. Nieuwe, experimentele css-eigenschappen zitten inmiddels in bijvoorbeeld Firefox, Google Chrome en Safari achter een zogenaamde vlag: de gebruiker moet iets veranderen in de instellingen, waarna de eigenschap gebruikt (en getest) kan worden. Als alles werkt, zoals het hoort te werken, schakelt de browsermaker de vlag standaard in.

Semantische elementen en WAI-ARIA

Deze twee onderwerpen zijn samengevoegd, omdat ze veel met elkaar te maken hebben.

Semantische elementen

De meeste elementen die in html worden gebruikt, hebben een semantische betekenis. Dat wil zeggen dat je aan de gebruikte tag al (enigszins) kunt zien, wat voor soort inhoud er in het element staat. In een <h1> staat een belangrijke kop. In een <h2> staat een iets minder belangrijke kop. In een <p> staat een alinea. In een <table> staat een tabel (en geen lay-out, als het goed is!). Enz.

Door het op de goede manier gebruiken van semantische elementen, kunnen zoekmachines, schermlezers, enz. de structuur van een pagina begrijpen. De spider van een zoekmachine is redelijk te vergelijken met een blinde. Het is dus ook in je eigen belang om semantische elementen zo goed mogelijk te gebruiken. Een site die toegankelijk is voor mensen met een handicap, is in de regel ook goed te verwerken door een zoekmachine en maakt dus een grotere kans gevonden en bezocht te worden.

Als het goed is, wordt het uiterlijk van de pagina bepaald met behulp van css. Het uiterlijk staat hierdoor (vrijwel) los van de semantische inhoud van de pagina. Met behulp van css kun je een <h1> heel klein weergeven en een <h6> heel groot, terwijl schermlezers, zoekmachines, en dergelijke nog steeds weten dat de <h1> een belangrijke kop is.

Slechts enkele elementen, zoals <div> en <span>, hebben geen semantische betekenis. Daardoor zijn deze elementen uitstekend geschikt om met behulp van css het uiterlijk van de pagina aan te passen: de semantische betekenis verandert niet, maar het uiterlijk wel. Voor een schermlezer of zoekmachine verandert er (vrijwel) niets, voor de gemiddelde bezoeker krijgt het door de css een heel ander uiterlijk.

(De derde laag, naast html voor de inhoud en css voor het uiterlijk, is JavaScript. Die zorgt voor de interactie tussen site en bezoeker. De min of meer strikte scheiding tussen css en html aan de ene kant en JavaScript aan de andere kant is met de komst van css3 en html5 veel vager geworden. Je kunt nu bijvoorbeeld ook met css dingen langzaam verplaatsen en met html deels de invoer in formulieren controleren.)

Html5 heeft een aantal nieuwe elementen, die speciaal zijn bedoeld om de opbouw van een pagina aan te geven. In dit voorbeeld worden hiervan <main> en <header> gebruikt. Beide gedragen zich als een gewone <div>, maar dan een <div> met een semantische betekenis. Hierdoor kunnen schermlezers, zoekmachines, en dergelijke beter zien, hoe de pagina is samengesteld.

<header>

Bedoeld om een header in te zetten.

Een <header> mag vaker op één pagina worden gebruikt. De <header> hoort altijd bij het element, waar de <header> in staat. In dit voorbeeld wordt maar één <header> gebruikt, waarvan de ouder <body> is. Die <header> is dus de <header> voor <body>, voor de hele pagina.

<main>

Hierbinnen staat de belangrijkste inhoud van de pagina (in dit voorbeeld is dat de kolom).

Met behulp van dit soort nieuwe semantische elementen kan bijvoorbeeld een schermlezer in één keer een heel menu passeren en gelijk naar de echte inhoud gaan. Alleen hadden deze nieuwe elementen tot voor kort één probleem: ze hadden in de praktijk nog weinig nut, omdat schermlezers en dergelijke ze nog niet herkenden. Daarom werd een zogenaamde WAI-ARIA-code toegevoegd aan deze elementen. Dat is een al veel langer bestaande code, die schermlezers en dergelijke wel herkennen. Voor <main> ziet dat er zo uit:

<main role="main">

Inmiddels is dit behoorlijk veranderd. Het advies is nu om deze speciale toevoeging niet meer te gebruiken, omdat de meeste schermlezers en dergelijke dit soort nieuwe elementen inmiddels herkennen.

WAI-ARIA-codes

WAI-ARIA wordt vaak ingekort tot ARIA. Voluit betekent het Web Accessibility Initiative - Accessible Rich Internet Applications.

Er wordt in dit voorbeeld één WAI-ARIA-code gebruikt: aria-hidden.

aria-hidden

Met behulp van aria-hidden="true" kan een deel van de code worden verborgen voor schermlezers en dergelijke, zodat dit niet wordt voorgelezen. Op de normale weergave op het scherm heeft dit verder geen enkele invloed.

In dit voorbeeld kunnen de <input> en de <label> voor schermlezers uiterst verwarrend zijn. In browservensters smaller dan 600 px worden maar twee knoppen getoond, maar met behulp van de <input> en de <label> kunnen alle vijf de knoppen zichtbaar worden gemaakt.

Voor schermlezers heeft dit echter geen enkel nut. De drie verborgen knoppen staan links buiten het scherm geparkeerd. Maar voor schermlezers zijn ze gewoon zichtbaar en ze worden dus gewoon voorgelezen. (Als ze met display: none; of visibility: hidden; zouden zijn verborgen, zou een schermlezer ze ook niet zien.)

Omdat voor schermlezers de vijf knoppen altijd zichtbaar zijn, hebben <input> en <label> geen zin. Met behulp van aria-hidden worden ze verborgen:

<input id="meer" type="checkbox" aria-hidden="true">

<label id="label-meer" for="meer" aria-hidden="true">Meer</label>

De code aanpassen aan je eigen ontwerp

Toegankelijkheid en zoekmachines

Het eerste deel van deze tekst is voor alle voorbeelden hetzelfde. Eventueel specifiek voor dit voorbeeld geldende dingen staan verderop onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld.

Toegankelijkheid (in het Engels 'accessibility') is belangrijk voor bijvoorbeeld blinden die een schermlezer gebruiken, of voor motorisch gehandicapte mensen die moeite hebben met het bedienen van een muis. Een spider van een zoekmachine (dat is het programmaatje dat de site indexeert voor de zoekmachine) is te vergelijken met een blinde. Als je je site goed toegankelijk maakt voor gehandicapten, is dat gelijk goed voor een hogere plaats in een zoekmachine. Dus als je 't niet uit sociale motieven wilt doen, kun je 't uit egoïstische motieven doen.

(Op die plaats in de zoekmachine heb je maar beperkt invloed. De toegankelijkheid van je site is maar één van de factoren, maar zeker niet onbelangrijk.)

Als je bij het maken van je site al rekening houdt met toegankelijkheid, is dat nauwelijks extra werk. 't Is ongeveer te vergelijken met inbraakbescherming: doe dat bij 'n nieuw huis en 't is nauwelijks extra werk, doe 't bij 'n bestaand huis en 't is al snel 'n enorme klus.

Enkele tips die helpen bij toegankelijkheid:

Specifiek voor dit voorbeeld

Getest in

Laatst gecontroleerd op 14 december 2016.

Onder dit kopje staat alleen maar, hoe en waarin is getest. Eventuele problemen, ook die met betrekking tot zoomen en lettergroottes, staan hieronder bij Bekende problemen (en oplossingen). Het is belangrijk dat deel te lezen, want uit een test kan ook prima blijken dat iets totaal niet werkt!

Eventuele opmerkingen over de toegankelijkheid specifiek voor dit voorbeeld staan hierboven bij Toegankelijkheid en zoekmachines onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld.

Dit voorbeeld is getest op de volgende systemen:

Er is op de aan het begin van dit hoofdstukje genoemde controledatum getest in de meest recente versie van de browser, die op het betreffende besturingssysteem kon draaien. Het aantal geteste browsers en systemen is al tamelijk fors, en als ook nog rekening gehouden moet worden met (zwaar) verouderde browsers, is het gewoon niet meer te doen. Surfen met een verouderde browser is trouwens vragen om ellende, want updates van browsers hebben heel vaak met beveiligingsproblemen te maken.

In resoluties groter dan 800x600 is ook in- en uitzoomen en - voor zover de browser dat kan - een kleinere en grotere letter getest. Er is ingezoomd en vergroot tot zover de browser kan, maar niet verder dan 200%.

Er is getest met behulp van muis en toetsenbord, behalve op de iPad, Android, Windows Phone en Windows 10 Mobile, waar een touchscreen is gebruikt. Op Windows 8.1 en 10 is getest met een touchscreen, met een combinatie van toetsenbord en touchpad, en met een combinatie van toetsenbord en muis.

Als dat relevant is, is op de desktop ook getest, als JavaScript uitstaat. Eventuele problemen staan hierboven bij Toegankelijkheid en zoekmachines onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld. (Op iOS, Android, Windows Phone en Windows 10 Mobile is niet getest zonder JavaScript, omdat je JavaScript in een toenemend aantal mobiele browsers niet uit kunt zetten. Bovendien is een mobiel apparaat zonder JavaScript niet veel meer dan een duur en groot uitgevallen horloge.)

Naast deze 'gewone' browsers is ook getest in Lynx, WebbIE, NVDA, TalkBack, VoiceOver en ChromeVox.

Lynx is een browser die alleen tekst laat zien en geen css gebruikt. Er is getest op Linux.

WebbIE is een browser die gericht is op mensen met een handicap. Er is getest op Windows 7.

NVDA is een schermlezer, zoals die door blinden wordt gebruikt. Er is getest in combinatie met Firefox op Windows 7 en Firefox op Windows 10.

TalkBack is een in Android ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Chrome.

VoiceOver is een in iOS en OS X ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Safari op iOS en OS X.

ChromeVox is een schermlezer in de vorm van een extensie bij Google Chrome. Er is getest op een systeem met Kubuntu Linux.

Als het voorbeeld in deze programma's toegankelijk is, zou het in principe toegankelijk moeten zijn in alle aangepaste browsers en dergelijke. En dus ook voor zoekmachines, want een zoekmachine is redelijk vergelijkbaar met een blinde. Eventuele opmerkingen over de toegankelijkheid specifiek voor dit voorbeeld staan hierboven bij Toegankelijkheid en zoekmachines onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld.

Alleen op de hierboven genoemde systemen en browsers is getest. Er is dus niet getest op bijvoorbeeld 'n Blackberry. De kans is (heel erg) groot dat dit voorbeeld niet (volledig) werkt op niet-geteste systemen en apparaten. Om het wel (volledig) werkend te krijgen, zul je vaak (kleine) wijzigingen en/of (kleine) aanvullingen moeten aanbrengen, bijvoorbeeld met JavaScript.

Er is ook geen enkele garantie dat iets werkt in een andere tablet of smartphone dan hierboven genoemd, omdat fabrikanten in principe de software kunnen veranderen. Dit is anders dan op de desktop, waar browsers altijd (vrijwel) hetzelfde werken, zelfs op verschillende besturingssystemen. Iets wat in Android browser werkt, zal in de regel overal werken in die browser, maar een garantie is er niet. De enige garantie is het daadwerkelijk testen op een fysiek apparaat. En aangezien er duizenden mobiele apparaten zijn, is daar eigenlijk geen beginnen aan.

De html is gevalideerd met de validator van w3c, de css ook. Als om een of andere reden niet volledig gevalideerd kon worden, wordt dat bij Bekende problemen (en oplossingen) vermeld.

Nieuwe browsers worden pas getest, als ze uit het bèta-stadium zijn, omdat er anders 'n redelijke kans is dat je tegen 'n bug zit te vechten, die voor de uiteindelijke versie nog gerepareerd wordt. Dit voorbeeld is alleen getest in de hierboven met name genoemde browsers. Vragen over niet-geteste browsers kunnen niet worden beantwoord, en het melden van fouten in niet-geteste browsers heeft ook geen enkel nut. (Melden van fouten, problemen, enz. in wel geteste browsers: graag!)

Bekende problemen (en oplossingen)

Waarop en hoe is getest, kun je gelijk hierboven vinden bij Getest in.

Als je hieronder geen oplossing vindt voor een probleem dat met dit voorbeeld te maken heeft, kun je op het forum proberen een oplossing te vinden voor je probleem. Om forumspam te voorkomen, moet je je helaas wel registreren, voordat je op het forum een probleem kunt aankaarten.

Alle browsers, behalve Firefox, bij scrollen met toetsenbord

Bij gebruik van de spatiebalk, Shift+Spatiebalk, PgUp of PgDn scrolt <main> met de kolom te veel

Als een toetsenbord wordt gebruikt, kan ook worden gescrold met behulp van het toetsenbord. (Dit is trouwens veel makkelijker dan met de muis.) Spatiebalk en PgDn gaan een venster omlaag, Shift+Spatiebalk en PgUp gaan een venster omhoog.

En daar ontstaat een probleem, want <main> met de kolom is even hoog als het venster van de browser. Maar bovenaan het venster staat de header, en die scrolt niet mee, maar neemt wel ruimte in. Bij gebruik van het toetsenbord negeert de browser die ruimte echter en scrolt gewoon de volle hoogte van het venster. Waardoor je boven- of onderaan steeds een stuk(je) tekst in de kolom mist.

(Op het moment van schrijven corrigeert alleen Firefox dit bij een header met fixed positie.)

De oplossing is simpel: met behulp van een klein beetje JavaScript wordt de hoogte van het browservenster gemeten. Vervolgens wordt de hoogte van de header gemeten. Als je dat van elkaar aftrekt, krijg je de juist hoogte die moet worden gescrold. De volledige uitleg hiervan is te vinden bij JavaScript.

Alle browsers, behalve Firefox, met een verticale scrollbalk rechts van de pagina

Bij klikken in de scrollbalk scrolt <main> met de kolom te veel

Als er meer content in de kolom in <main> staat, dan erin past, kan de pagina worden gescrold. Scrollen kan ook door klikken in de scrollbalk boven of onder de schuifregelaar. Door daar te klikken, scrolt de pagina één venster omhoog of omlaag. Daarom speelt dit probleem ook alleen in browsers met een scrollbalk: de logica leert ons dat er niet geklikt kan worden in een niet aanwezige scrollbalk.

Het probleem: er wordt de hoogte van een 'venster' gescrold, niet de hoogte van een 'kolom'. Er wordt geen rekening mee gehouden dat er een fixed header boven de kolom staat.

(Op het moment van schrijven corrigeert alleen Firefox dit bij een header met fixed positie.)

Dit probleem speelt ook bij scrollen met behulp van de spatiebalk, Shift+Spatiebalk, PgDn en PgUp, maar daar is dat verholpen door een klein beetje JavaScript te gebruiken.

Het oplossen hiervan voor klikken in de spatiebalk is echter veel en veel ingewikkelder. Weinig mensen gebruiken deze manier van scrollen trouwens, want je moet heel precies klikken. PgDn of de spatiebalk zijn dan veel makkelijker. Daarom is hier verder niets aan gedaan.

Slepen van de schuifregelaar in de scrollbalk, klikken op de pijltjes boven- en onderaan de scrollbalk, en gebruik van het muiswieltje boven de scrollbalk werken wel goed. De schuifregelaar geeft ook gewoon de correcte positie binnen de pagina aan.

(Als je dit zou willen oplossen, zou je eerst moeten vaststellen dat op de scrollbalk wordt geklikt. Dat is al knap lastig. Vervolgens zou je moeten vaststellen of die klik boven of onder de schuifregelaar valt. Waarvoor je de positie van de schuifregelaar moet weten. En hoe hoog die schuifregelaar is, want die hoogte verandert met de hoogte van de pagina. En een klik óp de schuifregelaar geldt niet, want bij een klik op de schuifregelaar wordt niet gescrold. En dan moet de afstand van de beweging nog worden gecorrigeerd. Kortom: waanzinnig ingewikkeld, voor een manier van scrollen die heel weinig wordt gebruikt.)

Alle browsers

Links naar een anker komen te hoog te staan

Een link naar een anker is een link naar een plaats in de pagina. Dat kan vanaf een andere pagina, maar ook binnen de pagina:

<a href="#anker">Naar anker</a>

<p id="anker">En ik ben het anker</p>

Bij klikken op 'Naar anker' hoort p#anker bovenaan het venster van de browser te worden gezet. En dat is ook precies, wat er gebeurt. Met andere woorden: het anker werkt gewoon, zoals het hoort te werken.

Alleen staat bovenaan het browservenster een vaste header. Het anker komt wel netjes bovenaan het venster te staan, maar verdwijnt onder de header. Dit is heel simpel op te lossen.

In het voorbeeld is de header 6 rem of 4,5 rem hoog (afhankelijk van de breedte van het browservenster). Bij de ankers, zoals de p#anker hierboven, moet je de volgende css toevoegen:

#anker { margin-top: -6rem;(of: -4.5rem) padding-top: 6rem;(of: -4.5rem) }

De negatieve marge zet p#anker 6 rem naar boven. Alleen die marge heeft geen invloed op het anker: bij klikken op 'Naar anker' komt p#anker nog steeds bovenaan het browservenster, en dus onder de header, te staan. Bovendien staat p#anker nu over het erboven zittende element heen, wat het lezen er niet makkelijker op maakt.

De negatieve marge heeft de hele p#anker 6 rem hoger gezet.

De padding van 6 rem aan de bovenkant zet de inhoud van p#anker weer 6‑rem omlaag. Niet p#anker zelf. p#anker staat dus nog steeds over het element erboven heen, en onder de header. Maar de inhoud van p#anker staat nu weer 6 rem lager, en daarmee onder de header, en onder de erboven zittende elementen. Zoals vaker bij html en css word je belazerd, waar je bij staat, maar voor het oog ziet het er goed uit.

Als je 'n achtergrondkleur of zoiets in het anker gebruikt, zul je daar nog even mee moeten stoeien. Als de lettergrootte van het anker anders is dan die van de header, moet je het aantal rem mogelijk aanpassen. Maar in principe is dit altijd op te lossen met deze truc.

Android browser

In portretstand komen bij inzoomen de knoppen buiten het venster te staan

In portretstand worden de knoppen bij inzoomen (vergroten) te breed voor het browservenster. De rechter knop(pen) komen dan buiten het venster te staan. Omdat de knoppen in deze browser niet gescrold kunnen worden, zijn ze daarmee onbereikbaar.

In landschapsstand blijven de knoppen altijd binnen het browservenster passen, dus draaien naar landschapsstand lost dit op.

Android browser is na Android 4.3 niet meer de standaardbrowser, en wordt inmiddels zelfs helemaal niet meer geleverd. (Het precieze tijdstip van het niet meer leveren is afhankelijk van de fabrikant.) Dit probleem is dus razendsnel aan het uitsterven.

UC browser op Android

De kleur van bezochte knoppen verandert niet

Als een pagina achter een knop is bezocht, verandert meestal de kleur van de knop niet. Soms verandert de kleur wel. UC browser op Android heeft vaker problemen met het aanpassen van de kleur van bezochte links. Ooit lossen ze dat hopelijk op.

Beetje lastig, omdat nu niet duidelijk is, welke pagina's zijn bezocht, maar niet echt een heel ernstig probleem.

UC browser op Android 4.4.2 (alleen hoge resolutie)

De border is een massief zwarte rand

Dit probleem doet zicht vreemd genoeg alleen in Android 4.4.2 voor, en dan nog alleen op de hogeresolutie-tablet.

Het kader bestaat niet uit de border-image, maar is een massief zwarte lijn. Wel van de juiste breedte, dat wel. Gebruik van een andere afbeelding of een ander soort afbeelding (gif, jpg) maakt geen verschil.

Alles werkt verder gewoon, maar het ziet er niet erg aantrekkelijk uit.

(UC browser heeft trouwens een geschiedenis van problemen met het weergeven van afbeeldingen. Waarschijnlijk zal ook dit redelijk snel worden gerepareerd.)

UC browser op iOS

In portretstand is de header soms te smal

De header is soms smaller dan de <main> met de kolom. Verversen van de pagina of draaien naar landschapsstand en weer terug lost dit soms op, maar soms ook niet. Alles werkt verder gewoon, zoals het hoort te werken.

In het verleden raakte UC browser volledig overspannen van position: fixed; (ook op iOS, terwijl daar toch de weergave-machine van Safari wordt gebruikt). Dit lijkt nog een nawee daarvan.

Validatie

@-webkit-keyframes valideert niet

De validator van w3c geeft een foutmelding bij het gebruik van deze eigenschap. Omdat de reden van deze foutmelding precies bekend is (de rare constructie met -webkit- ergens in het midden van de naam van de eigenschap), is dit verder niet van belang.

Wijzigingen

Alleen grotere wijzigingen worden hier vermeld, geen dingen als een link die is geüpdatet.

:

Nieuw opgenomen.

Inhoud van de download en licenties

De inhoud van deze download kan vrij worden gebruikt, met drie beperkingen:

* Sommige onderdelen die van 'n andere site of zo afkomstig zijn, vallen mogelijk onder een of andere licentie. Dat is hieronder bij het betreffende onderdeel te vinden.

* Je gebruikt het materiaal uit deze download volledig op eigen risico. Het kan prima zijn dat er fouten in de hier verstrekte code en dergelijke zitten. Voor eventuele schade die door gebruik van materiaal uit deze download ontstaat, in welke vorm dan ook, zijn www.css-voorbeelden.nl en medewerkers daarvan op geen enkele manier verantwoordelijk.

* Dit voorbeeld (en de bijbehorende uitleg en dergelijke) wordt regelmatig bijgewerkt. Het is daarom niet toegestaan dit voorbeeld (en de bijbehorende uitleg en dergelijke) op welke manier dan ook te verspreiden, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat voorbeeld, uitleg, en dergelijke afkomstig zijn van www.css-voorbeelden.nl en dat daar altijd de nieuwste versie is te vinden. Dit is om te voorkomen dat er verouderde versies worden verspreid.

Een link naar www.css-voorbeelden.nl wordt trouwens altijd op prijs gesteld.

lay-out-005-dl.html: de pagina met het voorbeeld.

lay-out-005.pdf: deze uitleg (aangepast aan de inhoud van de download).

lay-out-005-inhoud-download-en-licenties.txt: een kopie van de tekst onder dit kopje (Inhoud van de download en licenties).

005-css-dl:

lay-out-005-dl.css: stylesheet voor lay-out-005-dl.html.

lay-out-005-hulp-dl.css: stylesheet voor pagina's in 005-files-dl.

005-files-dl:

de pagina's achter de knoppen, in totaal vijf html-pagina's.

005-pics:

de twee gebruikte border-images.

HTML

De code is geschreven in een afwijkende lettersoort. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code), is in de hele uitleg onderstippeld blauw. Alle niet-essentiële code is bruin. (In de inhoudsopgave staat alles in een gewone letter vanwege de leesbaarheid.)

In de html hieronder wordt alleen de html besproken, waarover iets meer is te vertellen. Een <h1> bijvoorbeeld wordt in de regel niet genoemd, omdat daarover weinig interessants valt te melden. (Als bijvoorbeeld het uiterlijk van de <h1> wordt aangepast met behulp van css, staat dat verderop bij de bespreking van de css.)

Zaken als een doctype en charset hebben soms wat voor veel mensen onbekende effecten, dus daarover wordt hieronder wel een en ander geschreven.

