Uitleg twee of meer kolommen gemeenschappelijke rand en/of achtergrond geven

Korte omschrijving

Twee of meer kolommen van verschillende hoogte een gemeenschappelijke rand en/of achtergrond geven. De hoogte van rand en/of achtergrond past zich aan de hoogste kolom aan.

Opmerkingen

• De onderste serie van drie heeft een achtergrondkleur. Op dezelfde manier kan in plaats hiervan een achtergrond-afbeelding worden gebruikt.

• In dit voorbeeld heb ik de buitenste divs gepositioneerd met behulp van margins. Het op deze manier positioneren van zes divs is in het algemeen beslist geen goed idee: veel te ingewikkeld.

  Normaal genomen zou je deze divs floaten of desnoods met position op hun plaats zetten. Alleen kon dat in dit voorbeeld niet, want dan werkt de hier beschreven techniek niet meer. Dat wil zeggen : het probleem doet zich dan niet voor, dus de oplossing is dan ook niet nodig.

  Normaal genomen krijgt een div automatisch de hoogte die nodig is om de inhoud van de div weer te kunnen geven. Dat zijn in dit voorbeeld de drie gekleurde kolommen (zelf ook weer divs) in elke div. Maar hier zijn de kolommen gefloat, en in dat geval krijgt de buitenste div geen hoogte. Precies wat ik nodig heb in dit voorbeeld.

  Als ik nu float gebruik om de buitenste div zelf op z'n plaats te zetten, krijgt die buitenste div echter wél de hoogte van de inhoud, en dan kan ik de techniek niet meer laten zien. Hetzelfde geldt bij een absolute of fixed positie. In die gevallen is de hier beschreven techniek dus helemaal niet nodig.

  De divs gewoon zonder meer neerzetten is ook geen goed idee, want dan krijg je gewoon zes divs onder elkaar. Dat geeft 'n onwijs smalle en hoge pagina.

  'n Relatieve positie is ook al geen goed idee. Daarbij staan de divs gewoon onder elkaar en worden dan verplaatst. Maar in feite nemen ze nog steeds hun originele plaats in, alleen op het scherm zijn ze verplaatst. In feite is de pagina dan dus nog steeds onwijs hoog, wat 'n overbodige scrollbalk oplevert. Overbodig, want er is onder niets te zien: de divs zijn op het scherm naar boven (en 'n deel ook naar rechts) verplaatst.

  Positie en float vallen dus af. Ik heb gekozen voor marges om ze op hun plaats te zetten. Maar nogmaals: normaal genomen is dat 'n idiote methode voor deze zes divs.

  Hier heb ik m'n best moeten doen om 'losse' divs te maken, maar in de praktijk komt het zeer regelmatig voor dat je gewoon 'n niet gefloate of gepositioneerde div ergens los hebt staan, en dat die 'n aantal gefloate elementen moet omsluiten. Of 'n pagina met 'n paar gefloate kolommen die omsloten moeten worden of 'n gemeenschappelijke achtergrond moeten krijgen.

  Mogelijk lijkt het wel of niet aannemen van de hoogte bij floaten en zo vreemd en onlogisch, maar in heel veel situaties is dit juist heel erg handig. 't Is alleen even fors wennen.

  Ik zet dit hele verhaal hier neer en niet bij de Beschrijving van code en css, omdat het feitelijk niets met het voorbeeld zelf te maken heeft.

• In Internet Explorer 6 werkt dit alleen als hasLayout aan staat. Zie verder bij Bekende problemen.

Links in deze uitleg, vooral links naar andere sites, kunnen verouderd zijn. Op de pagina met links vind je steeds de meest recente links.

Alles op deze site is gemaakt op een systeem met Linux. Daarbij is vooral gebruik gemaakt van Quanta Plus, GIMP en Firefox met extensies. De pdf-bestanden zijn gemaakt met LibreOffice.

Vragen of opmerkingen? Fout gevonden? Ga naar het forum.

