Kiezen uit vijf combinaties van voor- en achtergrondkleur - uitleg

Korte omschrijving

Met behulp van radioknoppen kan uit vijf verschillende combinaties voor- en achtergrondkleur worden gekozen.

Opmerkingen

• Voor mensen die wat slechter zien of die moeite met kleuren hebben, is contrast tussen tekst en achtergrond uiterst belangrijk. Bij zwart op wit en wit op zwart is dat ruim voldoende. Bij de laatste drie combinaties is niet op contrast gelet. In een voorbeeld met idiote kleurcombinaties maakt dat niet uit, maar bij een echte site is het belangrijk daar wel op te letten.
• Om deze constructie te laten werken in Android browser en Opera Mini op Android voor versie 5 is een bugfix nodig. Omdat Android browser en Android ouder dan versie 5 in rap tempo verdwijnen, kun je je afvragen of dit inmiddels nog nodig is voor iets aanvullends als het kunnen kiezen van voor- en achtergrondkleur.

• Het aantal combinaties van voor- en achtergrondkleur waaruit kan worden gekozen, is simpel te vermeerderen of verminderen. Het toevoegen of verwijderen van een <input> met de bijbehorende <label> is voldoende (met natuurlijk de bijbehorende css).

  Als je voor- en achtergrondkleur splitst, is het ook simpel om de voor- en achtergrondkleur apart van elkaar te laten kiezen.

Links in deze uitleg, vooral links naar andere sites, kunnen verouderd zijn. Op de pagina met links vind je steeds de meest recente links.

Dit voorbeeld is gemaakt op een systeem met Linux (Kubuntu). Daarbij is vooral gebruik gemaakt van Komodo Edit, GIMP en Firefox met extensies. De pdf-bestanden zijn gemaakt met LibreOffice.

Vragen of opmerkingen? Fout gevonden? Ga naar het forum.

Achterliggend idee

Bovenaan de pagina staan vijf radioknoppen met bijbehorende <label> s. Omdat radioknoppen niet echt mooi zijn, worden deze verborgen. De bediening vindt plaats via de bij de knoppen horende <label> s.

Radioknoppen zijn niet goed op te maken, maar de bijbehorende <label> s wel. De vijf letters A bovenaan staan elk in een <label>. Voor- en achtergrondkleur van de <label> hebben dezelfde kleur als de kleurencombinatie die bij de betreffende <label> hoort.

Als een radioknop is geselecteerd, kan bij die knop de selector :checked worden gebruikt: alleen als een bepaalde knop is geselecteerd, wordt de css achter de selector met :checked uitgevoerd. Door in de selector ook de general sibling selector ~ op te nemen, kan een in de html ergens op de geselecteerde knop volgend element worden geselecteerd. In dit geval is dat <main> met de rest van de pagina:

Als de radioknop met id="zwarte-tekst" is geselecteerd, doe dan iets met de ergens in de html erop volgende <main>.

Bij elk van de vijf radioknoppen hoort een aparte kleurencombinatie. Afhankelijk van de geselecteerde knop krijgt de rest van de pagina een bepaalde kleurencombinatie.

Een nadeel van deze methode: ~ kan alleen gebruikt worden, als de knop en het te selecteren element dezelfde ouder hebben. Dit maakt het iets lastiger om de knoppen op de juiste plaats te zetten, maar onmogelijk is het niet.

Omdat het om vijf gewone radioknoppen gaat, zijn deze ook met de pijltjestoetsen te bedienen. Voor gebruikers van de Tab-toets is mogelijk niet gelijk duidelijk, hoe deze knoppen werken. Daarom wordt bij gebruik van de Tab-toets eerst een klein venstertje met tekst getoond. Omdat dit venstertje alleen kan worden geopend door de Tab-toets, heeft dit verder geen invloed op touchscreens.

Schermlezers hebben niet zoveel aan vijf radioknoppen met in de bijbehorende <label> s als enige tekst de letter A . Voor schermlezers is daarom een reeks aria-labels aangebracht, die kunnen worden voorgelezen. De letter A wordt verborgen, net als het venstertje voor gebruikers van de Tab-toets.

Alle vijf de radioknoppen met bijbehorend <label> en css volgen hetzelfde patroon. Daardoor is het heel simpel het aantal knoppen, en daarmee de keuzemogelijkheden, te verminderen of te vermeerderen.

Als je voor de voor- en de achtergrondkleur aparte knoppen gebruikt, kun je met deze zelfde techniek de voor- en achtergrondkleur los van elkaar laten kiezen.

De voorvoegsels -moz-, -ms- en -webkit-

Voordat een nieuwe css-eigenschap wordt ingevoerd, is er in de regel een experimentele fase. Browsers passen het dan al toe, maar met een aangepaste naam. Tijdens deze fase kunnen problemen worden opgelost en worden veldslagen uitgevochten, over hoe de standaard precies moet worden toegepast.

Als iedereen het overal over eens is en alle problemen zijn opgelost, wordt de officiële naam uit de standaard gebruikt.

De belangrijkste browsers hebben elk een eigen voorvoegsel:

Firefox: -moz-, naar de maker: Mozilla.

Op webkit gebaseerde browsers, zoals Google Chrome, Opera, Safari en Android browser: -webkit-.

(Google Chrome is van webkit overgestapt op een eigen weergave-machine: Blink. Blink gaat geen voorvoegsels gebruiken. Het is echter een aftakking van webkit, dus het zal nog wel even duren voor -webkit- hier helemaal uit is verdwenen. Ook Opera gebruikt Blink.)

Internet Explorer: -ms-, naar de maker: Microsoft. (Edge gebruikt geen voorvoegsels, maar vanwege compatibiliteit met oudere sites kunnen er nog wat aanwezig zijn.)

Zodra de experimentele fase voorbij is, wordt het voorvoegsel weggelaten. Omdat dat moment niet bij alle browsers hetzelfde is, zet je nu ook al de officiële naam erbij. Deze wordt als laatste opgegeven. Bijvoorbeeld Android browser herkent -webkit-linear-gradient. Zodra Android browser linear-gradient gaat herkennen, zal dit -webkit-linear-gradient overrulen, omdat het er later in staat. Dat ze er beide in staan, is dus geen enkel probleem.

In dit voorbeeld worden -webkit-animation en @-webkit-keyframes gebruikt.

Inmiddels is de algemene mening dat vendor prefixes , zoals deze voorvoegsels in het Engels heten, geen groot succes zijn. Eén van de grootste problemen: veel sitemakers gebruiken alleen de -webkit-variant. Daar kwamen ze in het verleden nog mee weg, omdat Apple op mobiel zo n beetje n monopolie had. Inmiddels is dat niet meer zo, maar deze gewoonte bestaat nog steeds. Waardoor n site alleen in op webkit georiënteerde browsers goed is te bekijken.

Dit is zo n groot probleem dat andere browsers soms de variant met -webkit- ook maar zijn gaan implementeren, naast de standaard. Want als n site het niet goed doet in n bepaalde browser, krijgt in de regel niet de site maar de browser de schuld.

Vanwege alle problemen met vendor prefixes worden deze door steeds meer browsers niet meer gebruikt. Nieuwe, experimentele css-eigenschappen zitten inmiddels in bijvoorbeeld Firefox, Google Chrome en Safari achter een zogenaamde vlag: de gebruiker moet iets veranderen in de instellingen, waarna de eigenschap gebruikt (en getest) kan worden. Als alles werkt, zoals het hoort te werken, schakelt de browsermaker de vlag standaard in.

Voorlopig zijn we echter nog niet van deze voorvoegsels af. Als je ze gebruikt, gebruik dan álle varianten, en eindig met de variant zonder voorvoegsel, zoals die uiteindelijk ooit gebruikt gaat worden. Als je alleen de -webkit-variant gebruikt, ben je in feite n onbetaalde reclamemaker voor Apple. (Dit geldt dus niet voor de hierboven genoemde @-webkit-keyframes en -webkit-animation, want deze worden alleen gebruikt om een probleem in oudere webkit-browsers op te lossen.)

Semantische elementen en WAI-ARIA

Deze twee onderwerpen zijn samengevoegd, omdat ze veel met elkaar te maken hebben.

Tabindex

Links, invoervelden in formulieren, en dergelijke kunnen met behulp van de Tab-toets (of een soortgelijke toets) één voor één worden bezocht, in de volgorde waarin ze in de html voorkomen. Shift+Tab-toets keert de volgorde van de Tab-toets om. Dit is een belangrijk hulpmiddel voor mensen die om een of andere reden de muis niet kunnen of willen gebruiken. (En het is vaak ook veel sneller dan de muis, vooral in formulieren.)

In sommige browsers en/of besturingssystemen is dit vreemd genoeg standaard uitgeschakeld en is een zoektocht in de instellingen nodig om dit aan te zetten. Maar gebruikers van de Tab-toets zullen dit al hebben gedaan.

Als je met behulp van de Tab-toets een element hebt bereikt, heeft dit focus : als het een link is en je drukt op Enter, wordt de link gevolgd. Bij een tekstveld kun je tekst gaan invoeren. Enzovoort.

De Tab-toets volgt normaal genomen de volgorde van de elementen in de html. Het maakt niet uit, in welke volgorde ze op het scherm staan. Als je met behulp van css de elementen van plaats verwisselt op het scherm, wordt toch gewoon de volgorde in de html gevolgd.

