Twee manieren om een afbeelding boven een andere afbeelding te centreren - uitleg

Korte omschrijving

Twee manieren om een kleinere afbeelding horizontaal en verticaal te centreren boven een grotere afbeelding.

Opmerkingen

• In vorige versies van dit voorbeeld waren de gebruikte afbeeldingen afkomstig www.public-domain-photos.com. Deze site heeft echter inmiddels geen licentie meer. En ondanks de naam van de site staan er op allerlei plaatsen afbeeldingen, waar (fors) voor betaald moet worden. Daarom komen de gebruikte afbeeldingen nu van stocksnap.io. Meer hierover is te vinden bij Inhoud van de download en licenties.
• Als om een of andere reden css uit staat, worden beide afbeeldingen gewoon na elkaar getoond. 't Is maar even dat je 't weet, voor je je pincode denkt te verstoppen onder de kleine afbeelding...
• Als het om de afbeelding zelf gaat, kun je meerdere afbeeldingen gebruiken voor kleinere en grotere browservensters, hogere en lagere resolutie, en dergelijke. Dat is hier niet gedaan, omdat het hier om het positioneren gaat. De grote afbeeldingen zijn 500 px breed, dus alleen in browservensters smaller dan 500 px zou een kleinere afbeelding zinvol zijn, omdat er dan minder gedownload hoeft te worden. Die winst is echter zo klein, dat daarvan in dit voorbeeld is afgezien.

Links in deze uitleg, vooral links naar andere sites, kunnen verouderd zijn. Op de pagina met links vind je steeds de meest recente links.

Dit voorbeeld is gemaakt op een systeem met Linux (Kubuntu). Daarbij is vooral gebruik gemaakt van Visual Studio Code, GIMP en Firefox met extensies. De pdf-bestanden zijn gemaakt met LibreOffice.

Vragen of opmerkingen? Fout gevonden? Ga naar het forum.

Achterliggend idee

In tegenstelling tot wat veel mensen denken is een afbeelding (<img>) geen blok-element, maar een inline-element, net zoals bijvoorbeeld 'n <span>. Het heeft alleen wat extra eigenschappen als hoogte en breedte. Omdat het een inline-element is, komt het in principe niet op een nieuwe regel te staan. Zonder css zouden de kleine afbeeldingen dan ook achter de grote afbeeldingen komen te staan, op dezelfde regel.

De buitenste grote afbeelding wordt in een <div> gezet, gewoon als normale afbeelding. Die <div> wordt relatief gepositioneerd, zodat nakomelingen ervan gepositioneerd kunnen worden ten opzichte van de <div>. Er zijn twee grote afbeeldingen, dus er zijn ook twee <div>'s. Voor het neerzetten van de <div>'s wordt gebruik gemaakt van flexbox. Normaal genomen wordt een blok-element als een <div> even breed als z'n ouder, maar omdat de <div>'s flex items zijn, worden ze nu precies even breed als hun inhoud.

De twee kleine afbeeldingen worden absoluut gepositioneerd. De linkerbovenhoek ervan komt in het midden van de <div> te staan, en daarmee ook in het midden van de in die <div> zittende grote afbeelding.

Bij de linker kleine afbeelding zijn breedte en hoogte opgegeven in de html. Als deze afbeelding met een negatieve marge aan boven- en linkerkant de helft van z'n breedte en hoogte naar boven en naar links wordt teruggezet, staat deze gecentreerd in de <div>. En staat daarmee ook gecentreerd boven de in de <div> zittende grote afbeelding. Bij deze methode moeten breedte en hoogte van de kleine afbeelding bekend zijn, want anders kun je geen marge opgeven die daarvan de helft is.

Bij de rechter kleine afbeelding zijn in de html geen breedte en hoogte opgegeven. Deze afbeelding wordt met translate() de helft van z'n eigen breedte en hoogte terug naar boven en naar links gezet, waardoor ook deze afbeelding gecentreerd in de <div> komt te staan. En daarmee ook gecentreerd boven de in de <div> zittende afbeelding. Bij deze methode mogen breedte en hoogte van de kleine afbeelding onbekend zijn. De browser weet deze op het moment van weergave, en weet daarmee ook hoeveel de helft daarvan is.

Dan zijn er nog wat kleine aanpassingen nodig.

Een <img> is een inline-element, net zoals tekst. Standaard wordt de onderkant van de <img> daarom gelijk gezet met de onderkant van de tekst. Aan de onderkant van de tekst is een kleine extra ruimte om letters als de 'g' en de 'j' weer te kunnen geven. Deze ruimte is er ook, als alleen een <img> zonder tekst aanwezig is. Daardoor komt de <img> verticaal niet helemaal in het midden van de <div> te staan, als de <img> de helft naar boven wordt verplaatst. Door met line-height: 0; de regelhoogte gewoon te verwijderen, wordt dit gecorrigeerd.

In browservensters smaller dan 500 px zou horizontaal gescrold moeten worden, omdat de grote afbeelding 500 px breed is. Om dat te voorkomen wordt aan de <img> met max-width: 100%; een maximumbreedte gegeven. Hierdoor is horizontaal scrollen niet nodig: de afbeeldingen worden nooit breder dan het venster.

De code aanpassen aan je eigen ontwerp

• Als je dit voorbeeld gaat aanpassen voor je eigen site, houd het dan in eerste instantie zo eenvoudig mogelijk. Ga vooral geen details invullen.
• Gebruik geen FrontPage, Publisher of Word (alle drie van Microsoft). Deze programma's maken niet-standaard code die alleen goed te bekijken is in Internet Explorer. In alle andere browsers zie je grotendeels bagger, áls je al iets ziet.

• Publisher en Word zijn niet bedoeld om websites mee te maken. FrontPage is zwaar verouderd en wordt al jaren niet meer onderhouden door Microsoft.

  Ook OpenOffice en LibreOffice leveren een uiterst beroerd soort html af. Tekstverwerkers met al hun toeters en bellen zijn gewoon niet geschikt om websites mee te bouwen.

  Je kunt beter een goed (gratis) programma gebruiken. Links naar dat soort programma's vind je op de pagina met links onder Gereedschap → wysiwyg-editor.

  Maar het allerbeste is om gewoon zelf html, css, enzovoort te leren, omdat zelfs het allerbeste programma het nog steeds zwaar verliest van 'n op de juiste manier met de hand gemaakte pagina.

• Als je in een desktopbrowser met behulp van zoomen het beeld vergroot, heeft dit hetzelfde effect, als wanneer de pagina in een kleiner browservenster wordt getoond. Je kunt hiermee dus kleinere apparaten zoals een tablet of een smartphone simuleren. Maar het blijft natuurlijk wel een simulatie: het is nooit hetzelfde als testen op een écht apparaat. Zo kun je bijvoorbeeld aanrakingen alleen echt testen op een echt touchscreen.

  Inmiddels hebben veel browsers in de ontwikkelgereedschappen mogelijkheden voor het simuleren van weergave op een kleiner scherm ingebouwd. Ook dit blijft een simulatie, maar geeft vaak wel een beter beeld dan zoomen.

• Ik maak zelf het liefst een site in Firefox. Als je 'n site maakt in Firefox, Opera, Safari, Google Chrome of Edge, is er 'n hele grote kans dat hij in alle browsers werkt. Ik geef de voorkeur aan Firefox, omdat het de enige grote browser is die niet bij een bedrijf hoort dat vooral op je centen of je data uit is.

  Google Chrome wordt ook door veel mensen gebruikt, maar ik heb dus wat moeite met hoe Google je hele surfgedrag, je schoenmaat en de kleur van je onderbroek vastlegt. Daarom gebruik ik Google Chrome zelf alleen om in te testen.

• Het allereerste dat je moet invoeren, is het doctype, vóór welke andere code dan ook. Een lay-out met een missend of onvolledig doctype ziet er totaal anders uit dan een lay-out met een geldig doctype. Wát er anders is, verschilt ook nog 'ns tussen de diverse browsers. Als je klaar bent en dan nog 'ns 'n doctype gaat invoeren, weet je vrijwel zeker dat je van voren af aan kunt beginnen met de lay-out.

