Zestien met behulp van box-shadow gemaakte schaduwen - uitleg

Laatst aangepast: 24 juli 2024.

Korte omschrijving

Allerlei soorten schaduwen gemaakt met behulp van box-shadow.

BELANGRIJK

Deze uitleg hoort bij het voorbeeld dat in de download zit. Het voorbeeld uit de download verschilt iets van het voorbeeld hier op de site. In de download ontbreekt bijvoorbeeld de navigatie voor de site. Ook in de kopregels zit vaak wat verschil. Daarnaast kunnen er nog andere (meestal kleine) verschillen zijn.

Als je deze uitleg leest naast de broncode van het voorbeeld op de site, kan het dus bijvoorbeeld zijn dat 'n <h1> uit de css bij 'n <h2> uit de html hoort. Maar het gaat niet om hele grote, fundamentele afwijkingen.

Als je dit lastig vindt, kun je bovenaan de pagina de hele handel downloaden. In de download zit 'n voorbeeld dat wel naadloos aansluit op de uitleg in de download.

Als je deze handleiding graag uitprint (zonde van het bos), gebruik dan de pdf in de download. Deze pagina is niet geoptimaliseerd voor printen, de pdf kan wel makkelijk worden geprint.

Alles op deze site kan vrij worden gebruikt, met drie beperkingen:

* Je gebruikt het materiaal op deze site volledig op eigen risico. Het kan prima zijn dat er fouten in de hier verstrekte info zitten. Voor eventuele schade die door gebruik van materiaal van deze site ontstaat, in welke vorm dan ook, zijn www.css-voorbeelden.nl en medewerkers daarvan op geen enkele manier verantwoordelijk.

* Deze uitleg wordt min of meer regelmatig bijgewerkt. Het is daarom niet toegestaan deze uitleg op welke manier dan ook te verspreiden, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat de uitleg afkomstig is van www.css-voorbeelden.nl en dat daar altijd de nieuwste versie is te vinden. Dit is om te voorkomen dat er verouderde versies worden verspreid.

* Het kan zijn dat materiaal is gebruikt dat van anderen afkomstig is. Dat materiaal kan onder een bepaalde licentie vallen, waardoor het mogelijk niet onbeperkt gebruikt mag worden. Als dat zo is, wordt dat vermeld onder Inhoud van de download en licenties.

Een link naar www.css-voorbeelden.nl wordt trouwens altijd op prijs gesteld.

Alle code is geschreven in een afwijkende lettersoort en -kleur. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code), is in de hele uitleg onderstippeld blauw. Alle niet-essentiële code is bruin. (In de inhoudsopgave staat alles vanwege de leesbaarheid in een gewone letter.)

Opmerkingen

De in voorbeeld zestien gebruikte foto is genomen op Koninginnedag 30 april 2009 in het Vondelpark in Amsterdam. Als je jezelf herkent en een grote foto wilt krijgen, stuur dan even een mailtje aan info@css-voorbeelden.nl.
Bij de voorbeelden zitten ook schaduwen met verschillende kleuren. Voor het overbrengen van informatie zijn die volstrekt ongeschikt, omdat die grote problemen kunnen opleveren voor mensen die moeite hebben met het onderscheiden van kleuren.

Links in deze uitleg, vooral links naar andere sites, kunnen verouderd zijn. Op de pagina met links vind je steeds de meest recente links.

Dit voorbeeld is gemaakt op een systeem met Linux (KDE neon). Daarbij is vooral gebruik gemaakt van Visual Studio Code, GIMP en Firefox met extensies. De pdf-bestanden zijn gemaakt met LibreOffice.

Vragen of opmerkingen? Fout gevonden? Ga naar het forum.

Achterliggend idee

In het verleden was het maken van een schaduw bij een element uitermate moeilijk. En van een schaduw met ronde hoeken werden alleen de uitbaters van rusthuizen gelukkig. Vaak kon je zoiets alleen voor elkaar krijgen met behulp van (een hele serie) afbeeldingen.

Inmiddels heeft css meerdere mogelijkheden om op simpele wijze een schaduw te maken. Hier wordt alleen box-shadow gebruikt, waarmee je op simpele wijze schaduwen bij een element kunt maken, desgewenst ook met ronde hoeken.

Er is verder weinig achterliggend idee hier, alleen wat voorbeelden van wat je zoal kunt doen met box-shadow. Waarbij je een aantal voorbeelden eigenlijk geen 'schaduw' meer kunt noemen.

Toetsenbordnavigatie en tabindex

Op een desktopcomputer gebruiken de meeste mensen een muis om over een pagina te navigeren, links te volgen, en dergelijke. Soms gebruiken mensen hier echter een toetsenbord voor, omdat ze geen muis kunnen of willen gebruiken. Navigeren, links volgen, en dergelijke. gebeurt dan met behulp van de Tab-toets, Enter, Spatiebalk, pijltjestoetsen, en dergelijke. (Overigens wordt ook bij touchscreens soms een toetsenbord en/of muis gebruikt.)

Als je alleen simpele html zou gebruiken, werkt deze toetsenbordnavigatie fantastisch. Maar soms kan een bepaalde constructie in de html of in de css de werking ervan verstoren. Bij het maken van een website moet je er vooral op letten dat alles bereikbaar is met de Tab-toets. Voor andere toetsen zijn dan meestal geen aanpassingen nodig.

Links, invoervelden in formulieren, en dergelijke kunnen met behulp van de Tab-toets één voor één worden bezocht, in de volgorde waarin ze in de html voorkomen. Shift+Tab-toets keert de volgorde van de Tab-toets om. Dit is een belangrijk hulpmiddel voor mensen die om een of andere reden de muis niet kunnen of willen gebruiken. (En het is vaak ook veel sneller dan de muis, vooral in formulieren.)

In sommige browsers en/of besturingssystemen is dit vreemd genoeg standaard uitgeschakeld en is een zoektocht in de instellingen nodig om dit aan te zetten. Maar gebruikers van de Tab-toets zullen dit al hebben gedaan.

Als je met behulp van de Tab-toets een element hebt bereikt, heeft dit focus: als het een link is en je drukt op Enter, wordt de link gevolgd. Bij een tekstveld kun je tekst gaan invoeren. Enzovoort.

De Tab-toets volgt normaal genomen de volgorde van de elementen in de html. Het maakt niet uit, in welke volgorde ze op het scherm staan. Als je met behulp van css de elementen van plaats verwisselt op het scherm, wordt toch gewoon de volgorde in de html gevolgd.

De volgorde van de Tab-toets kan worden veranderd met behulp van het tabindex-attribuut: <div tabindex="3">. Deze <div> zal nu als derde worden bezocht, ook al krijgt een simpele <div> normaal genomen nooit bezoek van de Tab-toets.

Normaal genomen is het gebruik van een tabindex niet nodig. Het is zeker niet bedoeld om de bezoeker als een kangoeroe op een hindernisbaan van onder via links over rechts naar boven te laten springen. Maar soms kan het handig zijn voor kleinere correcties, als de normale volgorde in de html niet optimaal is. Of om een element bereikbaar te maken voor de Tab-toets, zoals de hierboven genoemde <div>.

Schermlezers blijven altijd de volgorde van de html volgen, dus als de tabindex sterk afwijkt van de volgorde in de html, kan dat behoorlijk verwarrend zijn.

De tabindex kan drie verschillende waarden hebben: -1, 0 of een positief getal.

In principe is de volgorde bij gebruik van de Tab-toets als volgt: eerst worden alle positieve getallen in volgorde afgewerkt. Als twee tabindexen dezelfde waarde hebben, wordt de volgorde in de html aangehouden. Daarna worden elementen die automatisch al de focus kunnen krijgen (zoals een link en een knop) en elementen met een tabindex="0" afgewerkt in de volgorde, waarin ze in de html staan.

Een negatieve waarde van -1 zorgt ervoor dat een element, dat normaal genomen door het gebruik van de Tab-toets de focus kan krijgen, volledig wordt genegeerd door de Tab-toets. Zelfs een link met een negatieve tabindex wordt volledig genegeerd.

Ook kan aan een element met een negatieve tabindex dat normaal genomen geen focus kan krijgen, toch de focus worden gegeven met behulp van JavaScript, een klik of een aanraking. Waarbij gebruikers van de Tab-toets daar geen last van hebben, omdat tabindex="-1" wordt genegeerd door de Tab-toets.

Hier heeft <main> een tabindex="-1" gekregen. De reden daarvan staat gelijk hieronder bij tabindex="0".

tabindex="0"

Als je tabindex="0" gebruikt, kan een element focus krijgen met behulp van de Tab-toets, door een aanraking of door een klik. Ook als dat element normaal genomen geen focus kan krijgen.

Hier heeft de <p> met de twaalfde schaduw een tabindex="0" gekregen:

<p id="vb-12" tabindex="0">

Daardoor kan deze <p> toch de focus krijgen, terwijl een <p> die normaal genomen niet kan krijgen. Als de <p> de focus krijgt, verandert de schaduw.

Door buiten deze <p> te klikken of het scherm aan te raken, of door de Tab-toets in te drukken, verliest de <p> de focus weer. Behalve op iOS en iPadOS. Daar verliest de <p> pas weer de focus, als een ander element de focus krijgt. Buiten de twaalfde <p> zijn er echter in dit voorbeeld geen elementen die de focus kunnen krijgen.

Om dit op te lossen heeft <main> een tabindex gekregen:

<main tabindex="-1">

Nu kan <main> ook de focus krijgen. Als dat gebeurt, verliest de <p> de focus en verdwijnt de veranderde schaduw weer.

Omdat deze pagina zoveel inhoud heeft dat deze altijd minstens even hoog is als het venster van de browser, is <main> ook altijd minstens even hoog als het venster. Hierdoor verliest de twaalfde <p> altijd weer de focus, ongeacht waar je het venster aanraakt.

tabindex="..."

Op de plaats van de puntjes moet een positief getal worden ingevuld: het volgnummer. Een element met een positieve tabindex wordt altijd bezocht bij gebruik van de Tab-toets, ook als dit element normaal genomen zou worden genegeerd. Elementen met een tabindex met een positief volgnummer worden altijd als eerste bezocht, voor elementen als een link of tekstveld zonder tabindex, en ook voor elementen met tabindex="0".

Een tabindex met een positief getal wordt in dit voorbeeld niet gebruikt.

De code aanpassen aan je eigen ontwerp

Als je dit voorbeeld gaat aanpassen voor je eigen site, houd het dan in eerste instantie zo eenvoudig mogelijk. Ga vooral geen details invullen.
Gebruik geen FrontPage, Publisher of Word (alle drie van Microsoft). Publisher en Word zijn niet bedoeld om websites mee te maken. FrontPage is zwaar verouderd en wordt al jaren niet meer onderhouden door Microsoft.

Ook OpenOffice en LibreOffice leveren een uiterst beroerd soort html af. Tekstverwerkers met al hun toeters en bellen zijn gewoon niet geschikt om websites mee te bouwen.

Je kunt beter een goed (gratis) programma gebruiken. Links naar dat soort programma's vind je op de pagina met links onder Gereedschap → wysiwyg-editor en Gereedschap → Editors en IDE's.

Maar het allerbeste is om gewoon zelf html, css, enzovoort te leren, omdat zelfs het allerbeste programma het nog steeds zwaar verliest van 'n op de juiste manier met de hand gemaakte pagina.
Als je in een desktopbrowser met behulp van zoomen het beeld vergroot, heeft dit hetzelfde effect, als wanneer de pagina in een kleiner browservenster wordt getoond. Je kunt hiermee dus kleinere apparaten zoals een tablet of een smartphone simuleren. Maar het blijft natuurlijk wel een simulatie: het is nooit hetzelfde als testen op een écht apparaat. Zo kun je bijvoorbeeld aanrakingen alleen echt testen op een echt touchscreen.

Inmiddels hebben veel browsers in de ontwikkelgereedschappen mogelijkheden voor het simuleren van weergave op een kleiner scherm ingebouwd. Ook dit blijft een simulatie, maar geeft vaak wel een beter beeld dan zoomen.
Als je 'n site maakt in Firefox, Opera, Safari, Google Chrome, Vivaldi of Edge, is er 'n hele grote kans dat die in alle browsers werkt. Ik geef de voorkeur aan Firefox, omdat het een van de weinige browsers is, die niet bij een bedrijf hoort dat vooral op je centen of je data uit is.

Google Chrome wordt ook door veel mensen gebruikt, maar ik heb dus wat moeite met hoe Google je hele surfgedrag, je schoenmaat en de kleur van je onderbroek vastlegt. Daarom gebruik ik Google Chrome zelf alleen om in te testen.
Het allereerste dat je moet invoeren, is het doctype, vóór welke andere code dan ook. Een lay-out met een missend of onvolledig doctype ziet er totaal anders uit dan een lay-out met een geldig doctype. Wát er anders is, verschilt ook nog 'ns tussen de diverse browsers. Als je klaar bent en dan nog 'ns 'n doctype gaat invoeren, weet je vrijwel zeker dat je van voren af aan kunt beginnen met de lay-out.

Geldige doctypes vind je op www.w3.org/QA/2002/04/valid-dtd-list.

Gebruik het volledige doctype, inclusief de eventuele url, anders werkt het niet goed.
Gebruik het doctype voor html5. Dit is bedoeld voor nieuwe sites.

Het oudere transitional doctype staat talloze tags toe, die in html5 zijn verboden. Deze tags worden al zo'n tien jaar afgeraden. Het transitional doctype is alleen bedoeld om de puinhoop van vroeger, toen niet volgens standaarden werd gewerkt, enigszins te herstellen.

Het (ook al oudere) strict doctype staat verouderde tags niet toe. Daardoor kan met 'n strict doctype, of het nu html of xhtml is, probleemloos worden overgestapt naar html5. Met een transitional doctype en het gebruik van afgekeurde tags kun je niet overstappen naar html5. Je moet dan eerst alle verouderde tags verwijderen, wat echt ontzettend veel werk kan zijn.

Het doctype voor html5 is uiterst simpel: <!doctype html>. Omdat het doctype voor html5 in alle browsers werkt, zelfs in de gelukkig vrijwel uitgestorven nachtmerrie Internet Explorer 6, is er geen enkele reden dit uiterst simpele doctype niet te gebruiken.
De eerste regel binnen de <head> moet de charset zijn. Dit vertelt de browser, welke tekenset er gebruikt moet worden, zodat letters met accenten en dergelijke overal goed worden weergegeven. Het beste kun je utf-8 nemen. Als je later van charset verandert, loop je 'n grote kans dat je alle aparte tekens als letters met accenten weer opnieuw moet gaan invoeren. In html5 is het simpele <meta charset="utf-8"> voldoende.
Test vanaf het allereerste begin in zoveel mogelijk verschillende browsers in 'n aantal resoluties (schermgroottes). Onder het kopje Getest in kun je in deze uitleg vinden, waar dit voorbeeld in is getest.
Voor alle voorbeelden geldt: breng veranderingen stapsgewijs aan. Als je bijvoorbeeld foto's wilt laten weergeven, begin dan met het alleen veranderen van de namen van de foto's, zodat je eigen foto's worden weergegeven. Maakt niet uit als de maten niet kloppen en de teksten fout zijn. Als dat werkt, ga dan bijvoorbeeld de maten aanpassen. Dan de teksten. En controleer steeds, of alles nog goed werkt.
Als het om een lay-out of iets dergelijks gaat: zorg eerst dat header, kolommen, footer, menu, en dergelijke staan en bewegen, zoals je wilt. Ga daarna pas details binnen die blokken invullen. In eerste instantie gebruik je dus bijvoorbeeld 'n leeg blok op de plaats, waar uiteindelijk het menu komt te staan.

Als je begint met allerlei details, is er 'n heel grote kans dat die de werking van de blokken gaan verstoren. Bouw eerst het huis, en ga dan pas de kamers inrichten. Zorg eerst dat de blokken werken, zoals je wilt. Dan zul je het daarna gelijk merken, als 'n toegevoegd detail als tekst of 'n afbeelding iets gaat verstoren. Daarvoor moet je natuurlijk wel regelmatig controleren in verschillende browsers, of alles nog wel goed werkt.

Je kunt de blokken tijdens het aanpassen opvullen met bijvoorbeeld <br>1<br>2<br>3 enzovoort, tot ze de juiste hoogte hebben. Het is handig om aan het einde even iets toe te voegen als 'laatste', zodat je zeker weet dat er niet ongemerkt drie regels onderaan naar 't virtuele walhalla zijn verhuisd.