Deze uitleg hoort bij het voorbeeld dat in de download zit. Het voorbeeld uit de download verschilt iets van het voorbeeld hier op de site. In de download ontbreekt bijvoorbeeld de navigatie voor de site. Ook in de kopregels zit vaak wat verschil. Daarnaast kunnen er nog andere (meestal kleine) verschillen zijn.

Als je deze uitleg leest naast de broncode van het voorbeeld op de site, kan het dus bijvoorbeeld zijn dat 'n <h1> uit de css bij 'n <h2> uit de html hoort. Maar het gaat niet om hele grote, fundamentele afwijkingen.

Als je dit lastig vindt, kun je bovenaan de pagina de hele handel downloaden. In de download zit 'n voorbeeld dat wel naadloos aansluit op de uitleg in de download.

<!DOCTYPE html>

Een document moet met een doctype beginnen om weergaveverschillen tussen browsers te voorkomen. Zonder doctype is de kans op verschillende (en soms volkomen verkeerde) weergave tussen verschillende browsers heel erg groot.

Geldige doctypes vind je op www.w3.org/QA/2002/04/valid-dtd-list.

Gebruik het volledige doctype, inclusief de eventuele url, anders werkt het niet goed.

Het hier gebruikte doctype is dat van html5. Dit kan zonder enig probleem worden gebruikt: het werkt zelfs in Internet Explorer 6.

<html lang="nl">

De toevoeging lang="nl" bij <html> geeft aan dat de pagina in het Nederlands is. De taal is van belang voor schermlezers, automatisch afbreken, automatisch genereren van aanhalingstekens, juist gebruik van decimale punt of komma, en dergelijke.

<meta charset="utf-8">

Zorgt dat de browser letters met accenten en dergelijke goed kan weergeven.

utf-8 is de beste charset (tekenset), omdat deze alle talen van de wereld (en nog heel veel andere extra tekens) bestrijkt, maar toch niet meer ruimte inneemt voor de code, dan nodig is. Als je utf-8 gebruikt, hoef je veel minder entiteiten (&auml; en dergelijke) te gebruiken, maar kun je bijvoorbeeld gewoon ä gebruiken.

Deze regel moet zo hoog mogelijk komen te staan, als eerste regel binnen de head, omdat hij anders door sommige browsers niet wordt gelezen.

In html5 hoeft deze regel niet langer te zijn, dan wat hier staat.

<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1">

Mobiele apparaten variëren enorm in breedte. En dat is een probleem. Sites waren, in ieder geval tot voor kort, gemaakt voor desktopbrowsers. En die hebben, in vergelijking met bijvoorbeeld een smartphone, heel brede browservensters. Hoe moet je op 'n smartphone een pagina weergeven, die is gemaakt voor de breedte van een desktop? Je kunt natuurlijk wachten tot álle sites zijn omgebouwd voor smartphones, tablets, enz., maar dan moet je waarschijnlijk heel erg lang wachten.

Mobiele browsers gokken erop dat een pagina een bepaalde breedte heeft. Safari voor mobiel bijvoorbeeld gaat ervan uit dat een pagina 980 px breed is. De pagina wordt vervolgens zoveel versmald dat hij binnen het venster van het apparaat past. Op een iPhone wordt de pagina dus veel smaller dan op een iPad. Vervolgens kan de gebruiker inzoomen op het deel van de pagina dat hij of zij wil zien.

Dit betekent ook dat bij het openen van de pagina de tekst meestal heel erg klein wordt weergegeven. (Meestal, want niet alle browsers en apparaten doen het op dezelfde manier.) Niet erg fraai, maar bedenk maar 'ns 'n betere oplossing voor bestaande sites.

Nieuwe sites of pagina's kunnen echter wel rekening houden met de veel kleinere vensters van mobiele apparaten. In dit voorbeeld worden in smallere vensters slechts drie knoppen getoond en wordt een kleinere border-image gebruikt. Maar die stomme mobiele browser weet dat niet, dus die gaat ervan uit dat ook de al aangepaste pagina 980 px breed is, en verkleint die dan. Dat is ongeveer even behulpzaam als de gedienstige kelner die behulpzaam de stoel naar achteren trekt, net als jij wilt gaan zitten.

Om de door de browser aangeboden hulp vriendelijk maar beslist te weigeren, wordt deze tag gebruikt. Hiermee geef je aan dat de pagina is geoptimaliseerd voor mobiele apparaten.

Een iPad in portretstand bijvoorbeeld is 768 px breed. De kreet width=device-width zegt tegen de mobiele browser dat de breedte van de weer te geven pagina gelijk is aan de breedte van het apparaat. Voor een iPad in portretstand dus 768 px.

En dat klopt, want in smallere browservensters worden slechts drie knoppen en een smallere border getoond. Er is op deze pagina niets, wat problemen kan opleveren in een smaller venster.

Simpeler gezegd: je zegt tegen het mobiele apparaat dat de pagina geen vaste breedte heeft, en dat het dus niet nodig is om de weergave aan te passen.

Er staat nog een tweede deel in de tag: initial-scale=1. Sommige mobiele apparaten zoomen een pagina gelijk in of uit. Ook weer in een poging behulpzaam te zijn. Ook dat is hier niet nodig, want de pagina past zich aan het apparaat aan. Er is ook een instructie om zoomen helemaal onmogelijk te maken, maar die wordt niet gebruikt. De bezoeker kan zelf nog gewoon zoomen, wat belangrijk is voor mensen die wat slechter zien.

<input id="meer" type="checkbox" aria-hidden="true">

<label id="label-meer" for="meer" aria-hidden="true">Meer</label>

In browservensters smaller dan 600 px worden slechts drie knoppen van het menu getoond. De derde knop is eigenlijk geen knop, maar een <label> die eruit ziet als een knop. Pas na aanklikken of aanraken van die <label> worden alle vijf de knoppen getoond.

Voor schermlezers maakt het niets uit dat er maar twee knoppen te zien zijn. De missende drie knoppen zijn links buiten het scherm gepositioneerd, maar worden gewoon voorgelezen. Daarom zijn die knoppen ook niet verborgen met display: none; of visibility: hidden;. Als de knoppen daarmee zou worden verborgen, zouden ze ook voor schermlezers onzichtbaar zijn. Maar dat ze buiten het scherm staan, maakt niets uit.

Met behulp van de <input> in de eerste regel hierboven kunnen alle knoppen zichtbaar worden gemaakt. De <label> uit de tweede regel is de bij de <input> horende <label>. Aan deze <input> hebben schermlezers niets, het werkt alleen maar verwarrend. Daarom worden <input> en <label> voor schermlezers verborgen met de WAI-ARIA-code aria-hidden="true".

<p lang="la">

Met <html lang="nl"> bovenaan de pagina wordt aangegeven dat de pagina in het Nederlands is. De taal is van belang voor schermlezers, automatisch afbreken, automatisch genereren van aanhalingstekens, juist gebruik van decimale punt of komma, en dergelijke.

De opvultekst in de <p>'s in de kolom is echter in het Latijn. Met lang="la" wordt dit aangegeven. (En tot mijn niet geringe verbazing blijkt een schermlezer als NVDA dit dan - voor zover ik dat kan beoordelen - correct voor te lezen.)

CSS

De code is geschreven in een afwijkende lettersoort. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code) is in de hele uitleg onderstippeld blauw. Alle niet-essentiële code is bruin. (In de inhoudsopgave staat alles in een gewone letter vanwege de leesbaarheid.)

Deze uitleg hoort bij het voorbeeld dat in de download zit. Het voorbeeld uit de download verschilt iets van het voorbeeld hier op de site. In de download ontbreekt bijvoorbeeld de navigatie voor de site. Ook in de kopregels zit vaak wat verschil. Daarnaast kunnen er nog andere (meestal kleine) verschillen zijn.

Als je deze uitleg leest naast de broncode van het voorbeeld op de site, kan het dus bijvoorbeeld zijn dat 'n <h1> uit de css bij 'n <h2> uit de html hoort. Maar het gaat niet om hele grote, fundamentele afwijkingen.

Als je dit lastig vindt, kun je bovenaan de pagina de hele handel downloaden. In de download zit 'n voorbeeld dat wel naadloos aansluit op de uitleg in de download.

Technisch gezien is er geen enkel bezwaar om de css in de stylesheet allemaal achter elkaar op één regel te zetten:

div#header-buiten {position: absolute; right: 16px; width: 100%; height: 120px; background: yellow;} div p {margin-left 16px; height: 120px; text-align: center;}

Maar als je dat doet, garandeer ik je hele grote problemen, omdat het volstrekt onoverzichtelijk is. Beter is het om de css netjes in te laten springen:

              div#header-buiten {
            position: absolute;
            right: 16px;
            width: 100%;
            height: 120px;
            background: yellow;
        }

        div p {
            margin-left: 16px;
            height: 120px;
            text-align: center;
        }

Hiernaast is het heel belangrijk voldoende commentaar (uitleg) in de stylesheet te schrijven. Op dit moment weet je waarschijnlijk (hopelijk...), waarom je iets doet. Maar over vijf jaar kan dat volstrekt onduidelijk zijn. Op deze site vind je nauwelijks commentaar in de stylesheets, maar dat heeft een simpele reden: deze uitleg is in feite één groot commentaar.

Op internet zelf is het goed, als de stylesheet juist zo klein mogelijk is. Dus voor het uploaden kun je normaal genomen het beste het commentaar weer verwijderen. Veel mensen halen zelfs alles wat overbodig is weg, voordat ze de stylesheet uploaden. Inspringingen bijvoorbeeld zijn voor mensen handig, een computer heeft ze niet nodig.

Je hebt dan eigenlijk twee stylesheets. De uitgebreide versie waarin je dingen uitprobeert, verandert, enz., met commentaar, inspringingen, en dergelijke. Dat is de mensvriendelijke versie. Daarnaast is er dan een stylesheet die je op de echte site gebruikt: een gecomprimeerde versie.

Dat comprimeren kun je met de hand doen, maar er bestaan ook hulpmiddelen voor. Als je op internet zoekt naar 'css' en 'compress' of 'comprimeren', vind je tal van sites, waar je dat automatisch kunt laten doen.

(Stylesheets op deze site zijn niet gecomprimeerd. Omdat het vaak juist om de css gaat, kunnen mensen dan zonder al te veel moeite de css bekijken.)

Uitgebreide beschrijving van border-image

Algemeen

Hieronder wordt uitgegaan van de bredere border-image 'kader.png', die wordt gebruikt in browservensters minimaal 1000 px breed. In smallere vensters wordt 'kader-klein.png' gebruikt. Voor beide is alles exact hetzelfde, maar de maten verschillen, omdat 'kader-klein.png' bijna twee keer zo klein is als 'kader.png'.

Om de juiste waarden bij een border-image te kunnen bepalen, is een border-image-generator eigenlijk onmisbaar. Hier is die van mozilla gebruikt. Zonder zo'n hulpmiddel een border-image maken die uit meer dan 'n simpele ronde cirkel of zoiets bestaat, is echt alleen aan te raden voor Masochisten op HBO-niveau met een voorkeur voor hevige hoofppijn, zenuwtrekkingen en galkolieken.

border-image is een zogenaamde 'shorthand': een manier om meerdere eigenschappen op een kortere manier te noteren. Een meer bekende is:

border-top-color: black; border-top-style: solid; border-top-width: 1px; border-right-color: black; border-right-style: solid; border-right-width: 1px; border-bottom-color: black; border-bottom-style: solid; border-bottom-width: 1px; border-left-color: black; border-left-style: solid; border-left-width: 1px;

Dit kan worden ingekort tot de shorthand border: black solid 1px;, wat precies hetzelfde effect heeft. Dat scheelt nogal.

border-image is nogal uitgebreid. In een poging het enigszins overzichtelijk te houden worden eerst wat algemene eigenschappen beschreven. Daarna worden de afzonderlijke 'sub'-eigenschappen van border-image beschreven. Aan het eind worden die dan weer samengevoegd tot de uiteindelijk in het voorbeeld gebruikte shorthand.

Ook als in de shorthand niet alle mogelijke waarden zijn opgegeven, zijn deze toch aanwezig in de vorm van standaardwaarden. Deze komen aan bod bij de afzonderlijke eigenschappen.

Een border-image komt op de plaats van de border te staan. Daarom moet ook altijd een gewone border met een kleur, een breedte en een stijl worden opgegeven.

De kleur van de border is alleen van belang, voor het geval de border-image niet kan worden gebruikt. In dat geval wordt de kleur van de border gebruikt en zie je 'n gewone border.

De breedte van de border bepaalt, waar de inhoud van het element komt te staan. Als de border-image breder is dan de border, kan de inhoud op de border-image komen te staan. Dit wordt verder besproken bij border-image-width.

De specificatie schrijft voor dat bij de border ook een stijl wordt opgegeven. Die stijl wordt echter vervangen door de border-image. Een border als border: black solid 10px; zou je daarom stiekem kunnen lezen als border: black border-image 10px;. (Maar border-image moet wel als aparte eigenschap worden opgegeven.)

Anders dan een border kan een border-image ook een eind buiten het element worden gezet. De border-image gedraagt zich dan ongeveer hetzelfde als outline. Dit wordt verder beschreven bij border-image-outset.

border-image-source

Dit is een makkelijke: het is gewoon pad naar en naam van de gebruikte afbeelding:

border-image-source: url(../005-pics/kader.png); De border-image die voor het randje wordt gebruikt

Hierboven staat de originele afbeelding die wordt gebruikt voor browservensters minimaal 1000 px breed (in smallere vensters wordt een kleinere afbeelding gebruikt, maar behalve de maten is er geen enkel verschil). Het geel in en rondom de afbeelding is in werkelijkheid doorzichtig, maar doorzichtig kun je hier niet laten zien. Voor de duidelijkheid staat er een zwart randje rondom de afbeelding, dat randje mist in de echte border-image.

Een afbeelding moet geschikt zijn om als border-image te kunnen gebruiken. De vier hoeken van de afbeelding worden gebruikt om de vier hoeken van het kader weer te geven. De delen tussen de hoeken worden gebruikt om boven-, zij‑ en onderkant op te vullen. Aan welke eisen een afbeelding moet voldoen, wordt hopelijk hier gelijk onder bij border-image-slice duidelijk.

border-image-slice

Voor het broodnodige evenwicht volgt na het hierboven staande simpele border-image-source nu de ingewikkeldste eigenschap. Met deze eigenschap wordt aangegeven, welk deel van de afbeelding waarvoor wordt gebruikt.

Een computer kan geen afbeeldingen 'zien'. Daarom moet je op een of andere manier duidelijk maken, welke delen van de border-image voor de hoeken en welke delen voor de middelste stukken tussen de hoeken zijn bedoeld. Dat doe je met behulp van de eigenschap border-image-slice. Als je hierbij een generator gebruikt, zie je gelijk, wat het effect is van een bepaalde verandering.

Afbeeldingen zijn in twee grote groepen in te delen: raster-afbeeldingen en vector-afbeeldingen. De manier waarop de waarden bij border-image-slice door de browser worden gebruikt, is afhankelijk van de soort afbeelding.

Een raster-afbeelding gebruikt voor elke weer te geven pixel één of enkele bytes. Een rood vlak van 10 x 10 px wordt opgeslagen als 10 x 10 bytes = 100 bytes. Maal nog 'ns drie voor de kleur. Raster-afbeeldingen zijn bijvoorbeeld een jpg, een png en een gif. In dit voorbeeld worden 'kader.png' en 'kader-klein.png' gebruikt.

De tweede soort is een vector-afbeelding, zoals een svg. Hierbij worden geen pixels, maar opdrachten opgeslagen: vul een rood vlak tussen die en die coördinaten. Op vector-afbeeldingen ga ik hier niet verder in.

(Dit is een veel en veel te simpele beschrijving, maar dit is geen verhandeling over grafische formaten. Los van dat ik bepaald ook geen expert ben op dat gebied.)

De browser herkent automatisch de soort afbeelding en past de opgegeven waarden automatisch op de juiste manier toe.

Hieronder volgt eerst het theoretische verhaal van border-image-slice, iets verderop komt de praktische vertaling naar het voorbeeld.

Je geeft met een getal aan, hoeveel pixel vanaf een van de buitenkanten van de afbeelding wordt gebruikt voor de hoeken. Het tussen die hoeken overblijvende deel wordt dan gebruikt voor het middendeel. Je geeft de maat aan in pixel of procent. Als je pixel gebruikt, kun je volstaan met de waarde zonder 'px'. Bij procenten moet je wel het procentteken gebruiken.

Het is mogelijk vier verschillende waarden te gebruiken: eentje voor boven, eentje voor rechts, eentje voor onder en eentje voor links:

border-image-slice: 10 20 30 40;

Hierbij is '10' de waarde voor boven, '20' voor rechts, '30' voor onder en '40' voor links. Omdat geen '%' is gebruikt, wordt dit automatisch gelezen als pixels.

Als minder dan vier waarden zijn opgegeven, krijgen sommige kanten automatisch dezelfde waarde als die van een wel opgeven kant. Dit werkt precies hetzelfde als bij bijvoorbeeld border-width:

border-image-slice: 10 20 30;

is hetzelfde als:

border-image-slice: 10 20 30 20;
border-image-slice: 10 20;

is hetzelfde als:

border-image-slice: 10 20 10 20;
border-image-slice: 10;

is hetzelfde als:

border-image-slice: 10 10 10 10;

In de in het voorbeeld gebruikte shorthand border-image zijn vier verschillende waarden opgegeven:

border-image-slice: 33 58 49 41;

Omdat de vier hoeken een verschillende grootte hebben, zijn verschillende maten nodig. De hoeken rechts bijvoorbeeld zijn 58 px breed, de hoeken links slechts 41 px. (Dit zijn de maten voor de grotere border-image, die in browservensters minimaal 1000 px breed wordt gebruikt. Voor de kleinere border-image is het verhaal precies hetzelfde, alleen zijn de waarden anders.)

De afbeelding is 141 px breed. Rechts wordt een strook van 58 px gebruikt, links een strook van 41 px. In het midden blijft dan een stuk van 141 - 58 - 41 = 42 px over. Dit middelste stuk wordt gebruikt om de boven- en onderkant tussen de hoeken op te vullen.

Voor de hoogte geldt hetzelfde verhaal: de afbeelding is 144 px hoog. Aan de bovenkant wordt een strook van 33 px hoog gebruikt, aan de onderkant een strook van 49 px. In het midden blijft dan een stuk van 144 - 33 - 49 = 62 px over. Dit middelste stuk wordt gebruikt om de zijkanten tussen de hoeken op te vullen. (Hoe dat opvullen precies gebeurt, kun je ook nog opgeven. Dat wordt verderop bij border-image-repeat besproken.)

In plaats van een waarde in px kun je een waarde ook in procenten opgeven. Dat is in dit voorbeeld niet gebeurd. Maar stel dat je voor de bovenkant niet '33', maar '23%' zou opgeven, dan zou dat overeenkomen met 23% van 144 px, wat ongeveer hetzelfde is als 33 px. In dit geval is dat veel ingewikkelder, maar soms kunnen procenten handiger zijn.

Dan hier de vertaling van dit hele verhaal naar het voorbeeld.

Links staat de border-image in onderdelen, rechts staat de uiteindelijke border

Hierboven staat links in het midden de gebruikte border-image, rechts staat een met behulp van die border-image gemaakt kader.

De zwarte lijntjes in de border-image links staan op 33 px vanaf de bovenkant, 58 px vanaf rechts, 49 px vanaf de onderkant en 41 px vanaf de linkerkant. Dat zijn ook de waarden die bij border-image in de css worden gebruikt. De border-image wordt als het ware in acht stukken gehakt: vier hoekstukken en vier stukken tussen de hoeken. De vier hoekstukken zijn in de afbeelding links nog eens apart weergegeven, naast de border-image, zodat duidelijk is te zien, wat de hoekstukken zijn.

Op de afbeelding rechts staat een simpele <div> met een kader, dat wordt gemaakt met behulp van de border-image. De vier hoekstukken die op de border-image links zijn aangegeven met behulp van de lijntjes, worden precies zo gebruikt in het kader links. Er wordt niets aan veranderd. (Ja, zucht, op de afbeelding zit wel enig verschil tussen de hoekstukken links en rechts, maar dat komt omdat ik geen groot grafisch talent ben. Als ik nog drie dagen had gefröbeld, waren de hoekstukken links en rechts precies even groot geweest en ik aan de drank.)

De rechthoekige stukken tussen de hoeken op de afbeelding links (de verticale en horizontale rechthoeken) worden precies zo aan de rechterkant gebruikt, met één verschil: ze worden zo groot gemaakt, of zo vaak herhaald, dat ze de ruimte tussen de hoekstukken volledig vullen. In het kader rechts zijn de rechthoeken een stuk breder en hoger dan in de border-image links. Dat wordt automatisch door de browser geregeld. En precies dat is het handige van border-image: als het element groeit, groeien boven-, zij‑ en onderkant mee. En als het element krimpt, krimpen boven-, zij‑ en onderkant mee. Zonder dat er in de css iets veranderd hoeft te worden.

Niet elke afbeelding is geschikt, om als border-image te worden gebruikt. Stel dat je in de bovenste rand van de border-image een teckel hebt staan. Als die teckel wordt opgerekt tot tien maal de breedte, omdat het kader zo breed moet worden, heb je geen teckel meer maar een soort duizendpoot op vier poten. Het is ook mogelijk om de teckel niet op te rekken, maar te herhalen. Dan loop je kans op 'n gehalveerde teckel, als het niet precies past. Je kunt ook opgeven dat alleen hele teckels mogen worden weergegeven. Maar dan loop je weer de kans dat het er als duizendpoten uit gaat zien. (Oprekken, herhalen, en dergelijke worden verderop bij border-image-repeat besproken.)

Ook bij een sierrandje speelt dit. Zo'n randje bevat vaak heel veel lijntjes. Als die lijntjes herhaald gaan worden, moeten ze goed op elkaar aansluiten. Dat kan lang niet altijd. En uitrekken van een sierrandje levert meestal ook geen fraai resultaat op.

De stukken tussen de hoekstukken moeten op een of andere manier zijn uit te rekken of te herhalen, anders is de afbeelding niet bruikbaar als border-image.

Het stuk midden rechts van de border-image

Bij de hier gebruikte border-image zijn de rechthoeken heel simpel. Op de afbeelding links staat de rechthoek links, die wordt gebruik om de zijkant links tussen de linkerboven‑ en ‑benedenhoek op te vullen. In horizontale richting is er een verloop in kleur, maar van boven naar beneden zijn de kleuren precies hetzelfde. Hier maakt het niets uit, of de rechthoek hoger wordt door uitrekken, herhalen, of wat dan ook.

(Als ik langer m'n best had gedaan, had de border-image nog iets kleiner kunnen worden. De browser heeft niet meer dan 1 px van bovenstaande rechthoek nodig, omdat de kleuren in verticale richting niet veranderen. Als de rechthoek maar 1 px hoog zou zijn, zou de browser gewoon die ene pixel steeds herhalen. Vanwege de ietwat cholerische toestand waarin mijn temperament geraakt bij het werken met een grafisch programma, heb ik dat niet gedaan. Maar iets fanatiekere mensen (of mensen met wat meer doorzettingsvermogen, zo kun je het ook bekijken) hadden de border-image nog ongeveer twee keer zo klein kunnen maken.)