De volgorde van de Tab-toets kan worden veranderd met behulp van het tabindex-attribuut: <div tabindex="3">. Deze <div> zal nu als derde worden bezocht, ook al krijgt een simpele <div> normaal genomen nooit bezoek van de Tab-toets.

Normaal genomen is het gebruik van een tabindex niet nodig. Het is zeker niet bedoeld om de bezoeker als een kangoeroe op een hindernisbaan van onder via links over rechts naar boven te laten springen. Maar soms kan het handig zijn voor kleinere correcties, als de normale volgorde in de html niet optimaal is. Of om een element bereikbaar te maken voor de Tab-toets, zoals de hierboven genoemde <div>.

Schermlezers blijven altijd de volgorde van de html volgen, dus als de tabindex sterk afwijkt van de volgorde in de html, kan dat behoorlijk verwarrend zijn.

De tabindex kan drie verschillende waarden hebben: -1, 0 of een positief getal.

In principe is de volgorde bij gebruik van de Tab-toets als volgt: eerst worden alle positieve getallen in volgorde afgewerkt. Als twee tabindexen dezelfde waarde hebben, wordt de volgorde in de html aangehouden. Een waarde van 0 wordt, afhankelijk van browser en besturingssysteem, verschillend behandeld, waarover iets hieronder bij Tabindex="0" meer.

De code aanpassen aan je eigen ontwerp

• Als je dit voorbeeld gaat aanpassen voor je eigen site, houd het dan in eerste instantie zo eenvoudig mogelijk. Ga vooral geen details invullen.

• Gebruik vooral geen FrontPage, Publisher of Word (alle drie van Microsoft). Deze programma's maken niet-standaard code die alleen goed te bekijken is in Internet Explorer. In alle andere browsers zie je grotendeels bagger, áls je al iets ziet.

  Publisher en Word zijn niet bedoeld om websites mee te maken. FrontPage is zwaar verouderd en wordt niet meer onderhouden door Microsoft.

  Ook OpenOffice en LibreOffice leveren een uiterst beroerd soort html af. Tekstverwerkers met al hun toeters en bellen zijn gewoon niet geschikt om websites mee te bouwen.

  Je kunt natuurlijk ook een goed gratis programma gebruiken. Links naar dat soort programma's vind je op de pagina met links onder Gereedschap → wysiwyg-editor.

  Maar het allerbeste is om gewoon zelf html, css, enzovoort te leren, omdat zelfs het allerbeste programma het nog steeds zwaar verliest van 'n op de juiste manier met de hand gemaakte pagina.

• Als je in een desktopbrowser met behulp van zoomen het beeld vergroot, heeft dit hetzelfde effect, als wanneer de pagina in een kleiner browservenster wordt getoond. Je kunt hiermee dus kleinere apparaten zoals een tablet of een smartphone simuleren. Maar het blijft natuurlijk wel een simulatie: het is nooit hetzelfde als testen op een écht apparaat. Zo kun je bijvoorbeeld aanrakingen alleen echt testen op een echt touchscreen.

  Inmiddels hebben veel browsers mogelijkheden voor het simuleren van weergave op een kleiner scherm in de ontwikkelgereedschappen ingebouwd. Ook dit blijft een simulatie, maar geeft vaak wel een beter beeld dan zoomen.

• Als je 'n site maakt in Firefox, Opera, Safari, Google Chrome of Edge, is er 'n hele grote kans dat hij in alle browsers werkt. Ik geef de voorkeur aan Firefox, omdat het de enige grote browser is die niet bij een bedrijf hoort dat vooral op je centen of je data uit is.

  Google Chrome wordt ook door veel mensen gebruikt, maar ik heb dus wat moeite met hoe Google je hele surfgedrag, je schoenmaat en de kleur van je onderbroek vastlegt. Daarom gebruik ik Google Chrome zelf alleen om in te testen.

• Het allereerste dat je moet invoeren, is het doctype, vóór welke andere code dan ook. Een lay-out met een missend of onvolledig doctype ziet er totaal anders uit dan een lay-out met een geldig doctype. Wát er anders is, verschilt ook nog 'ns tussen de diverse browsers. Als je klaar bent en dan nog 'ns 'n doctype gaat invoeren, weet je vrijwel zeker dat je van voren af aan kunt beginnen met de lay-out.

  Geldige doctypes vind je op www.w3.org/QA/2002/04/valid-dtd-list.

  Gebruik het volledige doctype, inclusief de eventuele url, anders werkt het niet goed.

• Gebruik een 'strict' doctype of (beter!) het doctype voor html5. Deze zijn bedoeld voor nieuwe sites. Het transitional doctype is bedoeld voor al bestaande sites, niet voor nieuwe.

  Het transitional doctype staat talloze tags toe, die in html5 zijn verboden. Deze tags worden al zo'n tien jaar afgeraden. Het transitional doctype is echt alleen bedoeld om de puinhoop van vroeger, toen niet volgens standaarden werd gewerkt, enigszins te herstellen.

  Het strict doctype staat verouderde tags niet toe. Daardoor kan met 'n strict doctype, of het nu html of xhtml is, probleemloos worden overgestapt naar html5. Met een transitional doctype en het gebruik van afgekeurde tags kun je niet overstappen naar html5. Je moet dan eerst alle verouderde tags verwijderen, wat echt ontzettend veel werk kan zijn.

  Het doctype voor html5 is uiterst simpel: <!DOCTYPE html>. Omdat het doctype voor html5 in alle browsers werkt, zelfs in de gelukkig vrijwel uitgestorven nachtmerrie Internet Explorer 6, is er geen enkele reden dit uiterst simpele doctype niet te gebruiken.

• Als tweede voer je de charset in. Dit vertelt de browser, welke tekenset er gebruikt moet worden, zodat letters met accenten en dergelijke overal goed worden weergegeven. Het beste kun je utf-8 nemen. Als je later van charset verandert, loop je 'n grote kans dat je alle aparte tekens als letters met accenten weer opnieuw moet gaan invoeren. In html5 is het simpele <meta charset="utf-8"> voldoende.
• Test vanaf het allereerste begin in zoveel mogelijk verschillende browsers in 'n aantal resoluties (schermgroottes). Onder het kopje Getest in kun je in deze uitleg vinden, waar dit voorbeeld in is getest. Ook van Internet Explorer kun je meerdere versies naast elkaar draaien. Op de pagina met links staan onder de kopjes Gereedschap → Meerdere versies van Internet Explorer draaien en Gereedschap → Weergave testen 'n aantal links die daarbij kunnen helpen. De compatibiliteitsweergave in Internet Explorer is niet geschikt om in te testen, omdat deze enigszins verschilt van de weergave in échte browsers.
• Voor alle voorbeelden geldt: breng veranderingen stapsgewijs aan. Als je bijvoorbeeld foto's wilt laten weergeven, begin dan met het alleen veranderen van de namen van de foto's, zodat je eigen foto's worden weergegeven. Maakt niet uit als de maten niet kloppen en de teksten fout zijn. Als dat werkt, ga dan bijvoorbeeld de maten aanpassen. Dan de teksten. En controleer steeds, of alles nog goed werkt.

• Als het om een lay-out of iets dergelijks gaat: zorg eerst dat header, kolommen, footer, menu, en dergelijke staan en bewegen, zoals je wilt. Ga daarna pas details binnen die blokken invullen. In eerste instantie gebruik je dus bijvoorbeeld 'n leeg blok op de plaats, waar uiteindelijk het menu komt te staan.

  Als je begint met allerlei details, is er 'n heel grote kans dat die de werking van de blokken gaan verstoren. Bouw eerst het huis, en ga dan pas de kamers inrichten. Zorg eerst dat de blokken werken, zoals je wilt. Dan zul je het daarna gelijk merken, als 'n toegevoegd detail als tekst of 'n afbeelding iets gaat verstoren. Daarvoor moet je natuurlijk wel regelmatig controleren in verschillende browsers, of alles nog wel goed werkt.

  Je kunt de blokken tijdens het aanpassen opvullen met bijvoorbeeld <br>1<br>2<br>3 enzovoort, tot ze de juiste hoogte hebben. Het is handig om aan het einde even iets toe te voegen als 'laatste', zodat je zeker weet dat er niet ongemerkt drie regels onderaan naar 't virtuele walhalla zijn verhuisd.

  Om de breedte te vullen, kun je het best 'n kort woord als 'huis' duizend keer of zo herhalen. Ook hier is het handig om aan 't eind (en hier ook aan 't begin) 'n herkenningsteken te maken, zodat je zeker weet dat je de hele tekst ziet.

• Zolang je in grotere dingen zoals 'n lay-out aan 't wijzigen bent, zou ik je aanraden de verschillende delen een achtergrondkleur te geven. Je ziet dan goed, waar 'n deel precies staat. Een achtergrondkleur heeft – anders dan bijvoorbeeld een border – verder geen invloed op de lay-out, dus die is hier heel geschikt voor.
• Als je instellingen verandert in de style, verander er dan maar één, hooguit twee tegelijk. Als je er zeventien tegelijk verandert, is de kans groot dat je niet meer weet, wat je hebt gedaan. En dat je 't dus niet meer terug kunt draaien.