Iets gevonden waar je wat aan hebt? Mooi. Als je je waardering wilt uiten, maak dan een donatie over aan War Child Nederland, een organisatie die kinderen uit oorlogsgebieden helpt hun trauma's te verwerken. Of - nog beter - wordt donateur:

Achterliggend idee

Een veel voorkomende constructie wordt gevormd door een aantal naast elkaar staande kolommen, die zijn gefloat, zodat ze altijd tegen elkaar aan staan.

Een daarbij veel voorkomende vraag is, hoe je die kolommen een gemeenschappelijke rand of een gemeenschappelijke achtergrond kunt geven, waarbij de rand of achtergrond even hoog is als de hoogste kolom, ongeacht welke dat is.

In het voorbeeld staan telkens drie kolommen samen in 'n buitenste div. Elke kolom is 'n div met 'n gekleurde achtergrond. De kolommen zijn naar links gefloat. Normaal genomen neemt de buitenste div automatisch de hoogte van de inhoud aan, maar niet als die inhoud is gefloat. Hier zijn de kolommen gefloat, dus de buitenste div heeft geen enkele hoogte.

Daarom zal een rand of achtergrond bij de buitenste div de kolommen dan ook niet omsluiten. De rand is niet meer dan 2 px dik: de dikte van boven- en onderkant van de rand van elk 1 px, zonder iets ertussenin, want de buitenste div heeft geen hoogte.

De achtergrond is volledig onzichtbaar, behalve 15 px aan de onderkant, want daar heeft de buitenste div 'n padding van 15 px, dus daar zie je de achtergrond wel.

(Bij Internet Explorer 6 en 7 neemt de buitenste div ten onrechte wel de hoogte aan van de inhoud, ook als die is gefloat. Dat komt hier toevallig handig uit, maar levert in de regel grote problemen op.)

De rand van de buitenste div staat alleen bovenaan.

De groene balk onderaan is een <p> met clear: both;. Deze 'trekt' de rand omlaag.

Als er onder de kolommen nog een ander element staat, kun je dit 'n clear: both; geven. Daardoor wordt dit element onder de gefloate kolommen neergezet. En omdat dit onderste element niet is gefloat, heeft dit wel invloed op de hoogte van de buitenste div. De buitenste div zal dit onderste element gewoon omsluiten, en daardoor dus automatisch ook alle kolommen.

In de linkerafbeelding hierboven staat geen extra element. De border van de buitenste div staat dan ook helemaal bovenaan. (Ik heb de border hier even, voor de duidelijkheid, 5 px dik gemaakt, dus bovenaan staat 10 px.)

In de rechterafbeelding hierboven is een lege <p> neergezet met een groene achtergrond en een hoogte van 10 px. Deze heeft in de css clear: both; meegekregen. Daardoor wordt hij ónder de hoogste gefloate kolom gezet. En omdat deze <p> zelf niet is gefloat, telt hij wel mee voor de hoogte van de buitenste div. Daardoor wordt deze hoog genoeg om ook de <p>, en dus de kolommen daarboven ook, te omsluiten. En dus komt de rand onder de <p> en de kolommen te staan.

Als je de <p> helemaal geen hoogte geeft, werkt dit ook. De <p> is dan volledig onzichtbaar, maar trekt wel de rand omlaag. In plaats van 'n <p> kun je elk willekeurig element nemen, als je het maar clear: both; meegeeft.

Dit werkt prima als er 'n element na de gefloate kolommen staat, maar nog wel binnen de buitenste div. Maar als dat er niet is, moet je speciaal 'n extra element hiervoor toevoegen. Er is nog 'n manier, waarbij zelfs dat niet nodig is.

Als ik aan de buitenste div overflow: auto; overflow: scroll; of overflow: hidden; toevoeg, blijkt de buitenste div ook de kolommen te omsluiten. Daardoor zullen ook een rand of een achtergrond bij de buitenste div de kolommen binnen die div volledig omsluiten.

overflow: scroll; valt eigenlijk af, omdat je hierdoor altijd 'n scrollbalk krijgt.

overflow: hidden; is eigenlijk het simpelste, mits je ervoor zorgt dat de inhoud nooit buiten de buitenste div komt, anders verdwijnt deze. Als je overflow: auto; gebruikt, verschijnt er 'n scrollbalk als de inhoud niet meer in de buitenste div past.