Om de breedte te vullen, kun je het best 'n kort woord als 'huis' duizend keer of zo herhalen. Ook hier is het handig om aan 't eind (en hier ook aan 't begin) 'n herkenningsteken te maken, zodat je zeker weet dat je de hele tekst ziet.
Zolang je in grotere dingen zoals 'n lay-out aan 't wijzigen bent, kan het helpen de verschillende delen een achtergrondkleur of een outline te geven. Je ziet dan goed, waar 'n deel precies staat. Een achtergrondkleur en een outline hebben - anders dan bijvoorbeeld een border - verder geen invloed op de lay-out, dus die zijn hier heel geschikt voor.
Als je eigenschappen verandert in de css, verander er dan maar één, hooguit twee tegelijk. Als je er zeventien tegelijk verandert, is de kans groot dat je niet meer weet, wat je hebt gedaan. En dat je 't dus niet meer terug kunt draaien.
margin, padding en border worden bij de breedte en hoogte van het element opgeteld. Hier worden vaak fouten mee gemaakt. Als je bijvoorbeeld in een lay-out 'n border toevoegt aan een van de 'hoofdvakken' (header, footer, kolommen), dan wordt deze er bij opgeteld. Bij 'n border van 2 px rondom de linkerkolom wordt deze dus plotseling 4 px breder (2 px aan beide kanten), en 4 px hoger. Zoiets kan je hele lay-out verstoren, omdat iets net te breed of te hoog wordt. Je moet dan elders iets 4 px kleiner maken. Dat zal vaak zo zijn: als je één maat verandert, zul je vaak ook 'n andere moeten aanpassen.

Css geeft de mogelijkheid om met behulp van box-sizing de padding en border bínnen de breedte en hoogte van de inhoud te zetten, als je dat handiger vindt.

Met nieuwere css-eigenschappen als grid en flexbox, die speciaal zijn gemaakt om een lay-out mee te maken, spelen dit soort problemen veel minder. In alle browsers waarop hier nog wordt getest, werken flexbox en grid prima. Maar als je oudere browsers moet ondersteunen, kan dat wel problemen opleveren en moet je ook in die oudere browsers testen.
In plaats van een absolute eenheid als px kun je ook een relatieve eenheid gebruiken, met name em en rem. Voordeel van em en rem is dat een lettergrootte, regelhoogte, en dergelijke in em en rem in alle browsers kan worden veranderd. Nadeel is dat het de lay-out sneller kan verstoren dan bijvoorbeeld px. Dit moet je gewoon van geval tot geval bekijken. Voor weergave in mobiele apparaten zijn relatieve eenheden als em en rem vrijwel altijd beter dan absolute eenheden als px.

(De minder bekende rem is ongeveer hetzelfde als de em. Alleen is de lettergrootte bij rem gebaseerd op de lettergrootte van het <html>-element, waardoor de rem overal op de pagina precies even groot is. Bij de em kan de lettergrootte worden beïnvloed door de voorouders van het element, bij de rem niet.)

Zoomen kan trouwens altijd, ongeacht welke eenheid je gebruikt.
Valideren, valideren, valideren en dan voor 't slapen gaan nog 'ns valideren.

Valiwie???

Valideren is het controleren van je html en css op 'n hele serie fouten. Computers zijn daar vaak veel beter in dan mensen. Als je 300 keer <h2> hebt gebruikt en 299 keer </h2> vindt 'n computer die ene missende </h2> zonder enig probleem. Jij ook wel, maar daarna ben je misschien wel aan vakantie toe.

Valideren kan helpen om gekmakende fouten te vinden. Valide code garandeert ook dat de weergave in verschillende browsers (vrijwel) hetzelfde is. En valide code is over twintig jaar ook nog te bekijken.

Valideren moet trouwens ook niet worden overdreven. Het is een hulpmiddel om echte fouten te vinden, meer niet. Het gaat erom dat je site goed werkt, niet dat je het braafste kind van de klas bent. Als de code niet valideert, maar daar is een goede reden voor, is daar niets op tegen. Zeker met nieuwere html en css wil de validator nog wel eens achterlopen, terwijl dat al prima is te gebruiken.

Op deze site is alle css en html gevalideerd. Als de code niet helemaal valide is (wat regelmatig voorkomt), staat daar onder Bekende problemen (en oplossingen) de reden van.

Je kunt je css en html valideren als 't online staat, maar ook als het nog in je computer staat.

Html kun je valideren op: validator.w3.org/nu.

Css kun je valideren op: jigsaw.w3.org/css-validator.

Toegankelijkheid en zoekmachines

De tekst in dit hoofdstukje is een algemene tekst, die voor elke pagina geldt. Eventueel specifiek voor dit voorbeeld geldende problemen en eventuele aanpassingen om die problemen te voorkomen staan bij Bekende problemen (en oplossingen).

Toegankelijkheid (in het Engels 'accessibility') is belangrijk voor bijvoorbeeld blinden die een schermlezer gebruiken, of voor motorisch gehandicapte mensen die moeite hebben met het bedienen van een muis. Een spider van een zoekmachine (dat is het programmaatje dat de site indexeert voor de zoekmachine) is te vergelijken met een blinde. Als je je site goed toegankelijk maakt voor gehandicapten, is dat gelijk goed voor een hogere plaats in een zoekmachine. Dus als je 't niet uit sociale motieven wilt doen, kun je 't uit egoïstische motieven doen.

(Op die plaats in de zoekmachine heb je maar beperkt invloed. De toegankelijkheid van je site is maar één van de factoren, maar zeker niet onbelangrijk.)

Als je bij het maken van je site al rekening houdt met toegankelijkheid, is dat nauwelijks extra werk. 't Is ongeveer te vergelijken met inbraakbescherming: doe dat bij 'n nieuw huis en 't is nauwelijks extra werk, doe 't bij 'n bestaand huis en 't is al snel 'n enorme klus.

Enkele tips die helpen bij toegankelijkheid:

Gebruik altijd een alt-beschrijving bij een afbeelding. De alt-tekst wordt gebruikt door schermlezers en als afbeeldingen niet kunnen worden getoond of gezien (dat geldt dus ook voor zoekmachines). Als je iets wilt laten zien, als je over de afbeelding hovert, gebruik daar dan het title-attribuut voor, niet de alt-beschrijving.

Als een afbeelding alleen maar voor de sier wordt gebruikt, zet je daarbij alt="", om aan te geven dat de afbeelding niet belangrijk is voor het begrijpen van de tekst of zo.
Gebruik in links een tekst die duidelijk aangeeft, waar de link naartoe gaat. Een tekst als 'pagina met externe links' is waarschijnlijk duidelijk genoeg, een tekst als alleen 'links' waarschijnlijk niet. Een duidelijke zwart-witregel is niet te geven, omdat dit ook van tekst en dergelijke in de omgeving van de link afhangt.

Schermlezers kunnen een lijst van alle links in de pagina weergeven, en een duidelijke tekst is daarbij belangrijk. Alleen 'volgende' zegt niets, als dat in 'n lijst met alleen links staat.
Accesskeys (sneltoetsen) kun je beter niet gebruiken, deze geven te veel problemen, omdat ze vaak dubbelop zijn met sneltoetsen voor de browser of andere al gebruikte sneltoetsen. Bovendien is voor de gebruiker meestal niet duidelijk, welke toetsen het zijn.

Op zichzelf zijn accesskeys een heel goed idee. Maar helaas zijn ze ook in html5 volstrekt onvoldoende gedefinieerd. Er is nog steeds geen standaard voor de meest gebruikelijke accesskeys, zoals Zoek of Home.

Er is nog steeds niet vastgelegd, hoe accesskeys zichtbaar gemaakt kunnen worden. Voor de makers van browsers zou dit 'n relatief kleine moeite zijn, voor de makers van 'n site is het bergen extra werk.

Hierdoor zijn accesskeys (vrijwel) niet te gebruiken. Misschien kunnen ze nog enig nut hebben op sites, die gericht zijn op 'n specifieke groep gebruikers. Maar voor algemene sites is het advies: normaal genomen niet gebruiken.
Met behulp van de Tab-toets (of op 'n soortgelijke manier) kun je door links, invoervelden, en dergelijke lopen. Elke tab brengt je één link, invoerveld, en dergelijke verder, Shift+Tab één plaats terug. Met behulp van het attribuut tabindex kun je de volgorde aangeven, waarin de Tab-toets werkt. Zonder tabindex wordt de volgorde van de html aangehouden bij gebruik van de Tab-toets, maar soms is een andere volgorde logischer.

In principe is het beter, als tabindex niet nodig is, maar gewoon de volgorde van de html wordt aangehouden. Bij verkeerd gebruik kan tabindex heel verwarrend zijn. Het is niet bedoeld om van de pagina een hindernisbaan voor kangoeroes te maken, waarop van beneden via links over rechts naar boven wordt gesprongen. (Meer over de Tab-toets is te vinden bij Toetsenbordnavigatie en tabindex.)
Als, zoals hierboven beschreven, een gebruiker van de Tab-toets bij een link, invoerveld, en dergelijke is aangekomen, heeft dit element 'focus'. Dit wordt aangegeven door de link, invoerveld, en dergelijke extra te markeren met een kadertje. Dat kadertje mag je alleen weghalen, als op een andere manier wordt duidelijk gemaakt, welk element focus heeft. Een gebruiker van de Tab-toets kan anders niet zien, waar die zit, en welk element gaat reageren op bijvoorbeeld een Enter.
In het verleden werd vaak aangeraden de volgorde van de code aan te passen. Een menu bijvoorbeeld kon in de html onderaan worden gezet, terwijl het op het scherm met behulp van css bovenaan werd gezet. Inmiddels zijn schermlezers en dergelijke zo sterk verbeterd dat dit niet meer wordt aangeraden. De volgorde in de html kan tegenwoordig beter hetzelfde zijn als die op het scherm, omdat het anders juist verwarrend kan werken. Schermlezers houden namelijk altijd de volgorde van de html aan en niet een eventueel afwijkende volgorde op het scherm.
Een zogenaamde skip-link is vaak nog wel zinvol. Dat is een link die je buiten het scherm parkeert met behulp van css, zodat die normaal genomen niet te zien is. Zo'n link is wel gewoon zichtbaar in speciale programma's zoals tekstbrowsers en schermlezers, want die kijken gewoon naar wat er in de broncode staat.

(Alleen in de schermlezer TalkBack op oudere versies van Android werkt zo'n buiten het scherm geplaatste link niet. TalkBack leest zo'n link wel voor, maar de link kan niet worden gevolgd, als deze buiten het scherm staat. Met ingang van versie 8.1 van Android is dit eindelijk opgelost en werkt een skip-link ook fatsoenlijk in TalkBack.)

Een skip-link staat bovenaan de pagina, nog boven menu, header, en dergelijke, en linkt naar de eigenlijke inhoud van de pagina. Hierdoor kunnen mensen met één toetsaanslag naar de eigenlijke inhoud van de pagina gaan.

Een skip-link is vooral nuttig voor gebruikers van de Tab-toets. Zodra de normaal genomen onzichtbare link door het indrukken van de Tab-toets focus krijgt, kun je de link op het scherm plaatsen, waardoor deze zichtbaar wordt. Bij een volgende tab wordt de link dan weer buiten het scherm geplaatst en is dus niet meer zichtbaar, zodat de lay-out niet wordt verstoord.
Van oorsprong is html een taal om wetenschappelijke documenten weer te geven, pas later is deze gebruikt voor lay-out. Maar daar is de taal dus eigenlijk nooit voor bedoeld geweest. Het gebruiken van html voor lay-out leidt tot enorme problemen voor gehandicapten en tot een lage plaats in zoekmachines.

De html hoort alleen inhoud te bevatten, lay-out doe je met behulp van css. Die css moet in een extern stijlbestand staan of, als deze alleen voor één bepaalde pagina van toepassing is, in de <head> van die pagina.
Breng een logische structuur aan in je document. Gebruik een <h1> voor de belangrijkste kop, een <h2> voor een subkop, enzovoort. Schermlezers en dergelijke kunnen van kop naar kop springen. En een zoekmachine gaat ervan uit dat <h1> belangrijke tekst bevat.

Dit geldt voor al dit soort structuurbepalende tags.

Als een <h1> te grote letters geeft, maak daar dan met behulp van je css 'n kleinere letter van, maar blijf die <h1> gewoon gebruiken. Op dezelfde manier kun je al dit soort dingen oplossen.
<table> is fantastisch, maar alleen als die wordt gebruikt om een echte tabel weer te geven, niet als <table> voor opmaak wordt misbruikt. In het verleden is dat op grote schaal gebeurd bij gebrek aan andere mogelijkheden. Een tabel is, als je niet heel erg goed oplet, volstrekt ontoegankelijk voor gehandicapten en zoekmachines. Het lezen van een tabel is ongeveer te vergelijken met het lezen van een papieren krant van links naar rechts: niet per kolom, maar per regel. Dat gaat dus alleen maar goed bij een echte tabel, zoals een spreadsheet. In alle andere gevallen garandeert 'n tabel volstrekte ontoegankelijkheid voor schermlezers en dergelijke en als extra bonus vaak 'n lagere plaats in een zoekmachine.
Frames horen bij een volstrekt verouderde techniek, die heel veel nadelen met zich meebrengt. <iframe>'s hebben voor een deel dezelfde nadelen. Eén van die nadelen is dat de verschillende frames voor zoekmachines, schermlezers, en dergelijke als los zand aan elkaar hangen, omdat ze los van elkaar worden weergegeven. Ze staan wel naast elkaar op het scherm, maar er zit intern geen verband tussen.

Als je 'n stuk code vaker wilt gebruiken, zoals 'n menu dat op elke pagina hetzelfde is, voeg dat dan in met PHP. Dan wordt de pagina niet pas in de browser, maar al op de server samengesteld. Hierdoor zien zoekmachines, schermlezers, en dergelijke één pagina, net zoals wanneer je maar één pagina met html zou hebben geschreven.

(Je kunt ook invoegen met behulp van SSI. Maar tegenwoordig kun je beter PHP dan SSI gebruiken, omdat SSI min of meer aan het uitsterven is en PHP veel meer mogelijkheden heeft.)
Geef de taal van het document aan, en bij woorden en dergelijke die afwijken van die taal de afwijkende taal met behulp van lang="...". Op deze site gebeurt dat lang niet overal, omdat de tekst (en vooral de code) een mengsel is van Engels, Nederlands en eigengemaakte namen. Dat soort teksten is gewoon niet goed in te delen in een taal. Maar bij enigszins 'normale' teksten hoor je een taalwisseling aan te geven.

Op deze site wordt de lijst op woordenlijst.org gebruikt om te bepalen, of een woord inmiddels 'Nederlands' is. Als het woord in deze lijst voorkomt, wordt geen lang-attribuut gebruikt, ook niet als het woord oorspronkelijk uit een andere taal komt.
Gebruik de tag <abbr> bij afkortingen. Doe dat de eerste keer op een pagina samen met de title-eigenschap: <abbr title="ten opzichte van">t.o.v.</abbr>. Daarna kun je op dezelfde pagina volstaan met <abbr>t.o.v.</abbr>. Doe je dit niet, dan is er 'n grote kans dat 'n schermlezer 't.o.v.' uit gaat spreken als 'tof', en 'n zoekmachine kan er ook geen chocola van maken.
Geef een verandering niet alleen door kleur aan. Een grote groep mensen heeft moeite met het onderscheiden van kleuren en/of het herkennen van kleuren. Verander bijvoorbeeld een ronde rode knop niet in een ronde groene knop, maar in een vierkante groene knop. Door ook de vorm te veranderen, is het herkennen van de verandering niet alleen van een kleur afhankelijk.
Zorg voor voldoende contrast tussen achtergrond- en voorgrondkleur, tussen background-color en color. Soms zie je heel lichtgrijze tekst op een donkergrijze achtergrond, en dan ook nog in een mini-formaat. Dat is dus voor heel veel mensen stomweg volledig onleesbaar. Op de pagina met links staat onder het kopje Toegankelijkheid → Contrast en kleurenblindheid een hele serie sites, waar je kunt controleren of het contrast groot genoeg is.
De spider van 'n zoekmachine, schermlezers, en dergelijke kunnen geen plaatjes 'lezen'. Het is soms verbazingwekkend om te zien hoe veel, of eigenlijk: hoe weinig tekst er overblijft op een pagina, als de plaatjes worden weggehaald.

Op Linux kun je met Lynx kijken, hoe je pagina eruitziet zonder plaatjes en dergelijke, als echt alleen de tekst overblijft. Een installatie-programma voor Lynx op Windows is te vinden op invisible-island.net/lynx.

Ook kun je in Windows het gratis programma WebbIE installeren. WebbIE laat de pagina zien, zoals een tekstbrowser en dergelijke deze ziet. WebbIE is te downloaden vanaf www.webbie.org.uk.

Ten slotte kun je je pagina nog online op toegankelijkheid laten controleren op 'n behoorlijk aantal sites, zoals:

lowvision.support: laat zien hoe een kleurenblinde de site ziet. Engelstalig.

wave.webaim.org: deze laat grafisch zien, hoe de toegankelijkheid is. Engelstalig. Deze tester is ook als extensie in Firefox en Google Chrome te installeren.

Op de pagina met links kun je onder Toegankelijkheid links naar meer tests en dergelijke vinden.

Getest in

Laatst gecontroleerd op 24 juli 2024.

Onder dit kopje staat alleen maar, hoe en waarin is getest. Alle eventuele problemen, ook die met betrekking tot zoomen, lettergroottes, toegankelijkheid, uit staan van JavaScript en/of css, enzovoort staan iets hieronder bij Bekende problemen (en oplossingen). Het is belangrijk dat deel te lezen, want uit een test kan ook prima blijken dat iets totaal niet werkt!

Dit voorbeeld is getest op de volgende systemen:

Desktopcomputers

Linux (KDE neon 6.0) (2560 x 1080 px, resolution: 96 ppi):
Firefox, Google Chrome en Vivaldi, in grotere en kleinere browservensters.
In Vivaldi is ook ruimtelijke navigatie ('Spatial Navigation') getest.