• margin, padding en border worden bij de hoogte en breedte van het element opgeteld. Hier worden vaak fouten mee gemaakt. Als je bijvoorbeeld in een lay-out 'n border toevoegt aan een van de 'hoofdvakken' (header, footer, kolommen), dan wordt deze er bij opgeteld. Bij 'n border van 2 px rondom de linkerkolom wordt deze dus plotseling 4 px breder (2 aan beide kanten), en 4 px hoger. Zoiets kan je hele lay-out verstoren, omdat iets net te breed of te hoog wordt. Je moet dan elders iets 4 px kleiner maken. Dat zal vaak zo zijn: als je één maat verandert, zul je vaak ook 'n andere moeten aanpassen.

  Css geeft de mogelijkheid om met behulp van box-sizing padding en border bínnen de breedte en hoogte van de inhoud te zetten, als je dat handiger vindt.

• In plaats van een absolute eenheid als px kun je ook een relatieve eenheid gebruiken, met name em. Voordeel van em is dat een lettergrootte, regelhoogte, en dergelijke in em in alle browsers kan worden veranderd. Nadeel is dat het de lay-out sneller kan verstoren dan bijvoorbeeld px. Dit moet je gewoon van geval tot geval bekijken. Voor weergave in mobiele apparaten zijn relatieve eenheden als em vrijwel altijd beter dan vaste eenheden als px.

  Zoomen kan trouwens altijd, ongeacht welke eenheid je gebruikt.

• Valideren, valideren, valideren en dan voor 't slapen gaan nog 'ns valideren.

  Valiwie???

  Valideren is het controleren van je html en css op 'n hele serie fouten. Computers zijn daar vaak veel beter in dan mensen. Als je 300 keer <h2> hebt gebruikt en 299 keer </h2> vindt 'n computer die ene missende </h2> zonder enig probleem. Jij ook wel, maar daarna ben je misschien wel aan vakantie toe.

  Valideren kan helpen om gekmakende fouten te vinden. Valide code garandeert ook dat de weergave in verschillende browsers (vrijwel) hetzelfde is. En valide code is over twintig jaar ook nog te bekijken.

  Valideren moet trouwens ook niet worden overdreven. Het is een hulpmiddel om echte fouten te vinden, meer niet. Het gaat erom dat je site goed werkt, niet dat je het braafste kind van de klas bent. Als de code niet valideert, maar daar is een goede reden voor, is daar niets op tegen.

  Op deze site is alle css en html gevalideerd. Als de code niet helemaal valide is (wat regelmatig voorkomt), staat daar onder Bekende problemen (en oplossingen) de reden van.

  Je kunt je css en html valideren als 't online staat, maar ook als het nog in je computer staat.

  html kun je valideren op: validator.w3.org/nu.

  css kun je valideren op: jigsaw.w3.org/css-validator.

Toegankelijkheid en zoekmachines

Het eerste deel van deze tekst is voor alle voorbeelden hetzelfde. Eventueel specifiek voor dit voorbeeld geldende dingen staan verderop onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld.

Toegankelijkheid (in het Engels 'accessibility') is belangrijk voor bijvoorbeeld blinden die een schermlezer gebruiken, of voor motorisch gehandicapte mensen die moeite hebben met het bedienen van een muis. Een spider van een zoekmachine (dat is het programmaatje dat de site indexeert voor de zoekmachine) is te vergelijken met een blinde. Als je je site goed toegankelijk maakt voor gehandicapten, is dat gelijk goed voor een hogere plaats in een zoekmachine. Dus als je 't niet uit sociale motieven wilt doen, kun je 't uit egoïstische motieven doen.

(Op die plaats in de zoekmachine heb je maar beperkt invloed. De toegankelijkheid van je site is maar één van de factoren, maar zeker niet onbelangrijk.)

Als je bij het maken van je site al rekening houdt met toegankelijkheid, is dat nauwelijks extra werk. 't Is ongeveer te vergelijken met inbraakbescherming: doe dat bij 'n nieuw huis en 't is nauwelijks extra werk, doe 't bij 'n bestaand huis en 't is al snel 'n enorme klus.

Enkele tips die helpen bij toegankelijkheid:

• Gebruik altijd een alt-beschrijving bij een afbeelding. De alt-tekst wordt gebruikt, als afbeeldingen niet kunnen worden getoond of gezien (dat geldt dus ook voor zoekmachines). Als je iets wilt laten zien, als je over de afbeelding hovert, gebruik daar dan het title-attribuut voor, niet de alt-beschrijving.

  Als een afbeelding alleen maar voor de sier wordt gebruikt, zet je daarbij alt="", om aan te geven dat de afbeelding niet belangrijk is voor het begrijpen van de tekst of zo. Dat kun je ook doen, als uit de tekst bij de afbeelding al duidelijk wordt, wat de afbeelding is. Een alt-tekst zou dan 'n beetje dubbelop zijn.

• Als uit de tekst bij een link niet duidelijk blijkt, waar de link naartoe leidt, gebruik dan een title bij de link. Een tekst als 'pagina met externe links' is waarschijnlijk duidelijk genoeg, een tekst als alleen 'links' mogelijk niet. Een duidelijke zwart-witregel is niet te geven, omdat dit ook van tekst en dergelijke in de omgeving van de link afhangt.

• Accesskeys (sneltoetsen) kun je beter niet gebruiken, deze geven te veel problemen, omdat ze vaak dubbelop zijn met sneltoetsen voor de browser of andere al gebruikte sneltoetsen. Bovendien is voor de gebruiker meestal niet duidelijk, welke toetsen het zijn.

  Op zichzelf zijn accesskeys een heel goed idee. Maar helaas zijn ze ook in html5 volstrekt onvoldoende gedefinieerd. Er is nog steeds geen standaard voor de meest gebruikelijke accesskeys, zoals Zoek of Home.

  Er is nog steeds niet vastgelegd, hoe accesskeys zichtbaar gemaakt kunnen worden. Voor de makers van browsers zou dit 'n relatief kleine moeite zijn, voor de makers van 'n site is het bergen extra werk.

  Voor mij redenen om accesskeys (vrijwel) niet te gebruiken. Ik kan me wel voorstellen dat ze, op sites die gericht zijn op 'n specifieke groep gebruikers, nog enig nut kunnen hebben. Maar voor algemene sites zou ik zeggen: normaal genomen niet gebruiken.

• Met behulp van de Tab-toets (of op 'n soortgelijke manier) kun je in de meeste browsers door links, invoervelden, en dergelijke lopen. Elke tab brengt je één link, invoerveld, en dergelijke verder, Shift+Tab één plaats terug. Met behulp van het attribuut tabindex kun je de volgorde aangeven, waarin de Tab-toets werkt. Zonder tabindex wordt de volgorde van de html aangehouden bij gebruik van de Tab-toets, maar soms is een andere volgorde logischer.

  In principe is het beter, als tabindex niet nodig is, maar gewoon de volgorde van de html wordt aangehouden. Bij verkeerd gebruik kan tabindex heel verwarrend zijn. Het is niet bedoeld om van de pagina een hindernisbaan voor kangoeroes te maken, waarop van beneden via links over rechts naar boven wordt gesprongen.

• Als, zoals hierboven beschreven, een gebruiker van de Tab-toets bij een link, invoerveld, en dergelijke is aangekomen, wordt dit aangegeven door de link, invoerveld, en dergelijke extra te markeren met een kadertje. Dat kadertje mag je alleen weghalen, als op een andere manier wordt duidelijk gemaakt, welk element 'focus' heeft. Een gebruiker van de Tab-toets kan anders niet zien, waar zij of hij zit, en welk element gaat reageren op bijvoorbeeld een Enter.
• In het verleden werd vaak aangeraden de volgorde van de code aan te passen. Een menu bijvoorbeeld kon in de html onderaan worden gezet, terwijl het op het scherm met behulp van css bovenaan werd gezet. Inmiddels zijn schermlezers en dergelijke zo sterk verbeterd dat dit niet meer wordt aangeraden. De volgorde in de html kan tegenwoordig beter hetzelfde zijn als die op het scherm, omdat het anders juist verwarrend kan werken.

• Een zogenaamde skip-link is wel vaak nog zinvol. Dat is een link die je buiten het scherm parkeert met behulp van css, zodat hij normaal genomen niet te zien is. Zo'n link is wel gewoon zichtbaar in speciale programma's zoals tekstbrowsers en schermlezers, want die kijken gewoon naar wat er in de broncode staat.

  Een skip-link staat boven menu, header, en dergelijke en linkt naar de eigenlijke inhoud van de pagina, zodat mensen met één toetsaanslag naar de eigenlijke inhoud van de pagina kunnen gaan.

  Een skip-link is vooral nuttig voor gebruikers van de Tab-toets. Zodra de normaal genomen onzichtbare link door het indrukken van de Tab-toets focus krijgt, kun je hem op het scherm plaatsen, waardoor hij zichtbaar wordt. Bij een volgende tab wordt hij dan weer buiten het scherm geplaatst en is dus niet meer zichtbaar, zodat de lay-out niet wordt verstoord.

  Op pagina's en in voorbeelden waar dat nuttig is, wordt op deze site een skip-link gebruikt. (Althans: nog niet in alle voorbeelden die daarvoor in aanmerking komen, zit een skip-link. Maar geleidelijk aan worden dat er steeds meer.)