Beschrijving van code en css

	div#header-buiten
	{
	    position: absolute;
	    right: 16px;
	    width: 100%;
	    height: 120px;
	    background: yellow;
	}

	div#header-binnen
	{
	    margin-left: 16px;
	    height: 120px;
	    text-align: center;
	}

De code aanpassen aan je eigen ontwerp

• Als je dit voorbeeld gaat aanpassen voor je eigen site, houdt het dan in eerste instantie zo eenvoudig mogelijk. Ga vooral geen details invullen.

• Gebruik vooral geen FrontPage, Publisher of Word (alle drie van Microsoft). Deze programma's maken niet-standaard code die alleen goed te bekijken is in Internet Explorer. In alle andere browsers zie je grotendeels bagger, áls je al iets ziet.

  Publisher en Word zijn niet bedoeld om websites mee te maken. FrontPage is zwaar verouderd en wordt niet meer onderhouden door Microsoft. Als je beslist iets van Microsoft wilt gebruiken, schaf dan (voor honderden euro's) een nieuwer programma aan, dat zich wel aan de standaarden houdt.

  Je kunt natuurlijk ook een goed gratis programma gebruiken. Links naar dat soort programma's vind je op de pagina met links onder Gereedschap → wysiwyg-editor.

  Maar het allerbeste is om gewoon zelf html, css, enz. te leren, omdat zelfs het allerbeste programma het nog steeds zwaar verliest van 'n op de juiste manier met de hand gemaakte pagina.

• Het beste kun je 'n site maken in Firefox. Als je 'n site maakt in Firefox, Opera, Safari of Google Chrome, is er 'n hele grote kans dat hij in alle browsers werkt. Als je in Internet Explorer begint, is dat niet zo. Dat heeft te maken met historische oorzaken (als je geïnteresseerd bent: zoek maar naar 'boxmodel' en 'probleem' of zo op internet, of naar 'quirks mode'). Ik geef de voorkeur aan Firefox, omdat er zoveel extensies (uitbreidingen) voor bestaan. De twee belangrijkste voor 't maken van sites zijn Web Developer en Firebug, maar er bestaan nog tientallen andere.

• Het allereerste dat je moet invoeren is het doctype, vóór welke andere code dan ook. Een lay-out met een missend of onvolledig doctype ziet er totaal anders uit dan een lay-out met een geldig doctype. Wát er anders is, verschilt ook nog 'ns tussen de diverse browsers. Als je klaar bent en dan nog 'ns 'n doctype gaat invoeren, weet je vrijwel zeker dat je van voren af aan kunt beginnen met de lay-out.

  Geldige doctypes vind je op www.w3.org/QA/2002/04/valid-dtd-list.html.

  Gebruik het volledige doctype, inclusief de url, anders werkt het niet goed.

• Gebruik een 'strict' doctype of het doctype voor html5. Deze zijn bedoeld voor nieuwe sites. Het transitional doctype is bedoeld voor al bestaande sites, niet voor nieuwe. Het transitional doctype staat talloze tags toe, die in html5 zijn verboden. Deze tags worden al zo'n tien jaar afgeraden. Het transitional doctype is echt alleen bedoeld om de puinhoop van vroeger, toen niet volgens standaarden werd gewerkt, enigszins te herstellen.

  Het strict doctype staat verouderde tags niet toe. Daardoor kan met 'n strict doctype, of het nu html of xhtml is, probleemloos worden overgestapt naar html5. Met een transitional doctype en het gebruik van afgekeurde tags kun je niet overstappen naar html5. Je moet dan eerst alle verouderde tags verwijderen, wat echt ontzettend veel werk kan zijn.