De border-image met de met behulp van de border-image-generator gevonden maten

Op de afbeelding een eindje hierboven is met lijntjes de grens van de hoekstukken aangegeven. Dit is een hele simpele border-image, maar zelfs hier is het al knap lastig die grenzen en de bijbehorende waarden te vinden. Je moet heel precies de hoeken afbakenen. Bij een te klein hoekstuk komt een deel van het hoekstuk in de opvul-rechthoek terecht en wordt herhaald of opgerekt. Bij een te groot hoekstuk heb je kans dat een deel van de opvul-rechthoek niet wordt opgerekt of herhaald, omdat dat bij het hoekstuk terecht is gekomen.

Daarom is een border-image-generator een uiterst handig hulpmiddel. Op de afbeelding staat de generator van mozilla. Je kunt de afbeelding uploaden en de lijntjes verschuiven, tot ze precies goed staan. De bijbehorende waarden worden ook gelijk aangepast. Op de site zelf zie je ook gelijk, hoe het kader eruit komt te zien, maar dat is hier niet afgebeeld. Ook alle andere hieronder nog te bespreken eigenschappen kun je bij die generator instellen. Als alles goed is, neem je gewoon alle waarden over in border-image.

Helemaal in het midden van de border-image kan een stuk van de afbeelding overblijven. In het voorbeeld is de afbeelding 141 x 144 px. Rechts en links wordt 58 en 41 px gebruikt, waardoor er in het midden 42 px overblijft. Aan boven- en onderkant wordt 82 px gebruikt, waardoor er in het midden 62 px overblijft. In het midden blijft een ruimte van 42 x 62 px over, die niet wordt gebruikt voor hoeken of opvulstukjes. Op de afbeelding iets hierboven is dat de witte rechthoek in het midden.

Deze ruimte in het midden wordt niet gebruikt, tenzij je het sleutelwoord fill gebruikt. In dat geval wordt de ruimte in het midden gebruikt om de rest van de achtergrond, tussen de borders, op te vullen. In de hier gebruikte afbeelding zou dat tamelijk zinloos zijn, omdat die ruimte in het midden doorzichtig is. Of je die ruimte nu wel of niet gebruikt, je ziet er niets van.

border-image-width

Hiermee wordt de breedte van de border-image aangegeven. Als geen waarde is opgegeven, zoals in het voorbeeld het geval is, wordt de standaardwaarde '1' gebruikt: de border-image is even breed als de border.

In het voorbeeld is de volgende breedte opgegeven voor de border bij <main>:

border-width: 33px 58px 0 41px;

De border-image wordt aan de bovenkant van <main> 33 px hoog, aan de rechterkant 58 px breed, onderaan 0 px hoog en rechts 41 px breed.

Aan de onderkant 0 px hoog? Ja, dat klopt. Dat wil zeggen dat er aan de onderkant een border-image van 0 px hoogte is. Oftewel: je ziet daar niets. En dat is precies de bedoeling, want <header> sluit aan de onderkant aan op <main>.

Bij <main> is als breedte voor de border opgegeven:

border-width: 0 58px 49px 41px;

Aan de bovenkant een hoogte van 0, omdat <main> daar aansluit op <header>. Links en rechts is de breedte even groot als bij <header>. Onderaan is de breedte 49 px.

Tussen <header> en <main> zit geen border, en de linker- en rechterborder van <header> en <main> zijn precies even breed. Hierdoor sluiten <header> en <main> naadloos op elkaar aan.

Bij border-image-width moet wel de eenheid worden opgegeven, omdat hierbij verschillende eenheden mogelijk zijn, zoals bijvoorbeeld px en em.

Hierboven bij border-image-slice zijn dezelfde waarden opgegeven als bij border-width:

border-image-slice: 33 58 49 41;

Voor <main> en <header> worden dezelfde waarden gebruikt. Bij geen van tweeën is '0' gebruikt. Dat hoeft ook niet, want door bij border-width aan de juiste kanten '0' te gebruiken, komt aan die kanten gewoon geen border-image te staan.

Omdat in het voorbeeld voor border-image-width geen waarde is opgegeven, wordt de standaardwaarde '1' gebruikt: de border-image wordt even breed als de border. En omdat de waarden van border-image-slice en border-width precies hetzelfde zijn, wordt de border-image zonder enige vervorming op ware grootte afgebeeld. Voor bijvoorbeeld de rechterkant van het kader wordt van de border-image een strook van 58 px breed aan de rechterkant gebruikt, die precies past binnen de border rechts van 58 px breed.

Als border-image-width wel waarden heeft gekregen, kan dat het uiterlijk van de border-image fors veranderen.

Als bij border-image-width minder dan vier waarden zijn opgegeven, krijgen sommige kanten automatisch dezelfde waarde als van een wel opgegeven waarde. Dit werkt precies hetzelfde als bij border-width:

border-image-width: 10px 20px 30px;

is hetzelfde als:

border-image-width: 10px 20px 30px 20px;
border-image-width: 10px 20px;

is hetzelfde als:

border-image-width: 10px 20px 10px 20px;
border-image-width: 10px;

is hetzelfde als:

border-image-width: 10px 10px 10px 10px;

Deze eigenschap is nauw gekoppeld aan de breedte van de border: border-width.

Als je bij border-image-width geen eenheid opgeeft, maar alleen een getal, geeft dat de breedte ten opzichte van de breedte van de border aan. Bij border-image-width: 1; wordt de border-image even breed als de border (dat is de standaardwaarde), bij '1.5' anderhalf keer zo breed, bij '2' twee keer zo breed, enz.

Als de eenheid % wordt gebruikt bij border-image-width, geldt die ten opzichte van de breedte of de hoogte van de <div> (of welk blok-element dan ook waar de border-image bij hoort).

De breedte van de border-image opgegeven in procenten

Bovenstaande <div> is 200 x 200 px. De breedte van de border is aan alle kanten 10 px: border-width: 10px;. De border-image-width is opgegeven in procenten: border-image-width: 20%;. De border-image is dus 20% van 200 px = 40 px breed, vier keer zo breed als de border. Bij een border kun je geen breedte in procenten opgeven, bij een border-image wel. (De gevolgen van een verschillende breedte van de border en van de border-image komen iets verderop aan bod bij Dan blijft er nog één interessante vraag over...)

Twee borders met als enige verschil de border-image-width

Op bovenstaande afbeelding staat weer twee keer een <div> van 200 x 200 px. Bij beide <div>'s wordt weer dezelfde border-image gebruikt met border-image-slice: 33 58 49 41;. De hoekstukjes zijn dus precies hetzelfde als bij het kader in het voorbeeld.

Op de afbeelding links is border-image-width: 20px; opgegeven. Nog steeds worden dezelfde onderdelen van de border-image gebruikt, maar ze worden verkleind tot ze binnen 20 px passen. Aan de rechterkant van de border-image wordt een strook van 58 px breedte gebruikt. Die wordt versmald, tot deze binnen de breedte van 20 px past. Alles is dus nog steeds aanwezig, maar verkleind. Aan de bovenkant wordt 33 px verlaagd tot 20 px. Enz. Omdat aan verschillende kanten met een verschillende factor wordt verkleind, levert dit ook een vervorming van de hoekstukjes op. Rechts worden de hoekstukjes bijna drie keer zo klein, aan de bovenkant nog geen twee keer zo klein.

Op de afbeelding rechts hierboven wordt weer precies dezelfde border-image gebruikt met dezelfde waarden voor border-image-slice. Maar nu is border-image-width: 60px; opgegeven. Op de afbeelding rechts wordt de border-image daarom uitgerekt, tot alles een breedte van 60 px heeft. Aan de rechterkant maakt dat niet zoveel uit, want daar wordt een strook van 58 px van de border-image gebruikt. Dat scheelt maar 2 px. Maar aan de bovenkant moet 33 px worden opgerekt tot 60 px, bijna twee keer zo groot.

Verkleinen van afbeeldingen kunnen browsers vrij goed, maar vergroten gaat ze vaak minder goed af. Zelfs op deze afbeelding, die niet echt geweldig van kwaliteit is, is aan de bovenkant al te zien dat de hoeken blokkerig worden. Daarom is het in de regel het best om de maten bij border-image-slice en border-image-width hetzelfde te laten. Dat kan heel simpel door border-image-width gewoon niet te gebruiken, want dan wordt de standaardwaarde '1' gebruikt: even groot als de border. (Dan moet de border natuurlijk wel dezelfde waarden hebben als border-image-slice.)

Dan blijft er nog één interessante vraag over: wat gebeurt er, als de border en border-image-width een verschillende breedte en/of hoogte hebben?

Links border-image met verschillende breedtes voor border en border-image-width, rechts dezelfde breedte

Op de afbeelding hierboven weer twee keer onze huisvriend, de <div> van 200 x 200 px. De gebruikte border-image en de waarden bij border-image-slice zijn weer hetzelfde als eerst. In de <div> zijn losse cijfers gezet, zodat te zien is, wat er met de inhoud van de <div> gebeurt.

De <div> links op de afbeelding heeft aan alle kanten een border van 10 px breed en border-image-width: 50px;. De border-image is dus vijf keer zo breed als de border. De cijfers in de <div> houden geen rekening met de border-image, ze staan tegen de border aan. Daardoor komt een deel van de cijfers op de border-image te staan. Als dat de bedoeling is, is het prima, maar anders is het iets om op te letten.

De afbeelding rechts heeft ook weer border-image-width: 50px;, maar hier is de border ook 50 px breed. De cijfers staan weer tegen de border aan, maar omdat die border hier even breed is als de border-image, staan ze nu ook binnen de border-image. (Rechts is ook even overflow: hidden; toegevoegd, omdat de cijfers er anders aan de onderkant uitstromen. Maar dat heeft niets met border-image te maken.)

border-image-outset

Met behulp van deze eigenschap kunnen één of meer kanten van de border-image naar buiten worden verplaatst. In het voorbeeld gebeurt dit niet. Eerlijk gezegd zou ik niet weten, waar je dit voor zou kunnen gebruiken. Op internet heb ik ook geen enkel gebruik hiervan kunnen vinden. Maar iemand moet ooit hebben bedacht dat dit nuttig was, dus voor de volledigheid toch maar.

Negatieve waarden en procenten mogen niet worden gebruikt, maar wel eenheden als px en em. Omdat verschillende eenheden mogelijk zijn, moet bij border-image-outset een eenheid worden opgegeven. Als een getal zonder eenheid wordt opgegeven, wordt de verplaatsing met de breedte van de bijbehorende border vermenigvuldigd met dat getal. In het voorbeeld is de border aan linkerkant 41 px breed. Als het getal '2' wordt gebruikt, wordt de border-image aan de linkerkant 2 x 41 = 82 px naar buiten verplaatst.

Als minder dan vier waarden zijn opgegeven, krijgen sommige kanten automatisch dezelfde waarde als een wel opgegeven. Dit werkt precies hetzelfde als bij border-width:

border-image-outset: 10px 20px 30px;

is hetzelfde als:

border-image-outset: 10px 20px 30px 20px;
border-image-outset: 10px 20px;

is hetzelfde als:

border-image-outset: 10px 20px 10px 20px;
border-image-outset: 10px;

is hetzelfde als:

border-image-outset: 10px 10px 10px 10px;

border-image-outset lijkt op outline. Als het kader buiten het venster van de browser komt te staan, kan niet worden gescrold. (Natuurlijk wel als er ook tekst en dergelijke buiten het venster komt te staan.) De border-image komt over eerdere elementen in de html heen te staan, en onder latere elementen. Dit kan, net als bij outline, worden aangepast met behulp van z-index.

border-image naar buiten verplaatst

Op de afbeelding hierboven is border-image-outset: 0 100px 0 0; gebruikt. Aan de rechterkant is de border-image 100 px naar buiten verplaatst. De <div> zelf heeft een rode achtergrond gekregen, zodat is te zien dat de <div> zelf niet groter wordt.

border-image-repeat

Met deze eigenschap regel je, hoe de opvulling van het deel tussen de hoekstukken precies plaatsvindt. De standaardwaarde is stretch. Ook als je deze eigenschap niet gebruikt, wordt dus het sleutelwoord stretch automatisch gebruikt.

Voor de in het voorbeeld gebruikte border-image maakt het gebruikte sleutelwoord meestal niets uit: het ziet er bijna altijd hetzelfde uit. Daarom is links en boven in de border-image een blauwe ellips gezet, want daarbij zie je wel verschil:

border-image-repeat: stretch zichtbaar gemaakt

Ik zal niet zeggen dat het een fantastische kleurencombinatie is, maar het valt wel op.

Vier border-images met de vier mogelijke sleutelwoorden bij border-image repeat

Bovenstaande afbeelding bevat vier <div>'s, elk 200 px breed en 300 px hoog. De gebruikte waarden zijn weer hetzelfde als eerst, alleen wordt border-image-repeat nu gebruikt. Er zijn vier sleutelwoorden voor border-image-repeat: stretch (de standaardwaarde), repeat, round en space.

Bij de <div> links is border-image-repeat: stretch; gebruikt. De opvulstukjes tussen de hoeken worden uitgerekt tot ze de ruimte tussen de hoeken vullen.

Bij de tweede <div> van links is border-image-repeat: repeat; gebruikt. De opvulstukjes worden herhaald, tot ze de ruimte tussen de hoeken vullen. Aan de linkerkant passen er toevallig drie stukjes boven elkaar, maar aan de bovenkant past het totaal niet.

Bij de derde <div> van links is border-image-repeat: round; gebruikt. De ruimte tussen de hoeken wordt weer gevuld, maar de er worden alleen volledige opvulstukjes gebruikt. Vooral aan de bovenkant is dat goed te zien: er staan nu twee volledige herhalingen. Als dat nodig is, worden de opvulstukjes geschaald om ze passend te krijgen.

Bij de <div> rechts is border-image-repeat: space; gebruikt. De opvulstukjes worden zo vaak mogelijk herhaald, de overblijvende ruimte blijft leeg. Dit is de enige instelling die ook invloed heeft op de in het voorbeeld gebruikte border-image, zoals aan de rechter‑ en onderkant is te zien.

Op de afbeelding hierboven is ook te zien, waarom lang niet elke afbeelding geschikt is om als border-image te gebruiken. Lang niet elk opvulstukje is geschikt om uit te rekken, tot de ruimte tussen de hoeken is gevuld. In het voorbeeld kan dit uitrekken probleemloos, omdat de kleuren maar in één richting veranderen.

Als opvulstukjes worden herhaald om de ruimte tussen de hoeken te vullen, moeten de linker- en rechterkant van het opvulstukje op een of andere manier netjes op elkaar aansluiten. Ook dit is in het voorbeeld geen probleem, maar bij bijvoorbeeld een sierkader met lijntjes kan dat heel anders liggen.

border-image shorthand

Als je nu alle hierboven staande eigenschappen samenvoegt, zoals ze in dit voorbeeld zijn gebruikt, levert dit voor browservensters minimaal 1000 px breed de volgende code op:

border-image-source: url(../005-pics/kader.png); border-image-slice: 33 58 49 41; border-image-width: 1 1 1 1; border-image-outset: 0 0 0 0; border-image-repeat: stretch;

Mensen zijn van minder overspannen geraakt.

Gelukkig kan dit fors worden ingekort. Om te beginnen kunnen alle eigenschappen apart al worden ingekort, zoals hierboven is beschreven bij de afzonderlijke eigenschappen. Dat levert de volgende al iets kortere versie op:

border-image-source: url(../005-pics/kader.png); border-image-slice: 33 58 49 41; border-image-width: 1; border-image-outset: 0; border-image-repeat: stretch;

Al beter, maar het kan nog een stuk korter. border-image-width, border-image-outset en border-image-repeat worden geen van drieën gebruikt. Als ze worden weggelaten, worden de standaardwaarden gebruikt. Dan blijft er nog maar het volgende over:

border-image-source: url(../005-pics/kader.png); border-image-slice: 33 58 49 41;

En zelfs dat kan nog korter door border-image te gebruiken. border-image is een zogenaamde 'shorthand': een eigenschap waarin verschillende 'sub'-eigenschappen zijn gecombineerd. Door die eigenschappen op een bepaalde manier op te schrijven, kan de browser de verschillende 'sub'-eigenschappen van elkaar onderscheiden en weet de browser wat er wordt bedoeld. Een bekendere shorthand is border. Voor border-image wordt de uiteindelijke code dan:

border-image: url(../005/pics/kader.png) 33 58 49 41;

Onderlinge beïnvloeding van bovenstaande eigenschappen

border-image-slice, border-image-width en border-image-repeat beïnvloeden elkaar onderling sterk. In mindere mate heeft ook border-image-outset invloed, omdat deze eigenschap het aantal herhalingen beïnvloedt. Daarnaast heeft de breedte van border invloed, net als de hoogte en breedte van het element waarbij border-image wordt gebruikt. Al deze eigenschappen hebben zelf ook weer een vrijwel eindeloos aantal mogelijke waarden en combinaties van waarden.

Er is geen beginnen aan de onderlinge beïnvloeding te beschrijven. Gebruik een border-image-generator zoals die op mozilla. Daarin kun je live alle instellingen wijzigen en zie je gelijk het resultaat daarvan. Bovendien levert zo'n generator gelijk ook de benodigde code.

css voor alle vensters

/* lay-out-005-dl.css */

Om vergissingen te voorkomen is het een goede gewoonte bovenaan het stijlbestand even de naam neer te zetten. Voor je het weet, zit je anders in het verkeerde bestand te werken.

@-webkit-keyframes bugfix {from {padding-left: 0;} to {padding-left: 0;}}

Bij ul is een animatie toegevoegd om een bug in oudere versies van Android browser en sommige versies van Opera Mini op Android op te lossen. Die animatie wordt hier opgegeven.

Bij #meer:checked ~ ul li wordt gebruik gemaakt van het teken ~ (de 'general sibling'-selector) om in browservensters smaller dan 600 px drie knoppen van het menu te tonen of te verbergen. Bij #meer:checked + label::after wordt in de selector gebruikt gemaakt van een + om 'Meer' te veranderen in 'Minder', en omgekeerd.

De genoemde browsers tonen de knoppen niet en veranderen ook de tekst niet, omdat ze problemen hebben met de ~ en de +. Door het toevoegen van een animatie werkt het toch zoals bedoeld.

Als je nou denkt dat hier niets wordt uitgevoerd, omdat de padding links van 0 px in een padding links van 0 px wordt veranderd, dan heb je helemaal gelijk. Toch neutraliseert deze flauwekul de bug. De padding links is 0 px, omdat bij ul aan de <ul> ook padding: 0; is gegeven. Zou de padding links bij <ul> een andere waarde hebben, dan zou je hier die andere waarde gebruiken.

Bij ul, waar de animatie daadwerkelijk wordt gebruikt, staat bij -webkit-animation het sleutelwoord infinite: de animatie wordt eindeloos herhaald. Verder staat daar nog de waarde 1s: 1 seconde. Dat is de tijdsduur van de animatie. Door hier een tamelijk lange waarde voor te nemen, wordt de animatie niet al te vaak afgespeeld. (Voor zover je hier van 'afspelen' kan spreken, want er gebeurt gewoon helemaal niets.)

Omdat er in feite helemaal niets gebeurt bij deze animatie, wordt de pagina ook niet opnieuw opgemaakt door de browser. Kennelijk werkt dit als 'n soort waakhond: áls er iets is veranderd, wordt het weergegeven. Anders gebeurt er niets.

Normaal genomen is het een bijzonder slecht idee css te gebruiken voor slechts één weergave-machine: webkit. Maar in dit geval is dit terecht, want de bug zit alleen in een op webkit gebaseerde browser. Het heeft dus geen zin om Internet Explorer of Firefox ook met deze ongein te belasten. Dat is ook de reden dat dit is ondergebracht in een eigen media query voor browservensters smaller dan 600 px. Nu worden bredere vensters met rust gelaten.

Waarom dit alleen in webkit-browsers werkt, staat bij De voorvoegsels -moz-, -ms- en -webkit-.

html

Het buitenste element, waarbinnen de hele pagina staat.

Normaal genomen zul je dit met een id gebruiken, omdat de css anders voor álle pagina's geldt, want elke pagina heeft nou eenmaal <html>. Dat werkt precies hetzelfde als een id bij andere tags:

<html id="ik-ben-een-id">

In de css komt dan te staan:

#ik-ben-een-id {...} of html#ik-ben-een-id {...} height: 100%;

Altijd de volle hoogte van het venster van de browser laten vullen.

Het kader rondom de kolom moet altijd de volle hoogte van het browservenster vullen. Om dat voor elkaar te krijgen, krijgt <main> bij main een minimumhoogte van 100%. Een hoogte in procenten wordt altijd gemeten ten opzichte van de ouder van het element. De ouder van <main> is <body>.

<body>> heeft van zichzelf geen hoogte, maar wordt automatisch precies hoog genoeg om de inhoud ervan weer te geven. (Dat een achtergrondkleur bij <body> altijd de volle hoogte van het browservenster vult, heeft te maken met een uitzondering op dat gebied bij <body>.) Om <body> altijd de volle hoogte van het venster te laten vullen, wordt bij body aan <body> een hoogte van 100% gegeven. Ook die hoogte in procenten wordt weer gemeten ten opzichte van de ouder van <body>. Die ouder is <html>.

Normaal genomen wordt <html> niet hoger dan nodig is om de inhoud van de pagina weer te kunnen geven. Als er weinig tekst en dergelijke is, is <html> lager dan het venster van de browser. Daardoor zouden ook <body> en <main>, en daarmee het kader, lager dan het venster zijn.

Hier moet het kader altijd de volle hoogte van het browservenster vullen. Daarom wordt aan <html> een hoogte van 100% gegeven. Omdat <html> het buitenste element is, geldt die hoogte ten opzichte van het venster van de browser. En zijn we er dus eindelijk: <html> wordt even hoog als het venster van de browser, ongeacht de hoogte van dat venster en ongeacht hoeveel of hoe weinig er op de pagina aanwezig is.

Omdat <body> 100% van de hoogte van <html> krijgt, is ook <body> nu altijd even hoog als het browservenster. <main> is minstens even hoog (min-height: 100%;) als <body>. Waardoor het kader altijd de volle hoogte van het venster vult.

body

Het element waarbinnen de hele pagina staat. Veel instellingen die hier worden opgegeven, worden geërfd door de nakomelingen van <body>. Ze gelden voor de hele pagina, tenzij ze later worden gewijzigd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de lettersoort, de lettergrootte en de voorgrondkleur.

Sommige eigenschappen, zoals margin en padding, die hieronder bij <body> worden gebruikt, zullen geen probleem zijn, als ze op alle pagina's van een site worden gebruikt. Maar voor een eigenschap als height: 100%; kan het wel een probleem zijn, als die op elke pagina wordt gebruikt. Als alleen body als selector wordt gebruikt, geldt die selector voor élke pagina.

Normaal genomen zul je daarom, als je iets als height: 100%; gebruikt, <body> met een id gebruiken, omdat de css anders voor álle pagina's geldt, want elke pagina heeft nou eenmaal <body>. Dat werkt precies hetzelfde als een id bij andere tags:

<body id="ik-ben-een-id">

In de css komt dan te staan:

#ik-ben-een-id {...} of body#ik-ben-een-id {...} background: #ddd8d2;

In browservensters smaller dan 1000 px vullen <header> en <main> de volle breedte van het venster. Voor het kader is een border-image met doorzichtige achtergrond gebruikt. Daardoor zijn aan de buitenkant van de vier hoeken van het kader stukjes van de achtergrond zichtbaar. (Als de border-image niet doorzichtig zou zijn, zouden de ronde hoeken niet rond, maar rechthoekig zijn, omdat de border-image - zoals alle afbeeldingen - rechthoekig is.)