• Van oorsprong is html een taal om wetenschappelijke documenten weer te geven, pas later is hij gebruikt voor lay-out. Maar daar is hij dus eigenlijk nooit voor bedoeld geweest. Het gebruiken van html voor lay-out leidt tot enorme problemen voor gehandicapten en tot een lage plaats in zoekmachines.

  De html hoort alleen inhoud te bevatten, lay-out doe je met behulp van css. Die css moet in een externe stylesheet staan of, als hij alleen voor één bepaalde pagina van toepassing is, in de <head> van die pagina.

• Breng een logische structuur aan in je document. Gebruik een <h1> voor de belangrijkste kop, een <h2> voor een subkop, enzovoort. Schermlezers en dergelijke kunnen van kop naar kop springen. En een zoekmachine gaat ervan uit dat <h1> belangrijke tekst bevat.

  Dit geldt voor al dit soort structuurbepalende tags.

  Als een <h1> te grote letters geeft, maak daar dan met behulp van je css 'n kleinere letter van, maar blijf die <h1> gewoon gebruiken. Op dezelfde manier kun je al dit soort dingen oplossen.

• <table> is fantastisch, maar alleen als die wordt gebruikt om een echte tabel weer te geven, niet als hij voor opmaak wordt misbruikt. In het verleden is dat op grote schaal gebeurd bij gebrek aan andere mogelijkheden. Een tabel is, als je niet heel erg goed oplet, volstrekt ontoegankelijk voor gehandicapten en zoekmachines. Het lezen van een tabel is ongeveer te vergelijken met het lezen van een krant van links naar rechts: niet per kolom, maar per regel. Dat gaat dus alleen maar goed bij een echte tabel, zoals een spreadsheet. In alle andere gevallen garandeert 'n tabel volstrekte ontoegankelijkheid voor schermlezers en dergelijke en als extra bonus vaak 'n lagere plaats in een zoekmachine.

• Frames horen bij een volstrekt verouderde techniek, die heel veel nadelen met zich meebrengt. <iframe>'s hebben voor een deel dezelfde nadelen. Eén van die nadelen is dat de verschillende frames voor zoekmachines, schermlezers, en dergelijke als los zand aan elkaar hangen, omdat ze los van elkaar worden weergegeven. Ze staan wel naast elkaar op het scherm, maar er zit intern geen verband tussen.

  Als je 'n stuk code vaker wilt gebruiken, zoals 'n menu dat op elke pagina hetzelfde is, voeg dat dan in met PHP of SSI. Dan wordt de pagina niet pas in de browser, maar al op de server samengesteld. Hierdoor zien zoekmachines, schermlezers, en dergelijke één pagina, net zoals wanneer je maar één pagina met html zou hebben geschreven.

  (Je kunt beter PHP dan SSI gebruiken, omdat SSI min of meer aan het uitsterven is en PHP veel meer mogelijkheden heeft. Op deze site wordt in enkele voorbeelden nog SSI gebruikt, maar zodra die worden bijgewerkt, gaat dat vervangen worden door PHP.)

• Geef de taal van het document aan, en bij woorden en dergelijke die afwijken van die taal de afwijkende taal met behulp van lang="...". Op deze site gebeurt dat maar af en toe, omdat de tekst (en vooral de code) een mengsel is van Engels, Nederlands en eigengemaakte namen. Dat soort teksten is gewoon niet goed in te delen in een taal. Maar bij enigszins 'normale' teksten hoor je een taalwisseling aan te geven.
• Gebruik de tag <abbr> bij afkortingen. Doe dat de eerste keer op een pagina samen met de title-eigenschap: <abbr title="ten opzichte van">t.o.v.</abbr>. Daarna kun je op dezelfde pagina volstaan met <abbr>t.o.v.</abbr>. Doe je dit niet, dan is er 'n grote kans dat 'n schermlezer 't.o.v.' uit gaat spreken als 'tof', en 'n zoekmachine kan er ook geen chocola van maken.

• De spider van 'n zoekmachine, schermlezers, en dergelijke kunnen geen plaatjes 'lezen'. Het is soms verbazingwekkend om te zien hoe veel, of eigenlijk: hoe weinig tekst er overblijft op een pagina, als de plaatjes worden weggehaald. Het zelfde geldt voor die fantastisch mooie flash-pagina's, als daarbij geen voorzieningen voor dit soort programma's zijn aangebracht.

  Op Linux kun je met Lynx kijken, hoe je pagina eruitziet zonder plaatjes en dergelijke, als echt alleen de tekst overblijft. Een installatie-programma voor Lynx op Windows is te vinden op invisible-island.net/lynx.

  Ook kun je in Windows het gratis programma WebbIE installeren. WebbIE laat de pagina zien, zoals een tekstbrowser en dergelijke hem zien. WebbIE is te downloaden vanaf www.webbie.org.uk.

• Ten slotte kun je je pagina nog online laten controleren op 'n behoorlijk aantal sites, zoals:

  lowvision.support Laat zien hoe een kleurenblinde de site ziet. Engelstalig.

  wave.webaim.org Deze laat grafisch zien hoe de toegankelijkheid is. Engelstalig.

  Op de pagina met links kun je onder Toegankelijkheid links naar testen en dergelijke vinden.

Specifiek voor dit voorbeeld

• Bij de laatste drie kleurencombinaties is niet op voldoende contrast gelet. Voldoende contrast is belangrijk voor mensen die wat slechter zien en kleurenblinden. Normaal genomen moet hier natuurlijk wel op worden gelet. (Maar als je de laatste drie kleurencombinaties serieus voor tekst gaat gebruiken, kun je misschien beter geen sites maken...). De eerste twee combinaties (zwart op wit en wit op zwart) hebben voldoende contrast.

• Lynx toont alle tekst, inclusief vijf keer de letter A uit de <label> s en de tekst uit div#voor-tab voor gebruikers van de Tab-toets. De met behulp van aria-label aangebrachte teksten voor schermlezers worden niet getoond.

  Voor WebbIE geldt hetzelfde, alleen wordt de tekst uit div#voor-tab niet getoond. (De A uit de <label> s wel, terwijl ook die met aria-hidden is verborgen. Tja.)

• Zonder css ziet het eruit zoals gelijk hierboven beschreven voor WebbIE.
• Voor gebruikers van de Tab-toets is in <p id="voor-tab" ... een korte uitleg aangebracht, die bij gebruik van de Tab-toets automatisch wordt getoond.

• Schermlezers lezen de tekst gewoon voor. De radioknoppen worden door alle geteste schermlezers correct voorgelezen, inclusief de met met de WAI-ARIA-code aria-label aangebrachte teksten. De met aria-label aangebrachte tekst in div#wrapper wordt niet altijd voorgelezen. Dit ligt ook aan de instellingen van de schermlezer.

  De A in de <label> s en de tekst voor gebruikers van de Tab-toets is met behulp van aria-hidden verborgen voor schermlezers.

Getest in

Laatst gecontroleerd op 19 juni 2017.

Onder dit kopje staat alleen maar, hoe en waarin is getest. Eventuele problemen, ook die met betrekking tot zoomen en lettergroottes, staan hieronder bij Bekende problemen (en oplossingen). Het is belangrijk dat deel te lezen, want uit een test kan ook prima blijken dat iets totaal niet werkt!

Eventuele opmerkingen over de toegankelijkheid specifiek voor dit voorbeeld staan hierboven bij Toegankelijkheid en zoekmachines onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld.

Dit voorbeeld is getest op de volgende systemen:

• Windows 7 (1280 x 1024 px, resolution: 96 ppi):
  Firefox, UC Browser, Google Chrome en Internet Explorer 11, in grotere en kleinere browservensters.
• Windows 8.1 (1366 x 768 px, resolution: 96 ppi):
  Bureaublad-versie: Firefox, UC Browser, Google Chrome en Internet Explorer 11, in grotere en kleinere browservensters.
  Startscherm-versie: Internet Explorer 11.
• Windows 10 (1600 x 900 px, resolution: 96 ppi):
  Firefox, UC Browser, Google Chrome, Internet Explorer 11, Edge, in grotere en kleinere browservensters.
• OS X 10.11.6 ('El Capitan') (1680 x 1050 px, resolution: 96: ppi, device-pixel-ratio: 1):
  Firefox, Safari en Google Chrome, in grotere en kleinere browservensters.
• Linux (Kubuntu 14.04 LTS, 'Trusty Tahr') (1280 x 1024 px, resolution: 96 ppi):
  Firefox en Google Chrome, in grotere en kleinere browservensters.
• Windows Phone 8.1 (800 x 480 px, resolution: 136 ppi):
  Internet Explorer en UC browser (portret en landschap).
• Windows 10 Mobile (1280 x 720 px, resolution: 192 ppi):
  Edge en UC browser (portret en landschap).
• iPad met iOS 9.3.5 (1024 x768 px, device-pixel-ratio: 1):
  Safari, Chrome for iOS, UC Browser, Firefox (alle portret en landschap).
  Opera Mini (turbo mode) portret en landschap.
• iPad met iOS 10.3.2 (2048 x 1536 px, device-pixel-ratio: 2 ('retina'):
  Safari, Chrome for iOS, UC browser, Firefox (alle portret en landschap).
  Opera Mini (turbo mode) portret en landschap.
• Android 4.1.2 ('Jelly Bean') (800 x 480 px, resolution: 144 ppi):
  Chrome, Android browser, UC Browser en Firefox (alle portret en landschap).
  Opera Mini (besparingen uitgeschakeld) portret en landschap.
• Android 4.4.2 ('Kitkat') (1280 x 800 px, resolution: 96 ppi):
  Android browser, UC Browser, Firefox en Chrome (alle portret en landschap).
  Opera Mini (besparingen uitgeschakeld) portret en landschap.
• Android 4.4.2 ('Kitkat') (2560 x 1600 px, resolution: 192 ppi):
  Android browser, UC Browser, Firefox en Chrome (alle portret en landschap).
  Opera Mini (besparingen uitgeschakeld) portret en landschap.
• Android 5.0.1 ('Lollipop') (1920 x 1200 px, resolution: 144 ppi):
  Dolphin, UC Browser, Firefox en Chrome (alle portret en landschap).
  Opera Mini (besparingen uitgeschakeld) portret en landschap.
• Android 6.0.1 ('Marshmallow') (1920 x 1200 px, resolution: 144 ppi):
  Dolphin, Samsung Internet, UC Browser, Firefox en Chrome (alle portret en landschap).
  Opera Mini (besparingen uitgeschakeld) portret en landschap.
• Android 7 ('Nougat') (1280 x 720 px, resolution: 192 ppi):
  Dolphin, Samsung Internet, UC Browser, Firefox en Chrome (alle portret en landschap).
  Opera Mini (besparingen uitgeschakeld) portret en landschap.