• Als tweede voer je de charset in. Het beste kun je utf-8 nemen. Als je later van charset verandert, loop je 'n grote kans dat je alle aparte tekens als letters met accenten weer opnieuw moet gaan invoeren.
• Test vanaf het allereerste begin in zoveel mogelijk verschillende browsers in 'n aantal resoluties (schermgroottes). Onder het kopje Getest in kun je in deze uitleg vinden waar ikzelf op test. Ook van Internet Explorer kun je meerdere versies naast elkaar draaien. Je kunt daarvoor zoeken op internet en op de pagina met links staan onder de kopjes Gereedschap → Meerdere versies van Internet Explorer draaien en Gereedschap → Weergave testen 'n aantal links die daar ook bij kunnen helpen.
• Voor alle voorbeelden geldt: breng veranderingen stapsgewijs aan. Als je bijvoorbeeld foto's wilt laten weergeven, begin dan alleen met het veranderen van de namen van de foto's, zodat je eigen foto's worden weergegeven. Maakt niet uit als de maten niet kloppen en de teksten fout zijn. Als dat werkt, ga dan bijvoorbeeld de maten aanpassen. Dan de teksten. En controleer steeds of alles nog goed werkt.

• Als het om een lay-out of iets dergelijks gaat: zorg eerst dat header, kolommen, footer, menu, en dergelijke staan en bewegen zoals je wilt, en ga dan pas details binnen die blokken invullen. In eerste instantie gebruik je dus bijvoorbeeld 'n leeg blok voor waar uiteindelijk het menu komt te staan.

  Als je begint met allerlei details, is er 'n heel grote kans dat die de werking van de blokken gaan verstoren. Bouw eerst het huis, en ga dan pas de kamers inrichten. Als de blokken eenmaal werken zoals je wilt, zul je het gelijk merken als 'n toegevoegd detail als tekst of 'n afbeelding iets gaat storen. Daarvoor moet je natuurlijk wel regelmatig controleren in verschillende browsers of alles nog wel goed werkt.

  Je kunt de blokken tijdens het aanpassen opvullen met bijvoorbeeld <br />1<br />2<br />3 enz., tot ze de juiste hoogte hebben. Het is handig om aan het einde even iets toe te voegen als 'laatste', zodat je zeker weet dat er niet drie regels onderaan naar 't virtuele walhalla zijn verhuisd.

  Om de breedte te vullen kun je het best 'n kort woord als 'huis' duizend keer of zo herhalen. Ook hier is het handig om aan 't einde (en hier ook aan 't begin) 'n herkenningsteken te maken, zodat je zeker weet dat je de hele tekst ziet.

• Zolang je in grotere dingen zoals 'n lay-out aan 't wijzigen bent, zou ik je aanraden de verschillende delen een achtergrondkleur te geven. Je ziet dan goed waar 'n deel precies staat.
• Als je instellingen verandert in de style, doe er dan maar 1, hooguit 2 tegelijk. Als je er 17 tegelijk verandert moet je niet verbaasd zijn als je niet weet wat er is gebeurd. En als je 't niet meer terug kunt draaien.
• Marges, padding en border worden bij de hoogte en breedte van de inhoud opgeteld. Hier worden vaak fouten mee gemaakt. Als je bijvoorbeeld in een lay-out 'n border toevoegt aan een van de 'hoofdvakken' (header, footer, kolommen), dan wordt deze er dus bij opgeteld. Bij 'n border van 2 px rondom de linkerkolom wordt deze dus plotseling 4 px breder (2 aan beide kanten), en 4 px hoger. Zoiets kan je hele lay-out verstoren, omdat iets net te breed of te hoog wordt. Je moet dan elders iets 4 px kleiner maken. Dat zal vaak zo zijn: als je één maat verandert, zul je vaak ook 'n andere moeten aanpassen.
• In plaats van px kun je ook andere maten gebruiken, met name em. Voordeel van em is dat het door de gebruiker kan worden vergroot en verkleind, ook in Internet Explorer (andere browsers hebben meer mogelijkheden op dit gebied). Nadeel is dat het de lay-out sneller kan verstoren dan bijvoorbeeld px. Dit moet je gewoon van geval tot geval bekijken.

• Valideren, valideren, valideren en dan voor 't slapen gaan nog 'ns valideren.

  Valiwie???

  Valideren is het controleren van je (x)html en css op 'n hele serie fouten. Computers zijn daar vaak veel beter in dan mensen. Als je 300 keer <h2> hebt gebruikt en 299 keer </h2> vindt 'n computer die ene missende </h2> zonder enig probleem. Jij ook wel, maar daarna ben je misschien wel aan vakantie toe.