Bovenaan zie je de achtergrondkleur van <header>, die prima aansluit op het kader. (In vensters breder dan 1000 px is dat niet meer zo, dat wordt later bij body::before opgelost.)

Achtergrondkleur van body is in de linker-benedenhoek te zien

Aan de buitenkant van de hoekjes aan de onderkant zie je echter de achtergrondkleur van <body>. Die is bij alle voorbeelden beige. En dat vloekt gigantisch met het kader. Op de afbeelding is links de achtergrond van <body> even rood gemaakt, omdat dat meer opvalt. Rechts op de afbeelding heeft <body> de hierboven opgegeven lichtbruine achtergrondkleur, die veel beter aansluit bij het kader.

(In browservensters breder dan 1000 px kan het hoekje wel de achtergrondkleur van <body> krijgen, omdat daarin links en rechts van het kader dezelfde kleur staat. Maar als die kleur alleen in dat kleine hoekje zichtbaar is, is dat gewoon foeilelijk.)

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stylesheet, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.

height: 100%;

De reden van deze hoogte wordt hierboven bij html uitgelegd.

overflow: auto;

Standaard staat overflow op visible: ook als tekst en dergelijke niet binnen het element passen, worden ze toch getoond. Meestal is dat ook wat je wilt. Mogelijk wordt de lay-out verstoord, maar er verdwijnt in ieder geval geen tekst en dergelijke.

Bij <body> geldt echter een uitzondering, daar is de standaardwaarde overflow: auto;. Op de desktop verschijnt er altijd een scrollbalk, als de inhoud van de pagina niet in <body> past. In het verleden ging dat echter mis in sommige browsers en verscheen er geen scrollbalk, dus voor de zekerheid wordt deze instelling ook hier opgegeven. Mogelijk is dat niet meer nodig, maar kwaad kan het niet.

font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;

Als Arial is geïnstalleerd op de machine van de bezoeker, wordt deze gebruikt, anders Helvetica. Als die ook niet wordt gevonden, wordt in ieder geval een schreefloze letter (zonder dwarsstreepjes) gebruikt.

margin: 0; padding: 0; Lay-out in smal venster als marge bij body niet is weggehaald

Slim om te doen vanwege verschillen tussen browsers.

In browservensters smaller dan 1000 px vult de pagina de volle breedte van het browservenster. Daarom wordt dit hier tot de essentiële css gerekend, want zonder deze regel krijg je in sommige browsers vreemde randen rondom de pagina.

Op de afbeelding staat een screenshot van Firefox in een heel smal browservenster met de standaardmarge en -padding voor <body> in Firefox. <body> heeft even een rode achtergrondkleur gekregen, zodat de randen links en rechts beter zichtbaar zijn. Dat roept op een of andere manier associaties met 'n ingezakte kaassoufflé op...

header

Alle <header>'s. Hier is maar één <header> aanwezig, waarbinnen titel en knoppen zitten.

background: #a09383; De achtergrondkleur van header moet aansluiten op de border-image

<header> krijgt dezelfde achtergrondkleur als de binnenkant van het kader, zodat <header> en kader goed op elkaar aansluiten. Op de afbeelding is de achtergrond van <header> even rood gemaakt, zodat duidelijk is te zien dat die achtergrondkleur niet geheel onbelangrijk is. Je kunt natuurlijk ook een andere achtergrondkleur, of een gradiënt, of wat dan ook gebruiken. Als <header> en kader maar op een of andere manier met elkaar harmoniëren. Knaloranje bijvoorbeeld is mogelijk niet zo'n heel goed idee.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stylesheet, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.

Dit is ook al bij <body> opgegeven, maar sommige mensen hebben bij álle elementen de kleuren veranderd. Het heeft immers weinig zin, als ze dat alleen bij de body doen, terwijl de sitebouwer de kleuren ook bij bijvoorbeeld de paragrafen heeft aangepast.

box-sizing: border-box;

Normaal genomen worden padding en border bij de breedte opgeteld. Hier gelijk onder wordt <header> met een breedte van 100% even breed gemaakt als het venster van de browser. Iets hieronder krijgt <header> een border links en rechts van bij elkaar 57 px breed. Die 57 px zou bij de breedte van 100% komen, waardoor <header> 57 px breder wordt dan het venster van de browser.

Met deze instelling komen padding en border niet buiten, maar binnen de breedte te staan. <header> wordt nu, inclusief border en padding, niet breder dan het venster van de browser.

width: 100%;

Normaal genomen wordt een blok-element zoals een <header> automatisch even breed als de ouder van het element. Dat geldt echter niet voor elementen met een fixed positie, zoals deze <header> iets hieronder krijgt. Bij een fixed positie wordt het element niet breder dan nodig is om de inhoud ervan weer te kunnen geven.

Die inhoud bestaat hier uit een aantal elementen, waarvan de breedste de breedte van <header> bepaalt. Dus maar 'ns de inhoud van <header> bekijken.

div#voor-ie, <nav>> en <ul> zijn blok-elementen en worden daarom normaal genomen even breed als hun ouder <header>. Dat schiet dus niet op, want <header> heeft vanwege de fixed positie geen breedte.

input#meer is met display: none; verborgen en heeft daarom geen invloed op de breedte van <header>.

De <h2> in <header> is absoluut gepositioneerd en heeft daarom ook geen invloed op de breedte van <header>. Hetzelfde geldt voor de derde, vierde en vijfde <li>.

Voor de breedte van <header> blijven alleen nog over de eerste en tweede <li>, label#label-meer en de <h1>.

De eerste en tweede <li> zijn naar links gefloat en label#label-meer is naar rechts gefloat. Gefloate elementen worden niet breder dan nodig is om de inhoud ervan weer te geven. Dat is hier alleen 'Pagina 1', 'Pagina 2' en 'Meer'. Waarbij de '1' en '2' ook nog eens op een nieuwe regel worden gezet. 'Pagina Pagina Meer' is zelfs niet breed genoeg om een browservenstertje van 320 px breedte te vullen.

De laatste hoop voor voldoende breedte is gevestigd op de <h1>. Die is niet gefloat en niet gepositioneerd of zoiets en gedraagt zich dus als een fatsoenlijk blok-element: de <h1> wordt even breed als zijn ouder. Maar die ouder is dus <header> en <header> heeft geen breedte. Dat gaat er 'n beetje wanhopig uitzien.

Header en menu veel te smal

Omdat de <h1> een gewoon blok-element is, wordt de <h1> echter wel even breed als de inhoud ervan. En daarbij wordt de breedte van <header> meegenomen, want die wordt even breed als de inhoud erin. Als de tekst in de <h1> lang genoeg is, vult <header> hierdoor de volle breedte van het venster van de browser. Maar als de tekst in de <h1> kort is, is de <h1> smal en daarmee ook <header>. Of als het venster breed is, is de <h1> toch smaller dan het venster, en daarmee ook <header>.

Op de afbeelding is de tekst in de <h1> ingekort tot alleen het woord 'Lay-out', waardoor de <h1> smaller is dan de eerste twee knoppen en de <label> in het menu. De breedte van <header> wordt nu bepaald door die twee knoppen en de <label>, waardoor <header> smaller is dan het browservenster.

Door aan <header> simpelweg een breedte van 100% te geven, is <header> altijd even breed als het venster van de browser, ongeacht wat er in <header> aanwezig is.

Een breedte in procenten is altijd ten opzichte van de ouder van het element. De ouder van <header> is <body>. <body> is een blok-element, waardoor het normaal genomen automatisch even breed wordt als z'n ouder. De ouder van <body> is <html>. Omdat <html> het buitenste element is, wordt dit normaal genomen even breed als het venster van de browser. Uiteindelijk wordt <header> hierdoor ook even breed als het venster.

height: 6rem;

Hoogte.

Meestal kun je beter geen hoogte aan een blok-element geven, omdat een blok-element normaal genomen automatisch precies hoog genoeg wordt om de inhoud ervan weer te geven. Een volgend blok-element komt dan normaal genomen netjes daaronder te staan. Hier zou dat betekenen dat <header> bovenaan het venster van de browser komt te staan, en daaronder <main> met de kolom. Maar dit gebeurt hier dus niet.

<header> heeft een fixed positie. Daardoor komt <main> niet netjes beneden <header> te staan, maar bovenaan het browservenster, alsof <header> er helemaal niet is. Hierdoor zou het bovenste deel van de tekst in <main> verdwijnen onder <header>. Om dat te voorkomen, krijgt <main> bij main een tamelijk grote padding aan de bovenkant. <main> zelf verdwijnt dan wel onder <header>, maar de tekst in <main> is nog gewoon zichtbaar.

Om de tekst in <main> enigszins netjes aan te laten sluiten op <header>, krijgt <header> een hoogte. Dan kun je de hoogte van <header> en de hoogte van de padding bij <main> op elkaar afstemmen. In dit geval is het ook niet al te moeilijk om <header> een hoogte te geven, omdat er alleen een <h1> met de titel en wat knoppen in zitten.

Omdat de bezoeker de lettergrootte kan hebben veranderd, kan voor de hoogte van <header> en de padding bovenaan <main> het best een relatieve maat worden gebruikt, die gebaseerd is op de lettergrootte. Bij een grotere letter worden de hoogte van <header> en de padding bovenaan <main> dan beide vergroot of verkleind.

Vaak wordt voor zoiets de eenheid em gebruikt, die is gebaseerd op de lettergrootte in het element. Maar dat zou ook inhouden dat, als ooit in de toekomst de lettergrootte van <header>, <main> of een van de elementen daarbinnen wordt veranderd, de hoogte en de padding opnieuw moeten worden berekend. Met een redelijke kans dat dat wordt vergeten.

Daarom wordt hier als eenheid niet em, maar de minder bekende eenheid rem gebruikt. 'rem' staat voor 'root em'. De 'root' is het basiselement van de pagina. Bij een website is dat <html>. De eenheid rem is gebaseerd op de lettergrootte van <html>, ongeacht de lettergrootte van het element zelf. Een hoogte van 6 rem, zoals <header> hier krijgt, is gebaseerd op de lettergrootte van <html>, en niet op de lettergrootte van <header>, zoals bij em het geval zou zijn.

Ook voor de padding aan de bovenkant van <main> wordt als eenheid rem gebruikt. Hierdoor is ook de hoogte van die padding niet gebaseerd op de lettergrootte in <main>, maar op de lettergrootte van <html>. Als de bezoeker de lettergrootte van <html> verandert door de lettergrootte in de instellingen van de browser te wijzigen, veranderen de hoogte van <header> en de padding bovenaan <main> allebei evenveel, ongeacht de lettergrootte van <header> en <main>, of elementen daarbinnen, zelf.

De hoogte van 6 rem is gewoon door uitproberen gevonden. Met deze hoogte ziet het er netjes uit, en bij een grotere lettergrootte (als de titel en de tekst in de knoppen niet meer op één regel passen) verdwijnt de tekst in <main> niet onder <header>.

border: #a09383 solid;

Kleur van de border. De breedte wordt gelijk hieronder opgegeven.

Voor de border wordt een border-image gebruikt, dus de kleur is eigenlijk overbodig. Alle grote browsers kunnen inmiddels met een border-image uit de voeten, maar dat is nog niet zo lang zo. Browsers die dat niet konden, vielen terug op de hier opgegeven kleur. Het is nog steeds verstandig een kleur op te geven, want als om een of andere reden de border-image niet gebruikt kan worden, krijgt de border de hier opgegeven kleur.

Bij gebruik van een border-image moet van de specificatie een stijl worden opgegeven. Dat is hier solid. Maar in plaats van deze stijl wordt de border-image gebruikt.

border-width: 19px 33px 0 24px;

Kleur en stijl van de border zijn gelijk hierboven al opgegeven. Omdat er vier verschillende breedtes zijn, maar kleur en stijl overal hetzelfde, is deze manier van apart opgeven van de breedte efficiënter dan vier volledige regels voor de vier borders.

Voor het kadertje wordt gebruik gemaakt van een border-image. Maar de breedte van de border moet op de gewone manier worden opgegeven. Als geen breedte wordt opgegeven, wordt de standaardinstelling voor de breedte van een border gebruikt: medium (meestal is dat 4 px).

De border heeft vier verschillende breedtes. Die breedtes zijn hetzelfde als het deel van de border-image dat bij die border wordt gebruikt. Meestal is het het handigst als breedte van border en border-image hetzelfde zijn. Als de border breder is dan het van de border-image gebruikte deel, wordt de border-image opgerekt tot de border is gevuld. Als de border smaller is, wordt de border-image samengeperst tot deze erin past. In beide gevallen levert dat 'n soort lachspiegel-effect op. Op het verband tussen de breedte van de border en de border-image wordt uitgebreider ingegaan bij border-image-width.

Aan de onderkant is de breedte van de border 0, oftewel: aan de onderkant is geen border. Dat klopt, want <header> sluit aan de onderkant aan op de kolom in <main>, en tussen <header> en de kolom moet geen border staan.

-webkit-border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24; border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24;

Hier staat in feite twee keer hetzelfde: border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24;. Waarom dat zo is, staat bij De voorvoegsels -moz-, -ms- en -webkit-.

Omdat border-image een heel lange beschrijving vraagt, staat dat in een apart hoofdstuk bij Uitgebreide beschrijving van border-image.

Kort samengevat staat hier: gebruik van afbeelding 'kader-klein.png' voor de hoeken de randen van de afbeelding. Aan de bovenkant is die rand 19 px breed, rechts 33 px, onder 27 px en links 24 px. Gebruik de overblijvende stukken in het midden tussen de randen om de ruimte tussen de hoeken op te vullen.

position: fixed;

Vastzetten ten opzichte van het venster van de browser. Ook als de rest van de pagina wordt gescrold, blijft <header> - en daarmee titel en menu - bovenaan het venster staan.

Onder <header> staat <main>. <main> loopt helemaal tot de bovenkant van het browservenster, maar dat zie je niet, omdat <header> over <main> heen staat. Normaal genomen zou <main>, omdat het in de html na <header> komt, over <header> heen worden gezet. Maar <main> heeft geen positie en <header> wel, want <header> is fixed gepositioneerd. En een element met een positie komt altijd boven een element zonder positie te staan, ook als geen z-index wordt gebruikt.

h1

Alle <h1>'s. Dat is er maar eentje: de belangrijkste kop van de pagina.

font-size: 1.2em;

Van zichzelf heeft een <h1> een wel heel enthousiaste lettergrootte. Die wordt hier iets minder gemaakt.

Dit wordt hier tot de essentiële code gerekend omdat <h1>, als de normale lettergrootte voor een <h1> wordt gebruikt, de eronder staande knoppen zover omlaag zet, dat deze over de tekst in <main> zouden komen te staan.

Als eenheid wordt de relatieve eenheid em gebruikt, omdat bij gebruik van een absolute eenheid zoals px niet alle browsers de lettergrootte kunnen veranderen. Zoomen kan wel altijd, ongeacht welke eenheid voor de lettergrootte wordt gebruikt.

font-weight: normal;

Van zichzelf heeft een <h1> een vette letter. Dat wordt hier veranderd in een normale letter.

text-align: center;

Tekst horizontaal centreren.

margin: -10px 0 5px;

Omdat voor links geen waarde is opgegeven, krijgt links automatisch dezelfde waarde als rechts. Hier staat dus eigenlijk -10px 0 5px 0 in de volgorde boven - rechts - onder - links.

Rechts en links geen marge. Onderaan een kleine marge van 5 px voor wat afstand tussen de <h1> en de knoppen eronder.

Aan de bovenkant wordt de <h1> 10 px naar boven gezet. Bij header heeft <header> aan de bovenkant een border van 19 px breedte gekregen vanwege de gebruikte border-image. Daardoor komt de <h1> wat laag te staan. Door de <h1> 10 px terug naar boven te zetten, komt deze iets over de border-image heen te staan, wat er beter uitziet.

#meer

Het element met id="meer". De <input type="checkbox"> die in browservensters smaller dan 600 px zorgt voor het tonen en verbergen van de laatste drie knoppen van het menu.

display: none;

Het aankruisvakje wordt verborgen, omdat het foeilelijk is. Het uiterlijk van een aankruisvakje is heel lastig te veranderen. Aan het aankruisvakje is label#label-meer gekoppeld, en via die <label> wordt het aankruisvakje bediend. Een <label> is wel goed op te maken.

Sommige mensen gebruiken niet de muis, maar de Tab-toets om links, tekstvelden, <input>'s, enz. langs te gaan. Bijvoorbeeld omdat ze 'n muis niet kunnen bedienen, of omdat de Tab-toets vaak veel sneller is dan klikken met de muis. Door de <input> te verbergen met display: none; wordt deze genegeerd door de Tab-toets. Het aankruisvakje is daarmee onbereikbaar geworden voor gebruikers van de Tab-toets.

Dit is echter geen probleem, omdat de <input> alleen wordt gebruikt in browservensters smaller dan 600 px. Dat zijn (vrijwel) altijd touchscreens, dus er zullen niet veel mensen een toetsenbord aan zo'n klein schermpje koppelen om de Tab-toets te gebruiken. En als iemand 'n Tab-toets kan bedienen, zal die ook een touchscreen kunnen aanraken.

In vensters minimaal 600 px breed zijn alle vijf de knoppen zichtbaar en gewoon bereikbaar met de Tab-toets.

#label-meer

Het element met id="label-meer". De <label> die bij input#meer hoort. De <input> wordt met behulp van deze <label> bediend. De <label> ziet er precies hetzelfde uit als de knoppen van het menu, alleen is het geen echte knop. Het is de knop waar 'Meer' in staat (of 'Minder', als alle knoppen zichtbaar zijn).

background: #ddd8d2;

Zelfde achtergrondkleur als de twee knoppen uit het menu.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stylesheet, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.

Dit is ook al bij <body> opgegeven, maar sommige mensen hebben bij álle elementen de kleuren veranderd. Het heeft immers weinig zin, als ze dat alleen bij de body doen, terwijl de sitebouwer de kleuren ook bij bijvoorbeeld de paragrafen heeft aangepast.

box-sizing: border-box;

Normaal genomen worden border en padding bij de breedte opgeteld. Hier is dat wat onhandig, omdat de twee knoppen links van deze <label> en deze <label> elk precies een derde van de breedte van <header> moeten vullen. Dat gaat prima met een breedte van 33,333%. Maar als daar nog een border of padding bij komt, wordt de breedte meer dan een derde en passen er geen drie elementen meer naast elkaar.

Deze regel zorgt ervoor dat border en padding binnen de breedte vallen, zodat de totale breedte van de <label> nooit meer dan een derde van <header> wordt.

width: 33.333%;

33,333% is vrijwel hetzelfde als een derde. Drie elementen met een breedte van een derde passen precies naast elkaar. In dit geval zijn dat de twee knoppen links en deze <label>.

Een breedte in procenten is altijd ten opzichte van de ouder. Die ouder is hier <nav>. <nav> is een blok-element en wordt daarom normaal genomen automatisch even breed als z'n ouder div#voor-ie, ook een blok-element. div#voor-ie wordt daardoor normaal genomen ook weer even breed als de ouder daarvan: <header>.

Als je deze keten weer terug volgt, krijgt deze <label> een derde van de breedte van <header>.

Bij header is <header> met width: 100%; even breed gemaakt als het venster van de browser. Uiteindelijk wordt <label> dus even breed als een derde van het venster van de browser. Met de twee knoppen links van <label>, die even breed worden als <label>, vullen de twee knoppen en <label> dus altijd de volle breedte van het venster. Of eigenlijk iets minder, want <header> heeft een border en die gaat er nog af.

(In browservensters met een minimale breedte van 600 px is voldoende ruimte om alle vijf de knoppen van het menu te tonen en wordt deze <label> verborgen.)

float: right;

Bij li worden de knoppen van het menu naar links gefloat en krijgen deze knoppen een breedte van 33,333%. Omdat alleen de eerste twee knoppen zichtbaar blijven, vullen deze twee knoppen twee derde van de breedte van <header>. Door de <label> naar rechts te floaten, komt deze rechts van de twee knoppen te staan.

text-align: center;

Tekst horizontaal centreren.

border: black solid 1px;

Zwart randje.

border-radius: 5px;

Ronde hoeken.

padding: 3px 0;

Omdat voor onder en links geen waarden zijn opgegeven, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 3px 0 3px 0 in de volgorde boven - rechts - onder - links. Boven en onder wat ruimte rondom de tekst. Hierdoor wordt de <label> gelijk ook even hoog als de ernaast zittende knoppen.

position: relative;

Als het bij deze <label> horende aankruisvakje is aangevinkt, verschijnen de verborgen drie menuknoppen. De tekst op de <label> moet dan veranderen van 'Meer' in 'Minder'. Dat wordt gedaan met behulp van een bij #meer:checked + label::after aangemaakt pseudo-element. Dat pseudo-element wordt absoluut gepositioneerd ten opzichte van deze <label>. Dat kan alleen, als de <label> zelf een positie heeft.

Omdat verder niets wordt opgegeven voor top en dergelijke, heeft dit verder geen enkele invloed op de <label> zelf.

nav h2

Alle <h2>'s binnen een <nav>. Er is hier maar één <nav> en daarin staat maar één <h2>. In deze <h2> staat 'Navigatie voorbeeld', wat is bedoeld voor schermlezers. Mensen die het menu kunnen zien, kunnen de tekst op de knoppen lezen en zien in één oogopslag, waarvoor het menu dient.

Schermlezers kunnen een <nav> aankondigen, zodat duidelijk is dat hier links staan. Maar wat die links doen, is pas bekend, als ze zijn voorgelezen. Zeker als een menu elke pagina wordt herhaald, word je daar niet vrolijk van.

Door bovenin de <nav> een <h2> te zetten die de soort navigatie vermeld, weet de bezoeker gelijk, waarvoor het menu dient. Schermlezers kunnen in één keer het menu passeren, dus na het horen van de titel kan het menu desgewenst gelijk wordt overgeslagen.

Veel gebruikers van schermlezers navigeren door de pagina door alle <h>'s af te gaan. Ook daarvoor is de <h2> handig.

position: absolute;

Om de <h2> op de juiste plaats neer te kunnen zetten. Er wordt gepositioneerd ten opzichte van de eerste voorouder die zelf een positie heeft. Dat is hier <header>.

top: 0;

Als bij een absoluut gepositioneerd element geen waarde voor top of bottom is opgegeven, komt het element op dezelfde hoogte te staan, als wanneer het niet absoluut gepositioneerd zou zijn. Het heeft hierdoor invloed op de hoogte van <header>, wat problemen kan veroorzaken. Mogelijk zelfs wat lastig op te lossen problemen, omdat je de <h2> niet ziet en de oorzaak dus niet gelijk zichtbaar is.

Daarom wordt de <h2> helemaal bovenin <header> gezet. Omdat de <h2> tamelijk laag is, zal deze nu nooit meer de hoogte van <header> kunnen beïnvloeden, want de <h1> en de knoppen zijn altijd hoger dan de <h2>.

left: -20000px;

Ver links buiten het scherm parkeren. Voor schermlezers maakt dat niets uit, die lezen het gewoon voor. Op deze manier wordt de lay-out niet verstoord door een, voor mensen die geen schermlezer gebruiken, overbodige <h2>.