Er is op de aan het begin van dit hoofdstukje genoemde controledatum getest in de meest recente versie van de browser, die op het betreffende besturingssysteem kon draaien. Het aantal geteste browsers en systemen is al tamelijk fors, en als ook nog rekening gehouden moet worden met (zwaar) verouderde browsers, is het gewoon niet meer te doen. Surfen met een verouderde browser is trouwens vragen om ellende, want updates van browsers hebben heel vaak met beveiligingsproblemen te maken.

In resoluties groter dan 800x600 is ook in- en uitzoomen en – voor zover de browser dat kan – een kleinere en grotere letter getest. Er is ingezoomd en vergroot tot zover de browser kan, maar niet verder dan 200%.

Er is getest met behulp van muis en toetsenbord, behalve op de iPad, Android, Windows Phone en Windows 10 Mobile, waar een touchscreen is gebruikt. Op Windows 8.1 en 10 is getest met een touchscreen, met een combinatie van toetsenbord en touchpad, en met een combinatie van toetsenbord en muis.

Als dat relevant is, is op de desktop ook getest, als JavaScript uitstaat. Eventuele problemen staan hierboven bij Toegankelijkheid en zoekmachines onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld. (Op iOS, Android, Windows Phone en Windows 10 Mobile is niet getest zonder JavaScript, omdat je JavaScript in een toenemend aantal mobiele browsers niet uit kunt zetten. Bovendien is een mobiel apparaat zonder JavaScript niet veel meer dan een duur en groot uitgevallen horloge.)

Naast deze 'gewone' browsers is ook getest in Lynx, WebbIE, NVDA, TalkBack, VoiceOver en ChromeVox.

Lynx is een browser die alleen tekst laat zien en geen css gebruikt. Er is getest op Linux.

WebbIE is een browser die gericht is op mensen met een handicap. Er is getest op Windows 7.

NVDA is een schermlezer, zoals die door blinden wordt gebruikt. Er is getest in combinatie met Firefox op Windows 7 en Firefox op Windows 10.

TalkBack is een in Android ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Chrome.

VoiceOver is een in iOS en OS X ingebouwde schermlezer. Er is getest in combinatie met Safari op iOS en OS X.

ChromeVox is een schermlezer in de vorm van een extensie bij Google Chrome. Er is getest op een systeem met Kubuntu Linux.

Als het voorbeeld in deze programma's toegankelijk is, zou het in principe toegankelijk moeten zijn in alle aangepaste browsers en dergelijke. En dus ook voor zoekmachines, want een zoekmachine is redelijk vergelijkbaar met een blinde. Eventuele opmerkingen over de toegankelijkheid specifiek voor dit voorbeeld staan hierboven bij Toegankelijkheid en zoekmachines onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld.

Alleen op de hierboven genoemde systemen en browsers is getest. Er is dus niet getest op bijvoorbeeld 'n Blackberry. De kans is (heel erg) groot dat dit voorbeeld niet (volledig) werkt op niet-geteste systemen en apparaten. Om het wel (volledig) werkend te krijgen, zul je vaak (kleine) wijzigingen en/of (kleine) aanvullingen moeten aanbrengen, bijvoorbeeld met JavaScript.

Er is ook geen enkele garantie dat iets werkt in een andere tablet of smartphone dan hierboven genoemd, omdat fabrikanten in principe de software kunnen veranderen. Dit is anders dan op de desktop, waar browsers altijd (vrijwel) hetzelfde werken, zelfs op verschillende besturingssystemen. Iets wat in Android browser werkt, zal in de regel overal werken in die browser, maar een garantie is er niet. De enige garantie is het daadwerkelijk testen op een fysiek apparaat. En aangezien er duizenden mobiele apparaten zijn, is daar eigenlijk geen beginnen aan.

De html is gevalideerd met de validator van w3c, de css ook. Als om een of andere reden niet volledig gevalideerd kon worden, wordt dat bij Bekende problemen (en oplossingen) vermeld.

Nieuwe browsers worden pas getest, als ze uit het bèta-stadium zijn, omdat er anders 'n redelijke kans is dat je tegen 'n bug zit te vechten, die voor de uiteindelijke versie nog gerepareerd wordt. Dit voorbeeld is alleen getest in de hierboven met name genoemde browsers. Vragen over niet-geteste browsers kunnen niet worden beantwoord, en het melden van fouten in niet-geteste browsers heeft ook geen enkel nut. (Melden van fouten, problemen, enzovoort in wel geteste browsers: graag!)

Bekende problemen (en oplossingen)

Waarop en hoe is getest, kun je gelijk hierboven vinden bij Getest in.

Als je hieronder geen oplossing vindt voor een probleem dat met dit voorbeeld te maken heeft, kun je op het forum proberen een oplossing te vinden voor je probleem. Om forumspam te voorkomen, moet je je helaas wel registreren, voordat je op het forum een probleem kunt aankaarten.

Wijzigingen

Alleen grotere wijzigingen worden hier vermeld, geen dingen als een link die is geüpdatet.

19 juni 2017:

Nieuw opgenomen.

Inhoud van de download en licenties

De inhoud van deze download kan vrij worden gebruikt, met drie beperkingen:

* Sommige onderdelen die van 'n andere site of zo afkomstig zijn, vallen mogelijk onder een of andere licentie. Dat is hieronder bij het betreffende onderdeel te vinden.

* Je gebruikt het materiaal uit deze download volledig op eigen risico. Het kan prima zijn dat er fouten in de hier verstrekte code en dergelijke zitten. Voor eventuele schade die door gebruik van materiaal uit deze download ontstaat, in welke vorm dan ook, zijn www.css-voorbeelden.nl en medewerkers daarvan op geen enkele manier verantwoordelijk.

* Dit voorbeeld (en de bijbehorende uitleg en dergelijke) wordt regelmatig bijgewerkt. Het is daarom niet toegestaan dit voorbeeld (en de bijbehorende uitleg en dergelijke) op welke manier dan ook te verspreiden, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat voorbeeld, uitleg, en dergelijke afkomstig zijn van www.css-voorbeelden.nl en dat daar altijd de nieuwste versie is te vinden. Dit is om te voorkomen dat er verouderde versies worden verspreid.

Een link naar www.css-voorbeelden.nl wordt trouwens altijd op prijs gesteld.

tekst-120-dl.html: de pagina met het voorbeeld.

tekst-120.pdf: deze uitleg (aangepast aan de inhoud van de download).

tekst-120-inhoud-download-en-licenties.txt: een kopie van de tekst onder dit kopje (Inhoud van de download en licenties).

HTML

CSS

Technisch gezien is er geen enkel bezwaar om de css in de stylesheet allemaal achter elkaar op één regel te zetten:

Maar als je dat doet, garandeer ik je hele grote problemen, omdat het volstrekt onoverzichtelijk is. Beter is het om de css netjes in te laten springen:

              div#header-buiten {
            position: absolute;
            right: 16px;
            width: 100%;
            height: 120px;
            background: yellow;
        }

        div p {
            margin-left: 16px;
            height: 120px;
            text-align: center;
        }

Hiernaast is het heel belangrijk voldoende commentaar (uitleg) in de stylesheet te schrijven. Op dit moment weet je waarschijnlijk (hopelijk...), waarom je iets doet. Maar over vijf jaar kan dat volstrekt onduidelijk zijn. Op deze site vind je nauwelijks commentaar in de stylesheets, maar dat heeft een simpele reden: deze uitleg is in feite één groot commentaar.

Op internet zelf is het goed, als de stylesheet juist zo klein mogelijk is. Dus voor het uploaden kun je normaal genomen het beste het commentaar weer verwijderen. Veel mensen halen zelfs alles wat overbodig is weg, voordat ze de stylesheet uploaden. Inspringingen bijvoorbeeld zijn voor mensen handig, een computer heeft ze niet nodig.