  Je kunt je css en (x)html zowel valideren als 't online staat, als wanneer 't nog in je computer staat. Web Developer ('n Firefox-extensie) heeft zelfs 'n mogelijkheid om de html voortdurend, bij elke wijziging, opnieuw te valideren. (Die mogelijkheid is er ook bij css, maar daar wordt altijd aangegeven dat 't valid is, wat je er ook aan onzin in zet. Maar als je in de balk op css klikt ga je naar de echte validator, en die controleert wel goed.)

  (x)html kun je valideren op: validator.w3.org

  css kun je valideren op: jigsaw.w3.org/css-validator

  Valideren kan helpen om gekmakende fouten te vinden. Valid code garandeert ook dat de weergave in verschillende browsers (vrijwel) hetzelfde is. En valid code is over twintig jaar ook nog te bekijken.

Toegankelijkheid en zoekmachines

Het eerste deel van deze tekst is voor alle voorbeelden hetzelfde. Eventueel specifiek voor dit voorbeeld geldende dingen staan verderop onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld.

Toegankelijkheid (accessibility in het Engels) is belangrijk voor bijvoorbeeld blinden die een spraakbrowser gebruiken, of voor motorisch gehandicapte mensen die moeite hebben met het bedienen van een muis. Een spider van een zoekmachine (dat is het programmaatje wat de site indexeert voor de zoekmachine) is te vergelijken met een blinde. Als je je site goed toegankelijk maakt voor gehandicapten, is dat dus gelijk goed voor een hogere plaats in een zoekmachine. Dus als je 't niet uit sociale motieven wilt doen, kun je 't uit egoïstische motieven doen.

(Op die plaats in de zoekmachine heb je maar beperkt invloed. De toegankelijkheid van je site is maar één van de factoren, maar zeker niet onbelangrijk.)

Als je bij het maken van je site al rekening houdt met toegankelijkheid, is dat nauwelijks extra werk. 't Is ongeveer te vergelijken met inbraakbescherming: doe dat bij 'n nieuw huis en 't is nauwelijks extra werk, doe 't bij 'n bestaand huis en 't is al snel 'n enorme klus.

Enkele tips die helpen bij toegankelijkheid:

• Gebruik altijd een alt-beschrijving bij een afbeelding. De alt-tekst is wat wordt gebruikt als afbeeldingen niet kunnen worden gezien (dat geldt dus ook voor zoekmachines). Als je iets wilt laten zien als je over de afbeelding hovert, gebruik daar dan het title-attribuut voor, niet de alt-beschrijving.
• Gebruik bij een link een title, waarin je omschrijft waar de link naar toe leidt.

• Accesskeys (sneltoetsen) kun je beter niet gebruiken, deze gaven te veel problemen omdat ze vaak dubbelop zijn met sneltoetsen voor de browser of andere al gebruikte sneltoetsen. Bovendien is voor de gebruiker meestal niet duidelijk welke toetsen het zijn.

  In de komende html5 waren ze eerst niet toegestaan, maar inmiddels lijkt het erop dat ze toch worden toegestaan, maar op 'n andere manier dan in html 4.01. Ik ga ze zelf pas weer gebruiken als duidelijk is hoe ze gaan werken, en als ze beter zijn uitgedacht dan in html 4.01 het geval was, want bij een goede toepassing is het op zich een heel goed idee.

• Met behulp van de Tab-toets (of op 'n soortgelijke manier) kun je in de meeste browsers door de links lopen. Elke tab brengt je één link verder, Shift+Tab één link terug. Met behulp van tabindex kun je de volgorde aangeven waarin de Tab-toets werkt. Zonder tabindex wordt de volgorde van de code aangehouden, maar soms is een andere volgorde logischer.

• In het verleden werd vaak aangeraden de volgorde van de code aan te passen. Een menu bijvoorbeeld kon in de html onderaan worden gezet, terwijl het op het scherm met behulp van css bovenaan werd gezet. Inmiddels zijn screenreaders en dergelijke zo verbeterd, dat dit niet meer wordt aangeraden. De volgorde in de html kan tegenwoordig beter hetzelfde zijn als op het scherm, omdat het anders juist verwarrend kan werken.