  Geldige doctypes vind je op www.w3.org/QA/2002/04/valid-dtd-list.

  Gebruik het volledige doctype, inclusief de eventuele url, anders werkt het niet goed.

• Gebruik een 'strict' doctype of (beter!) het doctype voor html5. Deze zijn bedoeld voor nieuwe sites. Het transitional doctype is bedoeld voor al bestaande sites, niet voor nieuwe.

  Het transitional doctype staat talloze tags toe, die in html5 zijn verboden. Deze tags worden al zo'n tien jaar afgeraden. Het transitional doctype is echt alleen bedoeld om de puinhoop van vroeger, toen niet volgens standaarden werd gewerkt, enigszins te herstellen.

  Het strict doctype staat verouderde tags niet toe. Daardoor kan met 'n strict doctype, of het nu html of xhtml is, probleemloos worden overgestapt naar html5. Met een transitional doctype en het gebruik van afgekeurde tags kun je niet overstappen naar html5. Je moet dan eerst alle verouderde tags verwijderen, wat echt ontzettend veel werk kan zijn.

  Het doctype voor html5 is uiterst simpel: <!doctype html>. Omdat het doctype voor html5 in alle browsers werkt, zelfs in de gelukkig vrijwel uitgestorven nachtmerrie Internet Explorer 6, is er geen enkele reden dit uiterst simpele doctype niet te gebruiken.

• Als tweede voer je de charset in. Dit vertelt de browser, welke tekenset er gebruikt moet worden, zodat letters met accenten en dergelijke overal goed worden weergegeven. Het beste kun je utf-8 nemen. Als je later van charset verandert, loop je 'n grote kans dat je alle aparte tekens als letters met accenten weer opnieuw moet gaan invoeren. In html5 is het simpele <meta charset="utf-8"> voldoende.

• Test vanaf het allereerste begin in zoveel mogelijk verschillende browsers in 'n aantal resoluties (schermgroottes). Onder het kopje Getest in kun je in deze uitleg vinden, waar dit voorbeeld in is getest. Ook van Internet Explorer kun je meerdere versies naast elkaar draaien. Op de pagina met links staan onder het kopje Gereedschap → Weergave en dergelijke testen 'n aantal links die daarbij kunnen helpen. De compatibiliteitsweergave in Internet Explorer is niet geschikt om in te testen, omdat deze enigszins verschilt van de weergave in échte browsers.

  (Overigens wordt op deze site alleen nog in Internet Explorer 11 getest. Oudere versies van Internet Explorer worden niet meer ondersteund en zijn daardoor per definitie uiterst onveilig. In Edge, de opvolger van Internet Explorer, wordt wel gewoon getest.)

• Voor alle voorbeelden geldt: breng veranderingen stapsgewijs aan. Als je bijvoorbeeld foto's wilt laten weergeven, begin dan met het alleen veranderen van de namen van de foto's, zodat je eigen foto's worden weergegeven. Maakt niet uit als de maten niet kloppen en de teksten fout zijn. Als dat werkt, ga dan bijvoorbeeld de maten aanpassen. Dan de teksten. En controleer steeds, of alles nog goed werkt.

• Als het om een lay-out of iets dergelijks gaat: zorg eerst dat header, kolommen, footer, menu, en dergelijke staan en bewegen, zoals je wilt. Ga daarna pas details binnen die blokken invullen. In eerste instantie gebruik je dus bijvoorbeeld 'n leeg blok op de plaats, waar uiteindelijk het menu komt te staan.

  Als je begint met allerlei details, is er 'n heel grote kans dat die de werking van de blokken gaan verstoren. Bouw eerst het huis, en ga dan pas de kamers inrichten. Zorg eerst dat de blokken werken, zoals je wilt. Dan zul je het daarna gelijk merken, als 'n toegevoegd detail als tekst of 'n afbeelding iets gaat verstoren. Daarvoor moet je natuurlijk wel regelmatig controleren in verschillende browsers, of alles nog wel goed werkt.

  e kunt de blokken tijdens het aanpassen opvullen met bijvoorbeeld <br>1<br>2<br>3 enzovoort, tot ze de juiste hoogte hebben. Het is handig om aan het einde even iets toe te voegen als 'laatste', zodat je zeker weet dat er niet ongemerkt drie regels onderaan naar 't virtuele walhalla zijn verhuisd.

  Om de breedte te vullen, kun je het best 'n kort woord als 'huis' duizend keer of zo herhalen. Ook hier is het handig om aan 't eind (en hier ook aan 't begin) 'n herkenningsteken te maken, zodat je zeker weet dat je de hele tekst ziet.

• Zolang je in grotere dingen zoals 'n lay-out aan 't wijzigen bent, kan het helpen de verschillende delen een achtergrondkleur te geven. Je ziet dan goed, waar 'n deel precies staat. Een achtergrondkleur heeft – anders dan bijvoorbeeld een border – verder geen invloed op de lay-out, dus die is hier heel geschikt voor.
• Als je eigenschappen verandert in de css, verander er dan maar één, hooguit twee tegelijk. Als je er zeventien tegelijk verandert, is de kans groot dat je niet meer weet, wat je hebt gedaan. En dat je 't dus niet meer terug kunt draaien.

• margin, padding en border worden bij de hoogte en breedte van het element opgeteld. Hier worden vaak fouten mee gemaakt. Als je bijvoorbeeld in een lay-out 'n border toevoegt aan een van de 'hoofdvakken' (header, footer, kolommen), dan wordt deze er bij opgeteld. Bij 'n border van 2 px rondom de linkerkolom wordt deze dus plotseling 4 px breder (2 aan beide kanten), en 4 px hoger. Zoiets kan je hele lay-out verstoren, omdat iets net te breed of te hoog wordt. Je moet dan elders iets 4 px kleiner maken. Dat zal vaak zo zijn: als je één maat verandert, zul je vaak ook 'n andere moeten aanpassen.

  Css geeft de mogelijkheid om met behulp van box-sizing de padding en border bínnen de breedte en hoogte van de inhoud te zetten, als je dat handiger vindt.

  Met nieuwere css-eigenschappen als grid en flexbox, die speciaal zijn gemaakt om een lay-out mee te maken, spelen dit soort problemen veel minder. In alle browsers waarop hier nog wordt getest, werken flexbox en grid prima. Maar als je oudere browsers moet ondersteunen, kan dat wel problemen opleveren en moet je ook in die oudere browsers testen.

• In plaats van een absolute eenheid als px kun je ook een relatieve eenheid gebruiken, met name em en rem. Voordeel van em en rem is dat een lettergrootte, regelhoogte, en dergelijke in em en rem in alle browsers kan worden veranderd. Nadeel is dat het de lay-out sneller kan verstoren dan bijvoorbeeld px. Dit moet je gewoon van geval tot geval bekijken. Voor weergave in mobiele apparaten zijn relatieve eenheden als em en rem vrijwel altijd beter dan absolute eenheden als px.

  (De minder bekende rem is ongeveer hetzelfde als de em. Alleen is de lettergrootte bij rem gebaseerd op de lettergrootte van het <html>-element, waardoor de rem overal op de pagina precies even groot is. Bij de em kan de lettergrootte worden beïnvloed door de voorouders van het element, bij de rem niet.)

  Zoomen kan trouwens altijd, ongeacht welke eenheid je gebruikt.

• Valideren, valideren, valideren en dan voor 't slapen gaan nog 'ns valideren.

  Valiwie???

  Valideren is het controleren van je html en css op 'n hele serie fouten. Computers zijn daar vaak veel beter in dan mensen. Als je 300 keer <h2> hebt gebruikt en 299 keer </h2> vindt 'n computer die ene missende </h2> zonder enig probleem. Jij ook wel, maar daarna ben je misschien wel aan vakantie toe.

  Valideren kan helpen om gekmakende fouten te vinden. Valide code garandeert ook dat de weergave in verschillende browsers (vrijwel) hetzelfde is. En valide code is over twintig jaar ook nog te bekijken.