Je hebt dan eigenlijk twee stylesheets. De uitgebreide versie waarin je dingen uitprobeert, verandert, enzovoort, met commentaar, inspringingen, en dergelijke. Dat is de mensvriendelijke versie. Daarnaast is er dan een stylesheet die je op de echte site gebruikt: een gecomprimeerde versie.

Dat comprimeren kun je met de hand doen, maar er bestaan ook hulpmiddelen voor. Op de pagina met links kun je onder Gereedschap → Snelheid, testen, gzip, comprimeren links naar sites vinden, waar je bestanden kunt comprimeren.

(Stylesheets op deze site zijn niet gecomprimeerd. Omdat het vaak juist om de css gaat, kunnen mensen dan zonder al te veel moeite de css bekijken.)

css voor alle vensters

/* tekst-120-dl.css */

Om vergissingen te voorkomen is het een goede gewoonte bovenaan het stijlbestand even de naam neer te zetten. Voor je het weet, zit je anders in het verkeerde bestand te werken.

@-webkit-keyframes bugfix {from {padding-left: 0;} to {padding-left: 0;}}

Bij #wrapper wordt een animatie toegevoegd om een bug in Android browser en Opera Mini op Android voor versie 5 op te lossen. Die animatie wordt hier opgegeven.

Op een aantal plaatsen wordt in een selector gebruik gemaakt van het teken ~ (de general sibling -selector) om de voor- en achtergrondkleur te veranderen. In de selector om hiervoor wordt een ~ gebruikt. De genoemde browsers veranderen de kleuren niet, omdat ze problemen hebben met de ~. Door het toevoegen van een animatie werkt het toch zoals bedoeld.

Als je nou denkt dat hier niets wordt uitgevoerd, omdat de padding links van 0 px in een padding links van 0 px wordt veranderd, dan heb je helemaal gelijk. Toch neutraliseert deze flauwekul de bug. De padding links is 0 px, omdat bij div#wrapper helemaal geen padding is opgegeven. In dat geval heeft de padding de standaardwaarde van 0. Zou de padding links bij #wrapper wel een waarde hebben, dan zou je hier die waarde gebruiken.

Bij #wrapper, waar de animatie daadwerkelijk wordt gebruikt, staat bij -webkit-animation het sleutelwoord infinite: de animatie wordt eindeloos herhaald. Verder staat daar nog de waarde 1s: 1 seconde. Dat is de tijdsduur van de animatie. Door hier een tamelijk lange waarde voor te nemen, wordt de animatie niet al te vaak afgespeeld. (Voor zover je hier van afspelen kan spreken, want er gebeurt gewoon helemaal niets.)

Omdat er in feite helemaal niets gebeurt bij deze animatie, wordt de pagina ook niet opnieuw opgemaakt door de browser. Kennelijk werkt dit als n soort waakhond: áls er iets is veranderd, wordt het weergegeven. Anders gebeurt er niets.

Normaal genomen is het een bijzonder slecht idee css te gebruiken voor slechts één weergave-machine: webkit. Maar in dit geval is dit terecht, want de bug zit alleen in twee op webkit gebaseerde browsers. Het heeft dus geen zin om Internet Explorer of Firefox ook met deze ongein te belasten.

Waarom dit alleen in webkit-browsers werkt, staat bij De voorvoegsels -moz-, -ms- en -webkit-.

body

Het element waarbinnen de hele pagina staat. Veel instellingen die hier worden opgegeven, worden geërfd door de nakomelingen van <body>. Ze gelden voor de hele pagina, tenzij ze later worden gewijzigd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de lettersoort, de lettergrootte en de voorgrondkleur.

background: #ff9;

Achtergrondkleurtje.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stylesheet, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.

font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;

Als Arial is geïnstalleerd op de machine van de bezoeker, wordt deze gebruikt, anders Helvetica. Als die ook niet wordt gevonden, wordt in ieder geval een schreefloze letter (zonder dwarsstreepjes) gebruikt.

margin: 0; padding: 0;

Slim om te doen vanwege verschillen tussen browsers.

#wrapper

Het element met id="wrapper". De <div> waar de hele pagina in zit.

Deze extra <div> is nodig omdat bij gebruik van de ~ in een selector het element voor en het element na de ~ dezelfde ouder moeten hebben. In dit geval gaat het voor de ~ om de geselecteerde radioknop, en achter de ~ om <main>.

-webkit-animation: bugfix infinite 1s;

In Android browser en Opera Mini op Android voor versie 5 veranderen de kleuren niet bij aan- of uitvinken van een radioknop. Deze animatie lost dat op. In feite is het helemaal geen echte animatie, maar het werkt, en daar gaat het om. Een uitgebreidere beschrijving is te vinden bij @-webkit-keyframes bugfix.

background: white;

Witte achtergrond.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stylesheet, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.

Dit is ook al bij <body> opgegeven, maar sommige mensen hebben bij álle elementen de kleuren veranderd. Het heeft immers weinig zin, als ze dat alleen bij de body doen, terwijl de sitebouwer de kleuren ook bij bijvoorbeeld de paragrafen heeft aangepast.

width: 700px;

Breedte.

max-width: 100%;

Maximumbreedte.

Een breedte in procenten is normaal genomen ten opzichte van de ouder, hier is dat <body>. <body> is een blok-element en wordt daarom normaal genomen even breed als z n ouder <html>. Omdat <html> het buitenste element is, wordt dit normaal genomen even breed als het venster van de browser. div#wrapper, en daarmee de hele pagina die erin zit, wordt dus nooit breder dan het venster.

margin: 0 auto;

Omdat voor onder en links geen waarde is opgegeven, krijgen onder en links automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 0 auto 0 auto in de volgorde boven – rechts – onder – links.

Boven en onder geen marge. Links en rechts auto, wat hier hetzelfde betekent als evenveel. Hierdoor staat div#wrapper, en daarmee de hele pagina, altijd horizontaal gecentreerd binnen z n ouder, hier <body>. <body> is een blok-element en wordt daarom normaal genomen even breed als z n ouder <html>. Omdat <html> het buitenste element is, wordt dit normaal genomen even breed als het venster van de browser. div#wrapper staat hierdoor horizontaal gecentreerd binnen het venster, ongeacht de breedte van het venster.

Iets hierboven heeft #wrapper een breedte van 700 px en een maximumbreedte van 100% gekregen. Dat horizontaal centreren zie je daardoor alleen in browservensters die breder dan 700 px zijn.

position: relative;

Een aantal nakomelingen van div#wrapper moet absoluut worden gepositioneerd ten opzichte van #wrapper. Om ze te kunnen positioneren ten opzichte van #wrapper, moet #wrapper zelf een positie krijgen. Omdat niets wordt opgegeven voor top en dergelijke, heeft dit verder geen invloed op div#wrapper zelf.

#voor-tab

Het element met id="voor-tab". Dit is een <p>, waarin een korte tekst zit voor gebruikers van de Tab-toets. Normaal genomen staat deze <p> onzichtbaar links buiten het scherm, maar zodra de <p> door het indrukken van de Tab-toets focus krijgt, wordt de tekst bij #voor-tab:focus binnen het scherm gezet.

Als de Tab-toets nogmaals wordt ingedrukt, krijgen de radioknoppen focus. Omdat deze <p> dan geen focus meer heeft, verdwijnt de tekst weer.

background: #ddd;

Lichtgrijze achtergrond.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stylesheet, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.

Dit is ook al bij <body> opgegeven, maar sommige mensen hebben bij álle elementen de kleuren veranderd. Het heeft immers weinig zin, als ze dat alleen bij de body doen, terwijl de sitebouwer de kleuren ook bij bijvoorbeeld de paragrafen heeft aangepast.

box-sizing: border-box;

Hier gelijk onder wordt aan deze <div> een breedte van 400 px gegeven. Dat is te breed voor heel smalle browservensters, daarom wordt iets hieronder de breedte beperkt tot 100%. Maar iets verder hieronder wordt links en rechts een border van 3 px en een padding van 5 px gegeven. Daarmee wordt de maximumbreedte 3 px + 5 px + 100% + 5 px + 3 px, want normaal genomen worden border en padding bij de breedte opgeteld. Daardoor zou, in smalle vensters, de <div> 16 px te breed worden.

Met deze regel worden border en padding niet bij de breedte opgeteld, maar komen binnen de breedte te staan. Nu wordt de <div>, inclusief border en padding, nooit breder dan 100% van het browservenster.

width: 400px;

Breedte.

max-width: 100%;

Een breedte in procenten is normaal genomen ten opzichte van de ouder van het element. Die ouder is hier div#wrapper. Bij #wrapper is met behulp van max-width: 100%; gezorgd dat #wrapper nooit breder dan het venster van de browser kan worden. Hierdoor kan ook div#voor-tab nooit breder worden dan het venster.

font-size: 1.5em;

Iets grotere letter, zodat de melding goed opvalt.