Laptops

Windows 10 (1600 x 900 px, resolution: 106 ppi):
Firefox, Google Chrome en Edge, in grotere en kleinere browservensters.

OS X 11.7.10 ('Big Sur') (1440 x 900 px, resolution: 96 ppi):
Firefox, Safari, Google Chrome en Microsoft Edge, in grotere en kleinere browservensters.

Tablets

iPad met iOS 12.5.7 (2048 x 1536 px, device-pixel-ratio: 2):
Safari, Chrome, Firefox en Microsoft Edge (alle portret en landschap).

iPad met iPadOS 17.5.1 (2160 x 1620 px, resolution: 264 ppi):
Safari, Chrome, Firefox en Microsoft Edge (alle portret en landschap).

Android 6.0 ('Marshmallow') (1920 x 1200 px, resolution: 224 ppi):
Samsung Internet, Firefox en Chrome (alle portret en landschap).

Android 8.1 ('Oreo') (1920 x 1200 px, resolution: 218 ppi):
Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).

Android 13 ('Tiramisu') (2000 x 1200 px, resolution: 225 ppi):
Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).

Smartphones

iPhone met iOS 15.8.2 (1334 x 750 px, resolution: 326 ppi):
Safari, Chrome, Firefox en Microsoft Edge (alle portret en landschap).

iPhone met iOS 17.5.1 (1334x750, resolution: 326 ppi): Safari, Chrome, Firefox en Microsoft Edge (alle portret en landschap).

Android 7.0 ('Nougat') (1280 x 720 px, resolution: 294 ppi):
Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).

Android 9.0 ('Pie') (1920 x 1080 px, resolution: 424 ppi):
Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).

Android 14 ('Upside Down Cake') (2408 x 1080 px, resolution: 401 ppi):
Samsung Internet, Firefox, Microsoft Edge en Chrome (alle portret en landschap).

Er is op de aan het begin van dit hoofdstukje genoemde controledatum getest in de meest recente versie van de browser, die op het betreffende besturingssysteem kon draaien. Het aantal geteste browsers en systemen is al tamelijk fors, en als ook nog rekening gehouden moet worden met (zwaar) verouderde browsers, is het gewoon niet meer te doen. Surfen met een verouderde browser is trouwens vragen om ellende, want updates van browsers hebben heel vaak met beveiligingsproblemen te maken.

In- en uitzoomen en - voor zover de browser dat kan - een kleinere en grotere letter zijn ook getest. Er is ingezoomd en vergroot tot zover de browser kan, maar niet verder dan 200%.

Er is getest met behulp van muis en toetsenbord, behalve op iOS, iPadOs en Android, waar een touchscreen is gebruikt. Op Windows 10 is getest met touchscreen, touchpad, toetsenbord, muis, en - waar dat zinvol was - op een combinatie daarvan. Op OS X 11.7.10 is getest met (een combinatie van) toetsenbord, touchpad en muis.

Als in een voorbeeld JavaScript is gebruikt, is ook getest of het werkt zonder JavaScript. Dat is alleen gedaan in de browsers, waarin in de instellingen JavaScript kan worden uitgeschakeld.

Ook is getest zonder css en - als afbeeldingen worden gebruikt - zonder afbeeldingen.

Schermlezers en dergelijke

Naast deze 'gewone' browsers is ook getest in Lynx, WebbIE, NVDA, TalkBack, VoiceOver, Orca en Verteller.

Lynx is een browser die alleen tekst laat zien en geen css gebruikt. Er is getest op Linux.

WebbIE. is een browser die gericht is op mensen met een handicap. Er is getest op Windows 10.

NVDA is een schermlezer, zoals die door blinden wordt gebruikt. Er is getest op Windows 10 in combinatie met Firefox.

TalkBack is een in Android ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Chrome op Android 6.0, 7.0, 8.1, 9, 13 en 14

VoiceOver is een in iOS en OS X ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Safari op iOS 12.5.7 en 15.8.2, iPadOS 17.5.1 en OS X 11.7.10.

Orca is een schermlezer voor Linux. Er is getest in combinatie met Firefox op KDE Neon 6.0.

Verteller (Narrator) is een in Windows 10 ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Edge.

(Voor de bovenstaande programma's zijn links naar sites met uitleg en dergelijke te vinden op de pagina met links onder Toegankelijkheid → Schermlezers, tekstbrowsers, en dergelijke.)

Als het voorbeeld in deze programma's toegankelijk is, zou het in principe toegankelijk moeten zijn in alle aangepaste browsers en dergelijke. En dus ook voor zoekmachines, want een zoekmachine is redelijk vergelijkbaar met een blinde.

Eventuele problemen in schermlezers (en eventuele aanpassingen om die te voorkomen) staan iets hieronder bij Bekende problemen (en oplossingen).

Waar dat zinvol was, is ook nog getest op combinaties als een grote letter in een schermlezer met toetsenbordbediening.

Alleen op de hierboven genoemde systemen en browsers is getest. Er is dus niet getest op bijvoorbeeld 'n Blackberry. Er is een kans dat dit voorbeeld niet (volledig) werkt op niet-geteste systemen en apparaten. Om het wel (volledig) werkend te krijgen, zul je soms (kleine) wijzigingen en/of (kleine) aanvullingen moeten aanbrengen, bijvoorbeeld met JavaScript.

Er is ook geen enkele garantie dat iets werkt in een andere tablet of smartphone dan hierboven genoemd, omdat fabrikanten in principe de software kunnen veranderen. Dit is anders dan op de desktop, waar browsers altijd (vrijwel) hetzelfde werken, zelfs op verschillende besturingssystemen. Iets wat in Samsung Internet op Android werkt, zal in de regel overal werken in die browser, maar een garantie is er niet. De enige garantie is het daadwerkelijk testen op een fysiek apparaat. En aangezien er duizenden mobiele apparaten zijn, is daar geen beginnen aan.

De html is gevalideerd met de html-validator, de css met de css-validator van w3c. Als om een of andere reden niet volledig gevalideerd kon worden, wordt dat bij Bekende problemen (en oplossingen) vermeld.

Nieuwe browsers worden pas getest, als ze uit het bèta-stadium zijn. Anders is er 'n redelijke kans dat je tegen 'n bug zit te vechten, die voor de uiteindelijke versie nog gerepareerd wordt.

Dit voorbeeld is alleen getest in de hierboven met name genoemde browsers. Vragen over niet-geteste browsers kunnen niet worden beantwoord, en het melden van fouten in niet-geteste browsers heeft ook geen enkel nut. (Melden van fouten, problemen, enzovoort in wel geteste browsers: graag! Dat kan op het forum.)

Bekende problemen (en oplossingen)

Waarop en hoe is getest, kun je gelijk hierboven vinden bij Getest in.

Als je hieronder geen oplossing vindt voor een probleem dat met dit voorbeeld te maken heeft, kun je op het forum proberen een oplossing te vinden voor je probleem. Om forumspam te voorkomen, moet je je helaas wel registreren, voordat je op het forum een probleem kunt aankaarten.

Bij toegankelijkheid is er vaak geen goed onderscheid te maken tussen oplossing en probleem. Zonder (heel simpele) aanpassingen heb je vaak 'n probleem, en omgekeerd. Daarom staan wat betreft toegankelijkheid aanpassingen en problemen hier bij elkaar in dit hoofdstukje.

Voor zover van toepassing wordt eerst het ontbreken van JavaScript, css en/of afbeeldingen besproken. Vervolgens problemen en aanpassingen met betrekking tot toegankelijkheid voor specifieke groepen bezoekers, toetsenbordnavigatie, tekstbrowsers, schermlezers en zoomen en andere lettergrootte.

Als in een onderdeel geen problemen aanwezig zijn, staat in een smal groen kadertje 'Geen problemen'. Bij een onderwerp over toegankelijkheid zijn er soms geen problemen, maar alleen aanpassingen. Ook in dat geval staat bovenaan in een smal groen kadertje 'Geen problemen'. Daaronder staan dan de aanpassingen.

Als in een onderdeel één of meer problemen worden besproken, staat van elk probleem in een breed rood kadertje een korte samenvatting daarvan.

Als bij het probleem een oplossing wordt gegeven, staat de samenvatting in een rode stippellijn. Bij een onderwerp over toegankelijkheid zijn er soms, naast de opgeloste problemen, ook aanpassingen. In dat geval staan staan die aanpassingen boven de kadertjes met opgeloste problemen.

Als bij het probleem geen oplossing is gevonden, staat de samenvatting in een rode ononderbroken lijn. Bij een onderwerp over toegankelijkheid zijn er soms, naast de problemen, ook aanpassingen. In dat geval staan staan die aanpassingen boven de kadertjes met problemen.

Zonder css

Geen problemen.

Omdat css alleen voor de opmaak wordt gebruikt, worden tekst en afbeelding ook zonder css volledig weergegeven.

Tekstbrowsers

Geen problemen.

WebbIE en Lyns geven beide alle tekst volledig weer.

Schermlezers

Geen problemen.

Alle tekst wordt volledig voorgelezen door schermlezers.

Zoomen en andere lettergrootte

Probleem: in Samsung Internet komt bij een heel grote letter tekst buiten de <p> te staan.

Als in Samsung Internet de letter sterk wordt vergroot, komt een deel van de tekst boven en/of onder de <p> met de schaduw te staan. Dit speelt alleen bij een grotere letter, bij inzoomen (vergroten) is er geen probleem.

Hier is weinig aan te doen. Om een of andere reden negeert Samsung Internet eenheden als em en rem vrijwel altijd, als die voor iets anders dan de lettergrootte worden gebruikt.

Overige problemen

Probleem: gekleurde schaduwen zijn ongeschikt voor het geven van informatie.

Informatie moet nooit alleen met behulp van kleuren worden gegeven. Mensen die moeite hebben met kleuren en gebruikers van een schermlezer hebben hier niets aan. Als kleuren worden gebruikt voor het geven van informatie, moet daarnaast ook altijd een andere manier worden gebruikt.

Wijzigingen

Alleen grotere wijzigingen worden hier vermeld, geen dingen als een link die is geüpdatet.

22 oktober 2010:

Nieuw opgenomen.

25 december 2010:

Tot mijn niet geringe verbazing blijkt Safari op OS X het voorvoegsel -webkit- nog nodig te hebben, terwijl het op Windows border-radius zonder voorvoegsel al herkent.

Op alle plaatsen waar dat nodig was, zijn hiervoor wijzigingen aangebracht.
Tot mijn nog grotere verbazing blijkt in Safari box-shadow op Windows al volledig te werken (als -webkit-box-shadow-), maar op OS X nog bij lange na niet. Nodige waarschuwingen toegevoegd.

19 mei 2011:

Tekst aangepast aan Internet Explorer 9.
-webkit- weggehaald bij -webkit-border-radius, omdat dit niet meer nodig is.
In Safari werkt box-shadow inmiddels even volledig op OS X als op Windows.
Firefox 4 heeft -moz- in -moz-box-shadow niet meer nodig. Ik heb het laten staan omdat op oudere Apples en in sommige Linux-distributies nog met Firefox 3 wordt gewerkt. (Op 1 mei 2012 alsnog weggehaald.)
Tal van kleinere aanpassingen in de tekst, onder andere over de plaats van box-shadow in de z-index. (De specificatie is daar inmiddels iets duidelijker over.)
Alle kleuren worden inmiddels in Google Chrome op dezelfde manier weergegeven als in Opera en Firefox (en in het nieuwe Internet Explorer 9). Alleen Safari heeft nog een afwijkende manier.
Door een bug in Google Chrome werd, als inset werd gebruikt bij border-radius, de achtergrond rechthoekig weergegeven. Deze bug is gerepareerd.

1 mei 2012:

type="text/css" weggehaald bij <style>, omdat dit niet meer hoeft in html5.
-moz-box-shadow en -webkit-box-shadow, de experimentele vorm van box-shadow voor Firefox, Safari en Google Chrome, zijn niet meer nodig, omdat deze browsers nu box-shadow herkennen. Tekst en code aangepast.
-moz-border-radius, de experimentele vorm van border-radius voor Firefox, is niet meer nodig, omdat Firefox nu border-radius herkent. Tekst en code aangepast.
Ook in Safari is de weergave inmiddels hetzelfde als in alle andere browsers. Tekst aangepast.

23 juli 2024:

Volledig herschreven. Alleen de belangrijkste wijzigingen staan hieronder.

Alles voor Internet Explorer verwijderd.
In de vorige versie was elk voorbeeld twee keer aanwezig. Eén keer als met behulp van css daadwerkelijk in de browser gemaakte schaduw, en één keer als afbeelding met hoe het eruit zou moeten zien. Die afbeelding is niet meer nodig, omdat inmiddels alle browsers met box-shadow uit de voeten kunnen.
Selectors zoveel mogelijk ingekort.
Responsief gemaakt.
Twee nieuwe schaduwen toegevoegd (nummer 13 en 14).

24 juli 2024:

Op oudere versies van iOS bleek gap in Flexbox niet te worden ondersteund. Daarom met behulp van @supports voor oudere versies van iOS een marge toegevoegd.
Oudere versies van iOS hebben een bug, waardoor geen schaduw wordt weergegeven als inset of outset niet helemaal achteraan staat. Aangepast.

Inhoud van de download en licenties

De inhoud van deze download kan vrij worden gebruikt, met drie beperkingen:

* Sommige onderdelen die van 'n andere site of zo afkomstig zijn, vallen mogelijk onder een of andere licentie. Dat is hieronder bij het betreffende onderdeel te vinden.

* Je gebruikt het materiaal uit deze download volledig op eigen risico. Het kan prima zijn dat er fouten in de hier verstrekte code en dergelijke zitten. Voor eventuele schade die door gebruik van materiaal uit deze download ontstaat, in welke vorm dan ook, zijn www.css-voorbeelden.nl en medewerkers daarvan op geen enkele manier verantwoordelijk.

* Dit voorbeeld (en de bijbehorende uitleg en dergelijke) wordt min of meer regelmatig bijgewerkt. Het is daarom niet toegestaan dit voorbeeld (en de bijbehorende uitleg en dergelijke) op welke manier dan ook te verspreiden, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat voorbeeld, uitleg, en dergelijke afkomstig zijn van www.css-voorbeelden.nl en dat daar altijd de nieuwste versie is te vinden. Dit is om te voorkomen dat er verouderde versies worden verspreid.

Een link naar www.css-voorbeelden.nl wordt trouwens altijd op prijs gesteld.

schaduw-092-dl.html: de pagina met het voorbeeld.

schaduw-092.pdf: deze uitleg (aangepast aan de inhoud van de download).

schaduw-092-inhoud-download-en-licenties.txt: een kopie van de tekst onder dit kopje (Inhoud van de download en licenties).

092-css-dl:

schaduw-092-dl.css: stijlbestand voor schaduw-092-dl.html.

092-pics:

vondelpark.jpg

De foto is genomen op Koninginnedag 30 april 2009 in het Vondelpark in Amsterdam. Als je jezelf herkent en een grote foto wilt krijgen, stuur dan even een mailtje aan info@css-voorbeelden.nl.

HTML

De code is geschreven in een afwijkende lettersoort. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code), is in de hele uitleg onderstippeld blauw. Alle niet-essentiële code is bruin. (In de inhoudsopgave staat alles in een gewone letter vanwege de leesbaarheid.)

In de html hieronder wordt alleen de html besproken, waarover iets meer is te vertellen. Een <h1> bijvoorbeeld wordt in de regel niet genoemd, omdat daarover weinig interessants valt te melden. (Als bijvoorbeeld het uiterlijk van de <h1> wordt aangepast met behulp van css, staat dat verderop bij de bespreking van de css.)

Zaken als een doctype en charset hebben soms wat voor veel mensen onbekende effecten, dus daarover wordt hieronder wel een en ander geschreven.

<!doctype html>

Een document moet met een doctype beginnen om weergaveverschillen tussen browsers te voorkomen. Zonder doctype is de kans op verschillende (en soms volkomen verkeerde) weergave tussen verschillende browsers heel erg groot.

Geldige doctypes vind je op www.w3.org/QA/2002/04/valid-dtd-list.

Gebruik het volledige doctype, inclusief de eventuele url, anders werkt het niet goed.

Het hier gebruikte doctype is dat van html5. Dit kan zonder enig probleem worden gebruikt: het werkt zelfs in Internet Explorer 6.

<html lang="nl">

Het attribuut lang="nl" bij <html> geeft aan dat de pagina in het Nederlands is. De taal is van belang voor schermlezers, automatisch afbreken, automatisch genereren van aanhalingstekens, juist gebruik van decimale punt of komma, en dergelijke.

<meta charset="utf-8">

Zorgt dat de browser letters met accenten en dergelijke goed kan weergeven.

utf-8 is de beste charset (tekenset), omdat deze alle talen van de wereld (en nog heel veel andere extra tekens) bestrijkt, maar toch niet meer ruimte inneemt voor de code, dan nodig is. Als je utf-8 gebruikt, hoef je veel minder entiteiten (ä en dergelijke) te gebruiken, maar kun je bijvoorbeeld gewoon ä gebruiken.