  Valideren moet trouwens ook niet worden overdreven. Het is een hulpmiddel om echte fouten te vinden, meer niet. Het gaat erom dat je site goed werkt, niet dat je het braafste kind van de klas bent. Als de code niet valideert, maar daar is een goede reden voor, is daar niets op tegen. Zeker met nieuwere html en css wil de validator nog wel eens achterlopen, terwijl dat al prima is te gebruiken.

  Op deze site is alle css en html gevalideerd. Als de code niet helemaal valide is (wat regelmatig voorkomt), staat daar onder Bekende problemen (en oplossingen) de reden van.

  Je kunt je css en html valideren als 't online staat, maar ook als het nog in je computer staat.

  Html kun je valideren op: validator.w3.org/nu.

  Css kun je valideren op: jigsaw.w3.org/css-validator.

Toegankelijkheid en zoekmachines

De tekst in dit hoofdstukje is een algemene tekst, die voor elke pagina geldt. Eventueel specifiek voor dit voorbeeld geldende problemen en eventuele aanpassingen om die problemen te voorkomen staan bij Bekende problemen (en oplossingen).

Toegankelijkheid (in het Engels 'accessibility') is belangrijk voor bijvoorbeeld blinden die een schermlezer gebruiken, of voor motorisch gehandicapte mensen die moeite hebben met het bedienen van een muis. Een spider van een zoekmachine (dat is het programmaatje dat de site indexeert voor de zoekmachine) is te vergelijken met een blinde. Als je je site goed toegankelijk maakt voor gehandicapten, is dat gelijk goed voor een hogere plaats in een zoekmachine. Dus als je 't niet uit sociale motieven wilt doen, kun je 't uit egoïstische motieven doen.

(Op die plaats in de zoekmachine heb je maar beperkt invloed. De toegankelijkheid van je site is maar één van de factoren, maar zeker niet onbelangrijk.)

Als je bij het maken van je site al rekening houdt met toegankelijkheid, is dat nauwelijks extra werk. 't Is ongeveer te vergelijken met inbraakbescherming: doe dat bij 'n nieuw huis en 't is nauwelijks extra werk, doe 't bij 'n bestaand huis en 't is al snel 'n enorme klus.

Enkele tips die helpen bij toegankelijkheid:

• Gebruik altijd een alt-beschrijving bij een afbeelding. De alt-tekst wordt gebruikt, als afbeeldingen niet kunnen worden getoond of gezien (dat geldt dus ook voor zoekmachines). Als je iets wilt laten zien, als je over de afbeelding hovert, gebruik daar dan het title-attribuut voor, niet de alt-beschrijving.

  Als een afbeelding alleen maar voor de sier wordt gebruikt, zet je daarbij alt="", om aan te geven dat de afbeelding niet belangrijk is voor het begrijpen van de tekst of zo.

• Als uit de tekst in een link niet duidelijk wordt, waar de link naartoe leidt, gebruik dan een title bij de link. Een tekst als 'pagina met externe links' is waarschijnlijk duidelijk genoeg, een tekst als alleen 'links' mogelijk niet. Een duidelijke zwart-witregel is niet te geven, omdat dit ook van tekst en dergelijke in de omgeving van de link afhangt.

• Accesskeys (sneltoetsen) kun je beter niet gebruiken, deze geven te veel problemen, omdat ze vaak dubbelop zijn met sneltoetsen voor de browser of andere al gebruikte sneltoetsen. Bovendien is voor de gebruiker meestal niet duidelijk, welke toetsen het zijn.

  Op zichzelf zijn accesskeys een heel goed idee. Maar helaas zijn ze ook in html5 volstrekt onvoldoende gedefinieerd. Er is nog steeds geen standaard voor de meest gebruikelijke accesskeys, zoals Zoek of Home.

  Er is nog steeds niet vastgelegd, hoe accesskeys zichtbaar gemaakt kunnen worden. Voor de makers van browsers zou dit 'n relatief kleine moeite zijn, voor de makers van 'n site is het bergen extra werk.

  Hierdoor zijn accesskeys (vrijwel) niet te gebruiken. Misschien kunnen ze nog enig nut hebben op sites, die gericht zijn op 'n specifieke groep gebruikers. Maar voor algemene sites is het advies: normaal genomen niet gebruiken.

• Met behulp van de Tab-toets (of op 'n soortgelijke manier) kun je in de meeste browsers door links, invoervelden, en dergelijke lopen. Elke tab brengt je één link, invoerveld, en dergelijke verder, Shift+Tab één plaats terug. Met behulp van het attribuut tabindex kun je de volgorde aangeven, waarin de Tab-toets werkt. Zonder tabindex wordt de volgorde van de html aangehouden bij gebruik van de Tab-toets, maar soms is een andere volgorde logischer.

  In principe is het beter, als tabindex niet nodig is, maar gewoon de volgorde van de html wordt aangehouden. Bij verkeerd gebruik kan tabindex heel verwarrend zijn. Het is niet bedoeld om van de pagina een hindernisbaan voor kangoeroes te maken, waarop van beneden via links over rechts naar boven wordt gesprongen.

• Als, zoals hierboven beschreven, een gebruiker van de Tab-toets bij een link, invoerveld, en dergelijke is aangekomen, heeft dit element 'focus'. Dit wordt aangegeven door de link, invoerveld, en dergelijke extra te markeren met een kadertje. Dat kadertje mag je alleen weghalen, als op een andere manier wordt duidelijk gemaakt, welk element focus heeft. Een gebruiker van de Tab-toets kan anders niet zien, waar zij of hij zit, en welk element gaat reageren op bijvoorbeeld een Enter.
• In het verleden werd vaak aangeraden de volgorde van de code aan te passen. Een menu bijvoorbeeld kon in de html onderaan worden gezet, terwijl het op het scherm met behulp van css bovenaan werd gezet. Inmiddels zijn schermlezers en dergelijke zo sterk verbeterd dat dit niet meer wordt aangeraden. De volgorde in de html kan tegenwoordig beter hetzelfde zijn als die op het scherm, omdat het anders juist verwarrend kan werken.

• Een zogenaamde skip-link is vaak nog wel zinvol. Dat is een link die je buiten het scherm parkeert met behulp van css, zodat hij normaal genomen niet te zien is. Zo'n link is wel gewoon zichtbaar in speciale programma's zoals tekstbrowsers en schermlezers, want die kijken gewoon naar wat er in de broncode staat.

  (Alleen in de schermlezer TalkBack op oudere versies van Android werkt zo'n buiten het scherm geplaatste link niet. TalkBack leest zo'n link wel voor, maar de link kan niet worden gevolgd, als deze buiten het scherm staat. Met ingang van versie 9 van Android is dit eindelijk opgelost en werkt een skip-link ook fatsoenlijk in TalkBack.)

  Een skip-link staat bovenaan de pagina, nog boven menu, header, en dergelijke, en linkt naar de eigenlijke inhoud van de pagina. Hierdoor kunnen mensen met één toetsaanslag naar de eigenlijke inhoud van de pagina gaan.

  Een skip-link is vooral nuttig voor gebruikers van de Tab-toets. Zodra de normaal genomen onzichtbare link door het indrukken van de Tab-toets focus krijgt, kun je hem op het scherm plaatsen, waardoor hij zichtbaar wordt. Bij een volgende tab wordt hij dan weer buiten het scherm geplaatst en is dus niet meer zichtbaar, zodat de lay-out niet wordt verstoord.

  Op pagina's en in voorbeelden waar dat nuttig is, wordt op deze site een skip-link gebruikt. (Althans: nog niet in alle voorbeelden die daarvoor in aanmerking komen, zit een skip-link. Maar geleidelijk aan worden dat er steeds meer.)

• Van oorsprong is html een taal om wetenschappelijke documenten weer te geven, pas later is hij gebruikt voor lay-out. Maar daar is hij dus eigenlijk nooit voor bedoeld geweest. Het gebruiken van html voor lay-out leidt tot enorme problemen voor gehandicapten en tot een lage plaats in zoekmachines.

  De html hoort alleen inhoud te bevatten, lay-out doe je met behulp van css. Die css moet in een externe stylesheet staan of, als hij alleen voor één bepaalde pagina van toepassing is, in de <head> van die pagina.