Als eenheid wordt de relatieve eenheid em gebruikt, omdat bij gebruik van een absolute eenheid zoals px niet alle browsers de lettergrootte kunnen veranderen.

border: red solid 3px;

Brede rode rand, zodat de melding goed opvalt.

padding: 5px;

Kleine afstand tussen buitenkant van en tekst in de <div>.

position: absolute;

Om de <div> op de juiste plaats neer te kunnen zetten. Er wordt gepositioneerd ten opzichte van de eerste voorouder die zelf een positie heeft. Dat is hier div#wrapper.

top: 16px;

Op deze hoogte staat de melding, als deze op het scherm wordt gezet, gelijk onder de <label> s van de radioknoppen.

left: -20000px;

Ver links buiten het scherm parkeren, zodat de tekst niet zichtbaar is. Als de <div> door het indrukken van de Tab-toets focus krijgt, wordt de div bij #voor-tab:focus binnen het scherm geplaatst, waardoor de tekst zichtbaar wordt.

input

Alle <input> s. Dat zijn hier de vijf radioknoppen, waarmee de kleurencombinaties kunnen worden gekozen. Omdat de radioknoppen zelf niet goed zijn op te maken, worden ze verborgen. De bediening vindt plaats via de bijbehorende <label> s, die wel goed zijn op te maken.

position: absolute;

Om de <input> s op de juiste plaats neer te kunnen zetten. Er wordt gepositioneerd ten opzichte van de eerste voorouder die zelf een positie heeft. Dat is hier div#wrapper, die bij #wrapper relatief is gepositioneerd.

left: 10px;

Op 10 px vanaf links neerzetten.

Absoluut gepositioneerde elementen houden in het algemeen geen rekening met andere elementen. Hierdoor komen alle vijf de radioknoppen over elkaar heen op dezelfde plaats te staan. De radioknop voor bruine tekst op een groene achtergrond staat als laatste in de html en komt daarom bovenaan te staan.

Dat de knoppen over elkaar heen staan, maakt in dit geval niets uit. De knoppen worden bediend door hun bijbehorende <label> s, en die staan niet over elkaar heen.

z-index: -1;

Normaal genomen wordt een element dat later in de html staat boven eerder in de html staande elementen gezet. De vijf <label> s komen in de html na de <input> s, dus de <label> s zouden boven de <input> s komen te staan.

In dit geval is dat echter niet zo. De <input> s hebben iets hierboven een absolute positie gekregen, en daardoor komen ze toch boven de <label> s te staan. Elementen met een positie staan in de regel boven elementen zonder positie, en de <label> s hebben geen positie.

Op de afbeelding zijn de <input> s zichtbaar op 10 px vanaf links. Je ziet maar één <input>, omdat alle vijf de <input> s absoluut zijn gepositioneerd op dezelfde plaats. Als je de radioknop zou selecteren, zou je zien dat dit de vijfde knop is, de knop die bij de bruine tekst op groene achtergrond hoort. De andere vier knoppen kun je niet selecteren, omdat ze worden afgedekt door de laatste knop. (Ze kunnen wel worden bediend via de bijbehorende <label> s, want die staan niet over elkaar heen.)

Met behulp van de z-index kan de volgorde van weergeven worden veranderd. Een z-index werkt alleen in bepaalde omstandigheden. Eén van die omstandigheden is een absolute positie. Die hebben de <input> s iets hierboven gekregen, dus dat is geregeld.

Een element met een negatieve z-index wordt vrijwel helemaal onderaan gezet. De vijf <input> s komen hierdoor toch onder de <label> s te staan.

De <input> s worden afgedekt door de meest linkse <label>, die voor zwarte tekst op witte achtergrond. Omdat ze volledig worden afgedekt, reageren ze ook niet meer op klikken of aanraken: de <input> s worden volledig door middel van de <label> s bediend. Precies de bedoeling.

(Iets herboven staat dat een element met een negatieve z-index vrijwel helemaal onderaan wordt gezet. De volgorde van weergave wordt in de specificatie gedetailleerd vastgelegd. Het voert te ver om daar op deze plaats verder op in te gaan. De liefhebber kan er meer over vinden in de specificatie.)

label

Alle <label> s. Dat zijn er vijf: één bij elke <input>.

Een groot deel van het uiterlijk van de <label> s is hetzelfde, dat kan hier in één keer voor alle vijf worden opgegeven. Voor de afzonderlijke <label> s worden dan later sommige dingen aangepast.

float: left;

Floaten wordt vaak gebruikt om blok-elementen op dezelfde regel te houden. Maar een <label> is een inline-element, daarom staan alle vijf de <label> s al naast elkaar op dezelfde regel. Toch is dit floaten niet overbodig.

Bij een inline-element kunnen eigenschappen als breedte en regelhoogte niet worden gebruikt. Als je van de <label> s een blok-element maakt, kan dat wel. Maar dan worden de <label> s elk op een nieuwe regel gezet. Dat werkt dus niet.

Je zou display: inline-block; kunnen gebruiken. Dan kunnen eigenschappen als breedte en regelhoogte wel worden gebruikt, terwijl de <label> s toch op dezelfde regel blijven staan. Het beste uit twee werelden, zou je denken. Helaas levert dat het resultaat uit de afbeelding op: een kier tussen de <label> s.

In de html staat elke <input> en elke <label> op een nieuwe regel. Tussen twee inline-elementen die in de html op een aparte regel staan, wordt een spatie toegevoegd. Dat is meestal ook, wat je wilt. Maar hier even niet, want die spatie is de kier die je op de afbeelding ziet. Je kunt dit oplossen door de vijf <input> s en de vijf <label> s in de html op één regel te zetten, maar dat wordt waanzinnig onoverzichtelijk.

Het simpelste is om de vijf <label> s gewoon naar links te floaten. Voor het op één regel staan is dat niet nodig. Maar als je n inline-element float, wordt het n soort blok-element en zijn eigenschappen als breedte en regelhoogte wel te gebruiken. En omdat de <label> s in n soort blok-element zijn veranderd, wordt geen spatie meer tussen de <label> s gezet. Daarmee is dit de simpelste oplossing.

width: 24px;

Breedte.

line-height: 24px;

Regelhoogte.

Omdat geen aparte hoogte is opgegeven, is dit ook de hoogte van de <label> s. Tekst wordt normaal genomen automatisch verticaal gecentreerd binnen de regelhoogte. Door het gebruik van regelhoogte in plaats van een gewone hoogte, staat de A gelijk verticaal gecentreerd binnen de <label>.

Normaal kun je voor de regelhoogte beter geen absolute eenheid als px gebruiken, omdat de regelhoogte dan niet wordt aangepast aan een eventueel door de bezoeker vergrote letter. Bij een relatieve eenheid als em gebeurt dat wel. In dit geval zijn de <label> s echter zo groot, dat een grotere letter geen probleem is.

font-size: 1.5em;

Iets grotere letter.

Als eenheid wordt de relatieve eenheid em wordt gebruikt en geen absolute eenheid zoals px, zodat de bezoeker eventueel de lettergrootte kan veranderen.

Hier iets boven zijn een breedte en regelhoogte in px opgegeven, en die kan niet worden veranderd. Normaal genomen is deze combinatie van em voor lettergrootte en px voor breedte en regelhoogte een slecht idee. Als de bezoeker de lettergrootte verandert, kan de tekst groter worden dan de breedte of de regelhoogte, want die veranderen niet mee. In dit geval is dat echter geen probleem, omdat er in de <label> s ruimte genoeg is voor een veel grotere letter.

text-align: center;

Tekst (nou ja, tekst , alleen de A ) horizontaal centreren.

margin: 0;

Sommige browsers voegen een marge toe aan een <label>. Die wordt hier weggehaald.

border: black solid 1px;

Zwart randje.

border-top: none;

In kleinere browservensters staat geen border aan de bovenkant. In grotere vensters staan de <label> s aan de bovenkant tegen div#wrapper aan, die bij #wrapper een border aan de bovenkant krijgt. In beide gevallen is de border aan de bovenkant van de <label> s niet nodig.

padding: 8px;

Door aan alle vier de kanten een padding te geven, worden de <label> s iets groter. Dat is belangrijk voor touchscreens, omdat anders alleen mensen met heel puntige vingers makkelijk de juiste knop kunnen aanraken.

#label-zwarte-tekst

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

label {float: left; width: 24px; line-height: 24px; font-size: 1.5em; text-align: center; margin: 0; border: black solid 1px; border-top: none; padding: 8px;}

Het element met id="label-zwarte-tekst". De <label> die bij de <input> voor zwarte tekst op witte achtergrond hoort.

background: white;

Witte achtergrond.

color: black;

Voorgrondkleur zwart. Dit is onder andere de kleur van de tekst.

Hoewel dit de standaardkleur is, wordt deze toch specifiek opgegeven. Hierboven is een achtergrondkleur opgegeven. Sommige mensen hebben zelf de voorgrond‑ en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als nu de achtergrondkleur wordt veranderd, maar niet de voorgrondkleur, loop je het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, is redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt in een eigen stylesheet, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en voorgrondkleur geen van beide.

Dit is ook al bij <body> opgegeven, maar sommige mensen hebben bij álle elementen de kleuren veranderd. Het heeft immers weinig zin, als ze dat alleen bij de body doen, terwijl de sitebouwer de kleuren ook bij bijvoorbeeld de paragrafen heeft aangepast.

border-left: none;

Bij label hebben alle <label> s onder andere aan de linkerkant een zwarte border van 1 px breed gekregen. Bij deze <label> wordt de border links weggehaald.