  Een andere mogelijkheid is een zogenaamde skip-link: een link die je buiten het scherm parkeert met behulp van css, zodat hij normaal genomen niet te zien is. Zo'n link is wel zichtbaar te maken in speciale programma's zoals spraakbrowsers. Die link staat boven het menu en linkt naar de inhoud van de pagina, zodat mensen met één klik het hele menu kunnen passeren.

• Van oorsprong was html een taal om wetenschappelijke documenten weer te geven, pas later is hij gebruikt voor lay-out. Maar daar is hij dus eigenlijk nooit voor bedoeld geweest. Het gebruiken van html voor lay-out leidt tot enorme problemen voor gehandicapten en tot een lage plaats in zoekmachines.

  De html hoort alleen inhoud te bevatten, lay-out doe je met behulp van css. Die css moet in een extern stylesheet staan of, als hij alleen voor één bepaalde pagina van toepassing is, in de head van die pagina. Zoekmachines zijn ook niet dol op een oerwoud van inline-stijlen (dat zijn stijlen in de tag zelf: <div style="...">.)

• Breng een logische structuur aan in je document. Gebruik een <h1> voor de belangrijkste kop, een <h2> voor een subkop, enz. Spraakbrowsers en dergelijke kunnen van kopregel naar kopregel springen. En een zoekmachine gaat ervan uit dat <h1> belangrijke tekst bevat.

  Dit geldt voor al dit soort structuurbepalende tags.

  Als een <h1> te grote letters geeft, maak daar dan met behulp van je css 'n kleinere letter van, maar blijf die <h1> gewoon gebruiken. Op dezelfde manier kun je al dit soort dingen oplossen.

• Een table is fantastisch, maar alleen als die wordt gebruikt om een echte tabel weer te geven, niet als hij voor opmaak wordt misbruikt. In het verleden is dat op grote schaal gebeurd bij gebrek aan andere mogelijkheden. Een tabel is, als je niet heel erg goed oplet, volstrekt ontoegankelijk voor gehandicapten en zoekmachines. Het lezen van een tabel is ongeveer te vergelijken met het lezen van een krant van links naar rechts: niet per kolom, maar per regel. Dat gaat dus alleen maar goed bij een echte tabel zoals een spreadsheet. In alle andere gevallen garandeert 'n tabel 'n lagere plaats in een zoekmachine.

• Frames horen bij een volstrekt verouderde techniek, die heel veel nadelen met zich meebrengt. <iframe>'s hebben voor een deel dezelfde nadelen. Eén van die nadelen is dat de verschillende frames voor zoekmachines, schermlezers, en dergelijke als los zand aan elkaar hangen, omdat ze los van elkaar worden weergegeven. Ze staan wel naast elkaar op het scherm, maar er zit intern geen verband tussen.

  Als je 'n stuk code vaker wilt gebruiken, zoals 'n menu dat op elke pagina hetzelfde is, voeg dat dan in met PHP of SSI. Dan wordt de pagina niet pas in de browser, maar al op de server samengesteld. Hierdoor zien zoekmachines, schermlezers, en dergelijke één pagina, net zoals wanneer je maar één pagina met html zou hebben geschreven.

  (Je kunt beter PHP dan SSI gebruiken, omdat SSI min of meer aan het uitsterven is en PHP veel meer mogelijkheden heeft. Op deze site wordt in enkele voorbeelden nog SSI gebruikt, maar zodra die worden bijgewerkt, gaat dat vervangen worden door PHP.)