• Breng een logische structuur aan in je document. Gebruik een <h1> voor de belangrijkste kop, een <h2> voor een subkop, enzovoort. Schermlezers en dergelijke kunnen van kop naar kop springen. En een zoekmachine gaat ervan uit dat <h1> belangrijke tekst bevat.

  Dit geldt voor al dit soort structuurbepalende tags.

  Als een <h1> te grote letters geeft, maak daar dan met behulp van je css 'n kleinere letter van, maar blijf die <h1> gewoon gebruiken. Op dezelfde manier kun je al dit soort dingen oplossen.

• <table> is fantastisch, maar alleen als die wordt gebruikt om een echte tabel weer te geven, niet als hij voor opmaak wordt misbruikt. In het verleden is dat op grote schaal gebeurd bij gebrek aan andere mogelijkheden. Een tabel is, als je niet heel erg goed oplet, volstrekt ontoegankelijk voor gehandicapten en zoekmachines. Het lezen van een tabel is ongeveer te vergelijken met het lezen van een krant van links naar rechts: niet per kolom, maar per regel. Dat gaat dus alleen maar goed bij een echte tabel, zoals een spreadsheet. In alle andere gevallen garandeert 'n tabel volstrekte ontoegankelijkheid voor schermlezers en dergelijke en als extra bonus vaak 'n lagere plaats in een zoekmachine.

• Frames horen bij een volstrekt verouderde techniek, die heel veel nadelen met zich meebrengt. <iframe>'s hebben voor een deel dezelfde nadelen. Eén van die nadelen is dat de verschillende frames voor zoekmachines, schermlezers, en dergelijke als los zand aan elkaar hangen, omdat ze los van elkaar worden weergegeven. Ze staan wel naast elkaar op het scherm, maar er zit intern geen verband tussen.

  Als je 'n stuk code vaker wilt gebruiken, zoals 'n menu dat op elke pagina hetzelfde is, voeg dat dan in met PHP. Dan wordt de pagina niet pas in de browser, maar al op de server samengesteld. Hierdoor zien zoekmachines, schermlezers, en dergelijke één pagina, net zoals wanneer je maar één pagina met html zou hebben geschreven.

  (Je kunt ook invoegen met behulp van SSI. Maar tegenwoordig kun je beter PHP dan SSI gebruiken, omdat SSI min of meer aan het uitsterven is en PHP veel meer mogelijkheden heeft. Op deze site wordt in enkele voorbeelden nog SSI gebruikt, maar zodra die worden bijgewerkt, gaat dat vervangen worden door PHP.)

• Geef de taal van het document aan, en bij woorden en dergelijke die afwijken van die taal de afwijkende taal met behulp van lang="...". Op deze site gebeurt dat maar af en toe, omdat de tekst (en vooral de code) een mengsel is van Engels, Nederlands en eigengemaakte namen. Dat soort teksten is gewoon niet goed in te delen in een taal. Maar bij enigszins 'normale' teksten hoor je een taalwisseling aan te geven.

  Op deze site wordt de lijst op woordenlijst.org gebruikt om te bepalen, of een woord inmiddels 'Nederlands' is. Als het woord in deze lijst voorkomt, wordt geen lang-attribuut gebruikt, ook niet als het woord oorspronkelijk uit een andere taal komt.

• Gebruik de tag <abbr> bij afkortingen. Doe dat de eerste keer op een pagina samen met de title-eigenschap: <abbr title="ten opzichte van">t.o.v.</abbr>. Daarna kun je op dezelfde pagina volstaan met <abbr>t.o.v.</abbr>. Doe je dit niet, dan is er 'n grote kans dat 'n schermlezer 't.o.v.' uit gaat spreken als 'tof', en 'n zoekmachine kan er ook geen chocola van maken.
• Geef een verandering niet alleen door kleur aan. Een grote groep mensen heeft moeite met het onderscheiden van kleuren en/of het herkennen van kleuren. Verander bijvoorbeeld een ronde rode knop niet in een ronde groene knop, maar in een vierkante groene knop. Door ook de vorm te veranderen, is het herkennen van de verandering niet alleen van een kleur afhankelijk.
• Zorg voor voldoende contrast tussen achtergrond- en voorgrondkleur, tussen background-color en color. Soms zie je heel lichtgrijze tekst op een donkergrijze achtergrond, en dan ook nog in een mini-formaat. Dat is dus voor heel veel mensen stomweg volledig onleesbaar. Een uitstekende online contrastchecker is bijvoorbeeld te vinden op snook.ca.

• De spider van 'n zoekmachine, schermlezers, en dergelijke kunnen geen plaatjes 'lezen'. Het is soms verbazingwekkend om te zien hoe veel, of eigenlijk: hoe weinig tekst er overblijft op een pagina, als de plaatjes worden weggehaald.

  Op Linux kun je met Lynx kijken, hoe je pagina eruitziet zonder plaatjes en dergelijke, als echt alleen de tekst overblijft. Een installatie-programma voor Lynx op Windows is te vinden op invisible-island.net/lynx.

  Ook kun je in Windows het gratis programma WebbIE installeren. WebbIE laat de pagina zien, zoals een tekstbrowser en dergelijke hem ziet. WebbIE is te downloaden vanaf www.webbie.org.uk.

  Ten slotte kun je je pagina nog online op toegankelijkheid laten controleren op 'n behoorlijk aantal sites, zoals:

  lowvision.support: laat zien hoe een kleurenblinde de site ziet. Engelstalig.

  wave.webaim.org: deze laat grafisch zien, hoe de toegankelijkheid is. Engelstalig. Deze tester is ook als extensie in Firefox en Google Chrome te installeren.

  Op de pagina met links kun je onder Toegankelijkheid links naar meer tests en dergelijke vinden.

Getest in

Laatst gecontroleerd op 6 september 2020.

Onder dit kopje staat alleen maar, hoe en waarin is getest. Alle eventuele problemen, ook die met betrekking tot zoomen, lettergroottes, toegankelijkheid, uit staan van JavaScript en/of css, enzovoort staan iets hieronder bij Bekende problemen (en oplossingen). Het is belangrijk dat deel te lezen, want uit een test kan ook prima blijken dat iets totaal niet werkt!

Dit voorbeeld is getest op de volgende systemen:

Er is op de aan het begin van dit hoofdstukje genoemde controledatum getest in de meest recente versie van de browser, die op het betreffende besturingssysteem kon draaien. Het aantal geteste browsers en systemen is al tamelijk fors, en als ook nog rekening gehouden moet worden met (zwaar) verouderde browsers, is het gewoon niet meer te doen. Surfen met een verouderde browser is trouwens vragen om ellende, want updates van browsers hebben heel vaak met beveiligingsproblemen te maken.

In- en uitzoomen en – voor zover de browser dat kan – een kleinere en grotere letter zijn ook getest. Er is ingezoomd en vergroot tot zover de browser kan, maar niet verder dan 200%.

Er is getest met behulp van muis en toetsenbord, behalve op iOS, iPadOs en Android, waar een touchscreen is gebruikt. Op Windows 8.1 en 10 is getest met touchscreen, touchpad, toetsenbord, muis, en – waar dat zinvol was – op een combinatie daarvan.

Als JavaScript is gebruikt, is op de desktop ook getest zonder JavaScript. Op iOS, Android en Windows 10 Mobile is niet getest zonder JavaScript, omdat je JavaScript in een toenemend aantal mobiele browsers niet uit kunt zetten. Bovendien is een mobiel apparaat zonder JavaScript niet veel meer dan een duur en groot uitgevallen horloge. Ook in Edge is niet getest zonder JavaScript, omdat Microsoft het onmogelijk heeft gemaakt dit uit te zetten. Ten slotte is getest zonder css en – als afbeeldingen worden gebruikt – zonder afbeeldingen.