Deze regel moet zo hoog mogelijk komen te staan, als eerste regel binnen de <head>, omdat de regel anders door sommige browsers niet wordt gelezen.

In html5 hoeft deze regel niet langer te zijn, dan wat hier staat.

<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1">

Mobiele apparaten variëren enorm in grootte. En dat is een probleem. Sites waren, in ieder geval tot enkele jaren geleden, gemaakt voor desktopbrowsers. En die hebben, in vergelijking met bijvoorbeeld een smartphone, heel brede browservensters. Hoe moet je op 'n smartphone een pagina weergeven, die is gemaakt voor de breedte van een desktop? Je kunt natuurlijk wachten tot álle sites zijn omgebouwd voor smartphones, tablets, enzovoort, maar dan moet je waarschijnlijk heel erg lang wachten.

Mobiele browsers gokken erop dat een pagina een bepaalde breedte heeft. Safari voor mobiel bijvoorbeeld gaat ervan uit dat een pagina 980 px breed is. De pagina wordt vervolgens zoveel versmald dat deze binnen het venster van het apparaat past. Op een iPhone wordt de pagina dus veel smaller dan op een iPad. Vervolgens kan de gebruiker inzoomen op het deel van de pagina dat deze wil zien.

Dit betekent ook dat bij het openen van de pagina de tekst meestal heel erg klein wordt weergegeven. (Meestal, want niet alle browsers en apparaten doen het op dezelfde manier.) Niet erg fraai, maar bedenk maar 'ns 'n betere oplossing voor bestaande sites.

Nieuwe sites of pagina's kunnen echter wel rekening houden met de veel kleinere vensters van mobiele apparaten. In dit voorbeeld bijvoorbeeld worden grootte en positie van de elementen met de schaduwen aangepast aan de breedte van het venster.

Maar die stomme mobiele browser weet dat niet, dus die gaat ervan uit dat ook deze pagina 980 px breed is, en verkleint die dan. Dat is ongeveer even behulpzaam als de gedienstige kelner die behulpzaam de stoel naar achteren trekt, net als jij wilt gaan zitten.

Om de door de browser aangeboden hulp vriendelijk maar beslist te weigeren, wordt deze tag gebruikt. Hiermee geef je aan dat de pagina is geoptimaliseerd voor mobiele apparaten.

De kreet width=device-width zegt tegen de mobiele browser dat de breedte van de weer te geven pagina gelijk is aan de breedte van het apparaat. Als een iPad in portretstand bijvoorbeeld 768 px breed is, wordt de pagina ook 768 px breed.

Er staat nog een tweede deel in de tag: initial-scale=1. Sommige mobiele apparaten zoomen een pagina gelijk in of uit. Ook weer in een poging behulpzaam te zijn. Ook dat is hier niet nodig. Er is ook een instructie om zoomen helemaal onmogelijk te maken, maar die wordt niet gebruikt. De bezoeker kan zelf nog gewoon zoomen, wat belangrijk is voor mensen die wat slechter zien.

<link rel="stylesheet" href="092-css-dl/schaduw-092-dl.css">

Dit is een koppeling naar een extern stijlbestand, waarin de css staat. In html5 is de toevoeging type="text/css" niet meer nodig, omdat dit standaard al zo staat ingesteld. Je moet uiteraard de naam van en het pad naar het stijlbestand aanpassen aan de naam en plaats, waar je eigen stijlbestand staat.

Voordeel van een extern stijlebestand is onder andere dat deze geldig is voor alle pagina's, waaraan deze is gelinkt. 'n Verandering in de lay-out hoef je dan maar in één enkel stijlbestand aan te brengen, in plaats van in elke pagina apart. Op een grotere site kan dit ontzettend veel werk schelen. Bovendien hoeft de browser zo'n extern stijlbestand maar één keer te downloaden, ongeacht hoeveel pagina's er gebruik van maken. Zou je de css in elke pagina opnieuw aanbrengen, dan worden de te downloaden bestanden veel groter.

In dit voorbeeld heeft een extern stijlbestand eigenlijk geen nut, omdat er maar één pagina is die dit stijlbestand gebruikt. In dit geval kun je de css beter in de <head> van de html-pagina zelf zetten. Voor de omvang maakt het hier niets uit, want de css wordt hoe dan ook altijd precies één keer gedownload, en nooit vaker. Voor het onderhoud maakt het ook geen verschil, want ook hier hoef je de css maar op één plaats te wijzigen. Maar het scheelt wel een extra aanroep naar de server, omdat geen apart stijlbestand hoeft te worden gedownload.

Dat opnemen in de <head> gaat heel simpel: je kopieert gewoon het hele stijlbestand en zet dat bovenin de <head>, tussen <style> en </style>:

<style> body {color: black;} (...) rest van de css (...) div {color: red;} </style>

Maar zodra een stijlbestand op meerdere pagina's wordt gebruikt, wat meestal het geval zal zijn, is een extern stijlbestand beter.

(De reden dat er toch een extern stijlbestand is, terwijl hierboven omstandig wordt beweerd dat dat in dit voorbeeld eigenlijk geen nut heeft: overzichtelijkheid. Nu kun je html en css los van elkaar bekijken.)

<main tabindex="-1">

<p id="vb-12" tabindex="0">

p#vb-12, de <p> met de twaalfde schaduw, kan door toevoeging van het attribuut tabindex="0" de focus krijgen, waarbij de schaduw verandert. Door de Tab-toets in te drukken of het scherm aan te raken of aan te klikken buiten de <p>, verliest de <p> de focus weer.

Op iOS en iPadOS verliest de <p> de focus echter alleen weer, als een andere element de focus kan krijgen. Op deze pagina is zo'n ander element niet aanwezig. Om dat op te vangen heeft <main> een tabindex="-1" gekregen.

Meer hierover is te vinden bij Toetsenbordnavigatie en tabindex.

<span>15. Meerkleurige cirkelvormige schaduw.</span>

Voorbeeld 15 is tamelijk smal. In de tekst staan twee langere woorden: 'Meerkleurige' en 'cirkelvormige'. Als de lettergrootte wordt verhoogd, worden deze woorden te breed voor de <span>, waar ze in zitten.

Als de inhoud te groot is voor het element, wordt dit standaard toch weergegeven. Mogelijk wordt de lay-out verstoord, maar er gaat in ieder geval geen tekst en dergelijke verloren. Dat is wat op de afbeelding gebeurt: de <span> is even breed gebleven, en de twee te lange woorden komen buiten de <span> te staan.

Door het aanbrengen van  wordt dit voorkomen:

Meerkleurige cirkelvormige

Als de woorden binnen de <span> passen, gebeurt er niets. Maar als de woorden te breed worden voor de <span>, worden ze nu afgebroken op de plaats van , waarbij een afbreekstreepje verschijnt.

CSS

De code is geschreven in een afwijkende lettersoort. De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld (essentiële code) is in de hele uitleg onderstippeld blauw. Alle niet-essentiële code is bruin. (In de inhoudsopgave staat alles in een gewone letter vanwege de leesbaarheid.)

Omdat deze site nou eenmaal (voornamelijk) op css is gericht, wordt hieronder álle css besproken.

Technisch gezien is er geen enkel bezwaar om de css in het stijlbestand allemaal achter elkaar op één regel te zetten:

div#header-buiten {position: absolute; right: 16px; width: 100%; height: 120px; background: yellow;} div p {margin-left 16px; height: 120px; text-align: center;}

Maar als je dat doet, krijg je gegarandeerd hele grote problemen, omdat het volstrekt onoverzichtelijk is. Beter is het om de css netjes in te laten springen:

div#header-buiten { position: absolute; right: 16px; width: 100%; height: 120px; background: yellow; }
div p { margin-left: 16px; height: 120px; text-align: center; }

Hiernaast is het heel belangrijk voldoende commentaar (uitleg) in het stijlbestand te schrijven. Op dit moment weet je waarschijnlijk (hopelijk...), waarom je iets doet. Maar over vijf jaar kan dat volstrekt onduidelijk zijn. Op deze site vind je nauwelijks commentaar in de stijlbestanden, maar dat heeft een simpele reden: deze uitleg is in feite één groot commentaar.

Op internet zelf is het goed, als het stijlbestand juist zo klein mogelijk is. Dus voor het uploaden kun je normaal genomen het beste het commentaar weer verwijderen. Veel mensen halen zelfs alles wat overbodig is weg, voordat ze het stijlbestand uploaden. Inspringingen bijvoorbeeld zijn voor mensen handig, een computer heeft ze niet nodig.

Je hebt dan eigenlijk twee stijlbestanden. De uitgebreide versie waarin je dingen uitprobeert, verandert, enzovoort, met commentaar, inspringingen, en dergelijke. Dat is de mensvriendelijke versie. Daarnaast is er dan een stijlbestand dat je op de echte site gebruikt: een gecomprimeerde versie.

Dat comprimeren kun je met de hand doen, maar er bestaan ook hulpmiddelen voor. Op de pagina met links kun je onder het kopje Gereedschap → Snelheid testen en verbeteren, gzip, CLS, comprimeren (inclusief theorie), en dergelijke links naar sites vinden, waar je bestanden kunt comprimeren.

(Stijlbestanden op deze site zijn niet gecomprimeerd. Omdat het vaak juist om de css gaat, kunnen mensen dan zonder al te veel moeite de css bekijken.)

box-shadow algemeen

Met behulp van box-shadow kan schaduw worden gegeven aan één of meer kanten van een element. Dat kan bij vrijwel alle elementen.

Een box-shadow kan één tot vier maten krijgen die dikte en dergelijke bepalen, een kleur en een van de sleutelwoorden inset of outset. Als je geen enkele maat opgeeft, is de schaduw precies even groot als het element, waar de schaduw bij hoort. Dat schiet niet echt op, want dat betekent dat de schaduw precies onder het element staat en dus onzichtbaar is. De natte droom van de Gevorderde Geheim Agent, maar niet van een sitebouwer.

Er zijn vier mogelijke waarden die de verplaatsing in horizontale richting, de verplaatsing in verticale richting, de dikte van de vervaging en de dikte van de schaduw aangeven. Deze vier waarden moeten in deze volgorde staan, omdat de browser anders niet weet, welke waarde bij welke eigenschap hoort.

De eerste twee waarden voor horizontale en verticale verplaatsing moeten altijd aanwezig zijn. Als een derde waarde aanwezig is, wordt dit de dikte van de vervaging. Als ook een vierde waarde aanwezig is, wordt dit de dikte van de schaduw.

Als een vervaging én een dikte aanwezig zijn, worden deze bij elkaar opgeteld en wordt de totale schaduw dus dikker.

De kleur en de sleutelwoorden inset en outset mogen vooraan en achteraan staan, maar niet tussen de vier waarden in. Oudere versies van iOS bevatten echter een bug: als inset en outset niet helemaal achteraan staan, wordt geen schaduw weergegeven. Daarom kun je inset en outset het beste altijd achteraan zetten.

De standaardwaarde is outset: de schaduw komt aan de buitenkant van het element te staan. Als inset wordt gebruikt, komt de schaduw aan de binnenkant van het element te staan.

Als geen kleur wordt opgegeven, wordt de voorgrondkleur (color) gebruikt.

De waarden bij box-shadow zijn dus:

box-shadow:

			verplaatsing in horizontale richting

			verplaatsing in verticale richting

			dikte van de vervaging

			dikte van de schaduw

			kleur

			inset of outset

Waarbij alleen de waarden voor de horizontale en verticale verplaatsing verplicht aanwezig moeten zijn.

Als border-radius wordt gebruikt om het element ronde hoeken te geven, werkt dit ook voor de schaduw(en).

Er kunnen meerdere schaduwen aan een element worden gegeven. De waarden voor de verschillende schaduwen worden dan gescheiden door een komma. Eerder opgegeven schaduwen komen bovenop later opgegeven schaduwen te staan.

De schaduw kan zowel binnen als buiten het element worden neergezet. Als de schaduw buiten het element wordt neergezet, telt de schaduw niet mee voor de breedte en hoogte van het element, ook niet als box-sizing wordt gebruikt. Dit werkt hetzelfde als bij outline. Hierdoor kan de schaduw over een naastgelegen element heen komen te staan.

Schaduw staat gedeeltelijk over ander element heen.

Op de afbeelding heeft de <p> links geen schaduw. De <p> rechts heeft aan linker- en onderkant een vervagende schaduw gekregen. Omdat de <p> rechts in de html na de <p> links staat, komt de schaduw over de <p> links heen te staan, waardoor de tekst gedeeltelijk wordt bedekt door de schaduw.

Als de verplaatsing in horizontale en/of verticale richting groot genoeg is, kan de schaduw zelfs helemaal los van het element komen te staan. Op de afbeelding is dat gedaan. Je zou hierdoor met de schaduw van het ene element een ander element (gedeeltelijk) kunnen overschaduwen. Of dat enig praktisch nut heeft, is natuurlijk discutabel.

Schaduw maakt element ernaast moeilijk leesbaar.

Op deze afbeelding is de volgorde van de <p>'s in de html omgedraaid. Nu staat de <p> rechts over de <p> met de schaduw heen en dekt de schaduw de tekst niet gedeeltelijk af.

Omdat de <p> rechts nu boven de <p> links staat, is de tekst in de <p> rechts nu volledig zichtbaar is. Omdat de <p> rechts geen achtergrondkleur heeft, is de schaduw nog wel op de achtergrond van de <p> rechts te zien. De tekst kan daardoor nog steeds moeilijk leesbaar worden, bijvoorbeeld als hier een zwarte schaduw zou zijn gebruikt.

Op deze afbeelding heeft de <p> rechts een witte achtergrondkleur gekregen, waardoor de schaduw volledig achter de <p> rechts verdwijnt.

Zelfs tekst kan een schaduw krijgen. Op de afbeelding staat tekst in een gewone <span>. De <span> heeft aan de onderkant een doorzichtige zwarte schaduw gekregen. Deze schaduw komt, net zoals bij een border, onder de volledige tekst te staan. Als de schaduw hoog genoeg is, kan deze over de tekst eronder heen komen te staan, zoals op de afbeelding is te zien. Door de regelhoogte te verhogen kan dat eventueel worden voorkomen.

(Je kunt ook de tekst zelf, de afzonderlijke karakters, een schaduw geven met behulp van de eigenschap text-shadow. Hier is de schaduw aan de <span> gegeven, niet aan de tekst.)

/* schaduw-092-dl.css */

Om vergissingen te voorkomen is het een goede gewoonte bovenaan het stijlbestand even de naam neer te zetten. Voor je het weet, zit je anders in het verkeerde bestand te werken.

body

Het element waarbinnen de hele pagina staat. Veel instellingen die hier worden opgegeven, worden geërfd door de nakomelingen van <body>. Ze gelden voor de hele pagina, tenzij ze later worden gewijzigd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de lettersoort, de lettergrootte en de voorgrondkleur.

background: #ff9;

Achtergrondkleur.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond‑ en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stijlbestand, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond‑ en voorgrondkleur geen van beide.

font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;

Als Arial is geïnstalleerd op de machine van de bezoeker, wordt deze gebruikt, anders Helvetica. Als die ook niet wordt gevonden, wordt in ieder geval een schreefloze letter (zonder dwarsstreepjes) gebruikt.

margin: 0;

Standaardmarge weghalen.

main

Alle <main>'s. Dat is er maar één. De belangrijkste inhoud van de pagina staat hierin. Hier is dat de volledige pagina.

display: flex;

De waarde flex is onderdeel van een hele reeks eigenschappen en waarden, die bij elkaar 'flexbox' worden genoemd. Met display: flex; wordt <main> in een zogenaamde 'flex container' veranderd. Dit maakt het veel makkelijker om de directe kinderen van dit element, de 'flex items', op een bepaalde plaats neer te zetten. De directe kinderen van <main> zijn hier de zestien <div>'s met de schaduwen.

Met flex-direction kan de richting van de 'hoofdas' (in het Engels 'main axis'), worden opgegeven: regel of kolom. De andere richting heet 'dwarsas' (in het Engels 'cross axis'). De standaardinstelling is flex-direction: row;, en die wordt hier niet aangepast. Hierdoor komen er, als het browservenster breed genoeg is, twee <div>'s naast elkaar te staan.

Zou je hier flex-direction: column; gebruiken, dan zouden de flex items onder elkaar komen te staan.

De waarde van flex-direction is ook van belang voor een aantal andere eigenschappen van flexbox, maar die worden hier niet gebruikt.

flex-wrap: wrap;

De standaardwaarde van flex-wrap is nowrap: alle flex items komen op één regel te staan. In dit geval zouden alle zestien <div>'s naast elkaar komen te staan. Omdat de <div>'s later een minimumbreedte van 270 px krijgen, levert dat een idioot brede pagina op. Om alle daarin <div>'s te kunnen zien, zou horizontaal moeten worden gescrold.

<main> krijgt iets hieronder weliswaar een breedte en een maximumbreedte, maar daar trekken flex items zich niets van aan.

Door de waarde wrap gedragen de <div>'s zich opeens een stuk aangenamer: als ze niet binnen de breedte van <main> passen, komen ze op een nieuwe regel te staan.

gap: 3em 15px;

De eigenschap gap wordt gebruikt om de afstand tussen kolommen, flex items en grid items aan te geven. Het is een zogenaamde 'shorthand': een kortere manier om de eigenschappen row-gap en column-gap aan te geven.