• Geef de taal van het document aan, en bij woorden en dergelijke die afwijken van die taal de afwijkende taal met behulp van lang="..". Ik doe dat op mijn eigen site maar af en toe, omdat de tekst (en vooral de code) een mengsel is van Engels, Nederlands en eigengemaakte namen. Dit soort teksten is gewoon niet goed in te delen in een taal.
• Gebruik de tag <abbr> bij afkortingen. Doe dat de eerste keer op een pagina samen met de title-eigenschap: <abbr title="en dergelijke">e.d.</abbr>. Daarna kun je op dezelfde pagina volstaan met <abbr>e.d.</abbr>. Doe je dit niet, dan is er 'n grote kans dat 'n spraakbrowser e.d. uit gaat spreken als Ed, en 'n zoekmachine kan er ook geen chocola van maken.

• De spider van 'n zoekmachine, spraakbrowsers, en dergelijke kunnen geen plaatjes 'lezen'. Het is soms verbazingwekkend om te zien hoe veel, of eigenlijk: hoe weinig tekst er overblijft op een pagina als de plaatjes worden weggehaald. Het zelfde geldt voor die fantastisch mooie flash-pagina's, als daarbij geen voorzieningen voor dit soort programma's zijn aangebracht.

  Op Linux kun je met Lynx kijken hoe je pagina eruitziet zonder plaatjes en dergelijke, als echt alleen de tekst overblijft. Een installatie-programma voor Lynx op Windows is te vinden op csant.info/lynx.

  In Windows kun je ook het gratis programma WebbIE installeren. WebbIE laat de pagina zien, zoals een spraakbrowser en dergelijke hem zien. WebbIE is te downloaden vanaf www.webbie.org.uk.

  De Firefox-extensie Web Developer heeft de mogelijkheid om 'n pagina te bekijken zonder css en/of afbeeldingen.

  Ten slotte kun je je pagina nog online laten controleren op 'n behoorlijk aantal sites. Ik noem er hier enkele. Helaas zijn ze bijna allemaal Engelstalig.

  colorfilter.wickline.org Laat zien hoe een kleurenblinde de site ziet.

  contentquality.com Test op toegankelijkheid. Heel overzichtelijk.

  wave.webaim.org Deze laat grafisch zien hoe de toegankelijkheid is. Heel erg duidelijk, maar bij grotere pagina's wordt 't al snel erg chaotisch.

  Omdat ze de uitleg van de icoontjes heel goed hebben weten te verstoppen, geef ik de link daarvan ook maar gelijk: wave.webaim.org/icons

Specifiek voor dit voorbeeld

Zonder css, zoals veel spraakbrowsers en dergelijke de pagina zien, wordt gewoon de inhoud van de pagina weergegeven. Alleen zonder border en achtergrond. Deze constructie levert dus geen problemen op wat betreft toegankelijkheid.

Getest in

Laatst gecontroleerd op 15 april 2012.

(Internet Explorer 6 is voor het laatst gecontroleerd op 9 mei 2010. Op deze browser test ik niet meer. Maar omdat de code niet is veranderd, neem ik aan dat dit voorbeeld ook nog werkt in Internet Explorer 6.)

Dit voorbeeld is getest in Firefox, Opera, Safari, Google Chrome, Internet Explorer 6, 7, 8 en 9 in de resoluties 800x600, 1024x768, 1280x1024 en 1440x900. Steeds met de laatste versie van die browsers, omdat ik geen zin heb om rekening te houden met mensen die met zwaar verouderde browsers surfen. Dat is trouwens vragen om ellende, want updates van browsers hebben heel vaak met beveiligingsproblemen te maken. In de resoluties 1024x768, 1280x1024 en 1440x900 is ook in- en uitzoomen en een kleinere en grotere letter getest. Er is ingezoomd en vergroot tot zover de browser kan, maar niet verder dan tot 200%.

Eventuele problemen met betrekking tot zoomen en lettergrootte staan bij Bekende problemen.

Er is getest met behulp van muis en toetsenbord.

Naast deze 'gewone' browsers is ook getest in Lynx, WebbIE, NVDA en Fangs Screen Reader Emulator. Lynx is een browser die alleen tekst laat zien en geen css gebruikt. WebbIE is een browser die gericht is op mensen met een handicap. NVDA is een screenreader, zoals die door blinden wordt gebruikt. Fangs Screen Reader Emulator is een extensie bij Firefox, die de pagina laat zien zoals een screenreader hem ziet.