Alleen op de hierboven genoemde systemen en browsers is getest. Er is dus niet getest op bijvoorbeeld 'n Blackberry. Er is een kans dat dit voorbeeld niet (volledig) werkt op niet-geteste systemen en apparaten. Om het wel (volledig) werkend te krijgen, zul je soms (kleine) wijzigingen en/of (kleine) aanvullingen moeten aanbrengen, bijvoorbeeld met JavaScript.

Er is ook geen enkele garantie dat iets werkt in een andere tablet of smartphone dan hierboven genoemd, omdat fabrikanten in principe de software kunnen veranderen. Dit is anders dan op de desktop, waar browsers altijd (vrijwel) hetzelfde werken, zelfs op verschillende besturingssystemen. Iets wat in Samsung Internet op Android werkt, zal in de regel overal werken in die browser, maar een garantie is er niet. De enige garantie is het daadwerkelijk testen op een fysiek apparaat. En aangezien er duizenden mobiele apparaten zijn, is daar geen beginnen aan.

De html is gevalideerd met de html-validator, de css met de css-validator van w3c. Als om een of andere reden niet volledig gevalideerd kon worden, wordt dat bij Bekende problemen (en oplossingen) vermeld.

Nieuwe browsers worden pas getest, als ze uit het bèta-stadium zijn. Anders is er 'n redelijke kans dat je tegen 'n bug zit te vechten, die voor de uiteindelijke versie nog gerepareerd wordt. Dit voorbeeld is alleen getest in de hierboven met name genoemde browsers. Vragen over niet-geteste browsers kunnen niet worden beantwoord, en het melden van fouten in niet-geteste browsers heeft ook geen enkel nut. (Melden van fouten, problemen, enzovoort in wel geteste browsers: graag! Dat kan op het forum.)

Bekende problemen (en oplossingen)

Waarop en hoe is getest, kun je gelijk hierboven vinden bij Getest in.

Als je hieronder geen oplossing vindt voor een probleem dat met dit voorbeeld te maken heeft, kun je op het forum proberen een oplossing te vinden voor je probleem. Om forumspam te voorkomen, moet je je helaas wel registreren, voordat je op het forum een probleem kunt aankaarten.

Bij toegankelijkheid is er vaak geen goed onderscheid te maken tussen oplossing en probleem. Zonder (heel simpele) aanpassingen heb je vaak 'n probleem, en omgekeerd. Daarom staan wat betreft toegankelijkheid aanpassingen en problemen hier bij elkaar in dit hoofdstukje.

Voor zover van toepassing wordt eerst het ontbreken van JavaScript, css en/of afbeeldingen besproken. Vervolgens problemen en aanpassingen met betrekking tot toegankelijkheid voor specifieke groepen bezoekers, zoals zoomen en andere lettergrootte, Tab-toets, tekstbrowsers en schermlezers. Als laatste volgen algemene problemen in alle of in specifieke browsers.

Als in een onderdeel geen problemen aanwezig zijn, staat in een smal groen kadertje 'Geen problemen'. Bij een onderwerp over toegankelijkheid zijn er soms geen problemen, maar alleen aanpassingen. Ook in dat geval staat bovenaan in een smal groen kadertje 'Geen problemen'. Daaronder staan dan de aanpassingen.

Als in een onderdeel één of meer problemen worden besproken, staat van elk probleem in een breed rood kadertje een korte samenvatting daarvan.

Als bij het probleem een oplossing wordt gegeven, staat de samenvatting in een rode stippellijn.

Als bij het probleem geen oplossing is gevonden, staat de samenvatting in een rode ononderbroken lijn.

Wijzigingen

Alleen grotere wijzigingen worden hier vermeld, geen dingen als een link die is geüpdatet.

11 oktober 2008:

Nieuw opgenomen.

7 april 2009:

Tekst aangepast aan de nieuw verschenen Internet Explorer 8. De code is niet veranderd.

6 september 2020:

Volledig herschreven. Belangrijkste wijzigingen:

• Alles voor oudere versies dan Internet Explorer 11 verwijderd.
• xhtml omgezet naar html.
• Tig kleine en grote veranderingen in de tekst.
• Selectors zo kort mogelijk gemaakt.
• Afbeeldingen zijn niet meer afkomstig van public-domain-pictures.com, maar van stocksnap.io.
• Randjes om kleine foto toegevoegd.
• Tweede methode met translate() toegevoegd.

Inhoud van de download en licenties

De inhoud van deze download kan vrij worden gebruikt, met drie beperkingen:

* Sommige onderdelen die van 'n andere site of zo afkomstig zijn, vallen mogelijk onder een of andere licentie. Dat is hieronder bij het betreffende onderdeel te vinden.

* Je gebruikt het materiaal uit deze download volledig op eigen risico. Het kan prima zijn dat er fouten in de hier verstrekte code en dergelijke zitten. Voor eventuele schade die door gebruik van materiaal uit deze download ontstaat, in welke vorm dan ook, zijn www.css-voorbeelden.nl en medewerkers daarvan op geen enkele manier verantwoordelijk.

* Dit voorbeeld (en de bijbehorende uitleg en dergelijke) wordt regelmatig bijgewerkt. Het is daarom niet toegestaan dit voorbeeld (en de bijbehorende uitleg en dergelijke) op welke manier dan ook te verspreiden, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat voorbeeld, uitleg, en dergelijke afkomstig zijn van www.css-voorbeelden.nl en dat daar altijd de nieuwste versie is te vinden. Dit is om te voorkomen dat er verouderde versies worden verspreid.

Een link naar www.css-voorbeelden.nl wordt trouwens altijd op prijs gesteld.

positioneren-044-dl.html: de pagina met het voorbeeld.

positioneren-044.pdf: deze uitleg (aangepast aan de inhoud van de download).

positioneren-044-inhoud-download-en-licenties.txt: een kopie van de tekst onder dit kopje (Inhoud van de download en licenties).

HTML

CSS

Technisch gezien is er geen enkel bezwaar om de css in de stylesheet allemaal achter elkaar op één regel te zetten:

div#header-buiten {position: absolute; right: 16px; width: 100%; height: 120px; background: yellow;} div p {margin-left 16px; height: 120px; text-align: center;}

Maar als je dat doet, garandeer ik je hele grote problemen, omdat het volstrekt onoverzichtelijk is. Beter is het om de css netjes in te laten springen:

              div#header-buiten {
            position: absolute;
            right: 16px;
            width: 100%;
            height: 120px;
            background: yellow;
        }

        div p {
            margin-left: 16px;
            height: 120px;
            text-align: center;
        }

Hiernaast is het heel belangrijk voldoende commentaar (uitleg) in de stylesheet te schrijven. Op dit moment weet je waarschijnlijk (hopelijk...), waarom je iets doet. Maar over vijf jaar kan dat volstrekt onduidelijk zijn. Op deze site vind je nauwelijks commentaar in de stylesheets, maar dat heeft een simpele reden: deze uitleg is in feite één groot commentaar.

Op internet zelf is het goed, als de stylesheet juist zo klein mogelijk is. Dus voor het uploaden kun je normaal genomen het beste het commentaar weer verwijderen. Veel mensen halen zelfs alles wat overbodig is weg, voordat ze de stylesheet uploaden. Inspringingen bijvoorbeeld zijn voor mensen handig, een computer heeft ze niet nodig.

Je hebt dan eigenlijk twee stylesheets. De uitgebreide versie waarin je dingen uitprobeert, verandert, enzovoort, met commentaar, inspringingen, en dergelijke. Dat is de mensvriendelijke versie. Daarnaast is er dan een stylesheet die je op de echte site gebruikt: een gecomprimeerde versie.

Dat comprimeren kun je met de hand doen, maar er bestaan ook hulpmiddelen voor. Op de pagina met links kun je onder het kopje Gereedschap → Snelheid, testen, gzip, comprimeren (inclusief theorie) links naar sites vinden, waar je bestanden kunt comprimeren.

(Stylesheets op deze site zijn niet gecomprimeerd. Omdat het vaak juist om de css gaat, kunnen mensen dan zonder al te veel moeite de css bekijken.)

css voor vensters maximaal 510 px breed

@media screen and (max-width: 510px)

De css die binnen deze media query staat, geldt alleen voor browservensters die maximaal 510 px breed zijn. In deze smallere vensters wordt de breedte van de afbeeldingen aangepast, zodat ze nooit breder dan het venster zijn.