De eerste waarde geeft de afstand tussen de regels aan: 3em. Als eenheid wordt de relatieve eenheid em gebruikt, zodat de afstand mee verandert met de lettergrootte. Bij gebruik van een absolute eenheid zoals px verandert de afstand niet mee met de lettergrootte. Zoomen kan wel altijd, ongeacht welke eenheid voor de afstand wordt gebruikt.

De afstand tussen de regels is altijd zichtbaar, omdat de hoogte van <main>, de hoogte van de pagina, enzovoort automatisch worden aangepast aan de hoogte van de inhoud ervan.

De tweede waarde geeft de ruimte tussen de kolommen aan: 15 px. Deze is iets moeilijker te zien, omdat deze afhankelijk is van de hieronder opgegeven breedte en maximumbreedte van <main>.

Later wordt aan de zestien flex items binnen <main>, de zestien <div>'s, met margin: 0 auto; opgegeven dat de <div>'s de volledige ruimte binnen <main> moeten gebruiken. Als er ruimte over is binnen <main>, wordt deze gelijkelijk verdeeld rondom de <div>'s. (De waarde auto werkt bij flexbox iets anders dan normaal, wat bij margin: 0 auto; uitgebreider wordt beschreven.)

In een breed browservenster is hierdoor niets te merken van de afstand van 15 px tussen de kolommen, omdat deze afstand al breder is dan 15 px. In een smal browservenster is er ook niets van te merken, omdat daarin de <div>'s onder elkaar staan.

Maar in een browservenster met een breedte van ongeveer 580 tot ongeveer 600 px zouden er nog net twee <div>'s naast elkaar komen te staan, maar met een afstand van minder dan 15 px, of zelfs tegen elkaar aan. Bij zo'n kleine afstand tussen de <div>'s zouden sommige schaduwen het element ernaast overlappen.

De bij gap opgegeven waarde van 15 px voor de horizontale afstand, zorgt dat de afstand tussen twee <div>'s altijd minimaal 15 px is. Wordt die afstand minder, dan komen de <div>'s elk op een nieuwe regel te staan. Zo wordt voorkomen dat schaduwen het element ernaast overlappen.

width: 800px;

Breedte.

max-width: 96vw;

Hier gelijk boven is een breedte van 800 px opgegeven. In browservensters smaller dan 800 px zou hierdoor gescrold moeten worden om alles te kunnen zien. Afhankelijk van browser en systeem kan hierbij een horizontale scrollbalk verschijnen. Om dit te voorkomen wordt hier een maximumbreedte opgegeven.

De eenheid vw is gebaseerd op de breedte van het venster van de browser. 1 vw is 1% van de breedte van het venster, en 96 vw is 96% van de breedte. <main> wordt hierdoor nooit breder dan 96% van de breedte van het venster, ongeacht de breedte van het venster.

margin: 20px auto;

Omdat voor onder en links geen waarden zijn opgegeven, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 20px auto 20px auto in de volgorde boven – rechts – onder – links.

Boven en onder een marge van 20 px.

Links en rechts auto, wat hier hetzelfde betekent als evenveel. Hierdoor komt <main> altijd horizontaal gecentreerd binnen ouder <body> te staan. <body> is een blok-element en wordt daardoor normaal genomen automatisch even breed als de ouder ervan: <html>. Omdat <html> het buitenste element is, wordt dit normaal genomen even breed als het venster van de browser.

Hierdoor staat uiteindelijk <main> altijd horizontaal gecentreerd binnen het venster van de browser, ongeacht de breedte van het venster. En daarmee ook alles wat in <main> zit.

Deze manier van horizontaal centreren van een blok-element werkt alleen, als het blok-element een breedte heeft, want anders zou het normaal genomen even breed worden als de ouder ervan. Dat is geregeld, want iets hierboven heeft <main> zowel een breedte van 800 px als een maximumbreedte van 96 vw gekregen.

div

Alle <div>'s. In elke <div> zit een schaduw.

width: 45%;

Een breedte in procenten is normaal genomen ten opzichte van de ouder van het element. Dat is hier <main>, dat iets hierboven een breedte van 800 px en een maximumbreedte van 96 vw heeft gekregen. Daardoor heeft elke <div> een breedte van 45% daarvan.

min-width: 270px;

Als het venster van de browser breed genoeg is, staan er twee <div>'s naast elkaar. In dat geval is de gelijk hierboven opgegeven breedte van 45% van de breedte van <main> prima: er passen ruim twee <div>'s op één regel.

Maar in smallere browservensters wordt ook <main> door de maximumbreedte van 96 vw smal. 45% van een smalle <main> wordt wel heel erg smal. Daarom wordt hier aan de <div>'s een minimumbreedte van 270 px gegeven.

(Normaal genomen komt een <div> altijd op een nieuwe regel te staan, maar deze <div>'s zijn directe kinderen van <main>, dat bij main met display: flex; in een flex container is veranderd. Daardoor zijn de <div>'s flex items geworden en komen, als er voldoende ruimte is, naast elkaar te staan.)

text-align: center;

Tekst horizontaal centreren.

margin: 0 auto;

Omdat voor onder en links geen waarden zijn opgegeven, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 0 auto 0 auto in de volgorde boven – rechts – onder – links.

Boven en onder geen marge.

Links en rechts auto. Als een blok-element zoals een <div> een breedte heeft, centreert links en rechts de waarde auto de <div> normaal genomen binnen de ouder. Maar deze <div>'s zijn flex items, en dan werkt auto iets anders.

Bij flex items zorgt auto ervoor, dat alle vrije ruimte gelijkelijk wordt verdeeld tussen alle elementen op dezelfde regel. Als er twee <div>'s op dezelfde regel passen, wordt overblijvende ruimte gelijk verdeeld tussen een marge aan de linker- en rechterkant van beide <div>'s. Hierdoor staan alle <div>'s altijd netjes in kolommen onder elkaar, ongeacht de breedte van flex container <main>.

In smallere browservensters staat er maar één <div> op elke ruimte. Ook hier zorgt auto ervoor dat overblijvende ruimte gelijk wordt verdeeld tussen een linker- en een rechtermarge. Hier werkt auto dus eigenlijk zoals het altijd werkt: de <div> wordt horizontaal gecentreerd binnen <main>.

Je zou ook bij flex container <main> de eigenschap justify-content: space-around; kunnen gebruiken. Dat verdeelt op dezelfde manier de overblijvende ruimte. Maar in smalle browservensters komt hierdoor bij een heel grote letter tekst links buiten het venster te staan. Die tekst kan ook niet zichtbaar worden gemaakt door te scrollen. Met margin: 0 auto; speelt dit probleem niet.

@supports (-webkit-touch-callout: none) and (not(translate: none))

De css die binnen deze ’feature query’ staat, geldt alleen voor browsers die -webkit-touch-callout: none; wél en translate: none; níét ondersteunen. (Een ’feature query’ is een vraag of een bepaalde eigenschap en waarde, of een bepaalde selector, worden ondersteund: iets als ’eigenschap vraag’.)

@supports: hierachter komt tussen haakjes de te onderzoeken eigenschap inclusief een bepaalde waarde te staan.

-webkit-touch-callout: none: de eigenschap waarvan je de ondersteuning wilt testen, inclusief de waarde.

In dit geval is de eigenschap -webkit-touch-callout. De waarde bij die eigenschap is none.

and: er volgt nog een tweede voorwaarde.

not: er wordt gekeken, of het erachter staande iets juist níét wordt ondersteund.

(translate: none): de eigenschap waarop wordt getest, inclusief een waarde.

Gelijk na deze regel komt een { te staan, en aan het einde van de css die binnen deze query valt een bijbehorende afsluitende }. Die zijn in de regel hierboven weggevallen, maar het geheel ziet er zo uit:

@supports (-webkit-touch-callout: none) and (not(translate: none)) { body {color: silver;} (...) rest van de css voor deze feature query (...) footer {color: gold;} }

Voor de eerste css binnen deze feature query staat dus een extra {, en aan het eind staat een extra }.

Hier iets boven bij main wordt met de eigenschap gap de afstand tussen de verschillende <div>’s met de schaduwen geregeld. Zou dat niet gebeuren, dan zouden alle <div>’s tegen elkaar aan komen te staan. Omdat de schaduwen niet meetellen voor hoogte en breedte, komen die zelfs over elkaar heen te staan.

Omdat gap specifiek is bedoeld voor onder andere flexbox, werkt dit beter dan bijvoorbeeld een marge.

De eigenschap gap kan worden gebruikt bij kolommen, bij flexbox en bij grid. iOS en iPadOS voor versie 14.5 ondersteunen gap alleen bij kolommen en niet bij flexbox en grid. En bij <main> is de eigenschap gap gebruikt als onderdeel van flexbox. In iOS en iPadOS ziet het er daardoor uit zoals op de afbeelding. En omdat, in ieder geval in die versies van iOS en iPadOS, alle browsers verplicht de weergave-machine van Safari moeten gebruiken, gaat het in alle browsers op iOS en iPadOS voor versie 14.5 mis.

Normaal genomen zou je dan testen op op het niet ondersteunen van gap:

@supports not (gap: 3em 15px)

En dan css opgeven die gap vervangt. Maar zo’n simpele test werkt hier niet, omdat iOS en iPadOS al voor versie 14.5 gap bij kolommen ondersteunden. En dat ziet er precies hetzelfde uit.

Daarom is hier een iets ingewikkelder feature query nodig.

Allereerst wordt getest op de ondersteuning van -webkit-touch-callout. Deze eigenschap wordt alleen ondersteund door iOS en iPadOS, dus hiermee weet je zeker dat alleen browsers op iOS en iPadOS worden geselecteerd door de feature query.

Alleen worden nu álle versies van iOS en iPadOS geselecteerd, ook versie 14.5 en later, die gap wel ondersteunen.

Daarom wordt ook getest op het níét ondersteunen van translate: none;. Met ingang van versie 14.5 ondersteunen iOS en iPadOS deze eigenschap, dus alleen versies ouder dan versie 14.5 ondersteunen dit niet.

Door deze combinatie van voorwaarden worden nu alleen browsers op versies van iOS en iPadOS geselecteerd ouder dan versie 14.5.

div

Deze selector werkt alleen in browsers die -webkit-touch-callout: none; wél en translate: none; niet ondersteunen. Dit zijn alleen browsers op iOS en iPadOS ouder dan versie 14.5. Voor andere browsers is de uitleg hieronder niet van belang.

Voor deze elementen is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

div {width: 45%; min-width: 270px; text-align: center; margin: 0 auto;}

Alle <div>’s.

margin-top: 3em;

Marge aan de bovenkant van elke <div>, zodat er voldoende afstand tussen de <div>’s is.

Als eenheid wordt de relatieve eenheid em gebruikt, zodat de marge mee verandert met de lettergrootte. Bij gebruik van een absolute eenheid zoals px verandert de marge niet mee met de lettergrootte. Zoomen kan wel altijd, ongeacht welke eenheid voor de marge wordt gebruikt.

p

Alle <p>'s. In elk van de zestien <div>'s zit een <p>. Behalve bij de laatste twee voorbeelden zijn het de <p>'s, die de schaduw krijgen.

Een aantal eigenschappen is voor de meeste <p>'s hetzelfde, die worden hier in een keer opgegeven. Waar nodig worden die later voor afzonderlijke <p>'s aangepast.

background: white;

Witte achtergrond.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Dit is ook al bij <body> opgegeven, maar sommige mensen hebben bij álle elementen de kleuren veranderd. Het heeft immers weinig zin, als ze dat alleen bij de body doen, terwijl de sitebouwer de kleuren ook bij bijvoorbeeld de paragrafen heeft aangepast.

display: flex;

De waarde flex is onderdeel van een hele reeks eigenschappen en waarden, die bij elkaar 'flexbox' worden genoemd. Met display: flex; worden de <p>'s in een zogenaamde 'flex container' veranderd. Dit maakt het veel makkelijker om de directe kinderen van dit element, de 'flex items', op een bepaalde plaats neer te zetten.

De directe kinderen van de <p>'s zijn hier in elke <p> een <span> met tekst. In de vijftiende <p> is als direct kind ook nog een extra <span> aanwezig, en in de zestiende nog een afbeelding.

Met flex-direction kan de richting van de 'hoofdas' (in het Engels 'main axis') worden opgegeven: regel of kolom. De andere richting heet 'dwarsas' (in het Engels 'cross axis'). De standaardinstelling is flex-direction: row;, en die wordt hier niet aangepast. De waarde van flex-direction is van belang voor een aantal andere eigenschappen van flexbox, zoals het gelijk hieronder gebruikte align-items.

align-items: center;

Dit is een van de eigenschappen die bij flexbox horen. Centreer de in de <p>'s zittende flex items in de richting van de dwarsas. Hier is die richting verticaal: centreer de flex items verticaal binnen de <p>. Nu staan alle <span>'s met tekst altijd verticaal gecentreerd binnen de <p>'s, ongeacht de hoogte van de <p>.

justify-content: center;

Dit is een van de eigenschappen die bij flexbox horen. Centreer de in de <p>'s zittende flex items in de richting van de hoofdas. Hier is die richting horizontaal: centreer de flex items horizontaal binnen de <p>. Nu staan alle <span>'s met tekst altijd horizontaal gecentreerd binnen de <p>'s, ongeacht de breedte van de <p>.

box-sizing: border-box;

Hier gelijk onder wordt een hoogte opgegeven. Standaard worden een border en een padding bij deze hoogte opgeteld. Het element wordt daardoor dus hoger dan de opgegeven hoogte. Omdat border en padding bij verschillende <p>'s worden aangepast, zouden de <p>'s daardoor niet allemaal even hoog worden.

Met de hier opgegeven waarde bij box-sizing komen border en padding bínnen de opgegeven hoogte te staan, waardoor de <p>'s toch allemaal even hoog worden, wat er netter uitziet.

(Een met box-shadow gemaakte schaduw komt boven en onder de opgegeven hoogte van de <p> te staan, dus een schaduw kan de <p> er nog steeds hoger uit laten zien.)

height: 6em;

Hoogte.

Als eenheid wordt de relatieve eenheid em gebruikt, zodat de hoogte mee verandert met de lettergrootte. Bij gebruik van een absolute eenheid zoals px verandert de hoogte niet mee met de lettergrootte. Zoomen kan wel altijd, ongeacht welke eenheid voor de hoogte wordt gebruikt.

margin: 0;

Standaard heeft een <p> een marge aan boven‑ en onderkant. Die wordt hier weggehaald.

padding: 3px;

Kleine afstand tussen inhoud en buitenkant van de <p>.

border: black solid 1px;

Zwart randje.

#vb-1

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Het element met id="vb-1". De <p> met de eerste schaduw.

box-shadow: 5px 7px black;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Eerste waarde: schaduw 5 px naar rechts verplaatsen.

Tweede waarde: schaduw 7 px naar beneden verplaatsen.

Derde waarde: de derde waarde voor de dikte van de vervaging is niet opgegeven, dus de schaduw vervaagt niet.

Vierde waarde: de vierde waarde voor de dikte van de schaduw is niet opgegeven.

Omdat de schaduw in horizontale richting 5 px naar rechts wordt verschoven, is dit ook de dikte van de schaduw: 5 px aan de rechterkant van de <p>. In verticale richting is een verplaatsing van 7 px naar beneden opgegeven, dus aan de onderkant wordt de schaduw 7 px dik.

black: zwarte schaduw.

inset of outset is niet opgegeven, dus de standaardwaarde outset wordt gebruikt: de schaduw staat aan de buitenkant van het element. (Over inset staat een uitgebreider verhaal bij inset.)

#vb-2

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Zwarte schaduw boven en links, grijze rechts en onder.

Het element met id="vb-2". De <p> met de tweede schaduw.

box-shadow:

			5px 7px gray,

			-5px -7px black;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Er worden hier twee schaduwen opgegeven, gescheiden door een komma.

Eerste schaduw:

Eerste waarde: schaduw 5 px naar rechts verplaatsen.

Tweede waarde: schaduw 7 px naar beneden verplaatsen.

Derde waarde: de derde waarde voor de dikte van de vervaging is niet opgegeven, dus de schaduw vervaagt niet.

Vierde waarde: de vierde waarde voor de dikte van de schaduw is niet opgegeven. Omdat de schaduw in horizontale richting 5 px naar rechts wordt verschoven, is dit ook de dikte van de schaduw: 5 px aan de rechterkant van de <p>. In verticale richting is een verplaatsing van 7 px naar beneden opgegeven, dus aan de onderkant wordt de schaduw 7 px dik.

gray: grijze kleur.

inset of outset is niet opgegeven, dus de standaardwaarde outset wordt gebruikt: de schaduw staat aan de buitenkant van het element. (Over inset staat een uitgebreider verhaal bij inset.)

Tweede schaduw:

Eerste waarde: schaduw 5 px naar links verplaatsen. Naar links, want de waarde is negatief.

Tweede waarde: schaduw 7 px naar boven verplaatsen. Naar boven, want de waarde is negatief.

Derde waarde: de derde waarde voor de dikte van de vervaging is niet opgegeven, dus de schaduw vervaagt niet.