De <h2> wordt niet verborgen met display: none; of visibility: hidden;, omdat schermlezers de <h2> dan zouden negeren.

ul

Alle <ul>'s. Dat is er hier maar eentje. Het menu zit erin.

list-style-type: none;

De gebruikelijke balletjes en dergelijke zijn hier niet welkom.

margin: 0; padding: 0;

Deze instellingen zijn niet bij alle browsers hetzelfde, daarom worden ze overal weggehaald.

position: relative;

De drie <li>'s met de knoppen rechts in het menu worden pas zichtbaar, als daarvoor wordt gekozen. Als ze zichtbaar worden, worden ze absoluut gepositioneerd ten opzichte van deze <ul>. Dat kan alleen, als de <ul> zelf ook een positie heeft. Omdat niets voor top en dergelijke wordt ingevuld, heeft dit verder geen invloed op de <ul> zelf.

li

Alle <li>'s. Er zijn vijf lijst-items, voor elke knop van het menu één.

In browservensters smaller dan 600 px is niet genoeg ruimte voor vijf knoppen naast elkaar, daarom worden alleen de <li>'s met de twee meest linkse knoppen getoond. Rechts daarvan komt een <label>, waarmee de resterende drie knoppen kunnen worden getoond.

width: 33.333%;

33,333% is vrijwel hetzelfde als een derde. Drie elementen met een breedte van een derde passen precies naast elkaar. In dit geval zijn dat de twee <li>'s met de twee knoppen links, en de rechts daarvan zittende <label> met de tekst 'Meer' of 'Minder'. Er zijn weliswaar vijf <li>'s, maar de derde, vierde en vijfde worden iets verderop bij li:nth-of-type(n + 3) verborgen.

Een breedte in procenten is altijd ten opzichte van de ouder. Die ouder is hier <ul>, een blok-element. Een blok-element wordt normaal genomen automatisch even breed als z'n ouder. De ouder van <ul> is hier <nav>, ook een blok-element en daarom normaal genomen automatisch ook even breed als z'n ouder div#voor-ie, ook weer een blok-element. div#voor-ie wordt daardoor normaal genomen ook weer even breed als de ouder daarvan: <header>.

Als je deze keten weer terug volgt, krijgen de <li>'s een derde van de breedte van <header>.

Bij header is <header> met width: 100%; even breed gemaakt als het venster van de browser. Uiteindelijk worden de <li>'s dus even breed als een derde van het venster van de browser. Met de <label> rechts van de twee <li>'s vullen de twee knoppen en <label> dus altijd de volle breedte van het venster. Of eigenlijk iets minder, want <header> heeft een border en die gaat er nog af.

float: left;

Een <li> is een blok-element en wordt daarom op een nieuwe regel gezet. Door ze naar links te floaten, komen ze op dezelfde regel te staan. Als het niet meer op de regel past, wordt een volgende regel begonnen. Hier speelt dat niet, want twee <li>'s en een <label> die alle drie precies een derde groot zijn, passen precies op één regel.

li:nth-of-type(n + 3)

Voor deze elementen is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

li {width: 33.333%; float: left;}

Het menu geopend in een smal venster

In browservensters smaller dan 600 px is niet genoeg ruimte om vijf knoppen weer te geven. Daarom worden de drie <li>'s met de drie knoppen rechts verborgen. Ze worden pas getoond, nadat daarvoor is gekozen. Deze selector regelt het verbergen van de drie knoppen.

Op de afbeelding zijn de twee knoppen links zichtbaar. Rechts daarvan de <label> waarmee de drie verborgen knoppen getoond kunnen worden. Onder de <label> zijn de drie knoppen met behulp van de <label> op het scherm gezet.

li: da's simpel: gewoon alle <li>'s.

nth-of-type: een zogenaamde pseudo-class. nth wil zeggen 'de zoveelste', of-type betekent 'van de soort'. Aangezien dit achter een <li> staat, gaat het hier dus om één (of meer) <li>'s.

(n + 3): tussen de haakjes staat aangegeven, om welke <li> of <li>'s het gaat.

De 'n' is een soort teller, die steeds met 1 wordt verhoogd. Bij de eerste keer is de 'n' 0, bij de tweede keer 0 + 1 = 1, bij de derde keer 1 + 1 = 2, enz.

Omdat er vijf <li>'s zijn, wordt de bewerking vijf keer herhaald.

De eerste keer is n 0. Daarachter staat nog + 3. De eerste keer is de volledige berekening dus 0 + 3 = 3. Oftewel: de derde <li>.

De tweede keer is n 1. Daarachter staat nog + 3. De tweede keer is de volledige berekening dus 1 + 3 = 4. Oftewel: de vierde <li>.

De derde keer is n 2. Daarachter staat nog + 3. De derde keer is de volledige berekening dus 2 + 3 = 5. Oftewel: de vijfde <li>.

De vierde keer is n 3. Daarachter staat nog + 3. De vierde keer is de volledige berekening dus 3 + 3 = 6. Omdat er echter maar vijf <li>'s zijn, is een uitkomst van 6 zinloos, omdat er geen zesde <li> is. Alle hogere uitkomsten zijn dus helemaal zinloos.

In dit geval gaat het om de derde, vierde en vijfde <li>. Dit zijn de <li>'s die, in browservensters smaller dan 600 px, verborgen moeten worden.

position: absolute;

Om de drie <li>'s op de juiste plaats neer te kunnen zetten. Er wordt gepositioneerd ten opzichte van de eerste voorouder die zelf een positie heeft. Dat is hier de <ul>, waar de <li>'s in zitten.

Je zou de drie knoppen ook kunnen verbergen met display: none; of visibility: hidden;, maar dan zouden schermlezers de knoppen ook negeren. Hier iets onder worden ze met left: -20000px; links buiten het scherm geparkeerd. Ze zijn dan niet zichtbaar, maar een schermlezer leest ze gewoon voor.

Bij li zijn de <li>'s naar links gefloat, waardoor ze allemaal op dezelfde regel staan. Deze drie <li>'s moeten echter wel onder elkaar komen te staan en dus niet worden gefloat. Dat zou je kunnen bereiken met float: none;. Maar dat is niet nodig, want absoluut gepositioneerde elementen negeren float.

top: 26px;

Precies onder de <label> met 'Meer' of 'Minder' neerzetten.

Nu komen alle drie de <li>'s over elkaar heen te staan. Iets lager worden daarom de vierde en vijfde <li> lager gezet. Door hier al top op te geven, spaar je 'n regel uit voor de derde <li>.

left: -20000px;

Ver links buiten het scherm parkeren.

li:nth-of-type(n + 3) a

De <a>'s in de derde, vierde en vijfde <li>.

Hoe deze selector werkt, wordt beschreven bij li:nth-of-type(n + 3). Het enige verschil is dat het hier niet om de <li>'s zelf gaat, maar om de <a> daarin.

line-height: 40px; Te kleine knoppen zijn niet goed aan te raken

Deze constructie is bedoeld voor browservensters smaller dan 600 px. Die worden niet alleen bediend door lieftallige kleutervingertjes die overal bij kunnen, maar ook door ruige slopersklauwen die meer op breekijzers zijn ingesteld. Op de afbeelding links zijn de knoppen niet vergroot. Zie je al voor je hoe iemand met kolenschoppen na 'n avondje stappen de 'Pagina 4' probeert te raken?

Daarom wordt de regelhoogte van de links verhoogd, zodat ze makkelijker zijn te bedienen. Omdat geen hoogte aan de <a>'s is gegeven, is dit ook gelijk de hoogte van de <a>. De <li>'s, waar de <a>'s in zitten, hebben ook geen hoogte, waardoor ook deze even hoog worden als deze regelhoogte.

Tekst wordt normaal genomen automatisch halverwege de regelhoogte neergezet, De tekst is hiermee ook gelijk verticaal gecentreerd.

li:nth-of-type(4)

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

li {width: 33.333%; float: left;}

li:nth-of-type(n + 3) {position: absolute; top: 26px; left: -20000px;}

li: da's simpel: gewoon alle <li>'s.

nth-of-type: een zogenaamde pseudo-class. nth wil zeggen 'de zoveelste', of-type betekent 'van de soort'. Aangezien dit achter een <li> staat, gaat het hier dus om één (of meer) <li>'s.

(4): tussen de haakjes staat aangegeven, om welke <li> of <li>'s het gaat. Hier staat alleen het getal '4', daarom geldt deze selector alleen voor de vierde <li>, die met 'Pagina 4'.

top: 73px;

Bij li:nth-of-type(n + 3) zijn de derde, vierde en vijfde <li> allemaal met top: 26px; over elkaar heen op dezelfde plaats gezet. Hier wordt de vierde <li> onder de derde gezet.

li:nth-of-type(5)

{top: 120px;}

Precies hetzelfde verhaal als gelijk hierboven bij li:nth-of-type(4), maar nu niet voor de vierde, maar voor de vijfde <li>. Deze wordt hier onder de vierde <li> gezet.

#meer:checked + label::after

#meer: het element met id="meer". Dit is de <input> die het tonen of verbergen van de derde, vierde en vijfde knop regelt.

:checked: als de <input> is aangevinkt. In dat geval moet in de bij de <input> horende <label> 'Meer' in 'Minder' worden veranderd. Dat wordt hier geregeld.

+: het hierachter staande element moet in de html gelijk na het voor de + staande element staan. Voor de + staat #meer, achter de + staat label, dus het gaat om de <label> die gelijk na input#meer in de html staat. Dit is de <label> met de tekst 'Meer' of 'Minder', die bij input#meer hoort.

label: omdat deze <label> achter een + staat, moet de <label> in de html gelijk volgen op het element dat voor de + staat. Dat is input#meer. Dit is dus de <label> die in de html gelijk op <input id="meer"> volgt. Het is de <label> met de tekst 'Meer' of 'Minder'.

::after: met behulp van ::after wordt bij de <label> een pseudo-class gemaakt. Als input#meer is aangevinkt, komt in dit pseudo-element de tekst 'Minder' te staan. In de <label> staat altijd de tekst 'Meer', maar die verdwijnt dan achter het pseudo-element met 'Minder'.

background: #ddd8d2;

Zelfde achtergrondkleur als de <label>, waar het pseudo-element bij hoort. Zonder achtergrondkleur is het pseudo-element doorzichtig en zou ook de tekst 'Meer' nog zichtbaar zijn.

content: "Minder";

De tekst die moet worden getoond, als alle vijf de knoppen zichtbaar zijn.

width: 100%;

Een breedte in procenten is altijd ten opzichte van de ouder van het element. Dat is de <label>, waar het pseudo-element bij hoort, Het pseudo-element wordt dus even breed als de <label>, waardoor de <label> volledig wordt bedekt.

position: absolute;

Om het pseudo-element op de juiste plaats neer te kunnen zetten. Er wordt gepositioneerd ten opzichte van de eerste voorouder die zelf een positie heeft. Dat is label#label-meer, waar dit pseudo-element bij hoort.

Standaard is een met ::after gemaakt pseudo-element een inline-element. Hierdoor kunnen eigenschappen als breedte niet worden gebruikt. Door het element absoluut te positioneren verandert het in een soort blok-element, waardoor dit soort eigenschappen wel is te gebruiken.

left: 0;

Helemaal links zetten.

#meer:checked ~ ul li

Voor deze elementen is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

li {width: 33.333%; float: left;}

li:nth-of-type(n + 3) {position: absolute; top: 26px; left: -20000px;}

li:nth-of-type(4) {top: 73px;}

li:nth-of-type(5) {top: 120px;}

Met deze selector worden de drie meest rechtse knoppen op het scherm gezet, als het aankruisvakje voor 'Meer' is aangevinkt.

#meer:checked: het element met id="meer". Dit is een <input type="checkbox">, een aankruisvakje. Maar alleen als deze <input> is aangevinkt (:checked).

~: de hierachter staande elementen moeten ergens in de html staan, na het voor de ~ staande element. Ze hoeven er, anders dan bij de +, niet gelijk op te volgen, als ze maar ergens na het eerste element in de html staan.

De enige voorwaarde is verder dat de voor en na de ~ staande elementen dezelfde ouder hebben. Dat is hier het geval: #meer voor de ~ en ul na de ~ hebben beide als ouder <nav>.

ul li: alle <li>'s binnen een <ul>. Dat zijn er vijf, één voor elke knop.

Alles bij elkaar:

#meer:checked ~ ul li: de <li>'s binnen de <ul>, maar alleen als input#meer is aangevinkt.

Bij li:nth-of-type(n + 3) zijn de derde, vierde en vijfde <li> onzichtbaar gemaakt door ze links buiten het scherm te parkeren. Eigenlijk hoeven alleen deze drie <li>'s door deze selector aangesproken te worden. Maar deze selector heeft geen invloed op de eerste en tweede <li>, omdat die niet absoluut zijn gepositioneerd. Daarom is het in dit geval simpeler deze selector gewoon voor álle <li>'s te laten gelden.

left: auto; right: 0;

Met right: 0; komen de drie knoppen netjes onder de <label> met 'Meer' te staan.

Eerder is echter bij li:nth-of-type(n + 3) left: -20000px; opgegeven. Bij li is eerder met width: 33.3333%; een breedte van een derde van <header> aan de <li>'s gegeven.

De combinatie left: -20000px; en tegelijkertijd right: 0; zou nog kunnen. Dan krijg je wel hééĺ brede knoppen die grotendeels links buiten het scherm staan, maar het kan. In combinatie met een breedte van een derde van <header> wordt het echter onmogelijk. Bij een onmogelijke combinatie van left, width en right 'wint' left: de knoppen zouden gewoon links buiten het scherm blijven staan, omdat right: 0; wordt genegeerd. Daarom wordt left met left: auto; teruggezet naar de standaardinstelling voor left. Nu werkt right: 0; wel.

a

Voor een deel van deze elementen is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

li:nth-of-type(n + 3) a {line-height: 40px;}

Alle <a>'s. Dat zijn er hier vijf, eentje voor elke knop.

background: #ddd8d2;

Achtergrondkleur.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stylesheet, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.

Dit is ook al bij <body> opgegeven, maar sommige mensen hebben bij álle elementen de kleuren veranderd. Het heeft immers weinig zin, als ze dat alleen bij de body doen, terwijl de sitebouwer de kleuren ook bij bijvoorbeeld de paragrafen heeft aangepast.

display: block;

Een <a> is een inline-element. Daardoor kun je eigenschappen als text-align niet gebruiken. Door er een blok-element van te maken, worden deze eigenschappen wel bruikbaar.

Een inline-element wordt niet breder dan nodig is, om de inhoud ervan weer te kunnen geven. Hier zou dat de tekst in de <a> zijn. Een blok-element wordt even breed als z'n ouder. Dat zijn hier de <li>'s, die bij li een derde van de breedte van <header> hebben gekregen. Omdat de <a>'s ook die breedte krijgen, hebben ook de knoppen gelijk de goede breedte.

text-align: center;

Tekst horizontaal centreren.

text-decoration: none;

De gebruikelijke onderstreping van een link weghalen. Door het uiterlijk van de knoppen is al duidelijk genoeg dat het hier om een link gaat, de onderstreping is hier alleen maar lelijk.

border: black solid 1px;

Zwart randje.

border-radius: 5px;

Ronde hoeken.

padding: 3px 0;

Omdat voor onder en links geen waarde is ingevuld, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 3px 0 3px 0 in de volgorde boven - rechts - onder - links. Boven en onder kleine afstand tussen de rand om en de tekst in de knop.

a:visited

Voor deze elementen is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

li:nth-of-type(n + 3) a {line-height: 40px;}

a {background: #ddd8d2; color: black; display: block; text-align: center; text-decoration: none; border: black solid 1px; border-radius: 5px; padding: 3px 0;}

Alle <a>'s, maar alleen als deze bezocht (:visited) zijn.

background: #f7f7b4;

Lichtgele achtergrondkleur. Hierdoor is te zien, dat ze bezocht zijn.

a:focus

Voor deze elementen is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

li:nth-of-type(n + 3) a {line-height: 40px;}

a {background: #ddd8d2; color: black; display: block; text-align: center; text-decoration: none; border: black solid 1px; border-radius: 5px; padding: 3px 0;}

a:visited {background: #f7f7b4;}

Alle <a>'s, maar alleen als deze focus (:focus) hebben.

Sommige mensen gebruiken niet de muis, maar de Tab-toets om links, tekstvelden, aankruisvakjes, enz. af te gaan. Bijvoorbeeld vanwege een handicap, of omdat dat vaak veel sneller werkt dan de muis.

Voor deze mensen is het belangrijk te kunnen zien, waar ze op de pagina zijn, welk element 'focus' heeft. Als bijvoorbeeld een link focus heeft, wordt de link door het indrukken van Enter gevolgd. De focus door browsers aangegeven met een klein kadertje rondom het element dat focus heeft. Dat kadertje is bij deze knoppen vaak onduidelijk, daarom wordt het hier vervangen door een eigen markering.

outline: none;

Standaardkadertje van de browser bij focus verwijderen.

margin-top: -3px; Zonder correctie komen de knoppen bij focus te laag te staan

Hieronder wordt een border van 4 px breed opgegeven. Anders dan een outline, neemt een border ruimte in beslag. Om de knoppen is bij a een border van 1 px breed gezet. De border hieronder is dus 3 px breder. Als daarvoor niet wordt gecorrigeerd, wordt de hele knop 6 px hoger en wordt de tekst in de knop 3 px omlaag gedrukt. Op de afbeelding is dat duidelijk te zien: de middelste knop heeft focus en steekt plotsklaps onder de andere twee knoppen uit. Bovendien staat 'Pagina 2' lager dan de tekst in de andere twee knoppen.

Om dit te corrigeren, wordt de knop die focus heeft 3 px naar boven gezet. Nu komen de 3 px, waarmee de border aan de bovenkant breder wordt, boven de knop te staan.

border: white solid 4px;

Witte rand.

main

Alle <main>'s. Dat is er maar eentje. De belangrijkste inhoud van de pagina staat erin.

background: white;

Witte achtergrond.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stylesheet, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.

Dit is ook al bij <body> opgegeven, maar sommige mensen hebben bij álle elementen de kleuren veranderd. Het heeft immers weinig zin, als ze dat alleen bij de body doen, terwijl de sitebouwer de kleuren ook bij bijvoorbeeld de paragrafen heeft aangepast.

display: block;

Een <main> is een blok-element. Maar <main> bestaat nog niet zolang. Oudere browsers kennen het niet, en een onbekend element wordt standaard als inline-element weergegeven. Daardoor zou een aantal eigenschappen zoals min-height niet te gebruiken zijn. Nu is <main> in alle browsers een blok-element.

box-sizing: border-box;

Normaal genomen worden border en padding bij de breedte opgeteld. Hier is dat wat onhandig, omdat de <main> de volle breedte en hoogte van het browservenster moet vullen. Als daar nog border en padding bij zouden komen, wordt <main> breder en hoger dan het venster. Door deze regel worden border en padding niet bij de breedte en hoogte opgeteld, maar vallen daarbinnen.

min-height: 100%;

Altijd minimaal 100% hoog maken.

Een hoogte in procenten is altijd ten opzichte van de ouder van het element. Die ouder is hier <body>, die bij body ook een hoogte van 100% heeft gekregen. <body> wordt daardoor ook weer even hoog als de ouder van <body>. Dat is <html>, die weer bij html een hoogte van 100% heeft gekregen. Omdat <html> het buitenste element is, wordt dit even hoog als het venster van de browser.

De minimumhoogte van <main> is dus gelijk aan de hoogte van het browservenster, ongeacht hoe hoog dat venster is. Hierdoor staat de border van <main> altijd onderaan het venster, ook als er weinig tekst en dergelijke in <main> zitten.

Aan de bovenkant staat <main> tegen de bovenkant van het browservenster aan. Maar daar staat ook <header>, waarin menu en titel zitten. Daardoor verdwijnt het bovenste deel van <main> onder <header>. Om toch alle tekst en dergelijke in <main> te kunnen zien, krijgt <main> iets hieronder een padding aan de bovenkant die even hoog is als de hoogte van <main>.

border: #a09383 solid;

Kleur van de border. De breedte wordt gelijk hieronder opgegeven.

Voor de border wordt een border-image gebruikt, dus de kleur is eigenlijk overbodig. Alle grote browsers kunnen inmiddels met een border-image uit de voeten, maar dat is nog niet zo lang zo. Browsers die dat niet konden, vielen terug op de hier opgegeven kleur. Het is nog steeds verstandig een kleur op te geven, want als om een of andere reden de border-image niet gebruikt kan worden, krijgt de border de hier opgegeven kleur.

Bij gebruik van een border-image moet van de specificatie een stijl worden opgegeven. Dat is hier solid. Maar in plaats van deze stijl wordt de border-image gebruikt.

border-width: 0 33px 27px 24px;

Kleur en stijl van de border zijn gelijk hierboven al opgegeven. Omdat er vier verschillende breedtes zijn, maar kleur en stijl overal hetzelfde, is deze manier van apart opgeven van de breedte efficiënter dan vier volledige regels voor de vier borders.

Voor het kadertje wordt gebruik gemaakt van een border-image. Maar de breedte van de border moet op de gewone manier worden opgegeven. Als geen breedte wordt opgegeven, wordt de standaardinstelling voor de breedte van een border gebruikt: medium (meestal is dat 4 px).

De border heeft vier verschillende breedtes. Die breedtes zijn hetzelfde als het deel van de border-image dat bij die border wordt gebruikt. Meestal is het het handigst als breedte van border en border-image hetzelfde zijn. Als de border breder is dan het van de border-image gebruikte deel, wordt de border-image opgerekt tot de border is gevuld. Als de border smaller is, wordt de border-image samengeperst tot deze erin past. In beide gevallen levert dat 'n soort lachspiegel-effect op. Op het verband tussen de breedte van de border en de border-image wordt uitgebreider ingegaan bij border-image-width.

Aan de bovenkant is de breedte van de border 0, oftewel: aan de bovenkant is geen border. Dat klopt, want <main> sluit aan de bovenkant aan op <header>, en tussen <main> en <header> moet geen border staan.

border-radius: 0 0 20px 30px; Zonder correctie is aan de benedenhoeken de achtergrondkleur van body zichtbaar

Voor de border wordt gebruik gemaakt van een border-image. Aan de buitenkant van de hoeken is die border-image doorzichtig. Daardoor zie je daar de onder de border-image zittende witte achtergrondkleur van <main>. Op de afbeelding is die witte achtergrondkleur even veranderd in rood, omdat dat duidelijker is.

Door de hoeken rechts- en linksonder rond te maken, wordt ook de witte achtergrondkleur afgerond. Deze is daardoor niet meer zichtbaar buiten de hoeken. Omdat de doorzichtige ruimte links hoger is dan rechts, moet de afronding links groter zijn.

De benedenhoeken met de gecorrigeerde achtergrondkleur van body

Achter de witte achtergrondkleur zit de bruine achtergrondkleur die <body> bij body heeft gekregen.

In plaats van de witte achtergrondkleur van <main>, is de bruine achtergrondkleur van <body> nu buiten de hoeken zichtbaar. Die sluit veel beter aan op de kleur van de border, zoals op de afbeelding is te zien.

-webkit-border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24; border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24;

Hier staat in feite twee keer hetzelfde: border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24;. Waarom dat zo is, staat bij De voorvoegsels -moz-, -ms- en -webkit-.

Omdat border-image een heel lange beschrijving vraagt, staat dat in een apart hoofdstuk bij Uitgebreide beschrijving van border-image.

Kort samengevat staat hier: gebruik van afbeelding 'kader-klein.png' voor de hoeken de randen van de afbeelding. Aan de bovenkant is die rand 19 px breed, rechts 33 px, onder 27 px en links 24 px. Gebruik de overblijvende stukken in het midden tussen de randen om de ruimte tussen de hoeken op te vullen.

padding: 6rem 5px 5px;

Omdat voor rechts geen waarde is opgegeven, krijgt rechts automatisch dezelfde waarde als links. Hier staat dus eigenlijk 6rem 5px 5px 5px in de volgorde boven - rechts - onder - links.