@media: geeft aan dat het om css gaat die alleen van toepassing is, als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Al langer bestond de mogelijkheid om met behulp van zo'n @media-regel css voor bijvoorbeeld printers op te geven. css3 heeft dat uitgebreid tot bepaalde fysieke eigenschappen, zoals de breedte en hoogte van het venster van de browser.

screen: deze regel geldt alleen voor schermweergave.

and: er komt nog een voorwaarde, waaraan moet worden voldaan.

(max-width: 510px): het venster van de browser mag maximaal 510 px breed zijn. Is het venster breder, dan wordt de css die binnen deze media-regel staat genegeerd.

Gelijk na deze regel komt een { te staan, en aan het einde van de css die binnen deze query valt een bijbehorende afsluitende }. Die zijn in de regel hierboven weggevallen, maar het geheel ziet er zo uit:

@media screen and (max-width: 510px) { body {color: silver;} (...) rest van de css voor deze @media-regel (...) footer {color: gold;} }

Voor de eerste css binnen deze media-regel staat dus een extra {, en aan het eind staat een extra }.

Als je nou 'n mobieltje hebt met een resolutie van – ik roep maar wat – 1024 x 768 px, dan geldt deze media query mogelijk toch voor dat mobieltje. Terwijl dat toch echt meer dan 510 px breed is. Een vuig complot van gewetenloze multinationals? Voordat je je gaat beklagen bij Radar, zou ik eerst even verder lezen.

Steeds meer mobiele apparaten, maar ook steeds meer gewone beeldschermen, hebben een hogere resolutiedichtheid. Dat wil zeggen dat ze kleinere pixels hebben, die dichter bij elkaar staan. Daardoor zijn foto's, tekst, en dergelijke veel scherper weer te geven. Hoe kleiner de puntjes (de pixels) zijn, waaruit een afbeelding is opgebouwd, hoe duidelijker het wordt.

Er ontstaat alleen één probleem: als je de pixels twee keer zo klein maakt, wordt ook wat je ziet twee keer zo klein. En inmiddels zijn er al apparaten met pixels die meer dan vier keer zo klein zijn. Een lijntje van 1 px breed zou op die apparaten minder dan 'n kwart van de oorspronkelijke breedte krijgen en vrijwel onzichtbaar zijn. Een normale foto zou in een thumbnail veranderen. Kolommen zouden heel smal worden. Tekst zou onleesbaar klein worden. Allemaal fantastisch scherp, maar je hebt 'n vergrootglas nodig om 't te kunnen zien.

Om dit te voorkomen wordt een verschil gemaakt tussen css-pixels en schermpixels (in het Engels 'device-pixels'). De css-pixels zijn gebaseerd op de – tot voor kort – normale beeldschermen van de desktop. 1 css-pixel is op zo'n beeldscherm 1 pixel. Het aantal schermpixels is het werkelijk op het apparaat aanwezige aantal pixels (dat is het aantal pixels, waarvoor je hebt betaald).

Dat eerder genoemde mobieltje van 1024 x 768 px heeft wel degelijk meer dan 510 px in de breedte. Maar die zitten dichter bij elkaar. Op een gewoon beeldscherm zitten 96 pixels per inch, wat wordt uitgedrukt met de eenheid ppi ('pixels per inch'). (Vaak wordt foutief de eenheid dpi ('dots per inch') gebruikt. Die eenheid is voor printers.) Als dat mobieltje een resolutie van 192 ppi heeft, 192 pixels per inch, zijn de pixels ervan twee keer zo klein als op een origineel beeldscherm. Er zijn per inch twee keer zoveel schermpixels aanwezig.

Om nu te voorkomen dat alles op dat mobieltje twee keer zo klein wordt, geeft het mobieltje niet het echte aantal schermpixels (1024 x 768), maar een lager aantal css-pixels door bij een media query. De 192 ppi van het mobieltje is twee keer zo veel als de 96 ppi van een normaal beeldscherm. Het aantal css-pixels is dan het aantal schermpixels gedeeld door 2. 1024 x 768 gedeeld door 2 is 512 x 384 px. Het aantal css-pixels is 512 x 384 px en zit daarmee, in portretstand, dus ruim onder de 510 px van deze media query. In landschapsstand is de breedte 512 px, en dan wordt de css in deze media query inderdaad niet uitgevoerd.

Door deze truc is een lijn van 1 px breed op een normaal beeldscherm ook op het mobieltje nog steeds 1 px breed, alleen wordt die ene (css-)pixel opgebouwd uit twee schermpixels (feitelijk vier, want het verhaal geldt voor breedte én hoogte). De dikte van het lijntje is hetzelfde, maar het is veel fijner opgebouwd. Bij lijntjes is dat verschil bijvoorbeeld in bochten goed te zien.

Hetzelfde verhaal geldt voor hogere resoluties, Een tablet met een breedte van 4096 schermpixels en een ppi van 384 (vier keer de originele dichtheid) geeft 4096 gedeeld door 4 = 1024 css-pixel door. Het lijntje van 1 px breedte op de originele monitor is nog steeds 1 css-pixel breed op de tablet, maar die ene css-pixel is nu opgebouwd uit zestien schermpixel.

(Overigens kun je met behulp van media query's ook testen op de resolutie met gebruik van het sleutelwoord 'resolution'. Apple gebruikt het niet-standaard 'device-pixel-ratio', maar het idee is hetzelfde. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn om te bepalen, hoe groot een foto moet zijn.)

Kort samengevat: omdat niet het aantal schermpixels (waarvoor je hebt betaald), maar het aantal css-pixels (de door de ontwerper bedoelde afmeting) wordt doorgegeven, wordt voorkomen dat een hogeresolutiescherm onleesbaar klein wordt.

img

Alle afbeeldingen.

max-width: 100%;

In de html is bij de twee grote afbeeldingen en één van de kleine afbeeldingen de breedte opgegeven. Bij de kleine afbeelding is die breedte 200 px. Dat levert zelfs in het kleinste mobieltje geen enkel probleem op.

Beide grote afbeeldingen hebben een breedte van 500 px, die met width="500" in de html is opgegeven. Als dit niet wordt gecorrigeerd, is deze breedte overal zo, ook in browservensters die smaller dan 500 px zijn. Om in smallere vensters de hele afbeelding te zien, zou je dan horizontaal moeten scrollen, wat uiterst onhandig is. (Omdat er links en rechts van de afbeelding nog een padding van 5 px bij komt, gaat dit al spelen in vensters smaller dan 510 px.)

Een maximumbreedte is normaal genomen ten opzichte van de ouder van het element. Dat is hier de <div>, waarin de afbeelding zit. Hier ligt dat echter iets anders, want bij main wordt <main> met display: flex; veranderd in een zogenaamde 'flex container'. De directe kinderen van <main>, dat zijn hier de twee <div>'s met de afbeeldingen, veranderen daardoor in zogenaamde 'flex items'. En bij een flex item wordt de breedte ervan standaard bepaald door de inhoud ervan. Als de in de html bij de grote afbeeldingen opgegeven breedte van 500 px niet wordt aangepast, zou dat hier altijd 500 px zijn.

Als in de css bij een <img> een breedte en/of hoogte wordt opgegeven, overruled die altijd de in de html opgegeven breedte en/of hoogte. De hier opgegeven max-width: 100%; 'wint' dus van de in de html opgegeven width="500". Dat heeft hier tot gevolg, dat de afbeelding niet breder wordt dan de <div>, waar de afbeelding in zit.

Maar nu ontstaat een ietwat onduidelijke situatie: de <div> is een flex item en wordt daarom even breed als wat erin zit. Maar de in de <div> zittende afbeelding wordt even breed als de <div>. Die dus even breed wordt als de erin zittende afbeelding. Die even breed wordt als de <div>. Die ... Tja, zo kom je de lange winteravonden wel door. Maar of dat nou gezellige avonden worden...

In dit geval gaat de <div> zich weer enigszins als een normale <div> gedragen, ook al is het een flex item.