Als het voorbeeld in deze vier programma's toegankelijk is, zou het in principe toegankelijk moeten zijn in alle aangepaste browsers en dergelijke. En dus ook voor zoekmachines, want een zoekmachine is redelijk vergelijkbaar met een blinde. Eventuele opmerkingen over de toegankelijkheid van dit voorbeeld staan onderaan Toegankelijkheid en zoekmachines onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld.

Alleen op de hierboven genoemde systemen en browsers is getest. Er is dus niet getest op bijvoorbeeld mobiele systemen als iOS of Android, en ook niet op apparaten als smartphones, iPad, enz. De kans is heel erg groot dat dit voorbeeld niet (volledig) werkt op dat soort systemen en apparaten. Om het wel (volledig) werkend te krijgen, zul je vaak wijzigingen en/of aanvullingen moeten aanbrengen.

De html is gevalideerd met de validator van w3c, de css ook. Als om een of andere reden niet volledig gevalideerd kon worden, wordt dat bij Bekende problemen vermeld.

Nieuwe browsers test ik pas als ze uit het bèta-stadium zijn, omdat er anders 'n redelijke kans is dat ik 'n bug zit te omzeilen, die voor de uiteindelijke versie nog gerepareerd wordt. Dit voorbeeld is alleen getest in de hierboven met name genoemde browsers. Vragen over niet-geteste browsers kan ik niet beantwoorden, en het melden van fouten in niet-geteste browsers heeft ook geen enkel nut. (Melden van fouten, problemen, enz. in wel geteste browsers: graag!)

Wijzigingen

Alleen grotere wijzigingen worden hier vermeld, geen dingen als een link die is geüpdatet.

9 mei 2010:

Nieuw opgenomen.

Bekende problemen

Internet Explorer 6

Als deze constructie niet werkt in Internet Explorer 6, kan dat komen omdat hasLayout uit staat. In Internet Explorer 6 werkt dit alleen als hasLayout aan staat.

hasLayout is een duivelse pesterij van Microsoft, alleen bedoeld om het werk van sitebouwers onaangenaam te maken. Een ander nut heb ik er nooit in kunnen ontdekken.

'n Andere hobby van Microsoft is het volstrekt incompatibel maken van de verschillende versies van Internet Explorer met elkaar, dus in Internet Explorer 7 zijn de regels voor hasLayout volkomen anders dan in Internet Explorer 6. In Internet Explorer 7 werkt dit voorbeeld gewoon zonder meer.

In Internet Explorer 8 is 't kreng gelukkig helemaal afgeschaft. Waarom het ooit heeft bestaan is volstrekt onduidelijk, vandaar mijn ernstige verdenking dat het alleen maar pesterij is geweest.

hasLayout kan niet rechtstreeks worden aan- of uitgezet, dit moet via eigenschappen van de css. Sommige elementen hebben het, naar het lijkt, altijd aan staan, maar 'n div hoort daar niet bij. Naar het lijkt? Ja, want de documentatie over hasLayout is ook nog 'ns uiterst beroerd en/of geheim, of in ieder geval niet te vinden bij Microsoft.

Als hasLayout niet aan staat, is de weergave van 'n pagina echt totaal anders dan met hasLayout aan. Haal bij de zes buitenste divs de breedte weg en je ziet wat ik bedoel: ze klappen volledig in elkaar.

De uiterst creatieve weergave van de voorbeeld-pagina in Internet Explorer 6 als hasLayout uit staat.

De volgende eigenschappen kunnen worden toegevoegd aan de css voor Internet Explorer 6 om hasLayout aan te zetten:

* position: absolute;

* float: left; float: right;

* display: inline-block;

* width: alles behalve 'auto' (in dit voorbeeld is dit gebruikt);

* height: alles behalve 'auto';

* zoom: elke waarde behalve 'normal';

Meestal kan zoom: 1; zonder problemen worden toegepast. Dat is de opdracht om gewoon op de normale manier te zoomen, dus eigenlijk om niet te zoomen.

Ook height: 1%; kan meestal zonder problemen worden toegepast. Deze opdracht slaat natuurlijk ook nergens op, maar het zet hasLayout aan.