Rechts, onder en links kleine afstand tussen tekst in en rand om <main>.

Aan de bovenkant is een veel grotere padding aangebracht, omdat <main> onder <header> met titel en menu staat. Als eenheid wordt de relatieve eenheid rem gebruikt. Deze is ongeveer hetzelfde als em, maar is gebaseerd op de lettergrootte van de browser en niet op de lettergrootte van <main>. Hierdoor maakt het niets uit, als <header> een andere lettergrootte heeft dan <main>. Een uitgebreidere uitleg is te vinden bij <header> onder height: 6rem;.

css voor vensters minimaal 430 px breed

@media screen and (min-width: 430px)

De css die hier tot nu toe staat, geldt voor alle browservensters.

De css die binnen deze media query staat, geldt alleen voor vensters die minimaal 430 px breed zijn. In deze bredere vensters past de titel altijd op één regel, daarom kan <header> iets minder hoog worden.

@media: geeft aan dat het om css gaat die alleen van toepassing is, als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Al langer bestond de mogelijkheid om met behulp van zo'n @media-regel css voor bijvoorbeeld printers op te geven. css3 heeft dat uitgebreid tot bepaalde fysieke eigenschappen, zoals de breedte en hoogte van het venster van de browser.

screen: deze regel geldt alleen voor schermweergave.

and: er komt nog een voorwaarde, waaraan moet worden voldaan.

(min-width: 430px): het venster moet minimaal 430 px breed zijn. Is het venster smaller, dan wordt de css die binnen deze media-regel staat genegeerd.

Gelijk na deze regel komt een { te staan, en aan het einde van de css die binnen deze query valt een bijbehorende afsluitende }. Die zijn in de regel hierboven weggevallen, maar het geheel ziet er zo uit:

@media screen and (min-width: 430px) { body {color: silver;} (...) rest van de css voor deze @media-regel (...) footer {color: gold;} }

Voor de eerste css binnen deze media-regel staat dus een extra {, en aan het eind staat een extra }.

Als je nou 'n mobieltje hebt met een resolutie van - ik roep maar wat - 1024 x 768 px, dan geldt deze media query soms toch niet voor dat mobieltje. Terwijl dat toch echt meer dan 430 px breed is. Een vuig complot van gewetenloze multinationals? Voordat je je gaat beklagen bij Radar, zou ik eerst even verder lezen.

Steeds meer mobiele apparaten, maar ook steeds meer gewone beeldschermen, hebben een hogere resolutiedichtheid. Dat wil zeggen dat ze kleinere pixels hebben, die dichter bij elkaar staan. Daardoor zijn foto's, tekst, en dergelijke veel scherper weer te geven. Hoe kleiner de puntjes (de pixels) zijn, waaruit een afbeelding is opgebouwd, hoe duidelijker het wordt.

Er ontstaat alleen één probleem: als je de pixels twee keer zo klein maakt, wordt ook wat je ziet twee keer zo klein. En inmiddels zijn er al apparaten met pixels die meer dan vier keer zo klein zijn. Een lijntje van 1 px breed zou op die apparaten minder dan 'n kwart van de oorspronkelijke breedte krijgen en vrijwel onzichtbaar zijn. Een normale foto zou in een thumbnail veranderen. Kolommen zouden heel smal worden. Tekst zou onleesbaar klein worden. Allemaal fantastisch scherp, maar je hebt 'n vergrootglas nodig om 't te kunnen zien.

Om dit te voorkomen wordt een verschil gemaakt tussen css-pixels en schermpixels (in het Engels device pixels'). De css-pixels zijn gebaseerd op de - tot voor kort - normale beeldschermen van de desktop. 1 css-pixel is op zo'n beeldscherm 1 pixel. Het aantal schermpixels is het werkelijk op het apparaat aanwezige aantal pixels (dat is het aantal pixels, waarvoor je hebt betaald).

Dat eerder genoemde mobieltje van 1024 x 768 px heeft wel degelijk het aantal pixels, waarvoor je hebt betaald. Maar die zitten dichter bij elkaar. Op een gewoon beeldscherm zitten 96 pixels per inch, wat wordt uitgedrukt met de eenheid ppi ('pixels per inch'). (Vaak wordt foutief de eenheid dpi ('dots per inch') gebruikt. Die eenheid is voor printers.) Als dat mobieltje een resolutie van 192 ppi heeft, 192 pixels per inch, zijn de pixels ervan twee keer zo klein als op een origineel beeldscherm. Er zijn per inch twee keer zoveel schermpixels aanwezig.

Om nu te voorkomen dat alles op dat mobieltje twee keer zo klein wordt, geeft het mobieltje niet het echte aantal schermpixels (1024 x 768), maar een lager aantal css-pixels door bij een media query. De 192 ppi van het mobieltje is twee keer zo veel als de 96 ppi van een normaal beeldscherm. Het aantal css-pixels is dan het aantal schermpixels gedeeld door 2. 1024 x 768 gedeeld door 2 is 512 x 384 px. Het aantal css-pixels is 512 x 384 px en zit daarmee dus in landschapsstand ruim boven de grens van deze media query, maar in portretstand eronder.

Maar ook in landschapsstand zal het erom spannen, omdat de browser zelf soms ook nog wat ruimte inneemt, en je daardoor net onder de 430 px uit zou kunnen komen. En sommige browsers geven niet helemaal het correcte aantal css-pixels door.

Je bent dus niet opgelicht, of in ieder geval niet wat betreft het aantal pixel.

Door deze truc is een lijn van 1 px breed op een normaal beeldscherm ook op het mobieltje nog steeds 1 px breed, alleen wordt die ene (css‑)pixel opgebouwd uit twee schermpixels (feitelijk vier, want het verhaal geldt voor breedte én hoogte). De dikte van het lijntje is hetzelfde, maar het is veel fijner opgebouwd. Bij lijntjes is dat verschil bijvoorbeeld in bochten goed te zien.

Hetzelfde verhaal geldt voor hogere resoluties, Een tablet met een breedte van 4096 schermpixels en een ppi van 384 (vier keer de originele dichtheid) geeft 4096 gedeeld door 4 = 1024 css-pixel door. Het lijntje van 1 px breedte op de originele monitor is nog steeds 1 css-pixel breed op de tablet, maar die ene css-pixel is nu opgebouwd uit zestien schermpixel.

(Overigens kun je met behulp van media query's ook testen op de resolutie met gebruik van het sleutelwoord 'resolution'. Apple gebruikt het niet-standaard 'device-pixel-ratio', maar het idee is hetzelfde. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn om te bepalen, hoe groot een foto moet zijn.)

Kort samengevat: omdat niet het aantal schermpixels (waarvoor je hebt betaald), maar het aantal css-pixels (de door de ontwerper bedoelde afmeting) wordt doorgegeven, wordt voorkomen dat een hogeresolutiescherm onleesbaar klein wordt.

header

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat. (Alleen wat binnen deze media query geldig is, wordt binnen dit blokje herhaald.)

header {background: #a09383; color: black; box-sizing: border-box; width: 100%; height: 6rem; border: #a09383 solid; border-width: 19px 33px 0 24px; -webkit-border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24; border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24; position: fixed;}

Alle <header>'s. Hier is maar één <header> aanwezig, waarbinnen titel en knoppen zitten.

height: 4.5rem;

In <header> zitten de titel en de menuknoppen. In smalle browservensters past de titel niet op één regel, maar staat op twee regels. Hierdoor worden de onder de titel staande knoppen omlaag gedrukt, waardoor ze over <main> met de kolom kunnen komen te staan. En als <header> te laag is voor titel en knoppen, staan de knoppen gedeeltelijk buiten de bruine achtergrond van <header>.

Om dat te voorkomen heeft <header> bij header een hoogte van 6 rem gekregen. Dat levert voldoende ruimte op om de titel eventueel op twee regels te zetten, zonder dat de knoppen over <main> komen te staan.

In browservensters van 430 px en breder staat de titel altijd op één regel, daarom kan de hoogte van <header> iets minder worden. Eigenlijk is dat al het geval bij vensters van rond de 405 px breed, maar het is goed wat speling te nemen. Als iemand bijvoorbeeld de gebruikte lettersoort niet heeft, zou het kunnen zijn dat de vervangende letter iets groter is.

Als eenheid wordt rem gebruikt en niet de bekendere eenheid em. 'rem' staat voor 'root em'. De 'root' is het basiselement van de pagina. Bij een website is dat <html>. De eenheid rem is gebaseerd op de lettergrootte van <html>, ongeacht de lettergrootte van het element zelf. Een hoogte van 4,5 rem, zoals <header> hier krijgt, is gebaseerd op de lettergrootte van <html>, en niet op de lettergrootte van <header>, zoals bij em het geval zou zijn.

Omdat <main> tot bovenaan het browservenster doorloopt, valt de bovenkant van <main> weg achter <header>. Door <main> hier gelijk onder aan de bovenkant een padding van ook 4,5 rem te geven, is de padding altijd gelijk aan de hoogte van <header>, ongeacht lettergrootte in <header> en <main>.

Een uitgebreidere uitleg over rem staat bij height: 6rem;.

main

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat. (Alleen wat binnen deze media query geldig is, wordt binnen dit blokje herhaald.)

main {background: white; color: black; display: block; box-sizing: border-box; min-height: 100%; border: #a09383 solid; border-width: 0 33px 27px 24px; border-radius: 0 0 20px 30px; -webkit-border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24; border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24; padding: 6rem 5px 5px;}

Alle <main>'s. Dat is er maar eentje. De belangrijkste inhoud van de pagina staat erin.

padding-top: 4.5rem;

<main> staat gedeeltelijk onder <header>, daarom moet <main> een padding aan de bovenkant krijgen, die even hoog is als <header>. Anders zou er tekst en dergelijke kunnen verdwijnen onder <header>. Een uitgebreider verhaal staat gelijk hierboven bij header.

css voor vensters maximaal 599 px breed

media screen and (max-width: 599px)

De opbouw van deze regel staat beschreven bij @media screen and (min-width: 430px). Er is één verschil: het browservenster mag maximaal 599 px (max-width: 599px) breed zijn.

In browservensters smaller dan 600 px zijn niet alle knoppen zichtbaar. De drie knoppen rechts worden pas zichtbaar, als input#meer wordt aangevinkt. Om dit te regelen worden selectors gebruikt, waarin + en ~ voorkomen. Oudere versies van Android browser en sommige versies van Opera Mini op Android kunnen hiermee niet uit de voeten, waardoor de knoppen niet zichtbaar worden. De css binnen deze media query is voor die browsers bedoeld.

Omdat dit probleem niet speelt in browservensters met een minimale breedte van 600 px (daarin zijn alle vijf de knoppen zichtbaar), is een aparte media query voor smallere vensters gemaakt. Hierdoor kan deze bug worden opgelost, zonder browsers in bredere vensters met de oplossing op te zadelen.

ul

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat. (Alleen wat binnen deze media query geldig is, wordt binnen dit blokje herhaald.)

ul {list-style-type: none; margin: 0; padding: 0; position: relative;}

Alle <ul>'s. Dat is er hier maar eentje. Het menu zit erin.

-webkit-animation: bugfix infinite 1s;

Deze animatie lost de hierboven beschreven problemen op. In feite is het helemaal geen echte animatie, maar het werkt, en daar gaat het om. Een uitgebreidere beschrijving is te vinden bij @-webkit-keyframes bugfix.

css voor vensters minimaal 600 px breed

@media screen and (min-width: 600px)

De opbouw van deze regel staat beschreven bij @media screen and (min-width: 430px). Er is één verschil: het browservenster moet minimaal 600 px (min-width: 600px) breed zijn.

De css die binnen deze media query staat, geldt alleen voor vensters die minimaal 600 px breed zijn. In deze bredere vensters is voldoende ruimte om de vijf knoppen van het menu altijd te tonen.

Bij hogere knoppen in het menu ontstaat extra ruimte onder de knoppen

De grens van 600 px is ietwat willekeurig genomen. Als de letters worden vergroot, kan het cijfer van de pagina in de knoppen op een nieuwe regel komen te staan, waardoor de knoppen twee keer zo hoog worden. Ze zouden hierdoor over

<main> kunnen komen te staan. De hoogte van <header> en padding aan de bovenkant van <main> zijn opgegeven in rem. Daardoor groeien hoogte en padding mee, als de bezoeker de lettergrootte heeft vergroot.

Bij een breedte van 600 px komen, ook bij een grotere letter, de knoppen niet meer over de tekst in <main> te staan. Op de afbeelding staat een browservenster van 600 px breed. De lettergrootte is 200%. De knoppen staan precies boven de tekst, waardoor er niets wegvalt. Mooi is het niet, maar er verdwijnt in ieder geval geen tekst.

#label-meer

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat. (Alleen wat binnen deze media query geldig is, wordt binnen dit blokje herhaald.)

#label-meer {background: #ddd8d2; color: black; box-sizing: border-box; width: 33.333%; float: right; text-align: center; border: black solid 1px; border-radius: 5px; padding: 3px 0; position: relative;}

Het element met id="label-meer". De <label> die bij input#meer hoort. Dit is de <input> die voor het verbergen en tonen van de drie rechter knoppen zorgt. De <input> wordt met behulp van deze <label> bediend.

display: none;

Omdat de menuknoppen allemaal zichtbaar zijn, is deze <label> niet meer nodig en kan worden verborgen.

li:nth-of-type(n)

Voor deze elementen is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat. (Alleen wat binnen deze media query geldig is, wordt binnen dit blokje herhaald.)

li {width: 33.333%; float: left;}

li:nth-of-type(n + 3) {position: absolute; top: 26px; left: -20000px;}

li:nth-of-type(4) {top: 73px;}

li:nth-of-type(5) {top: 120px;}

Deze selector is voor alle <li>'s bedoeld, dus eigenlijk had hier het veel simpeler li kunnen staan. Maar dat zou hier niet werken.

Bij li:nth-of-type(n + 3), li:nth-of-type(4) en li:nth-of-type(5) worden respectievelijk de drie laatste <li>'s, de vierde <li> en de vijfde <li> aangesproken. In deze drie selectors wordt gebruikt gemaakt van de pseudo-class nth-of-type. Omdat in deze drie selectors li voorkomt én een pseudo-class, hebben deze selectors meer specificiteit (meer 'gewicht') dan een selector met alleen li.

Als hier alleen li zou worden gebruikt, zouden de drie eerdere selectors gewoon 'winnen', ook al staat li later in de css, omdat ze meer specificiteit hebben. Daarom wordt hier aan li ook de pseudo-class nth-of-type toegevoegd: li:nth-of-type(n). Nu hebben de drie eerdere selectors en de selector hier evenveel specificiteit en nu 'wint' daarom de selector die het laatst in de css staat.

(Je zou dit ook op andere manieren kunnen oplossen. Als je bijvoorbeeld #voor-ie li gebruikt als selector, staat er een id in de selector. Een id 'wint' altijd van een pseudo-class, dus dat zou ook werken.)

li: da's simpel: gewoon alle <li>'s.

nth-of-type: een zogenaamde pseudo-class. nth wil zeggen 'de zoveelste', of-type betekent 'van de soort'. Aangezien dit achter een <li> staat, gaat het hier dus om één (of meer) <li>'s.

(n): De 'n' is een soort teller, die steeds met 1 wordt verhoogd. Bij de eerste keer is de 'n' 0, bij de tweede keer 0 + 1 = 1, bij de derde keer 1 + 1 = 2, enz.

Omdat er vijf <li>'s zijn, wordt de bewerking vijf keer herhaald. Bij de zesde en laatste bewerking is n 5.

De eerste keer is n 0. Aangezien er geen nulde <li> is, doet deze niet mee.

De tweede keer is n 1. Oftewel: de eerste <li>.

De derde keer is n 2. Oftewel: de tweede <li>.

De vierde en vijfde keer mag je zelf bedenken.

De zesde keer is n 5. Oftewel: de vijfde <li>.

Omdat er maar vijf <li>'s zijn, stopt het hierna.

width: 19%;

19% is haast een vijfde. Vijf elementen met een breedte van een vijfde passen precies naast elkaar. In dit geval zijn dat de vijf <li>'s, waarbinnen de vijf knoppen zitten.

Hier gelijk onder krijgen de <li>'s links en rechts een marge van 0,5%. De totale breedte van elke <li> is daarmee 20% geworden, precies een vijfde. De marge zorgt ervoor dat de knoppen niet helemaal tegen elkaar aan staan.

Een breedte in procenten is altijd ten opzichte van de ouder. Die ouder is hier <ul>, een blok-element. Een blok-element wordt normaal genomen automatisch even breed als z'n ouder. De ouder van <ul> is hier <nav>, ook een blok-element en daarom normaal genomen automatisch ook even breed als z'n ouder div#voor-ie, ook weer een blok-element. div#voor-ie wordt daardoor normaal genomen ook weer even breed als de ouder daarvan: <header>.

Als je deze keten weer terug volgt, krijgen de <li>'s een vijfde van de breedte van <header>. Bij header is <header> met width: 100%; even breed gemaakt als het venster van de browser. Uiteindelijk worden de <li>'s dus even breed als een vijfde van het venster van de browser en dus altijd de volle breedte van het venster. Of eigenlijk iets minder, want <header> heeft een border en die gaat er nog af.

margin: 0 0.5%;

Omdat voor onder en links geen waarden zijn opgegeven, krijgen deze automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 0 0.5% 0 0.5% in de volgorde boven - rechts - onder - links. Boven en links geen marge, links en rechts een marge van 'n half procent. Hierdoor staan de knoppen niet helemaal tegen elkaar aan.

position: static;

Bij li:nth-of-type(n + 3) zijn de rechter drie knoppen absoluut gepositioneerd, om ze buiten het scherm te kunnen verbergen. Hier zijn ze gewoon zichtbaar, dus dit is niet meer nodig.

li:nth-of-type(n + 3) a

Voor deze elementen is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat. (Alleen wat binnen deze media query geldig is, wordt binnen dit blokje herhaald.)

li:nth-of-type(n + 3) a {line-height: 40px;}

De <a>'s in de derde, vierde en vijfde <li>.

Hoe deze selector werkt, wordt beschreven bij li:nth-of-type(n + 3). Het enige verschil is dat het hier niet om de <li>'s zelf gaat, maar om de <a> daarin.

line-height: normal;

Eerder hebben deze <a>'s een grotere regelhoogte gekregen, zodat ze beter zijn te bedienen op kleine touchscreens. Hier is dat niet meer nodig en wordt de regelhoogte teruggezet naar de standaardhoogte.

css voor vensters minimaal 1000 px breed

@media screen and (min-width: 1000px)

De opbouw van deze regel staat beschreven bij @media screen and (min-width: 430px). Er is één verschil: het browservenster moet minimaal 1000 px (min-width: 1000px) breed zijn.

De css die binnen deze media query staat, geldt alleen voor vensters die minimaal 1000 px breed zijn. In brede vensters wordt de kolom erg breed. Daardoor worden regels erg lang en lastig te lezen. Daarom wordt de breedte beperkt tot 1000px.

Je kunt dit natuurlijk ook op andere manieren oplossen, bijvoorbeeld door de tekst in smallere blokken op te delen.

body

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat. (Alleen wat binnen deze media query geldig is, wordt binnen dit blokje herhaald.)

body {background: #ddd8d2; color: black; height: 100%; overflow: auto; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; margin: 0; padding: 0;}

background: #ff9;

Eerder heeft <body> een andere achtergrondkleur gekregen, omdat alleen twee hoekjes links‑ en rechtsonder een heel klein beetje achtergrondkleur van <body> laten zien.

Hier is links en rechts van <header> en <main> weer ruimte om de standaardkleur van <body> te laten zien.

font-size: 110%;

Iets groter dan standaard. 't Zal de leeftijd zijn, maar ik vind de standaardgrootte wat te klein.

Als eenheid wordt de relatieve eenheid % gebruikt, omdat bij gebruik van een absolute eenheid zoals px niet alle browsers de lettergrootte kunnen veranderen. Zoomen kan wel altijd, ongeacht welke eenheid voor de lettergrootte wordt gebruikt.

body::before

Kleine kleurcorrectie in rechterbovenhoek

Met behulp van ::before wordt bij <body> een pseudo-element gemaakt om een kleine kleurcorrectie aan te brengen. <main> loopt onder <header> door. Dat betekent dat ook de met behulp van een border-image gemaakte border van <main> doorloopt onder <header>. En daar ontstaat een klein probleem, omdat de hoeken van de border-image aan de buitenkant doorzichtig zijn.

Op de afbeelding links staat de rechterbovenhoek van <header>. Aan de buitenkant van die hoek is de border van <main> te zien. Op de afbeelding rechts staat hetzelfde, maar nu is de buitenkant van de hoek met behulp van het hier gemaakte pseudo-element afgedekt met dezelfde kleur als de rest van de pagina buiten <header> en <main> heeft.

Je zou dit ook anders kunnen oplossen, bijvoorbeeld door de border-image een achtergrondkleur te geven, maar met deze methode is de correctie heel simpel aan te passen aan een andere achtergrondkleur van <body>.

(In browservensters smaller dan 1000 px is de border smaller. Het is daar opgelost door <header> bij header een bruine achtergrondkleur te geven, die aansluit op de border.)

background: #ff9;

Zelfde achtergrondkleur als <body> bij body heeft gekregen.

color: transparent;

Voorgrondkleur doorzichtig. Dit is ook de kleur van tekst. Gelijk hieronder bij content wordt duidelijk, waarom er ook wat tekst in dit pseudo-element moet staan.

content: "\0384";

In content wordt normaal genomen leesbare tekst gezet. Hier is tekst niet nodig, want voor het afdekken van de buitenkant van de hoekjes is alleen de achtergrondkleur van het element nodig. Maar Internet Explorer 11 op Windows 8.1 (en alleen die versie op alleen dat besturingssysteem) heeft een bug. Als er niet minstens één karakter in content zit, wordt de achtergrondkleur niet weergegeven. En is het hele pseudo-element dus zinloos.

Probleem is alleen dat schermlezers tegenwoordig de inhoud van content voorlezen. En een (vaste) spatie of zoiets werkt niet, het moet echt een zichtbaar karakter zijn. Daarom is gezocht naar een karakter dat niet wordt voorgelezen: de 'Greek tonos'. Dit is kennelijk een of ander Grieks accent.

Dit teken kan niet op de gewone manier worden weergegeven, omdat er simpelweg geen toets voor is. Mogelijk wel op een Grieks toetsenbord, maar dat is even kwijt.

utf-8 is een systeem, waarin voor (vrijwel) alle tekens uit alle geschreven talen een soort code bestaat. Met behulp van die code kan elk teken worden weergegeven (en nog veel meer, zoals symbolen, dominostenen en zelfs runentekens). De code voor de 'Greek tonos' is 0384. Dit wordt tussen aanhalingstekens in content gezet, net zoals je 'n 'A' of wat dan ook erin zou zetten. Alleen wordt het voorafgegaan door een schuine streep: "\0384". Hierdoor weet de browser dat het een code is. Zonder die schuine streep zou gewoon '0384' worden weergegeven.

width: 1000px; height: 33px;

<header> wordt bij header 1000 px breed gemaakt, dus wordt het pseudo-element even breed gemaakt. De border aan de bovenkant van <header> is 33 px hoog, dus wordt het pseudo-element even hoog gemaakt.