Normaal genomen wordt een blok-element zoals een <div> automatisch even breed als z'n ouder. Dat is hier <main>, ook een blok-element. Ook <main> wordt daarom normaal genomen even breed als z'n ouder <body>. Ook <body> is een blok-element en wordt normaal genomen dus even breed als z'n ouder <html>. Omdat <html> het buitenste element is, wordt dit normaal genomen even breed als het venster van de browser. Uiteindelijk wordt door deze hele keten de <div> even breed als het venster, ongeacht de breedte van het venster. (Dat wil zeggen: in vensters met een maximumbreedte van 510 px, want anders geldt de hier opgegeven css helemaal niet.)

De max-width: 100%; geldt ten opzichte van de <div>, dus de afbeelding past nu ook altijd binnen het venster van de browser, ook als dit smaller is dan 500 px.

(In het algemeen is het geen goed idee om de browser afbeeldingen te laten verkleinen. Er worden dan bestanden gedownload die groter zijn, dan nodig is. In het algemeen is het beter om dan kleinere afbeeldingen te gebruiken. Het gaat hier echter om relatief kleine afbeeldingen (500 px breed) die verkleind worden. Kleinere afbeeldingen zijn daardoor in bestandsgrootte niet veel kleiner. Daarom is dat in dit voorbeeld niet gedaan. Als je echter grotere afbeeldingen gebruikt, of meer dan twee grote afbeeldingen, of verschillende resoluties voor hogeresolutieschermen, kan het wel een enorm voordeel opleveren, als je verschillende afbeeldingen gebruikt.)

height: auto;

Ook de hoogte is met height="334" in de html opgegeven. Als je nu alleen de breedte van de afbeeldingen aanpast, maar niet de hoogte, krijg je 'n soort lachspiegel-effect.

De afbeelding hiernaast is in een browservenster met een breedte van 260 px gemaakt.

Op de linkerafbeelding is de breedte met max-width: 500px; aangepast, maar de hoogte niet. Die hoogte is dan ook nog steeds 334 px, terwijl de breedte 250 px is (van de 260 px van het browservenster moet ook nog een padding links en rechts van 5 px worden afgetrokken). Dit vertekent de afbeelding fors.

Als de hoogte op auto wordt gezet, wordt dit voorkomen. De afbeelding behoudt nu de 'aspect ratio', de verhouding tussen breedte en hoogte. Als de breedte bijvoorbeeld met 10% wordt verminderd, vermindert de hoogte automatisch ook met 10%. Dit is wat er op de rechterafbeelding gebeurt: de breedte is hetzelfde als op de linkerafbeelding, maar de hoogte is nu in dezelfde verhouding aangepast als de breedte.

css voor alle vensters

Omdat deze css niet binnen een media query staat, geldt deze css voor browservensters van elke grootte.

body

Het element waarbinnen de hele pagina staat. Veel instellingen die hier worden opgegeven, worden geërfd door de nakomelingen van <body>. Ze gelden voor de hele pagina, tenzij ze later worden gewijzigd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de lettersoort, de lettergrootte en de voorgrondkleur.

background: #ff9;

Achtergrondkleurtje.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stylesheet, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.

font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;

Als Arial is geïnstalleerd op de machine van de bezoeker, wordt deze gebruikt, anders Helvetica. Als die ook niet wordt gevonden, wordt in ieder geval een schreefloze letter (zonder dwarsstreepjes) gebruikt.

margin: 0;

Slim om te doen vanwege verschillen tussen browsers.

main

Alle <main>'s. Dat is er maar één. De belangrijkste inhoud van de pagina staat erin. In dit voorbeeld is dat de hele pagina.

display: flex;

De waarde flex is onderdeel van een hele reeks eigenschappen en waarden, die bij elkaar 'flexbox' worden genoemd. Met display: flex; wordt <main> in een zogenaamde 'flex container' veranderd. Dit maakt het veel makkelijker om de directe kinderen van dit element, de 'flex items', op een bepaalde plaats neer te zetten. De directe kinderen van <main> zijn hier de twee <div>'s, waarin alle afbeeldingen staan.

In dit geval komen de twee <div>'s naast elkaar te staan, omdat dat de standaardinstelling van flex-direction is. Zou je hier flex-direction: column; gebruiken, dan komen de flex items onder elkaar te staan. Deze eigenschap bepaalt in welke richting de hieronder gebruikte eigenschap justify-content werkt.

flex-wrap: wrap;

Hier gelijk boven is <main> met display: flex; veranderd in een zogenaamde 'flex container'. Daarmee zijn de directe kinderen van <main> veranderd in 'flex items'. Die directe kinderen zijn de twee <div>'s met de afbeeldingen.

Flex items worden standaard naast elkaar weergegeven, ook als het blok-elementen zoals een <div> zijn. Bovendien worden ze, tenzij dat wordt aangepast, verkleind tot ze allemaal in de flex container passen. Op de afbeelding is dat weergegeven in een smal browservenster: de twee <div>'s staan nog steeds naast elkaar, maar zijn sterk verkleind. (Ook de in de <div>'s zittende afbeeldingen zijn verkleind. Als voor de afbeeldingen andere html en css wordt gebruikt, worden deze mogelijk niet verkleind. Je zou dan horizontaal moeten scrollen om alles te kunnen zien.)

Deze regel zorgt ervoor, dat de <div>'s onder elkaar worden gezet, als ze niet meer goed naast elkaar passen. De grote afbeeldingen zijn 500 px breed. Deze breedte bepaalt ook de breedte van de <div>'s. Zodra deze smaller zouden moeten worden dan 500 px om nog naast elkaar te passen, komen ze onder elkaar te staan.

justify-content: space-around;

Verdeel overblijvende ruimte gelijkmatig rondom de flex items (de twee <div>'s). Omdat de waarde bij flex-direction niet is veranderd, wordt de standaardinstelling flex-direction: row; gebruikt. Daarom gaat het om de ruimte links van, tussen en rechts van de <div>'s. De ruimte aan de buitenkant van de twee buitenste flex items is de helft van de ruimte tussen twee flex items.

Als het browservenster te smal is om de twee <div>'s naast elkaar te zetten, komen ze onder elkaar te staan. In dat geval is de lege ruimte links en rechts van de <div>'s even groot en staan de <div>'s horizontaal gecentreerd binnen <main>.

max-width: 1500px;

Maximumbreedte.

margin: 0 auto;

Omdat voor onder en links geen waarde is ingevuld, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 0 auto 0 auto in de volgorde boven – rechts – onder – links.

Boven en onder geen marge. Links en rechts auto, wat hier hetzelfde betekent als evenveel. Hierdoor staat <main> altijd horizontaal gecentreerd binnen z'n ouder <body>, ongeacht de breedte van <body>. Omdat <body> een blok-element is, wordt dit normaal genomen even breed als z'n ouder <html>. Omdat <html> het buitenste element is, wordt dit normaal genomen even breed als het venster van de browser.

Hierdoor staat <main> altijd horizontaal gecentreerd binnen het venster van de browser, ongeacht de breedte van het venster.

Omdat de <div>'s met de afbeeldingen netjes zijn verdeeld over <main>, zijn ze hierdoor ook gelijk netjes verdeeld over het venster van de browser.

padding-top: 10px;

Kleine afstand tussen de bovenkant van het browservenster en de inhoud van <main>.

div

Alle <div>'s. Dat zijn er hier slechts twee.

line-height: 0;

In elk van de twee <div>'s zitten alleen twee afbeeldingen. Een <img> is een inline-element, net zoals tekst. Daarom heeft ook een <img> een regelhoogte. Ook als geen regelhoogte is opgegeven, is deze toch aanwezig. Als je in Firefox in het ontwikkelgereedschap bij Inspector → Berekend kijkt, zie je bij line-height de waarde 'normal', ook als niets is opgegeven. Dat is de standaardwaarde van ongeveer 1,2 em.

De afbeeldingen zijn meer dan 1,2 em hoog, dus een regelhoogte van 1,2 em verstoort niets. Behalve aan de onderkant. Want een deel van die regelhoogte staat ónder de basislijn om ruimte te maken voor letters als de 'g' en de 'j'. Die ruimte is ook aanwezig onder de <img>.