Vierde waarde: de vierde waarde voor de dikte van de schaduw is niet opgegeven. Omdat de schaduw in horizontale richting 5 px naar links wordt verschoven, is dit ook de dikte van de schaduw: 5 px aan de linkerkant van de <p>. In verticale richting is een verplaatsing van 7 px naar boven opgegeven, dus aan de bovenkant wordt de schaduw 7 px dik.

black: zwarte kleur.

inset of outset is niet opgegeven, dus de standaardwaarde outset wordt gebruikt: de schaduw staat aan de buitenkant van het element. (Over inset staat een uitgebreider verhaal bij inset.)

Deze combinatie levert twee schaduwen op: boven en links een zwarte schaduw, rechts en onder een grijze schaduw.

#vb-3

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Grijze schaduw boven en links, ronde hoeken.

Het element met id="vb-3". De <p> met de derde schaduw.

box-shadow: -4px -5px #888;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Eerste waarde: schaduw 4 px naar links verplaatsen. Naar links, want de waarde is negatief.

Tweede waarde: schaduw 5 px naar boven verplaatsen. Naar boven, want de waarde is negatief.

Derde waarde: de derde waarde voor de dikte van de vervaging is niet opgegeven, dus de schaduw vervaagt niet.

Vierde waarde: de vierde waarde voor de dikte van de schaduw is niet opgegeven. Omdat de schaduw in horizontale richting 4 px naar links wordt verschoven, is dit ook de dikte van de schaduw: 4 px aan de linkerkant van de <p>. In verticale richting is een verplaatsing van 5 px naar boven opgegeven, dus aan de bovenkant wordt de schaduw 5 px dik.

#888: grijze kleur.

inset of outset is niet opgegeven, dus de standaardwaarde outset wordt gebruikt: de schaduw staat aan de buitenkant van het element. (Over inset staat een uitgebreider verhaal bij inset.)

border-radius: 10px;

Ronde hoeken. Omdat maar één maat is opgegeven, worden de hoeken overal 10 px breed en 10 px hoog: symmetrische hoeken die elk een kwart van een cirkel groot zijn.

#vb-4

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Grijze inset-schaduw rechts en onder, ronde hoeken.

Het element met id="vb-4". De <p> met de vierde schaduw.

box-shadow: -4px -5px #999 inset;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Eerste waarde: schaduw 4 px naar links verplaatsen. Naar links, want de waarde is negatief.

Tweede waarde: schaduw 5 px naar boven verplaatsen. Naar boven, want de waarde is negatief.

Derde waarde: de derde waarde voor de dikte van de vervaging is niet opgegeven, dus de schaduw vervaagt niet.

Vierde waarde: de vierde waarde voor de dikte van de schaduw is niet opgegeven. Omdat de schaduw in horizontale richting 4 px naar links wordt verschoven, is dit ook de dikte van de schaduw: 4 px aan de rechterbinnenkant van de <p>. In verticale richting is een verplaatsing van 5 px naar boven opgegeven, dus aan de binnenkant onder wordt de schaduw 5 px dik.

Waarom de schaduw aan de binnenkant staat, wordt iets hieronder bij inset beschreven.

#999: grijze kleur.

inset: de standaardwaarde bij box-shadow is outset: zet de schaduw aan de buitenkant van het element neer. Als het sleutelwoord inset wordt gebruikt, wordt de schaduw aan de binnenkant van het element neergezet. De grootte van het element wordt niet aangepast: breedte en hoogte blijven hetzelfde.

Omdat de horizontale en verticale verplaatsing een negatieve waarde hebben, komt de schaduw links en onder te staan. Omdat de schaduw aan de binnenkant van het element komt te staan, kan deze schaduw nooit over andere elementen heen komen te staan.

Als er een border aanwezig is, komt de schaduw aan de binnenkant van die border te staan.

Als je de schaduw dik genoeg maakt, kan de schaduw nu echter wel achter de inhoud van het element komen te staan, waardoor dit mogelijk niet meer goed is te zien. Op de afbeelding is de schaduw aan de onderkant 45 px dik gemaakt, waardoor deze achter de tekst komt te staan en de tekst slecht leesbaar wordt.

Schaduw staat boven een achtergrond, maar onder tekst.

De schaduw wordt boven een eventuele achtergrond gezet, maar onder de inhoud van het element. Een achtergrondkleur wordt dus afgedekt door de schaduw, tekst niet. Op de afbeelding is de schaduw breder gemaakt, zodat dit duidelijker is te zien. De witte achtergrondkleur wordt afgedekt door de schaduw, maar de zwarte tekst niet.

Ook de border-radius is op de afbeelding groter gemaakt, zodat duidelijker is te zien dat de schaduw nog steeds een ronde hoek heeft.

border-radius: 10px;

Ronde hoeken. Omdat maar één maat is opgegeven, worden de hoeken overal 10 px breed en 10 px hoog: symmetrische hoeken die elk een kwart van een cirkel groot zijn.

#vb-5

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Zwarte vervagende schaduw rechts en onder.

Het element met id="vb-5". De <p> met de vijfde schaduw.

box-shadow: 5px 7px 20px black;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Eerste waarde: schaduw 5 px naar rechts verplaatsen.

Tweede waarde: schaduw 7 px naar beneden verplaatsen.

Derde waarde: de schaduw vervaagt over een dikte van 20 px. Omdat de schaduw 5px naar rechts en 7 px naar onder is verschoven, is de dikte van de vervaging rechts en onder groter dan boven en links.

Vierde waarde: de vierde waarde voor de dikte van de schaduw is niet opgegeven. Omdat de schaduw in horizontale richting 5 px naar rechts wordt verschoven, is dit ook de dikte van de schaduw: 5 px aan de rechterkant van de <p>. In verticale richting is een verplaatsing van 7 px naar onder opgegeven, dus aan de onderkant wordt de schaduw 7 px dik.

black: zwarte kleur.

inset of outset is niet opgegeven, dus de standaardwaarde outset wordt gebruikt: de schaduw staat aan de buitenkant van het element. (Over inset staat een uitgebreider verhaal bij inset.)

#vb-6

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Het element met id="vb-6". De <p> met de zesde schaduw.

box-shadow: 0 0 20px 8px black;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Eerste waarde: schaduw 0 px in horizontale richting verplaatsen, dus geen verplaatsing in horizontale richting. De schaduw wordt in horizontale richting bedekt door de <p>.

Tweede waarde: schaduw 0 px in verticale richting verplaatsen, dus geen verplaatsing in verticale richting. De schaduw wordt in verticale richting bedekt door de <p>.

Derde waarde: de schaduw vervaagt over een dikte van 20 px. Omdat de schaduw niet is verschoven, is de vervaging aan alle kanten even dik.

Vierde waarde: de dikte van de schaduw is 8 px. Omdat de schaduw niet is verschoven, is de schaduw aan alle kanten even dik. De dikte van de vervaging van 20 px wordt bij deze dikte van 8 px opgeteld, dus de totale dikte van de schaduw is 28 px.

black: zwarte kleur.

inset of outset is niet opgegeven, dus de standaardwaarde outset wordt gebruikt: de schaduw staat aan de buitenkant van het element. (Over inset staat een uitgebreider verhaal bij inset.)

#vb-7

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Zwarte licht vervagende schaduw boven en links.

Het element met id="vb-7". De <p> met de zevende schaduw.

box-shadow: -4px -7px 2px black;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Eerste waarde: schaduw 4 px naar links verplaatsen. Naar links, want de waarde is negatief.

Tweede waarde: schaduw 7 px naar boven verplaatsen. Naar boven, want de waarde is negatief.

Derde waarde: de schaduw vervaagt over een dikte van 2 px. Omdat de schaduw 5px naar links en 7 px naar boven is verschoven, is de vervaging alleen boven en links te zien. Rechts en onder is de vervaging dunner dan de verplaatsing, waardoor daar niets is te zien. (Als je heel sterk inzoomt, zie je aan de rechterkant van de schaduw boven en aan de onderkant van de schaduw links een vervaging. Maar omdat dit om heel korte stukjes gaat en de vervaging zelf ook al dun is, is dit nauwelijks te zien.)

Vierde waarde: de vierde waarde voor de dikte van de schaduw is niet opgegeven. Omdat de schaduw in horizontale richting 4 px naar links wordt verschoven, is dit ook de dikte van de schaduw: 4 px aan de linkerkant van de <p>. In verticale richting is een verplaatsing van 7 px naar boven opgegeven, dus aan de bovenkant wordt de schaduw 7 px dik. Hier komt de dikte van de vervaging van 2 px nog bij, dus aan de bovenkant wordt de dikte van de schaduw 9 px en aan de linkerkant 6 px.

black: zwarte kleur.

inset of outset is niet opgegeven, dus de standaardwaarde outset wordt gebruikt: de schaduw staat aan de buitenkant van het element. (Over inset staat een uitgebreider verhaal bij inset.)

#vb-8

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Zwarte licht vervagende inset schaduw boven en rechts.

Het element met id="vb-8". De <p> met de achtste schaduw.

box-shadow: 4px 8px 2px black inset;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Eerste waarde: schaduw 4 px naar rechts verplaatsen.

Tweede waarde: schaduw 8 px naar beneden verplaatsen.

Derde waarde: de schaduw vervaagt over een dikte van 2 px. Omdat de schaduw 4px naar rechts en 8 px naar beneden is verschoven, is de vervaging alleen boven en links te zien. Waarom de vervaging boven en links is te zien, wordt hieronder bij inset beschreven.

Vierde waarde: de vierde waarde voor de dikte van de schaduw is niet opgegeven. Omdat de schaduw in horizontale richting 4 px naar rechts wordt verschoven, is dit ook de dikte van de schaduw: 4 px aan de linkerkant van de <p>. In verticale richting is een verplaatsing van 8 px naar beneden opgegeven, dus aan de bovenkant wordt de schaduw 8 px dik. Hier komt de dikte van de vervaging van 2 px nog bij, dus aan de bovenkant wordt de dikte van de schaduw 10 px en aan de linkerkant 6 px.

Waarom de schaduw boven en links is te zien, wordt iets hieronder bij inset beschreven.

black: zwarte kleur.

Omdat de horizontale en verticale verplaatsing een positieve waarde hebben, komt de schaduw boven en links te staan.

Een iets uitgebreidere beschrijving van inset staat bij inset.

padding: 10px; Zonder voldoende padding kan de schaduw tekst moeilijk leesbaar maken.

Tamelijk grote padding voor voldoende afstand tussen tekst in en buitenkant van de <p>.

Op de afbeelding is de horizontale verplaatsing van de schaduw een stuk groter gemaakt. De kleur van de tekst is veranderd in wit en de achtergrondkleur in groen, zodat de witte tekst nog is te zien.

Nu is duidelijk te zien, dat de met inset aan de binnenkant geplaatste schaduw ook achter de tekst komt te staan. Omdat de tekst hier wit is gemaakt, is de tekst nog te zien. Maar in het voorbeeld is de tekst zwart, en dan valt die weg tegen de zwarte schaduw onder de tekst.

Door de grotere padding komt de tekst ook bij een andere lettergrootte nooit boven, maar altijd naast de schaduw te staan.

#vb-9

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Blauwe vervagende inset-schaduw, ronde hoeken.

Het element met id="vb-9. De <p> met de negende schaduw.

box-shadow: 0 0 40px 15px blue inset;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Eerste waarde: schaduw 0 px in horizontale richting verplaatsen, dus geen verplaatsing in horizontale richting. De schaduw wordt in horizontale richting bedekt door de <p>.

Tweede waarde: schaduw 0 px in verticale richting verplaatsen, dus geen verplaatsing in verticale richting. De schaduw wordt in verticale richting bedekt door de <p>.

Derde waarde: de schaduw vervaagt over een dikte van 40 px. Omdat de schaduw niet is verschoven, is de vervaging aan alle kanten even dik.

Vierde waarde: de dikte van de schaduw is 15 px. Omdat de schaduw niet is verschoven, is de schaduw aan alle kanten even dik. De dikte van de vervaging van 40 px wordt bij deze dikte van 15 px opgeteld, dus de totale dikte van de schaduw is 55 px.

blue: blauwe kleur.

Omdat de schaduw niet is verschoven in horizontale en verticale richting, is de schaduw aan alle kanten even dik.

Een iets uitgebreidere beschrijving van inset staat bij inset.

border: none;

De eerder bij p opgegeven border verwijderen.

border-radius: 25px;

Ronde hoeken. Omdat maar één maat is opgegeven, worden de hoeken overal 25 px breed en 25 px hoog: symmetrische hoeken die elk een kwart van een cirkel groot zijn.

padding: 40px;

De schaduw komt aan de binnenkant van de <p> te staan en zou daardoor ook onder de tekst komen te staan.. De dikte van de schaduw is 55 px, waarvan de binnenste 15 px vervagen. Met deze grote padding komt de zwarte tekst altijd in het vervagende deel van de blauwe schaduw te staan, waardoor deze voldoende contrast heeft om leesbaar te zijn.

Bij padding: 10px; staat een iets uitgebreider verhaal hierover.

#vb-10

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Het element met id="vb-10". De <p> met de tiende schaduw.

box-shadow: 0 0 50px -4px blue;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Eerste waarde: schaduw 0 px in horizontale richting verplaatsen, dus geen verplaatsing in horizontale richting. De schaduw wordt in horizontale richting bedekt door de <p>.

Tweede waarde: schaduw 0 px in verticale richting verplaatsen, dus geen verplaatsing in verticale richting. De schaduw wordt in verticale richting bedekt door de <p>.

Derde waarde: de schaduw vervaagt over een dikte van 50 px. Omdat de schaduw niet is verschoven, is de vervaging aan alle kanten even dik.

Vierde waarde: omdat de waarde negatief is, wordt de 4 px van de schaduw afgetrokken. De vervaging is 50 px, dus de schaduw wordt 46 px dik.

Je kunt (vrijwel) hetzelfde effect bereiken door de vervaging kleiner te nemen en geen dikte op te geven.

blue: blauwe kleur.

inset of outset niet opgegeven, dus de standaardwaarde outset wordt gebruikt: de schaduw staat aan de buitenkant van het element. (Over inset staat een uitgebreider verhaal bij inset.)

#vb-11

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Gecombineerde inset- en gewone schaduw, ronde hoeken.

Het element met id="vb-11". De <p> met de elfde schaduw.

box-shadow:

			3px 3px 10px black inset,

			3px 3px 10px red;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Er worden hier twee schaduwen opgegeven, gescheiden door een komma.

Beide schaduwen eerste waarde: schaduw 3 px naar rechts verplaatsen. Beide schaduwen tweede waarde: schaduw 3 px naar beneden verplaatsen.

Beide schaduwen derde waarde: de schaduw vervaagt over een dikte van 10 px.

Beide schaduwen vierde waarde: een dikte voor de schaduw is niet opgegeven.

Omdat beide schaduwen in horizontale en verticale richting 3 px worden verschoven, is dit ook de dikte van de schaduwen: 3 px aan alle kanten. Hier komt de dikte van de vervaging van 10 px nog bij, dus uiteindelijk worden de schaduwen 13 px dik.

Tot nu toe zijn beide schaduwen precies hetzelfde. Hoe het dan kan dat de zwarte eerste schaduw boven en links staat, en de rode tweede schaduw rechts en onder, wordt iets hieronder bij inset of outset beschreven.

Eerste schaduw black: de eerste schaduw is zwart.

Tweede schaduw red: de tweede schaduw is rood. Door de andere kleur is het verschil tussen de eerste schaduw (inset) en de tweede schaduw (de standaardwaarde outset) beter te zien.

Beide schaduwen inset of outset: de standaardwaarde bij box-shadow is outset: zet de schaduw aan de buitenkant van het element neer. Bij de rode tweede schaduw wordt de standaardwaarde gebruikt. Deze rode schaduw staat dan ook aan de rechter- en onderkant van de <p>.

Bij de zwarte eerste schaduw wordt het sleutelwoord inset gebruikt. Daardoor wordt deze schaduw aan de binnenkant van het element neergezet. De grootte van het element wordt niet aangepast: breedte en hoogte blijven hetzelfde. Hierdoor kan deze schaduw nooit over andere elementen heen komen te staan. Omdat de horizontale en verticale verplaatsing van de eerste schaduw een positieve waarde hebben, komt de schaduw boven en links te staan. Een iets uitgebreidere beschrijving van inset staat bij inset.

Beide schaduwen zijn 13 px dik: 3 px verplaatsing plus een vervaging van 10 px. Omdat de zwarte eerste schaduw door het sleutelwoord inset binnen de <p> staat, staat die volledige 13 px aan de binnenkant van de <p>.

De rode tweede schaduw staat buiten de <p>. Deze schaduw wordt 3 px naar links en naar onder verplaatst. Maar omdat de schaduw 13 px dik is, is boven en rechts van de <p> nog wel de vervaging van 10 px te zien. Als je de tweede rode schaduw alleen rechts en onder zou willen laten zien, moet je deze 10 px naar rechts en onder verplaatsen: de dikte van de vervaging.

border-radius: 8px;

Ronde hoeken. Omdat maar één maat is opgegeven, worden de hoeken overal 8 px breed en 8 px hoog: symmetrische hoeken die elk een kwart van een cirkel groot zijn.

padding: 8px;

De zwarte eerste schaduw komt aan de binnenkant van de <p> te staan en zou daardoor ook onder de tekst komen te staan.. De dikte van de schaduw is 13 px, waarvan de binnenste 13 px vervagen. Met deze tamelijk grote padding komt de tekst altijd voldoende ver van de schaduw te staan.