Heel veel maken breedte en hoogte niet uit, als de buitenkant van de bovenste hoeken van <header> maar is afgedekt. 1000 x 33 px is de minimale grootte die voor het afdekken nodig is. Als het pseudo-element groter wordt gemaakt, en er komen later meer elementen of inhoud bij, kan het onduidelijk zijn dat die worden afgedekt door het pseudo-element. Door het niet groter te maken dan nodig is, voorkom je eventuele toekomstige raadsels.

margin-left: -500px;

Hier gelijk onder wordt het pseudo-element fixed gepositioneerd, omdat het niet mee mag scrollen met de rest van de pagina. Als het wel mee zou scrollen, zou de border van <main> alsnog buiten de hoekjes zichtbaar zijn, zodra <main> gescrold wordt.

<header> wordt bij header horizontaal gecentreerd binnen het venster van de browser. Dit pseudo-element moet links en rechts buiten de bovenste hoeken van <header> iets afdekken, daarom moet ook dit pseudo-element horizontaal binnen het venster worden gecentreerd. Omdat het even breed is als <header>, staat het dan op precies de goede plaats.

Omdat het pseudo-element hieronder fixed wordt gepositioneerd, verandert het in 'n soort blok-element. Normaal genomen kun je 'n blok-element horizontaal centreren met margin: 0 auto;, maar dat werkt niet bij fixed gepositioneerde elementen.

Het pseudo-element wordt iets hieronder met left: 50%; halverwege het browservenster neergezet. Het is 1000 px breed. Als het met margin-left: -500px; weer 500 px naar links wordt gezet, staat het precies horizontaal gecentreerd.

position: fixed;

Vastzetten ten opzichte van het venster van de browser.

Standaard is een met behulp van ::before gemaakt pseudo-element een inline-element. Hierdoor kunnen eigenschappen als breedte en hoogte niet worden gebruikt. Door het pseudo-element fixed te positioneren verandert het in een soort blok-element. Nu kunnen dit soort eigenschappen wel worden gebruikt.

left: 50%;

Halverwege het venster van de browser neerzetten. De reden daarvan staat iets hierboven bij margin-left: -500px;.

speak: none;

Het is onduidelijk, of deze eigenschap door enige browser wordt ondersteund. De bedoeling is dat schermlezers tekst en dergelijke niet voorlezen. Kwaad kan het niet, en als dit in de toekomst wordt ondersteund, is het al aanwezig in de css. (Het is niet helemaal uitgesloten dat een schermlezer in de toekomst 'Greek tonos' gaat voorlezen. Dat gebeurt nu al bij een aantal - voor ons - exotische tekens.)

header

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat. (Alleen wat binnen deze media query geldig is, wordt binnen dit blokje herhaald.)

header {background: #a09383; color: black; box-sizing: border-box; width: 100%; height: 6rem; border: #a09383 solid; border-width: 19px 33px 0 24px; -webkit-border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24; border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24; position: fixed;}

header {height: 4.5rem;}

Alle <header>'s. Hier is maar één <header> aanwezig, waarbinnen titel en knoppen zitten.

background: transparent; Kleine kleurcorrectie in linkerbovenhoek

Eerder heeft <header> een bruine achtergrondkleur gekregen. Omdat <header> in browservensters smaller dan 1000 px de volle breedte van het venster vult, wordt daardoor de buitenkant van de bovenste twee hoekjes ook bruin. Dat sluit beter aan bij de border dan de achtergrondkleur van de pagina.

In deze bredere browservensters is links en rechts van <header> de achtergrondkleur van de pagina zichtbaar, en hier is dat bruin aan de buitenkant van de hoekjes aan de bovenkant juist niet mooi. Op de afbeelding links staat <header> met een achtergrondkleur, op de afbeelding rechts zonder. Het bruin buiten de linkerhoek op de afbeelding links staat wat vreemd. De hoek op de afbeelding rechts sluit veel beter aan op de achtergrondkleur van de pagina.

De achtergrondkleur van <header> wordt in deze bredere vensters iets verderop geregeld bij #voor-ie. Die <div> is nodig vanwege een bug in Internet Explorer 11 op Windows 8.1 Als die <div> er dan toch is, maken we van de nood een deugd en gebruiken hem voor de achtergrondkleur van de header.

(Omdat het om de achtergrondkleur gaat, zou je dit ook kunnen oplossen met border-radius. Door door die bug in Internet Explorer 11 kan border-radius niet worden gecombineerd met border-image, dat in <header> wordt gebruikt voor de border. Helaas is deze veel simpeler oplossing daardoor niet mogelijk. Meer over deze bug is te vinden bij De meest geestige bug...)

width: 1000px;

Breedte.

border-width: 33px 58px 0 41px;

Kleur en stijl van de border zijn eerder al bij header opgegeven. Omdat er vier verschillende breedtes zijn, maar kleur en stijl overal hetzelfde, is deze manier van apart opgeven van de breedte efficiënter dan vier volledige regels voor de vier borders.

Voor het kadertje wordt gebruik gemaakt van een border-image. Maar de breedte van de border moet op de gewone manier worden opgegeven. Als geen breedte wordt opgegeven, wordt de standaardinstelling voor de breedte van een border gebruikt: medium (meestal is dat 4 px).

De border heeft vier verschillende breedtes. Die breedtes zijn hetzelfde als het deel van de border-image dat bij die border wordt gebruikt. Meestal is het het handigst als breedte van border en border-image hetzelfde zijn. Als de border breder is dan het van de border-image gebruikte deel, wordt de border-image opgerekt tot de border is gevuld. Als de border smaller is, wordt de border-image samengeperst tot deze erin past. In beide gevallen levert dat 'n soort lachspiegel-effect op. Op het verband tussen de breedte van de border en de border-image wordt uitgebreider ingegaan bij border-image-width.

Aan de onderkant is de breedte van de border 0, oftewel: aan de onderkant is geen border. Dat klopt, want <header> sluit aan de onderkant aan op de kolom in <main>, en tussen <header> en de kolom moet geen border staan.

-webkit-border-image: url(../005-pics/kader.png) 33 58 49 41; border-image: url(../005-pics/kader.png) 33 58 49 41;

Hier staat in feite twee keer hetzelfde: border-image: url(../005-pics/kader.png) 33 58 49 41;. Waarom dat zo is, staat bij De voorvoegsels -moz-, -ms- en -webkit-.

Omdat border-image een heel lange beschrijving vraagt, staat dat in een apart hoofdstuk bij Uitgebreide beschrijving van border-image.

Kort samengevat staat hier: gebruik van afbeelding 'kader.png' voor de hoeken de randen van de afbeelding. Aan de bovenkant is die rand 33 px breed, rechts 58 px, onder 49 px en links 41 px. Gebruik de overblijvende stukken in het midden tussen de randen om de ruimte tussen de hoeken op te vullen.

left: 50%;

Halverwege het venster van de browser neerzetten.

-webkit-transform: translateX(-50%); transform: translateX(-50%);

Hier staat in feite twee keer hetzelfde: transform: translateX(-50%);. Waarom dat zo is, staat bij De voorvoegsels -moz-, -ms- en -webkit-.

Hier gelijk boven is met left: 50%; <header> in het midden van het browservenster neergezet. Waarmee <header> uiteraard veel te ver naar rechts staat. Als <header> weer de helft van de breedte van <header> terug naar links wordt gezet, staat de helft van <header> links en de helft van <header> rechts van het midden van het venster. Waarmee <header> altijd horizontaal gecentreerd staat, ongeacht de breedte van het venster.

Met transform: translateX(-50%); wordt <header> de helft van de breedte van <header> naar links gezet. Daarbij is de breedte van <header> niet van belang, dit werkt zelfs bij elementen die helemaal geen breedte hebben gekregen. Op het moment dat de verplaatsing nodig is, berekent de browser zelf de breedte.

#voor-ie

Het element met id="voor-ie". Deze <div> is alleen maar nodig vanwege een bug in Internet Explorer 11 op Windows 8.1. Door deze bug kan border-radius niet samen met border-image in hetzelfde element. Door de achtergrondkleur van de header niet in <header>, maar in deze <div> te zetten, is border-radius bij <header> niet nodig. Meer over deze bug is te vinden bij De meest geestige bug...

background: #a09383;

Achtergrondkleur.

height: 4rem;

In <header> zitten de titel en de menuknoppen. In browservensters van minimaal 1000 px breed past de titel altijd op één regel en zijn alle vijf de knoppen zichtbaar. Hierdoor kan <header> lager zijn dan in smallere vensters. Maar aan de hoogte van <header> heb je hier niet zoveel, omdat bij header de achtergrondkleur is verwijderd. De hoogte van <header> is bij header 4,5 rem gemaakt, en dat blijft hier zo.

Bruine achtergrondkleur tussen de knoppen aanbrengen

Omdat <header> geen achtergrondkleur heeft, komt de header er wat vreemd uit te zien, zoals op de afbeelding links is te zien. Er is alleen een border, en de knoppen staan op de witte achtergrond van <main>.

Op de afbeelding rechts is de achtergrondkleur van div#voor-ie te zien. Nu staan ook de knoppen op een bruine achtergrond.

#voor-ie is een <div>. Normaal genomen wordt een blok-element zoals een <div> automatisch precies hoog genoeg om de inhoud ervan weer te kunnen geven. Met een kleine padding aan de onderkant (onder de knoppen) zou de <div>, en daarmee de achtergrondkleur ervan, daardoor hoog genoeg worden. Maar dat ligt hier wat ingewikkelder.

Binnen div#voor-ie zit de <h1>. De <h1> is niet gepositioneerd of gefloat of zo, die telt mee voor de hoogte van #voor-ie.

input#meer en de bijbehorende label#label-meer zijn bij #meer en #label-meer met display: none; verborgen en tellen daarom niet mee voor de hoogte.

Verder zit in #voor-ie nog <nav>. Omdat <nav> een blok-element is, zou dit hoog genoeg worden voor de inhoud ervan, en daarmee ook #voor-ie hoger maken. Maar die inhoud van < nav> valt, wat betreft de hoogte, nogal tegen.

<h2> is bij nav h2 absoluut gepositioneerd en heeft daardoor geen invloed op de hoogte van <nav>.

De <ul> dan? Dat is ook een blok-element, dus dat wordt normaal genomen hoog genoeg voor de erin zittende <li>'s met de knoppen. De <ul> zou dan de <nav> hoger maken, en die weer #voor-ie. Maar helaas, de <li>'s zijn bij li naar links gefloat, en gefloate elementen tellen niet meer voor de hoogte.

Achtergrondkleur tussen de knoppen aanbrengen

Kortom: alleen de <h1> telt mee voor de hoogte van #voor-ie, de rest niet. Op de afbeelding links is dat te zien: de achtergrondkleur van #voor-ie komt niet lager dan de

<h1>. Daarom wordt in deze regel aan #voor-ie een hoogte gegeven, dan is #voor-ie altijd hoog genoeg.

Als eenheid wordt rem gebruikt en niet de bekendere eenheid em. 'rem' staat voor 'root em'. De 'root' is het basiselement van de pagina. Bij een website is dat <html>. De eenheid rem is gebaseerd op de lettergrootte van <html>, ongeacht de lettergrootte van het element zelf. Een hoogte van 4 rem, zoals #voor-ie hier krijgt, is gebaseerd op de lettergrootte van <html>, en niet op de lettergrootte van <header>, zoals bij em het geval zou zijn.

Een uitgebreidere uitleg over rem staat bij height: 6rem;.

h1

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat. (Alleen wat binnen deze media query geldig is, wordt binnen dit blokje herhaald.)

h1 {font-size: 1.2em; font-weight: normal; text-align: center; margin: -10px 0 5px;}

Alle <h1>'s. Dat is er maar eentje: de belangrijkste kop van de pagina.

margin-top: -20px;

<header> heeft aan de bovenkant een border van 33 px. Daardoor komt de <h1> wat laag te staan. Door hem 20 px terug naar boven te zetten, komt de <h1> deels over de border met de border-image te staan.

main

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat. (Alleen wat binnen deze media query geldig is, wordt binnen dit blokje herhaald.)

main {background: white; color: black; display: block; box-sizing: border-box; min-height: 100%; border: #a09383 solid; border-width: 0 33px 27px 24px; border-radius: 0 0 20px 30px; -webkit-border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24; border-image: url(../005-pics/kader-klein.png) 19 33 27 24; padding: 6rem 5px 5px;}

main {padding-top: 4.5rem;}

Alle <main>'s. Dat is er maar eentje. De belangrijkste inhoud van de pagina staat erin.

width: 1000px;

Breedte.

margin: 0 auto;

Omdat voor onder en links geen waarden zijn ingevuld, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 0 auto 0 auto in de volgorde boven - rechts - onder - links. Boven en onder geen marge, links en rechts auto, wat hier hetzelfde betekent als evenveel. <main> staat hierdoor altijd horizontaal gecentreerd binnen z'n ouder <body>.

<body> is een blok-element en wordt daardoor normaal genomen even breed als z'n ouder <html>. Omdat <html> het buitenste element is, wordt dit normaal genomen even breed als het venster van de browser. <body> is dus even breed als het venster. <main> staat horizontaal gecentreerd binnen z'n ouder <body> en daarmee ook horizontaal gecentreerd binnen het venster.

Omdat <main> gelijk hierboven een breedte van 1000 px heeft gekregen, wordt dit pas zichtbaar in browservensters die minimaal 1002 px breed zijn, want alleen daarin is ruimte voor een marge links en rechts van <main>.

border-width: 0 58px 49px 41px;

Kleur en stijl van de border zijn al bij main opgegeven. Omdat er vier verschillende breedtes zijn, maar kleur en stijl overal hetzelfde, is deze manier van apart opgeven van de breedte efficiënter dan vier volledige regels voor de vier borders.

Voor het kadertje wordt gebruik gemaakt van een border-image. Maar de breedte van de border moet op de gewone manier worden opgegeven. Als geen breedte wordt opgegeven, wordt de standaardinstelling voor de breedte van een border gebruikt: medium (meestal is dat 4 px).

De border heeft vier verschillende breedtes. Die breedtes zijn hetzelfde als het deel van de border-image dat bij die border wordt gebruikt. Meestal is het het handigst als breedte van border en border-image hetzelfde zijn. Als de border breder is dan het van de border-image gebruikte deel, wordt de border-image opgerekt tot de border is gevuld. Als de border smaller is, wordt de border-image samengeperst tot deze erin past. In beide gevallen levert dat 'n soort lachspiegel-effect op. Op het verband tussen de breedte van de border en de border-image wordt uitgebreider ingegaan bij border-image-width.

Aan de bovenkant is de breedte van de border 0, oftewel: aan de bovenkant is geen border. Dat klopt, want <main> sluit aan de bovenkant aan op <header>, en tussen <main> en <header> moet geen border staan.

border-radius: 0 0 58px 58px;

Rechts- en linksonder ronde hoeken.

De voor de border gebruikte border-image is rechts- en linksonder aan de buitenkant van de hoeken doorzichtig. Daardoor zou je aan de buitenkant van die hoeken de witte achtergrondkleur van <main> zien. Door de hoeken rond te maken, wordt de achtergrondkleur ook afgerond en zie je aan die buitenkant nu de achtergrondkleur van <body>.

-webkit-border-image: url(../005-pics/kader.png) 33 58 49 41; border-image: url(../005-pics/kader.png) 33 58 49 41;

Hier staat in feite twee keer hetzelfde: border-image: url(../005-pics/kader.png) 33 58 49 41;. Waarom dat zo is, staat bij De voorvoegsels -moz-, -ms- en -webkit-.

Omdat border-image een heel lange beschrijving vraagt, staat dat in een apart hoofdstuk bij Uitgebreide beschrijving van border-image.

Kort samengevat staat hier: gebruik van afbeelding 'kader.png' voor de hoeken de randen van de afbeelding. Aan de bovenkant is die rand 33 px breed, rechts 58 px, onder 49 px en links 41 px. Gebruik de overblijvende stukken in het midden tussen de randen om de ruimte tussen de hoeken op te vullen.

padding: 4rem 10px 10px;

Omdat voor links geen waarde is opgegeven, krijgt links automatisch dezelfde waarde als rechts. Hier staat dus eigenlijk 4rem 10px 10px 10px in de volgorde boven - rechts - onder - links. Rechts, onder en links wat ruimte tussen rand om en tekst in <main>.

Aan de bovenkant is een veel grotere padding aangebracht, omdat <main> aan de bovenkant wordt afgedekt door <header> met titel en menu. Als eenheid wordt de relatieve eenheid rem gebruikt. Deze is ongeveer hetzelfde als em, maar is gebaseerd op de lettergrootte van de browser en niet op de lettergrootte van <main>. Hierdoor maakt het niets uit, als <header> een andere lettergrootte heeft dan <main>. Een uitgebreidere uitleg is te vinden bij <header> onder height: 6rem;.

JavaScript

De code is geschreven in een afwijkende lettersoort. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code) is in de hele uitleg onderstippeld blauw. Alle niet-essentiële code is bruin. (In de inhoudsopgave staat alles in een gewone letter vanwege de leesbaarheid.)

Bij de uitleg van deze code zijn allerlei haakjes en dergelijke grotendeels weggelaten, want dat voert hier te ver. Als je je in dat soort dingen wilt verdiepen, kun je beter naar sites gaan die meer voor JavaScript zijn bedoeld.

Als je onderstaande code ergens aanraakt of ‑klikt, ga je rechtstreeks naar de bijbehorende uitleg.

Als je bovenstaande code ergens aanraakt of ‑klikt, ga je rechtstreeks naar de bijbehorende uitleg.

Sommige mensen gebruiken niet de muis, maar de spatiebalk, Shift+Spatiebalk, PgDn en PgUp om de pagina steeds een browservenster omhoog of omlaag te scrollen. Dat kan in dit voorbeeld ook. Alleen is er dan één probleem: de pagina wordt inderdaad netjes de hoogte van een venster omlaag of omhoog gescrold. Maar dat is voor de kolom in <main>, waar het eigenlijk om gaat bij scrollen, te veel. Die kolom beslaat de volledige hoogte van het venster, maar boven de kolom staat nog een fixed gepositioneerde header.

Als de hoogte van het browservenster wordt gescrold, wordt hierdoor de kolom te veel gescrold. De afstand die de kolom moet worden gescrold is de hoogte van het venster, min de hoogte van de header. Daar zorgt dit script voor.

Als dit script op meerdere pagina's wordt gebruikt, kan het ook als een extern script worden gebruikt: <script src="pad-naar-script/script.js"></script>

In dat geval moet <script> helemaal onderaan de pagina worden gezet, gelijk boven </body>. Het script zoekt namelijk elementen in de pagina op, en als die nog niet zijn gemaakt door de browser, gaat het mis. Bovendien stopt de opbouw van de pagina, zodra de browser een script ontmoet, omdat het script eerst wordt uitgevoerd. Het zou immers kunnen dat het script (heel) belangrijk is voor de weergave. Dat is hier niet het geval. Door het script onderaan de pagina te zetten, voorkom je ook die in dit geval overbodige vertraging.

<script> en </script>

Dit is gewone html: het zijn de openings- en sluittag voor het script. In html5 is de toevoeging type="text/javascript" niet meer nodig.

function corrigeerScrollen(e) {

function: het sleutelwoord waarmee het begin van een functie wordt aangegeven. Een functie is een stukje bij elkaar horende code.

corrigeerScrollen: de naam van de functie. Als het beestje geen naam heeft, kun je het ook niet aanroepen en heb je er dus niets aan. (Dit klopt niet helemaal. JavaScript kent ook equivalenten van 'hé!', 'hé, jij daar!', 'hé, jij daar in die zwarte jas', en dergelijke, maar die worden hier niet gebruikt. En het is zo al ingewikkeld genoeg.)

(e): tja, die haakjes horen nou eenmaal zo na de naam van een functie. Behalve dat het gewoon zo hoort, kun je hier ook van alles in stoppen om door te geven aan de code in het binnenste van de functie. In dit geval wordt e doorgegeven.

e is een zogenaamd object. In een object zitten allerlei gegevens over hoe de functie is aangeroepen (over dat aanroepen later meer). In dit geval wordt deze functie aangeroepen door het indrukken van een toets. In e zit bijvoorbeeld, welke toets dat is. En of toevallig ook Shift is ingedrukt. En nog 'n waanzinnige hoop andere informatie, waarvan het overgrote deel hier verder niet wordt gebruikt.

Heel formeel is e eigenlijk geen object, maar is e een parameter, iets dat wordt doorgegeven aan de functie, zodat het binnen die functie gebruikt kan worden. e is de naam van het object, en de inhoud van e is een object. Om het object iets te kunnen vragen, of het iets te laten doen, moet het beestje 'n naam hebben: e.

De naam e voor het object is ook niet verplicht, maar 'n soort afspraak, zodat code makkelijker door anderen is te begrijpen. Maar als je het object niet e, maar 'watIsHetWarm' wilt noemen, is daar technisch geen enkel bezwaar tegen. Het is dan wel verstandig een cursus zelfverdediging te volgen, voor het geval iemand anders ooit je code moet bekijken.

(e is een afkorting van 'event', gebeurtenis. De functie reageert op een gebeurtenis, in dit geval het indrukken van een toets. In e zit het object dat bij díé gebeurtenis hoort. Bij bijvoorbeeld een muisklik krijg je een ander object met andere informatie dan bij het indrukken van een toets.)

{: geeft het begin van de code binnen de functie aan. Aan het eind van de functie staat een bijbehorende }.

var header = document.getElementsByTagName("header").[0].offsetHeight,
key = e.which;

In dit deel van de functie worden een paar dingen voorbereid. Het doel van deze functie is het corrigeren van de afstand van het scrollen bij gebruik van de spatiebalk, Shift+Spatiebalk, PgDn en PgUp. Om dat te kunnen doen, moeten eerst wat gegevens worden opgezocht, zoals de hoogte van de header. En als die gevonden zijn, moeten ze worden bewaard op een manier, waar het script iets mee kan. En die voor mensen ook nog enigszins begrijpelijk is. Dat gebeurt hier. Het écht uitvoerende deel van de functie, waarin het scrollen daadwerkelijk wordt gecorrigeerd, volgt later.

Het is gebruikelijk dit soort voorbereidende zaken bovenin de functie te zetten.

Deze regel valt in twee delen uiteen, die worden gescheiden door een komma. Het eerste deel begint met var. Dit sleutelwoord var wordt automatisch ook voor het tweede deel geplaatst, omdat dit tweede deel volgt op een komma. Door die komma weet het script dat het hier om twee bij elkaar horende delen van één regel gaat.

Na het tweede deel staat een puntkomma: dit is het echte einde van deze regel code. In gewone tekst zou je hier een punt gebruiken.

Het is gebruikelijk zo'n tweede, derde, ... deel op een nieuwe regel te laten beginnen en iets in te laten springen. Zo zie je in één oogopslag dat het sleutelwoord var voor beide delen geldt, dat hier twee variabelen worden aangemaakt.

var header =: met het sleutelwoord var wordt aangegeven dat het erop volgende woord de naam van een 'variabele' is. Een variabele is een soort portemonnee: er kan van alles in zitten, en de inhoud kan veranderen.

Gelijk na var volgt de naam van de variabele. Dat is hier 'header'. In 'header' wordt dus iets opgeborgen. Omdat de variabele een naam heeft ('header'), kan de rest van de functie de variabele aanroepen bij deze naam. Net zoals je iemand die 'Marie' heet kunt aanroepen met 'Marie', ongeacht of Marie aardig, onaardig, muzikaal of arrogant is, ongeacht de 'inhoud' van Marie.