Op de afbeelding is naast een grote afbeelding een grote letter 'g' neergezet. Dat maakt de ruimte onder de <img> zichtbaar. Als je de kleine afbeelding verticaal gaat centreren, komt deze iets te laag te staan, vanwege de kleine ruimte onder de afbeelding. Door de regelhoogte gewoon weg te halen, haal je ook de lege ruimte onder de <img> weg en speelt deze geen rol meer bij het centreren.

padding: 5px;

Kleine ruimte aan alle kanten van de <div>'s.

De <div>'s worden nooit breder dan nodig is om de inhoud ervan te kunnen tonen. In dit geval wordt die inhoud bepaald door de grootste afbeelding, die 500 px breed is. (Bij img staat bij max-width uitgebreider beschreven hoe de <div> aan z'n breedte komt.)

In smallere browservensters zou de <div>, en daarmee de erin zittende grote afbeelding, daardoor de volle breedte van het venster vullen. Een kleine padding zorgt ervoor dat aan alle kanten nog wat ruimte overblijft.

position: relative;

Door de <div>'s relatief te positioneren, kunnen nakomelingen van de <div> worden gepositioneerd ten opzichte van de <div>. Omdat verder niets wordt opgegeven voor top en dergelijke, heeft dit verder geen enkele invloed op de <div>'s zelf.

img + img

Voor deze elementen is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

---

Alleen in browservensters maximaal 510 px breed:

img {max-width: 100%; height: auto;}

img: alle <img>'s.

+: het element achter de + moet in de html direct volgen op het element voor de +. In dit geval gaat het om een <img> die gelijk op een andere <img> volgt. Beide elementen moeten ook nog dezelfde ouder hebben. Dat is hier het geval, beide <img>'s hebben als ouder dezelfde <div>.

img: alle <img>'s.

De hele selector in normale mensentaal: elke <img> die in de html direct op een andere <img> volgt. Dat zijn er hier maar twee: de kleine afbeeldingen, die gecentreerd bovenop de grote afbeeldingen komen te staan.

Een deel van de css is voor beide kleine afbeeldingen hetzelfde. Die kan hier in één keer worden opgegeven.

outline: white solid 2px; border: black solid 2px;

Witte outline en zwarte border.

De outline komt buiten de border te staan, dus er ontstaat een dubbele rand. Door als kleuren wit en zwart te nemen, is de kleine afbeelding altijd duidelijk te onderscheiden van de eronder zittende grote afbeelding. Als zwart geen duidelijke grens geeft, doet wit het wel. En omgekeerd.

position: absolute;

Om de afbeelding op de juiste plaats neer te kunnen zetten. Er wordt gepositioneerd ten opzichte van het 'containing block'. Dat is de eerste voorouder die zelf een bepaalde eigenschap heeft, zoals een andere positie dan statisch. Hier is dat de <div>, waar de afbeelding in zit. Deze heeft bij div een relatieve positie gekregen.

top: 50%; left: 50%;

Bij een absolute positie, zoals hier gelijk boven is opgegeven, geldt een waarde in procenten bij top en left ten opzichte van het 'containing block'. Dat is de eerste voorouder die zelf een bepaalde eigenschap heeft, zoals een andere positie dan statisch. Hier is dat de <div>, waar de afbeelding in zit. Deze heeft bij div een relatieve positie gekregen.

De linkerbovenhoek van de kleine afbeelding wordt horizontaal en verticaal precies in het midden van de <div> gezet. Vervolgens wordt hieronder voor beide afbeeldingen een andere methode gebruikt om de uiteindelijke positie te bepalen.

#spliterwt img + img

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

img + img {outline: white solid 2px; border: black solid 2px; position: absolute; top: 50%; left: 50%;}

---

Alleen in browservensters maximaal 510 px breed:

img {max-width: 100%; height: auto;}

#spliterwt: het element met id="spliterwt". De eerste <div>, die met de spliterwten.

img: alle <img>'s.

+: het element achter de + moet in de html direct volgen op het element voor de +. In dit geval gaat het om een <img> die gelijk op een andere <img> volgt. Beide elementen moeten ook nog dezelfde ouder hebben. Dat is hier het geval, beide <img>'s hebben als ouder div#spliterwt.

img: alle <img>'s.

De hele selector in normale mensentaal: de <img> in div#spliterwt die in de html direct op een andere <img> volgt. Dat is er hier maar één: de kleine afbeelding met de spliterwt.

margin: -80px 0 0 -100px;

De <img> 80 px terug naar boven en 100 px terug naar links zetten.

Bij img is de linkerbovenhoek van de kleine afbeelding precies in het midden van de <div> neergezet.

De kleine afbeelding is 200 px breed en 159 px hoog.

Als je de kleine afbeelding de helft van de hoogte terug naar boven zet, staat de helft van de kleine afbeelding boven en de helft beneden het midden van de <div>. Oftewel: de kleine afbeelding staat verticaal gecentreerd binnen de <div>.

Hetzelfde geldt voor de breedte: 100 px terug naar links zetten en de helft staat links van het midden van de <div>. Oftewel: de kleine afbeelding staat horizontaal gecentreerd binnen de <div>.

Omdat de kleine afbeelding zowel verticaal als horizontaal gecentreerd is, staat deze volledig in het midden van de <div>. En omdat de <div> even groot is als de erin zittende grote afbeelding, staat de kleine afbeelding ook gecentreerd boven de grote afbeelding. Oftewel: de kleine afbeelding staat horizontaal gecentreerd binnen de <div>.

(Voor de liefhebbers van geslachtelijke omgang met vertegenwoordigers van de familie der Formicidae: inderdaad, de helft van de hoogte is geen 80 px, maar 79,5 pixel. Alleen voornoemde liefhebbers zien dit verschil. En dat is zo'n kleine groep exotische malloten dat het verwaarloosbaar is. En anders richten ze maar 'n actiegroep op om fabrikanten te bewegen halve pixels te maken. Of je soldeert die er zelf in. Wat jullie doen is trouwens ernstige dierenmishandeling en nog strafbaar ook, maar dat terzijde.)

#paprika img + img

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

img + img {outline: white solid 2px; border: black solid 2px; position: absolute; top: 50%; left: 50%;}

---

Alleen in browservensters maximaal 510 px breed:

img {max-width: 100%; height: auto;}

#paprika: het element met id="paprika". De tweede <div>, die met de paprika's.

img: alle <img>'s.

+: het element achter de + moet in de html direct volgen op het element voor de +. In dit geval gaat het om een <img> die gelijk op een andere <img> volgt. Beide elementen moeten ook nog dezelfde ouder hebben. Dat is hier het geval, beide <img>'s hebben als ouder div#paprika.

img: alle <img>'s.

De hele selector in normale mensentaal: de <img> in div#paprika die in de html direct op een andere <img> volgt. Dat is er hier maar één: de kleine afbeelding met de paprika.

transform: translate(-50%, -50%);

Bij img is de linkerbovenhoek van de kleine afbeelding precies in het midden van de <div> neergezet.

Met de transform-functie translate() kan een element worden verplaatst. De verplaatsing is ten opzichte van het element zelf. Het eerste getal is de verplaatsing in horizontale richting, het tweede getal in verticale richting.

50% is de helft van de breedte en hoogte van de <img>. Omdat het om negatieve waarden gaat, is de verplaatsing naar boven en naar links. Oftewel: de <img> wordt de helft van z'n breedte naar links en de helft van de hoogte naar boven verplaatst.

Nu staat de helft van de afbeelding links van het midden van de <div>, en de helft van de afbeelding staat boven het midden van de <div>.

Omdat de kleine afbeelding zowel verticaal als horizontaal gecentreerd is, staat deze volledig in het midden van de <div>. En omdat de <div> even groot is als de erin zittende grote afbeelding, staat de kleine afbeelding ook gecentreerd boven de grote afbeelding. Oftewel: de kleine afbeelding staat horizontaal gecentreerd binnen de <div>.