Bij padding: 10px; staat een iets uitgebreider verhaal hierover.

#vb-12

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Verkleurt bij hoveren, aanraken of focus.

Het element met id="vb-12". De <p> met de twaalfde schaduw.

box-shadow: 0 0 40px 15px blue inset; border: none; border-radius: 25px; padding: 40px;

De css voor deze schaduw is volledig hetzelfde als die voor de negende schaduw bij #vb-9. De beschrijving is daar te vinden. Het gaat hier dan ook niet om deze schaduw, maar om wat er gebeurt als over deze schaduw wordt gehoverd of als deze de focus krijgt. Dat wordt gelijk hieronder beschreven.

#vb-12:hover, #vb-12:focus

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

#vb-12 {box-shadow: 0 0 40px 15px blue inset; border: none; border-radius: 25px; padding: 40px;}

Twee selectors, gescheiden door een komma.

De eerste selector #vb-12:hover: het element met id="vb-12", maar alleen als hierover wordt gehoverd.

De tweede selector #vb-12:focus: het element met id="vb-12", maar alleen als dit de focus heeft.

p#vb-12 is de <p> met de twaalfde schaduw.

Je hovert over deze <p> als de cursor erboven hangt.

De <p> heeft de focus, als de <p> wordt aangeraakt of -geklikt, of als er met de Tab-toets naar toe wordt gegaan. Normaal genomen kan een <p> geen focus krijgen, maar door de <p> het attribuut tabindex="0" te geven kan de <p> toch focus krijgen.

Zodra over de <p> wordt gehoverd, of als deze de focus krijgt, verandert de schaduw van uiterlijk.

box-shadow:

			0 0 30px 20px rgba(38 38 255 / 0.5) inset,

			0 0 20px 8px blue;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Er worden hier twee schaduwen opgegeven, gescheiden door een komma.

De eerste schaduw 0 0 30px 20px rgba(38 38 255 0.5) inset is grotendeels hetzelfde als de schaduw zonder :hover en :focus: 0 0 40px 15px blue inset;, die wordt beschreven bij #vb-12.

De verschillen: deze schaduw vervaagt niet over een dikte van 40 px, maar over 30 px. Deze schaduw is geen 20 px dik, maar 15 px. En het belangrijkste verschil: deze schaduw is half doorzichtig. Daarom wordt hier voor de kleur rgba() gebruikt, want daarmee kan een kleur doorzichtig worden gemaakt.

Vaak wordt voor 'n kleur de hexadecimale notatie gebruikt, iets als color: #33ab01;. Daarbij worden niet alleen cijfers, maar ook letters gebruikt. 0 tot en met 9 werken precies hetzelfde als altijd, maar na de 9 komen nog A, B, C, D, E en F.

Als je telt, is 't dus: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F 10 11 12, enzovoort. Daarbij is A gelijk aan het tientallige 10, B aan 11, enzovoort. Op deze manier kun je met twee cijfers en/of letters 256 mogelijkheden aangeven: van 00 tot en met FF.

De eerste drie getallen bij rgb() geven de kleur aan. Deze lopen van 0 tot en met 255, dus ook hiermee kun je 256 mogelijkheden aangeven. En omdat er drie getallen zijn levert dat 256 x 256 x 256 = 16.777.216 mogelijke kleuren op, net iets meer dan het aantal kleurpotloden in de gemiddelde kleurdoos van 'n kind.

De notatie bij rgb() geeft dus precies evenveel mogelijkheden als de hexadecimale.

Het eerste getal staat voor rood, het tweede voor groen en het derde voor blauw (feitelijk de Engelse namen, maar de eerste letter is toevallig in het Nederlands hetzelfde). Uit deze drie kleuren zijn alle kleuren op een monitor opgebouwd.

255 wil zeggen volledig aanwezig, 0 wil zeggen helemaal ontbrekend.

rgb(255 255 255) levert wit op, rgb(0 0 0) zwart.

In plaats van getallen mag je ook percentages gebruiken, bijvoorbeeld: rgb(10% 20% 100%).

Hier worden de waarden 38, 38 en 255 gebruikt. Dit levert precies dezelfde kleur blauw op als de schaduw zonder :hover of :focus.

Omdat de kleur doorzichtig moet zijn, is nog een vierde getal aanwezig. Dit wordt van de eerste drie getallen gescheiden door een schuine streep /. Dit vierde getal staat voor het alfa-kanaal. Hiermee wordt de doorzichtigheid aangegeven. Dit getal loopt van 0 naar 1. Volledig doorzichtig is 0, volledig ondoorzichtig is 1.

Het getal voor het alfa-kanaal wordt als decimale breuk aangegeven, dus bijvoorbeeld 0.5 wil zeggen halfdoorzichtig. Let erop dat je 'n punt gebruikt, de Amerikaanse manier om breuken aan te geven. Als je 'n komma gebruikt, denkt de browser dat er twee verschillende getallen staan. Je kunt de doorzichtigheid, net als bij de eerste drie getallen voor de kleuren, ook als een percentage aangeven: rgb(100% 100% 100% / 50%) levert een halfdoorzichtig wit op.

In dit voorbeeld is de kleur van de schaduw half doorzichtig: 0.5.

De tweede schaduw 0 0 20px 8px blue verschijnt alleen bij :hover en :focus. Dit is een schaduw aan alle kanten met een dikte van 8 px, die vervaagt over een dikte van 20 px. Deze schaduw is precies hetzelfde als die bij #vb-6, het zesde voorbeeld. Alleen is hier de kleur niet zwart, maar blauw.

De door focus veranderde schaduw opgesplitst.

De twee schaduwen samen zien eruit zoals op de afbeelding. Alleen is de tweede schaduw, de schaduw aan de buitenkant, hier even rood gemaakt, zodat beide schaduwen van elkaar zijn te onderscheiden.

.breed

Voor deze elementen is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

div {width: 45%; min-width: 270px; text-align: center; margin: 0 auto;}

Alleen in browsers die -webkit-touch-callout: none; wél en translate: none; níét ondersteunen, dat is alleen op iOS en iPadOS ouder dan versie 14.5:

div {margin-top: 3em;}

De elementen met class="breed". De twee schaduwen met aan alle kanten meerdere kleuren, het dertiende en veertiende voorbeeld.

min-width: 70%;

Eerder is voor de <div>'s een breedte van 45% opgegeven, met een minimumbreedte van 270 px.

Deze twee schaduwen zijn behoorlijk dik. Maar die dikte telt niet mee voor de breedte van de <div>'s: die blijft 45%. Al zou de schaduw 'n kilometer dik zijn.

In browservensters met bepaalde breedtes kunnen hierdoor de schaduwen van deze twee voorbeelden over elkaar heen komen te staan. De simpelste manier om dat te voorkomen: zet ze beide op een nieuwe regel. Een breedte in procenten is normaal genomen ten opzichte van de ouder van het element. Door de minimumbreedte 70% te maken, passen ze nooit beide op dezelfde regel en staan dus altijd onder elkaar.

#vb-13

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Verschillend gekleurde schaduwen rondom.

Het element met id="vb-13. De <p> met de dertiende schaduw.

box-shadow:

			0 0 0 4px black,

			0 0 0 8px cyan,

			0 0 0 12px orange,

			0 0 0 16px blue;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Er worden hier vier schaduwen opgegeven, gescheiden door een komma.

De eerste drie waarden zijn voor alle vier de schaduwen hetzelfde: geen horizontale of verticale verplaatsing, en geen vervaging. Als er verder niets zou worden opgegeven, zouden alle vier de schaduwen worden bedekt door de <p> en volledig onzichtbaar zijn.

De vierde waarde geeft de dikte van de schaduw aan, en die is bij alle vier de schaduwen anders. Verder is de kleur bij elke schaduw anders.

inset of outset is bij geen van de schaduwen opgegeven, dus de standaardwaarde outset wordt gebruikt: de schaduwen staan aan de buitenkant van het element. (Over inset staat een uitgebreider verhaal bij inset.)

De vier afzonderlijke schaduwen zichtbaar gemaakt.

Als alleen de vierde schaduw

box-shadow: 0 0 0 16px blue;

zou worden gebruikt, ziet dat er uit als op de afbeelding linksboven: een donkerblauwe schaduw aan alle kanten met een dikte van 16 px.

Als alleen de derde en vierde schaduw

box-shadow: 0 0 0 12px orange, 0 0 0 16px blue;

zouden worden gebruikt, komt over de donkerblauwe schaduw een oranje schaduw met een dikte van 13 px te staan: de afbeelding rechtsboven. Omdat de oranje schaduw voor de donkerblauwe schaduw staat, komt deze óver de donkerblauwe schaduw heen te staan. De blauwe schaduw is nog precies hetzelfde als linksboven, alleen wordt deze nu over een dikte van 12 px afgedekt door de oranje schaduw.

De tweede schaduw wordt toegevoegd:

box-shadow: 0 0 0 8px cyan, 0 0 0 12px orange, 0 0 0 16px blue;

De lichtblauwe schaduw staat vooraan, dus deze komt óver de tweede en derde schaduw heen te staan: de afbeelding linksonder. De oranje en donkerblauwe schaduw zijn beide nog steeds aanwezig, maar worden nu afgedekt door de lichtblauwe schaduw met een dikte van 8 px.

Ten slotte wordt de zwarte schaduw toegevoegd:

box-shadow: 0 0 0 4px black, 0 0 0 8px cyan, 0 0 0 12px orange, 0 0 0 16px blue;

De zwarte schaduw staat vooraan en wordt dus boven de drie andere schaduwen gezet. Hoewel in werkelijkheid alle vier de schaduwen nog steeds volledig aanwezig zijn, zie je nu van elke schaduw maar een dikte van 4 px: aan alle kanten vier verschillend gekleurde schaduwen. Omdat de schaduwen niet vervagen, zijn het rechte lijnen.

Met een border of outline is dit niet te maken, omdat je aan elke kant maar één border of outline kunt opgeven. Met border-image kan wel een soortgelijk effect worden verkregen, omdat daarbij gebruikt wordt gemaakt van een afbeelding.

border: none;

De eerder aangebrachte border verwijderen, omdat vier schaduwen wel genoeg is.

#vb-14

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Het element met id="vb-14". De <p> met de veertiende schaduw.

box-shadow:

			0 -5px chartreuse,

			-5px 0 orange,

			0 5px gold,

			5px 0 black,

			0 -10px blue,

			-10px 0 blueviolet,

			0 10px white,

			10px 0 red,

			0 -15px yellow,

			-15px 0 silver,

			15px 0 cyan,

			0 15px brown,

			0 0 0 20px green;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Er worden hier dertien schaduwen opgegeven, gescheiden door een komma.

Geen van de schaduwen heeft een vervaging, het zijn allemaal scherp begrensde schaduwen.

inset of outset is bij geen van de schaduwen opgegeven, dus de standaardwaarde outset wordt gebruikt: de schaduwen staan aan de buitenkant van het element. (Over inset staat een uitgebreider verhaal bij inset.)

De dertien afzonderlijke schaduwen zichtbaar gemaakt.

Eerder opgegeven schaduwen komen boven latere te staan. Om die later opgegeven schaduwen volledig te kunnen zien, wordt daarom met de laatste schaduw begonnen en naar de eerste toe gewerkt.

In de afbeelding hierboven wordt steeds een schaduw toegevoegd.

Linksboven 0 0 0 20px green: geen horizontale en verticale verplaatsing, geen vervaging, een dikte van 20 px, groen. Omdat niet is verplaatst of vervaagd, levert dit een 20 px dikke groene scherp begrensde schaduw aan alle kanten van de <p> op.

Rechtsboven 0 15px brown: geen horizontale verplaatsing, verticaal 15 px naar omlaag, bruin. Omdat niet is vervaagd, levert dit een scherp begrensde bruine schaduw aan de onderkant met een dikte van 15 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduw te staan.

Links tweede van boven 15px 0 cyan: horizontaal 15 px naar rechts verplaatsen, geen verticale verplaatsing, cyaan. Omdat niet is vervaagd, levert dit een scherp begrensde cyaankleurige schaduw aan de rechterkant met een dikte van 15 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Rechts tweede van boven -15px 0 silver: horizontaal 15 px naar links verplaatsen, geen verticale verplaatsing, zilver. Omdat niet is vervaagd, levert dit een scherp begrensde zilveren schaduw aan de linkerkant met een dikte van 15 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Links derde van boven 0 -15px yellow: horizontaal geen verplaatsing, verticaal 15 px naar boven, geel. Omdat niet is vervaagd, levert dit een scherp begrensde gele schaduw aan de bovenkant met een dikte van 15 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Rechts derde van boven 10px 0 red: horizontaal 10 px naar rechts verplaatsen, geen verticale verplaatsing, rood. Omdat niet is vervaagd, levert dit een scherp begrensde rode schaduw aan de rechterkant met een dikte van 10 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Links vierde van boven 0 10px white: horizontaal geen verplaatsing, verticaal 10 px geen naar omlaag, wit. Omdat niet is vervaagd, levert dit een scherp begrensde witte schaduw aan de onderkant met een dikte van 10 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Rechts vierde van boven -10px 0 blueviolet: horizontaal 10 px naar links verplaatsen, geen verticale verplaatsing, blauwpaars. Omdat niet is vervaagd, levert dit een scherp begrensde blauwpaarse schaduw aan de linkerkant met een dikte van 10 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Links vijfde van boven 0 -10px blue: horizontaal geen verplaatsing, verticaal 10 px naar boven, blauw. Omdat niet is vervaagd, levert dit een scherp begrensde blauwe schaduw aan de bovenkant met een dikte van 15 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Rechts vijfde van boven 5px 0 black: horizontaal 5 px naar rechts verplaatsen, geen verticale verplaatsing, zwart. Omdat niet is vervaagd, levert dit een scherp begrensde zwarte schaduw aan de rechterkant met een dikte van 5 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Links zesde van boven 0 5px gold: horizontaal geen verplaatsing, verticaal 5 px naar beneden verplaatsen, goud. Omdat niet is vervaagd, levert dit een scherp begrensde gouden schaduw aan de onderkant met een dikte van 5 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Rechts zesde van boven -5px 0 orange: horizontaal 5 px naar links verplaatsen, geen verticale verplaatsing, oranje. Omdat niet is vervaagd, levert dit een scherp begrensde oranje schaduw aan de linkerkant met een dikte van 5 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Midden onder 0 -5px chartreuse: horizontaal geen verplaatsing, verticaal 5 px naar boven, chartreuse. Omdat niet is vervaagd, levert dit een scherp begrensde chartreuse schaduw aan de bovenkant met een dikte van 5 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Omdat in de css eerder opgegeven schaduwen boven later opgegeven schaduwen komen te staan, dekt elke schaduw steeds alle later opgegeven schaduwen af. Door de eerdere schaduwen steeds 5 px minder te verplaatsen, blijft van later opgegeven schaduwen steeds een dikte van 5 px zichtbaar. Door de schaduwen steeds in een andere richting te verplaatsen, blijven aan elke kant andere later opgegeven schaduwen zichtbaar, en dus andere kleuren.

Omdat een box-shadow nooit breder of hoger wordt dan het element, blijven in de hoeken groene blokjes zichtbaar: dat is de laatst opgegeven schaduw. Dit is de enige schaduw die een dikte heeft en daardoor aan alle kanten zichtbaar is. Geen van de eerder opgegeven schaduwen heeft een dikte, waardoor de groene schaduw in de hoeken zichtbaar blijft: de groene blokjes.

border: none;

De eerder aangebrachte border verwijderen, omdat dertien schaduwen wel genoeg is.

#vb-15

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Het element met id="vb-15". De <p> met de vijftiende schaduw.

background: none;

De eerder bij p opgegeven witte achtergrond verwijderen.

Anders dan bij de meeste andere voorbeelden is het hier niet de <p> die een schaduw krijgt, maar een in de <p> zittende <span>.

Als de <p> de witte achtergrond houdt, is deze daardoor buiten de <span> met de schaduw zichtbaar.

Op de afbeelding is de witte achtergrond niet weggehaald (en ook de eerder opgegeven border is blijven staan). Rondom de <span> met de tekst en de <span> met de schaduw zijn achtergrond en border zichtbaar.

display: block;

Eerder is bij p de <p> met display: flex; veranderd in een flex container. Dit levert hier problemen op, omdat de twee in de <p> zittende <span>'s zich als flexbox items gedragen. Het ongewenste resultaat is op de afbeelding te zien.

Daarom wordt de <p> weer in een gewoon blok-element veranderd.

width: 150px;

Breedte.