Achter het isgelijkteken staat, wat er in de variabele 'header' opgeslagen gaat worden.

document: dit is gewoon 'n soort wegwijzer, zodat de browser weet in welke 'afdeling' hij het erachter staande kan vinden.

getElementsByTagName: dit is wat uit de 'afdeling' document gebruikt moet worden: de functie getElementsByTagName(). Een functie is gewoon een naam voor een stukje bij elkaar horende code. Met behulp van de functie getElementsByTagName() kun je op de pagina zoeken naar elementen met een bepaalde tag, bijvoorbeeld alle <div>'s of alle <p>'s.

Tussen de haakjes staat, naar welke tag gezocht moet worden. De tag staat tussen aanhalingstekens, zodat het script weet dat het hier om een letterlijke tekst gaat.

"header": in dit geval wordt gezocht naar de tag 'header'.

[0]: Als de tags zijn gevonden, worden die als het ware opgeborgen in de variabele 'header'. Niet alleen de tags zelf, maar ook allerlei dingen van de tags worden in 'header' opgeborgen, zoals de positie op het scherm, de hoogte, de achtergrondkleur, enz. Als je nu iets van een tag wilt weten, zoals de hoogte ervan, kun je dat opzoeken in 'header'.

In het voorbeeld is maar één <header> aanwezig. Maar een browser is nou eenmaal nogal rechtlijnig en star, dus ondanks dat er maar één <header> is, wordt toch een lijst met alle <header>'s gemaakt. Die lijst heeft hier dus maar één item, maar dat maakt de browser niet uit. Regels zijn regels en een lijst is een lijst.

Omdat 'header' een lijst is, moet je met een volgnummer aangeven, welk item uit die lijst je wilt gebruiken. Ook als die lijst dus maar één item heeft, want je bent rechtlijnig of je bent het niet. Mensen beginnen meestal te tellen met '1', maar een computer is ook daar star in: '0' is het eerste getal, dus daar wordt mee begonnen. Daar komt [0] vandaan: het volgnummer staat tussen teksthaken, en het volgnummer van het eerste item, de eerste <header>, is '0'.

var header = document.getElementsBy​TagName("header")[0]: dit hele deel bij elkaar betekent niet meer dan: zoek alle <header>'s op, stop die in een lijst en stop die lijst in 'header', en gebruik van die lijst het eerste item.

Omdat er maar één <header> op de pagina aanwezig is, is dat per definitie de <header> met titel en menu.

Van die <header> moet de hoogte worden opgevraagd, want die moet worden afgetrokken van de hoogte van het browservenster. De uitkomst daarvan is de hoogte, waarmee <main> met de kolom moet worden gescrold.

Tot nu toe zijn allerlei gegevens uit <header> opgeslagen in de variabele 'header'. Maar die gegevens zijn niet allemaal nodig, het gaat alleen maar om de hoogte van <header>. Daarom is het het makkelijkst om dat hier gelijk af te handelen, en de rest van de overbodige gegevens helemaal niet te gebruiken of zelfs maar op te slaan in 'header'. Daarvoor dient het laatste stukje van de regel:

offsetHeight: dit is in JavaScript hetzelfde, als wat in css height is. Met één verschil: het zijn altijd pixels. <header> heeft een hoogte van 4,5 of 6 rem, maar dat maakt niet uit. Op het moment dat het wordt opgevraagd, berekent de browser de hoogte van <header> en slaat dit op in pixel. Intern werkt de browser altijd met de eenheid px. En omdat het script de informatie van de browser krijgt, krijgt het script de hoogte in px en niet in rem. Dit is uiterst handig, want nu hoeven we zelf geen rekening te houden met verschillende eenheden.

Uiteindelijk wordt in de variabele 'header' dus maar één ding opgeslagen: de hoogte van <header> in pixels.

(Terzijde: dit is een waanzinnig uitgebreid verhaal voor het opvragen van één simpel dingetje. Maar omdat heel veel dingen op een soortgelijke manier werken, kun je veel meer dan je zou denken, als je eenmaal een bepaalde hoeveelheid basiskennis van JavaScript hebt.)

key = e.which;

Het tweede deel van de regel.

key =: in deze variabele wordt weer iets opgeslagen.

e: dit is het door de toetsaanslag doorgegeven object, waarin allerlei informatie over de toetsaanslag is opgeslagen.

which: in de eigenschap van e met deze naam zit het nummer van de ingedrukte toets. Elke toets heeft een eigen volgnummer. De spatiebalk bijvoorbeeld heeft nummer 32.

In latere code wordt de variabele key gebruikt, maar je had daar ook steeds e.which kunnen gebruiken, omdat daarin precies hetzelfde nummer zit als in key. Maar meestal wordt zoiets als e.which vervangen door iets korters als key, omdat de code anders lastig leesbaar wordt.

;: Dit geeft het einde van de regel aan.

Alle variabelen die de functie verderop nodig heeft, zijn hiermee gemaakt:

'header' bevat de hoogte van <header> in pixel.

'key' bevat het volgnummer van de ingedrukte toets.

Nu deze gegevens zijn gevonden en opgeslagen, kunnen ze gebruikt gaan worden om de hoogte van het scrollen te corrigeren. Daarvoor zorgt de rest van deze functie.

if ((key === 33) || (e.shiftKey && key === 32)) {

Er moet alleen iets gebeuren, als de spatiebalk, Shift+Spatiebalk, PgUp of PgDn zijn ingedrukt. Het is hartstikke leuk als je de 'a' indrukt, maar voor het scrollen is dat totaal oninteressant. Daarom wordt eerst gekeken, of een van de voor het scrollen interessante toetsen is ingedrukt.

Als een bepaalde toets is ingedrukt, moet er iets gebeuren. Bij PgDn en de spatiebalk moet de pagina omlaag scrollen, bij PgUp en Shift+Spatiebalk omhoog.

PgUp en PgDn zijn simpel, want die hebben eigen volgnummers (33 en 34).

De spatiebalk is wat lastiger, want die heeft weliswaar ook een eigen volgnummer (32), maar met alleen de spatiebalk ga je omlaag, en met Shift+Spatiebalk ga je omhoog. Je kunt dus niet simpelweg kijken, of de spatiebalk is ingedrukt, want dat is in beide gevallen zo. Maar je kunt wel kijken, of Shift is ingedrukt, want dat is maar in één geval zo.

Daarom moet eerst worden gekeken, of Shift+Spatiebalk is ingedrukt, en pas daarna of de spatiebalk (zonder Shift) is ingedrukt. Als je eerst kijkt, of de spatiebalk (pagina omlaag scrollen) is ingedrukt, en dan pas of Shift+Spatiebalk (pagina omhoog scrollen) is ingedrukt, zal Shift+Spatiebalk nooit worden bereikt.

if(): als. Er gebeurt alleen iets, als wat tussen de haakjes staat waar is. Als dat zo is, wordt het deel tussen de verderop staande {} uitgevoerd. Als het niet waar is, gebeurt er verder niets. In dit geval staat het deel tussen {} over meerdere regels, maar dat is alleen maar om het leesbaarder voor mensen te maken.

Het eerste haakje staat gelijk na de if, het bijbehorende afsluitende haakje staat aan het eind, gelijk voor de {.

(key === 33): in key is het volgnummer van de ingedrukte toets opgeslagen. 33 hoort bij PgUp: een venster omhoog scrollen. In normale mensentaal staat hier: als toets nummer 33 (PgUp) is ingedrukt. Er staan drie isgelijktekens, maar dat is gewoon iets technisch van JavaScript. Daarmee geef je aan dat het écht écht écht hetzelfde moet zijn.

Het geheel staat tussen haakjes, omdat er nog een tweede mogelijkheid volgt. Hier wordt gekeken of PgUp is ingedrukt, maar als Shift+Spatiebalk is ingedrukt, moet dat hetzelfde worden behandeld. Dat deel komt nog. De haakjes geven aan dat dit deel van de voorwaarde bij elkaar hoort, het voorkomt mogelijke verwarring met de rest van de voorwaarden. En het is leesbaarder voor mensen, omdat die ook gelijk zien dat dit bij elkaar hoort.

||: dit is JavaScriptiaans voor 'of'. Ziet er 'n beetje vreemd uit, maar vast niet vreemder dan het Chinese teken voor 'of'. Gewoon een afspraak: zo schrijf je 'of' in JavaScript.

(e.shiftKey && key === 32): dit is de tweede mogelijkheid: Shift+Spatiebalk.

e.shiftKey: dit is informatie uit het aan de functie doorgegeven object dat in e is opgeslagen. Dit is alleen waar, als de Shift-toets is ingedrukt. Als dat niet zo is, wordt niet verder gekeken, want dan kan Shift+Spatiebalk ook nooit waar zijn.

&&: hiermee wordt in JavaScript aangegeven dat het deel voor de && waar moet zijn, én het deel achter de &&. In dit geval: Shift én de spatiebalk moeten zijn ingedrukt. Het is gewoon een wat eigenaardige manier om 'én' te zeggen.

key === 32: in key is het volgnummer van de ingedrukte toets opgeslagen. 32 hoort bij de spatiebalk. In normale mensentaal staat hier: als toets nummer 32 (Spatiebalk) is ingedrukt. Er staan drie isgelijktekens, maar dat is gewoon iets technisch van JavaScript. Daarmee geef je aan dat het écht écht écht hetzelfde moet zijn.

(e.shiftKey && key == 32) staat tussen haakjes, omdat er ook een eerste mogelijkheid was: PgUp. Hier wordt gekeken of Shift+Spatiebalk is ingedrukt, maar als PgUp is ingedrukt, moet die hetzelfde worden behandeld. Dat deel is al eerder afgehandeld. De haakjes geven aan dat dit deel van de voorwaarde bij elkaar hoort, het voorkomt mogelijke verwarring met de rest van de voorwaarden. En het is leesbaarder voor mensen, omdat die ook gelijk zien dat dit bij elkaar hoort.

{: hiermee wordt het begin aangekondigd van de code die moet worden uitgevoerd, als aan de voorwaarde is voldaan (als PgUp of Shift+Spatiebalk is ingedrukt).

De hele regel in normale mensentaal: als PgUp is ingedrukt, of als Shift én de spatiebalk zijn ingedrukt, voer dan de code tussen de {} uit.

e.preventDefault();

Dit deel van het script wordt alleen uitgevoerd, als aan deze eerder gestelde voorwaarde is voldaan:

- PgUp of Shift+Spatiebalk is ingedrukt.

e: dit is weer het aan de functie doorgegeven object dat hoort bij het indrukken van een toets. In dat object zit niet alleen informatie, er zitten ook wat handige stukjes code in, die je kant en klaar kunt gebruiken.

preventDefault(): dit is zo'n in e zittend stukje code, dat kant-en-klaar is te gebruiken (eigenlijk is ook dit weer een functie, een functie die bij e hoort): voorkom het uitvoeren van de standaardactie.

De standaardactie bij indrukken van PgUp of Shift+Spatiebalk is het omhoog scrollen van de pagina. Maar dat is nou net wat niet goed gebeurt, dus het eerste wat moet gebeuren, is het uitschakelen daarvan. Het is een beetje zinloos om zo meteen de juiste afstand te gaan scrollen, als de browser zelf de zaak zojuist al heeft verpest.

Als hier verder geen code zou volgen, zou deze functie niets meer doen dan omhoog scrollen bij PgUp en Shift+Spatiebalk uitschakelen.

window.scrollBy(0, -(window.innerHeight - header - 50));

Dit deel van het script wordt alleen uitgevoerd, als aan deze eerder gestelde voorwaarde is voldaan:

- PgUp of Shift+Spatiebalk is ingedrukt.

window.scrollBy(): window is weer de 'afdeling' die aan de browser vertelt, waar het deel erachter is te vinden. Dat deel is in dit geval scrollBy(): scrol een bepaalde afstand. De afstand die gescrold moet worden, en in welke richting, staat tussen de haakjes.

(Ook scrollBy() is weer een functie, eentje die bij het window-object hoort. Het voert te ver om hier verder op in te gaan, maar mogelijk begin je al 'n enkel patroon te ontdekken: achter elk functie staan haakjes, en tussen die haakjes kunnen eventueel extra parameters voor de functie staan. Als je dat soort patronen eenmaal 'n beetje begint te herkennen, wordt JavaScript opeens veel leesbaarder.)

0,: voor de komma staat de te scrollen afstand in horizontale richting. Hier wordt alleen in verticale richting gescrold, dus die afstand is 0. De komma is er alleen om de scheiding tussen scrollen in horizontale en verticale richting aan te geven.

-(): tussen de haakjes staat de berekening voor de correctie: window.innerHeight - header - 50. Maar omdat het hier om een verplaatsing naar boven gaat, moet de te scrollen afstand negatief zijn. Door de berekening tussen haakjes te zetten en voor de haakjes een minteken te zetten, wordt de uitkomst van de berekening negatief gemaakt en weet de browser dat er omhoog gescrold moet worden.

window.innerHeight: window is weer 'n soort wegwijzer, zodat de browser weet in welke 'afdeling' het erachter staande zit. innerHeight is de hoogte van het venster van de browser in pixel, inclusief een eventuele horizontale scrollbalk. innerHeight bevat alleen het getal, zonder toevoeging van 'px' of zoiets.

header: in deze variabele is in het begin van de functie de hoogte van <header> in px opgeslagen.

window.innerHeight - header: de hoogte van het browservenster, min de hoogte van <header>. Dit is de afstand die gescrold moet worden om te zorgen dat niet meer wordt gescrold dan de hoogte van de kolom in <main>.

-50: het laatste stukje van de berekening. Zoals bij alle waarden is ook hier weer geen eenheid gebruikt. Hier gelijk boven is de hoogte van het venster van de browser, minus de hoogte van <header>, berekend. Maar normaal genomen scrolt de browser niet die afstand, maar ongeveer drie regels minder. Dan kun je makkelijker vinden, waar je was gebleven met lezen.

De 50 hier staat voor 50 px, hoewel je die eenheid dus weglaat. 50 px is ongeveer de hoogte van drie regels bij 'n gangbare lettergrootte voor 'n website. Als je het helemaal absurd perfect wilt doen, zou je de hoogte van de regelhoogte kunnen opvragen, want die verandert bij een andere lettergrootte.

Maar dat is echt overdreven, want 50 px is prima. Zelfs bij een lettergrootte van 200% is dit nog voldoende, om iets minder dan de hoogte van de kolom in <main> te scrollen.

Als je de hele berekening achter elkaar zet, staat hier: scrol de hoogte van het browservenster omhoog, maar trek daar eerst de hoogte van <header> en 50 px extra af. Omhoog, want de uitkomst van de berekening wordt negatief gemaakt.

En door de voorafgaande if wordt dit alleen gedaan, als PgUp of Shift+Spatiebalk zijn ingedrukt.

} else if (key === 34 || key === 32) {

Bij de if hierboven is gekeken, of PgUp of Shift+Spatiebalk is ingedrukt. Nu wordt gekeken of mogelijk PgDn of de spatiebalk (zonder Shift) is ingedrukt. Dat gebeurt ook weer met een soort if: else if ('als het anders zo is dat'). Als dit ook niet zo is, wordt er verder helemaal niets gedaan. Als een andere toets is ingedrukt, doet deze functie dus gewoon helemaal niets. (Je kunt if nog op allerlei andere manieren uitbreiden, maar dat gebeurt hier niet. Dit is een hele simpele if: slechts twee mogelijkheden.)

}: dit hoort eigenlijk nog bij de eerste if. Het is de afsluitende accolade die bij de openings- accolade aan het eind van de regel met if hoort. Het is gewoonte die op zo'n manier neer te zetten.

else if: als je alle tussenliggende code even weglaat en alleen op de if's let, staat hier:

if (als PgUp of Shift+Spatiebalk is ingedrukt)

doe iets

else if (als anders PgDn of de spatiebalk is ingedrukt)

doe iets anders

En dat is het. Meer mogelijkheden zijn er niet. Daardoor worden andere ingedrukte toetsen genegeerd, want die voldoen niet aan de voorwaarde van if of else if.

(key === 34 || key === 32): de voorwaarde van de else if. In key is het volgnummer van de ingedrukte toets opgeslagen. 34 hoort bij PgDn: een venster omlaag scrollen. 32 hoort bij de spatiebalk, ook een venster omlaag scrollen. Er staan drie isgelijktekens, maar dat is gewoon iets technisch van JavaScript. Daarmee geef je aan dat het écht écht écht hetzelfde moet zijn.

In het midden staat ||, dat betekent 'of'. In normale mensentaal staat hier: als toets nummer 34 (PgDn) óf toets nummer 32 (Spatiebalk) is ingedrukt. De hele voorwaarde staat weer tussen haakjes, want dat is nou eenmaal een van de regels van JavaScript.

{: hiermee wordt het begin aangekondigd van de code die moet worden uitgevoerd, als aan de voorwaarde is voldaan (als PgDn of de spatiebalk is ingedrukt).

In normale mensentaal staat hier: als PgDn of de spatiebalk is ingedrukt.

e.preventDefault();

Dit deel van het script wordt alleen uitgevoerd, als aan deze eerder gestelde voorwaarde is voldaan:

- PgDn of de spatiebalk is ingedrukt.

e: dit is weer het aan de functie doorgegeven object dat hoort bij het indrukken van een toets. In dat object zit niet alleen informatie, er zitten ook wat handige stukjes code in, die je kant en klaar kunt gebruiken.

preventDefault(): dit is zo'n in e zittend stukje code, dat kant-en-klaar is te gebruiken (eigenlijk is ook dit weer een functie, een functie die bij e hoort): voorkom het uitvoeren van de standaardactie.

De standaardactie bij indrukken van PgDn of de spatiebalk is het omlaag scrollen van de pagina. Maar dat is nou net wat niet goed gebeurt, dus het eerste wat moet gebeuren, is het uitschakelen daarvan. Het is een beetje zinloos om zo meteen de juiste afstand te gaan scrollen, als de browser zelf de zaak zojuist al heeft verpest.

Als hier verder geen code zou volgen, zou deze functie niets meer doen dan omlaag scrollen bij PgDn en de spatiebalk uitschakelen.

window.scrollBy(0, window.innerHeight - header - 50);

Dit deel van het script wordt alleen uitgevoerd, als aan deze eerder gestelde voorwaarde is voldaan:

- PgDn of de spatiebalk is ingedrukt.

Hier wordt berekend, hoeveel er gecorrigeerd moet worden bij het scrollen. Die correctie is bij naar beneden scrollen precies hetzelfde als bij naar boven scrollen. Alleen de richting is anders. De beschrijving van de berekening is te vinden bij window.scrollBy(0, -(window.innerHeight - header - 50));. Het enige verschil: daar staat een minteken voor (window.innerHeight - header - 50), omdat daar omhoog gescrold moet worden, en omhoog scrollen geef je aan met een negatief getal. En de berekening staat daar tussen haakjes, omdat eerst de berekening moet worden uitgevoerd en pas daarna voor de uitkomst van die berekening het minteken moet worden geplaatst.

Hier moet naar beneden worden gescrold, en daarvoor gebruik je 'n gewoon positief getal. Het minteken voor (window.innerHeight ontbreekt hier dus.

document.addEventListener("keydown", corrigeerScrollen);

Dit is de laatste regel uit het script. Als je goed op de { (openen van 'n bij elkaar horend stukje code) en de } (afsluiten van 'n bij elkaar horend stukje code) let, zie je dat deze regel buiten de code valt die bij de functie hoort, want hij staat buiten de afsluitende } van de functie.

Het verschil: een functie wordt - tenzij je dat anders regelt - alleen uitgevoerd, als daar specifiek opdracht voor wordt gegeven. Als de functie wordt aangeroepen met de naam van de functie, hier corrigeerScrollen(). Deze regel staat niet binnen een functie en wordt daarom altijd uitgevoerd, zonder aanroepen. Zodra de browser deze regel ziet, wordt die enthousiast uitgevoerd.

document: dit is eigenlijk ook weer de 'afdeling', waar de rest van de regel bij hoort. Hierboven is dat steeds 'afdeling' genoemd, om het niet al te ingewikkeld te maken, maar eigenlijk is dat niet helemaal correct. Het is inderdaad 'n soort 'afdeling', waarin je kant-en-klare functies en andere code kunt vinden, allerlei informatie, enz. In document is de hele pagina opgeslagen op een voor JavaScript toegankelijke manier. Officieel heet document geen 'afdeling', maar 'object'.

Maar daarnaast kun je document ook code laten uitvoeren, die dan bijvoorbeeld iets laat veranderen op de pagina. En dat is wat hier gaat gebeuren. Geen echt zichtbare verandering, maar er gebeurt wel iets met de pagina.

addEventListener: er wordt een zogenaamde 'eventlistener' gekoppeld aan wat hiervoor staat. In dit geval is dat document, de hele pagina. De eventlistener wordt dus aan de hele pagina gekoppeld. Het maakt niet uit waar het plaatsvindt, als het maar ergens binnen de pagina is. Je kunt een eventlistener ook aan bijvoorbeeld alleen <header> koppelen, of aan alleen één bepaalde <p>, maar hier wordt met document de hele pagina bestreken.

Dat is ook de bedoeling, want er gaat geluisterd worden of een toets is ingedrukt. En als die toets de spatiebalk, PgDn of PgUp is, gaat daar iets mee gebeuren: de hoogte van het scrollen wordt gecorrigeerd. Het maakt niet uit, waar je op de pagina bent, als een van die toetsen wordt ingedrukt. Daarom wordt de eventlistener aan de hele pagina, aan document gekoppeld.

De gebeurtenis zelf, de 'event', kan van alles zijn: het indrukken van een toets, klikken, scrollen, de video is afgespeeld, van alles. Tussen de haakjes van addEventListener() staat, naar welke soort gebeurtenis moet worden geluisterd, en wat er moet gebeuren, als die gebeurtenis zich voordoet. Zeg maar 'n soort rampenplan: áls gebeurtenis is 'doodsmak', dán handeling 'bel 112'.

keydown: tussen aanhalingstekens, zodat het script weet dat dit een letterlijke naam is (dit is gewoon weer een van de taalkundige regels van JavaScript). Dit is de naam van de gebeurtenis, waarnaar wordt geluisterd, waarop wordt gewacht: 'keydown'. Toets indrukken, in het Nederlands.

corrigeerScrollen: deze naam staat niet tussen aanhalingstekens, omdat het hier niet om een letterlijke naam of zo gaat. De naam verwijst naar een 'functie', iets wat moet gebeuren. Die functie staat hierboven en is al afgehandeld. De naam ervan is 'corrigeerScrollen'.

(Probeer op dit moment vooral niet de logica van wel of geen aanhalingstekens te begrijpen. Het makkelijkste is om dat soort dingen maar gewoon te accepteren. Nederlands heeft ook zo z'n eigenaardigheden...)

;: aan het eind van elke regel staat een puntkomma. Daarmee geef je aan, dat de regel is afgelopen. In een gewoon boek zou je hier een punt gebruiken, om aan te geven dat een nieuwe zin begint.

De hele regel nog eens samengevat: als een toets wordt ingedrukt, voer dan de functie 'corrigeerScrollen' uit. Die functie wordt bij élke ingedrukte toets uitgevoerd, of dat nou PgDn, 'a', of '7' is. Een eventlistener is wat dommig, die kan daar geen onderscheid in maken. De functie corigeerScrollen() kijkt, wélke toets is ingedrukt en of er echt iets moet gebeuren of niet.