Dit is dezelfde breedte als de in de <p> zittende <span> met de tekst iets verderop krijgt. Voor het oog wordt de <span> met de tekst daarmee even breed als de <span> met de schaduw. Voor het oog, want de precieze dikte van de schaduw is wat onduidelijk, omdat deze vervaagt.

height: auto;

De eerder bij p opgegeven hoogte van 6 em verwijderen, want die is hier te laag. Nu wordt de <p> precies hoog genoeg om de twee erin zittende <span>'s weer te geven.

margin: 0 auto;

Boven en onder geen marge. Links en rechts auto, wat hier hetzelfde betekent als evenveel. Hierdoor komt de <p> altijd horizontaal gecentreerd binnen ouder <div> te staan. Bij div is al geregeld dat de <div> altijd op de goede positie komt te staan. Hierdoor staat de <p> ook altijd op de juiste positie.

border: none;

De eerder bij p opgegeven border verwijderen. Iets hierboven bij background: none; staat een afbeelding, waarop de border niet is verwijderd.

#vb-15 span:first-of-type

Kinderen van dezelfde ouder kunnen worden geteld, net zoals dat bij kinderen uit een gezin het geval is: eerste kind, tweede kind, derde kind, enzovoort. Je kunt ook alleen 'n bepaald soort element tellen, net zoals je alleen kinderen van jonger of ouder dan zes jaar kunt tellen. Met de pseudo-class :nth-of-type() worden alleen elementen van een bepaald soort geteld. Omdat het vaak voorkomt dat je het eerste element van 'n bepaald type wilt hebben, heeft dat een aparte pseudo-class, het in deze selector gebruikte :first-of-type.

#vb-15: het element met id="vb-15". De <p> met het vijftiende voorbeeld.

span: alle <span>'s binnen #drie.

:first-of-type: het element met een bepaald volgnummer. In dit geval wordt geen volgnummer gebruikt, maar een speciaal voor het eerste element bedoelde pseudo-class: :first-of-type. Voor alle latere elementen gebruik je 'n soortgelijke pseudo-class, maar dan met een volgnummer: :nth-of-type(). Tussen de haakjes komt het volgnummer. :nth-of-type(1) is precies hetzelfde als :first-of-type, maar de laatste is wat mensvriendelijker.

Omdat voor :first-of-type (of voor latere elementen :nth-of-type()) een span staat, worden alleen <span>'s geteld. Als binnen de <p> 327 <img>'s zitten, tellen die niet mee. Hadden ze maar 'n <span> moeten zijn.

De hele selector in gewone taal: elke eerste <span> binnen p#vb-15.

De pseudo-class :first-of-type (of :nth-of-type()) kan onverwachte bijwerkingen hebben. In dit geval zit er maar één serie <span>'s in p#vb-15. Maar als binnen p#vb-15 bijvoorbeeld nog 'n geneste <span> zou zitten, zou deze selector ook voor die <span> gelden, want die is ook weer een eerste <span>. (Dit zou je in dit geval kunnen oplossen door het toevoegen van >: #vb-15 > span:first-of-type. Dan geldt de selector alleen voor de directe kinderen van p#vb-15.)

background: white;

Witte achtergrond.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

display: block; Span met verkeerde border.

Een <span> is een inline-element. Hier gelijk onder wordt aan de <span> een border gegeven. Maar een <span> krijgt die border aan boven‑ en onderkant over de volle lengte, en links en rechts juist alleen aan begin en eind. Op de afbeelding links is te zien dat dat er weliswaar overal lijnen verschijnen, maar alleen smokkelaars zullen blij worden van zo'n border.

Op de rechterafbeelding is de <span> in een blok-element veranderd. Nu komt de border aan alle kanten aan de buitenkant te staan.

border: black solid 1px;

Zwart randje.

padding: 2px;

Kleine afstand tussen tekst in en buitenkant van de <span>.

#vb-15 span:nth-of-type(2)

De tweede <span> binnen p#vb-15. Dit is de <span> die de schaduw krijgt. Een uitgebreide beschrijving van deze selector staat iets hierboven bij #vb-15 span:first-of-type, alleen gaat het daar om de eerste <span> en hier om de tweede.

background: white;

Witte achtergrond.

box-shadow:

			0 -15px 15px red,

			15px 0 15px blue,

			0 15px 15px yellow,

			-15px 0 15px green,

			0 0 30px 25px black,

			0 0 0 35px orange;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Er worden hier zes schaduwen opgegeven, gescheiden door een komma.

Hier iets onder krijgt de <span> een breedte en hoogte van 75 px en ronde hoeken van 40 px, waardoor de <span> een witte cirkel wordt.

Eerder opgegeven schaduwen komen boven latere te staan. Om die later opgegeven schaduwen volledig te kunnen zien, wordt daarom met de laatste schaduw begonnen en naar de eerste toe gewerkt.

In de afbeelding hieronder wordt steeds een schaduw toegevoegd.

De zes schaduwen afzonderlijk weergegeven.

Linksboven 0 0 0 35px orange: geen horizontale en verticale verplaatsing, geen vervaging, een dikte van 35 px, oranje. Omdat niet is verplaatst of vervaagd, levert dit een 35 px dikke oranje scherp begrensde schaduw aan alle kanten van de <span> op.

Rechtsboven 0 0 30px 25px black: geen horizontale en verticale verplaatsing, een vervaging met een dikte van 30 px, een dikte van 25 px, zwart. Dit levert een zwarte schaduw aan alle kanten op met een dikte van 25 px en een vervaging van 30 px. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduw te staan.

De totale dikte van deze schaduw is een vervaging van 30 px plus een dikte van 25 px, samen 55 px. De oranje schaduw is maar 35 px dik. Hierdoor is een 20 px dikke vervaging van deze schaduw zichtbaar aan de buitenkant van de oranje schaduw.

Linksmidden -15px 0 15px green: horizontaal 15 px naar links verplaatsen, geen verticale verplaatsing, een vervaging met een dikte van 15 px, groen. Dit levert een groene schaduw aan de linkerkant met een dikte van 15 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Rechtsmidden 0 15px 15px yellow: horizontaal geen verplaatsing, verticaal 15 px naar omlaag, een vervaging met een dikte van 15 px, geel. Dit levert een gele schaduw aan de onderkant met een dikte van 15 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Linksonder 15px 0 15px blue: horizontaal 15 px naar rechts verplaatsen, verticaal geen verplaatsing, een vervaging met een dikte van 15 px, blauw. Dit levert een blauwe schaduw aan de rechterkant met een dikte van 15 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Rechtsonder 0 -15px 15 red: horizontaal geen verplaatsing, verticaal 15 px naar boven verplaatsen, een vervaging met een dikte van 15 px, rood. Dit levert een rode schaduw aan de bovenkant met een dikte van 15 px op. Deze schaduw komt boven de later opgegeven schaduwen te staan.

Omdat in de css eerder opgegeven schaduwen boven later opgegeven schaduwen komen te staan, dekt elke schaduw steeds alle later opgegeven schaduwen af. De laatste twee schaduwen, die dus helemaal onderaan komen te staan, leveren samen een oranje cirkel met daarop een zwarte vervagende cirkel op. Omdat deze twee schaduwen niet worden verplaatst, zijn deze aan alle kanten van de <span> even dik.

De vier schaduwen die daarvoor worden opgegeven, en die hier dus weer overheen komen te staan, worden elk aan een kant van de <span> neergezet. Ze vervagen elk over een dikte van 15 px. Dit levert de rode, blauwe, gele en groene vervagende vakjes aan de binnenkant van de schaduwen op.

display: block;

Een <span> is een inline-element. Daardoor kunnen eigenschappen als breedte en hoogte niet worden gebruikt. Door de <span> in een blok-element te veranderen, kan dit wel. Bovendien wordt een blok-element op een nieuwe regel gezet, wat hier de bedoeling is.

width: 75px; height: 75px;

Breedte en hoogte 75 px. Omdat beide gelijk zijn, levert dit een vierkant op.

margin: 36px auto; Schaduw staat op verkeerde plaats.

Omdat voor onder en links geen waarden zijn opgegeven, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 36px auto 36px auto in de volgorde boven – rechts – onder – links.

Je zou het met al die schaduwen bijna vergeten, maar de <span> is nog steeds niet groter dan die hierboven opgegeven 75 x 75 px. Op de afbeelding is dat de witte cirkel. (Een cirkel, vanwege de gelijk hieronder opgegeven border-radius.) De schaduwen komen daarbuiten te staan en hebben geen invloed op de breedte en hoogte van de <span>,

en daardoor ook niet op de positie van de <span>. Hierdoor komen de schaduwen aan de bovenkant gedeeltelijk over de <span> met de tekst te staan, en aan de zijkanten te veel naar links.

Daarom wordt aan de bovenkant een marge van 36 px gegeven. Dit blijkt de beste afstand tussen schaduw en het blokje met tekst op te leveren.

Links en rechts auto, wat hier hetzelfde betekent als evenveel. Hierdoor komt de <span> altijd horizontaal gecentreerd binnen ouder <p> te staan. Bij #vb-15 is al geregeld dat de <p> altijd op de juiste plaats komt te staan. Hierdoor staat ook de <span> altijd op de juiste plaats.

border-radius: 40px;

Ronde hoeken. Omdat maar één maat is opgegeven, worden de hoeken overal 40 px breed en 40 px hoog: symmetrische hoeken die elk een kwart van een cirkel groot zijn.

De <span> is maar 75 px breed en hoog, dus eigenlijk zouden hoeken met een straal van 37,5 px genoeg zijn. Maar bij een andere lettergrootte en zoomen kunnen afrondingsverschillen ontstaan, waardoor de cirkel wat kan worden vervormd. Daarom wordt de straal iets groter genomen dan nodig. Problemen levert dit niet op, al zou je een straal van 400 px nemen, want de <span> – en daarmee de cirkel – wordt nooit breder en hoger dan de hierboven opgegeven 75 px.

#vb-16

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in het stijlbestand staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

p {background: white; color: black; display: flex; align-items: center; box-sizing: border-box; height: 6em; margin: 0; padding: 3px; border: black solid 1px;}

Het element met id="vb-16". De <p> met de zestiende schaduw.

background: none;

De <p> is veel breder dan de erin zittende <span> en afbeelding. Als de eerder opgegeven witte achtergrond niet wordt verwijderd, zou links en rechts van de <span> en de afbeelding een wit blok verschijnen. Op de afbeelding gelijk hieronder bij display: block; is de witte achtergrond niet verwijderd.

display: block; Tekst en foto staan foutief naast elkaar.

Eerder is bij p de <p> met display: flex; veranderd in een flex container. Dit levert hier problemen op, omdat de in de <p> zittende <span> en afbeelding zich als flexbox items gedragen. Het ongewenste resultaat is op de afbeelding te zien. (Daarop is ook de witte achtergrond van de <p> niet weggehaald, zodat ook deze is te zien.)

Daarom wordt de <p> weer in een blok-element veranderd.

height: auto;

De eerder bij p opgegeven hoogte van 6 em verwijderen, want die is hier te laag. Nu wordt de <p> precies hoog genoeg om de erin zittende <span> en afbeelding weer te geven.

border: none;

Eerder opgegeven border verwijderen.

#vb-16 span

Alle <span>'s in het element met id="vb-16". Dat is er maar een. De tekst boven de foto staat hierin.

background: white;

Witte achtergrond.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

box-shadow: 5px 6px #666;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Eerste waarde: schaduw 5 px naar rechts verplaatsen.

Tweede waarde: schaduw 6 px naar beneden verplaatsen.

Derde waarde: de derde waarde voor de dikte van de vervaging is niet opgegeven, dus de schaduw vervaagt niet.

Vierde waarde:: de vierde waarde voor de dikte van de schaduw is niet opgegeven. Omdat de schaduw in horizontale richting 5 px naar rechts wordt verschoven, is dit ook de dikte van de schaduw: 5 px aan de rechterkant van de <p>. In verticale richting is een verplaatsing van 6 px naar beneden opgegeven, dus aan de onderkant wordt de schaduw 6 px dik.

#666: grijze kleur.

inset of outset is niet opgegeven, dus de standaardwaarde outset wordt gebruikt: de schaduw staat aan de buitenkant van het element. (Over inset staat een uitgebreider verhaal bij inset.)

Met deze twee verplaatsingen sluit de schaduw van de <span> met de tekst netjes aan op schaduw van de eronder staande afbeelding.

De verplaatsing naar beneden lijkt misschien niet van belang, maar dat is niet zo. De schaduw aan de onderkant van de <span> verdwijnt vrijwel volledig onder de afbeelding, maar niet helemaal: aan de rechterkant is een klein stukje van de schaduw aan de onderkant te zien, omdat de schaduw ook naar rechts is verplaatst.

De schaduw bij de afbeelding wordt verderop 6 px naar beneden verplaatst. Als de schaduw bij de <span> met de tekst niet ook naar beneden wordt verplaatst, krijg je hierdoor een gat tussen de schaduw bij de <span> en de schaduw bij de afbeelding, zoals op de afbeelding is te zien.

Door de schaduw 6 px naar beneden te verplaatsen, sluit deze netjes aan op de schaduw van de afbeelding.

display: block;

Een <span> is een inline-element. Daardoor zijn eigenschappen als breedte niet te gebruiken. Door de schaduw in een blok-element te veranderen, zijn deze eigenschappen wel te gebruiken. Bovendien wordt hierdoor de op de <span> volgende afbeelding op een nieuwe regel gezet, wat hier de bedoeling is.

width: 143px;

Breedte.

Hieronder worden nog links en rechts een border van 1 px en een padding van 2 px opgegeven. Die worden bij de breedte opgeteld. De totale breedte wordt hierdoor 1 + 2 + 143 + 2 + 1 = 149 px: precies even breed als de hieronder zittende afbeelding.

margin: 0 auto;

Boven en onder geen marge. Links en rechts auto, wat hier hetzelfde betekent als evenveel. Hierdoor komt de <span> altijd horizontaal gecentreerd binnen ouder <p> te staan. Die <p> is een blok-element en wordt daardoor normaal genomen automatisch even breed als de ouder ervan, een <div>. Bij div is al geregeld dat de <div> altijd op de goede positie komt te staan. Hierdoor staat de <p> ook altijd op de juiste positie, en daarmee ook de <span>: in het midden van de <div>.

border: black solid 1px;

Zwart randje.

padding: 2px;

Kleine afstand tussen buitenkant van en tekst in de <span>.

#vondelpark

Het element met id="vondelpark". De foto met het meisje.

box-shadow: 5px 6px #666;

Een algemene beschrijving van box-shadow staat bij box-shadow algemeen.

Eerste waarde: schaduw 5 px naar rechts verplaatsen.

Tweede waarde: schaduw 6 px naar beneden verplaatsen.

Derde waarde: de derde waarde voor de dikte van de vervaging is niet opgegeven, dus de schaduw vervaagt niet.

Vierde waarde: de vierde waarde voor de dikte van de schaduw is niet opgegeven. Omdat de schaduw in horizontale richting 5 px naar rechts wordt verschoven, is dit ook de dikte van de schaduw: 5 px aan de rechterkant van de <p>. In verticale richting is een verplaatsing van 6 px naar beneden opgegeven, dus aan de onderkant wordt de schaduw 6 px dik.

#666: grijze kleur.

inset of outset is niet opgegeven, dus de standaardwaarde outset wordt gebruikt: de schaduw staat aan de buitenkant van het element. (Over inset staat een uitgebreider verhaal bij inset.)

Omdat de foto even breed is als de <span> erboven met de tekst en de schaduwen bij die <span> en de foto over precies dezelfde afstanden worden verplaatst, sluiten deze naadloos op elkaar aan. Hierdoor lijken <span> en foto één schaduw te hebben.

background: white;

Witte achtergrond.

Dit is alleen van belang, als de afbeelding om wat voor reden dan ook niet wordt getoond. In dat geval wordt de tekst in het alt-attribuut getoond. De witte achtergrond zorgt dan voor voldoende contrast met de tekst.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Ook dit is alleen van belang, als de afbeelding om een of andere reden niet wordt getoond, want alleen dan wordt de tekst in het alt-attribuut getoond.

Zestien met behulp van box-shadow gemaakte schaduwen - uitleg

Korte omschrijving

BELANGRIJK

Opmerkingen

Achterliggend idee

Toetsenbordnavigatie en tabindex

tabindex="0"

tabindex="..."

De code aanpassen aan je eigen ontwerp

Toegankelijkheid en zoekmachines

Getest in

Desktopcomputers

Laptops

Tablets

Smartphones

Schermlezers en dergelijke

Bekende problemen (en oplossingen)

Zonder css

Tekstbrowsers

Schermlezers

Zoomen en andere lettergrootte

Overige problemen

Wijzigingen

Inhoud van de download en licenties

092-css-dl:

092-pics:

HTML

<!doctype html>

<html lang="nl">

<meta charset="utf-8">

<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1">

<link rel="stylesheet" href="092-css-dl/schaduw-092-dl.css">

<main tabindex="-1">

<span>15. Meer&shy;kleurige cirkel&shy;vormige schaduw.</span>

CSS

box-shadow algemeen

/* schaduw-092-dl.css */

body

main

div

@supports (-webkit-touch-callout: none) and (not(translate: none))

div

p

#vb-1

#vb-2

#vb-3

#vb-4

#vb-5

#vb-6

#vb-7

#vb-8

#vb-9

#vb-10

#vb-11

#vb-12

#vb-12:hover, #vb-12:focus

.breed

#vb-13

#vb-14

#vb-15

#vb-15 span:first-of-type

#vb-15 span:nth-of-type(2)

#vb-16

#vb-16 span

#vondelpark

<span>15. Meerkleurige cirkelvormige schaduw.</span>