In kleinere browservensters staat geen border aan de linkerkant. In grotere vensters staat de <label> aan de linkerkant tegen div#wrapper aan, die bij #wrapper een border aan de linkerkant krijgt. In beide gevallen is de border aan de linkerkant van deze <label> niet nodig.

#label-witte-tekst

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

label {float: left; width: 24px; line-height: 24px; font-size: 1.5em; text-align: center; margin: 0; border: black solid 1px; border-top: none; padding: 8px;}

Het element met id="label-witte-tekst". De <label> die bij de <input> voor witte tekst op zwarte achtergrond hoort.

background: black;

Zwarte achtergrond.

color: white;

Voorgrondkleur wit. Dit is ook de kleur van de tekst.

#label-blauwe-tekst

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

label {float: left; width: 24px; line-height: 24px; font-size: 1.5em; text-align: center; margin: 0; border: black solid 1px; border-top: none; padding: 8px;}

Het element met id="label-blauwe-tekst". De <label> die bij de <input> voor blauwe tekst op gele achtergrond hoort.

background: yellow;

Gele achtergrond.

color: blue;

Voorgrondkleur blauw. Dit is ook de kleur van de tekst.

border-left: none;

De <label> links van deze <label> heeft al een border aan de rechterkant. Daardoor zouden er twee borders tegen elkaar aan komen te staan. Door hier de border aan de linkerkant weg te halen, wordt dat voorkomen.

#label-gele-tekst

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

label {float: left; width: 24px; line-height: 24px; font-size: 1.5em; text-align: center; margin: 0; border: black solid 1px; border-top: none; padding: 8px;}

Het element met id="label-gele-tekst". De <label> die bij de <input> voor gele tekst op blauwe achtergrond hoort.

background: blue;

Blauwe achtergrond.

color: yellow;

Voorgrondkleur geel. Dit is ook de kleur van de tekst.

#label-bruine-tekst

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

label {float: left; width: 24px; line-height: 24px; font-size: 1.5em; text-align: center; margin: 0; border: black solid 1px; border-top: none; padding: 8px;}

Het element met id="label-bruine-tekst". De <label> die bij de <input> voor bruine tekst op groene achtergrond hoort.

background: lime;

Groene achtergrond.

color: maroon;

Voorgrondkleur bruin. Dit is ook de kleur van de tekst.

border-left: none;

De <label> links van deze <label> heeft al een border aan de rechterkant. Daardoor zouden er twee borders tegen elkaar aan komen te staan. Door hier de border aan de linkerkant weg te halen, wordt dat voorkomen.

main

Alle <main> s. Er is maar één <main>. Daarin staat de belangrijkste inhoud van de pagina. Hier is dat de tekst.

display: block;

<main> is een blok-element. Oudere browsers ondersteunen dit element niet. Een onbekend element wordt standaard als inline-element weergegeven, waardoor de padding hieronder niet goed werkt. Daarom wordt het hier voor oudere browsers veranderd in een blok-element.

padding: 30px 5px 5px;

Omdat voor links geen waarde is opgegeven, krijgt links automatisch dezelfde waarde als rechts. Hier staat dus eigenlijk 30px 5px 5px 5px in de volgorde boven – rechts – onder – links.

Rechts, onder en links gewoon wat ruimte tussen buitenkant van en tekst in <main>.

Aan de bovenkant een grotere padding van 30 px, want daar moet ruimte zijn voor de <label> s, waarmee je de kleurencombinatie kiest.

Normaal genomen zou je de radioknoppen met de bijbehorende <label> s in een eigen <div> of zoiets zetten, maar dat kan hier niet. Om in een selector ~ te kunnen gebruiken, moeten het element voor en na de ~ dezelfde ouder hebben. Hier zijn dat voor de ~ de geselecteerde radioknop en na de ~ <main>. Daarom moet hier op deze manier aan de bovenkant van <main> ruimte worden gemaakt voor de radioknoppen en de bijbehorende <label> s.

input:focus + label

Voor deze elementen is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

label {float: left; width: 24px; line-height: 24px; font-size: 1.5em; text-align: center; margin: 0; border: black solid 1px; border-top: none; padding: 8px;}

#label-zwarte-tekst {background: white; color: black; border-left: none;}

#label-witte-tekst {background: black; color: white;}

#label-blauwe-tekst {background: yellow; color: blue; border-left: none;}

#label-gele-tekst {background: blue; color: yellow;}

#label-bruine-tekst {background: lime; color: maroon; border-left: none;}

input:focus: als een <input> focus heeft. Hier: als één van de vijf radioknoppen focus heeft. Sommige mensen gebruiken niet de muis, maar de Tab-toets om links, tekstvelden, knoppen, en dergelijke langs te gaan. Het element dat wordt bezocht, heeft de focus : een link wordt gevolgd door het indrukken van Enter, een radioknop wordt geselecteerd door het indrukken van de spatiebalk, enzovoort.

Voor gebruikers van de Tab-toets is het belangrijk om te weten, welk element focus heeft. Daarom wordt om de bij de knop horende <label> een kadertje gezet, zodat zichtbaar wordt, welke knop focus heeft.

+: het hierachter staande element moet in de html gelijk na het voor de + staande element staan. Voor de + staat input, achter de + staat label, dus het gaat om een <label> die in de html gelijk op een <input> volgt. In de html staat de bij de <input> horende <label> steeds gelijk na de <input>, dus dit koppelt de <input> aan de bijbehorende <label>.

label: de <label> die gelijk op de voor de + staande <input> volgt.

In gewone mensentaal: als een radioknop is geselecteerd, doe dan iets met de bij die radioknop horende <label>.

outline: orange solid 6px;

Oranje outline van 6 px breed geven.

Een border zou de <label> verplaatsen, omdat de grootte van het element verandert. Een outline wordt gewoon rondom het element gezet, zonder de grootte te veranderen.

outline-offset: -4px;

Normaal genomen wordt een outline rondom het element gezet, maar nu wordt de outline aan alle kanten 4 px binnen het element gezet. Omdat hier gelijk boven de outline 6 px breed is gemaakt, komt aan alle kanten 2 px van de outline buiten de <label> te staan.

De zwarte borders zijn niet bij alle <label> s aan alle kanten aanwezig. Als de outline 4 px breed zou worden gemaakt en precies binnen het element zou worden gezet, zou je dit zien. Bovendien speelt ook nog gezichtsbedrog mee: sommige kleurencombinaties lijken groter dan andere. Door de outline ook 2 px buiten de <label> s te zetten, vallen de verschillen in de borders en het gezichtsbedrog weg. Ze zijn er nog wel, maar je ziet ze niet meer.

Internet Explorer (alle systemen) en UC browser op Windows Phone 8.1 en Windows 10 Mobile ondersteunen outline-offset niet. Bij deze browsers komt de outline daardoor gewoon buiten de <label> s te staan, wat verder niet echt ernstig is. Iets meer hierover is te vinden bij Bekende problemen (en oplossingen).

position: relative;

Hier gelijk onder wordt z-index gebruikt. Een z-index werkt alleen in bepaalde omstandigheden. Eén van die omstandigheden is een relatieve positie. Omdat niets voor top en dergelijke wordt opgegeven, heeft dit verder geen invloed op de <label> s zelf.

z-index: 10;

Normaal genomen wordt bij het weergeven de volgorde van de html gevolgd. Latere elementen in de html komen over eerdere te staan. Op de afbeelding is daardoor de outline van de vierde <label> aan de rechterkant gedeeltelijk onder de vijfde <label> komen te staan.

Door de z-index van de <label> met de outline te verhogen, komt deze toch altijd bovenaan te staan, ongeacht de volgorde in de html.

Een z-index werkt alleen in bepaalde omstandigheden. Eén van die omstandigheden is een relatieve positie. Die is gelijk hierboven aan de bij de <input> met focus horende <label> gegeven, dus dat is geregeld.

#voor-tab:focus

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

#voor-tab {background: #ddd; color: black; box-sizing: border-box; width: 400px; max-width: 100%; font-size: 1.5em; border: red solid 3px; padding: 5px; position: absolute; top: 18px; left: -20000px;}

Het element met id="voor-tab", maar alleen als dit focus heeft.

Sommige mensen gebruiken niet de muis, maar de Tab-toets om links, tekstvelden, knoppen, en dergelijke langs te gaan. Het met de Tab-toets bezochte element heeft focus . Ook radioknoppen kunnen op deze manier worden bezocht. Vervolgens kun je met de pijltjestoetsen van knop naar knop gaan binnen de bij elkaar horende radioknoppen. Gebruikers van de Tab-toets gebruiken zullen weten, hoe dit werkt.

Normaal genomen wordt een <p> genegeerd door de Tab-toets, maar door aan deze <p> het attribuut tabindex="0" toe te voegen, kan ook deze <p> focus krijgen.

De radioknoppen zijn in dit voorbeeld niet herkenbaar als radioknoppen. Je kunt ze wel gewoon met de Tab-toets bereiken, maar het is mogelijk niet gelijk duidelijk dat dit een groep radioknoppen is. Daarom staat in deze <p> een korte uitleg gegeven.

left: 0;

Bij #voor-tab is p#voor-tab met left: -20000px; links buiten het scherm geparkeerd. Hier wordt de <p> binnen het scherm gezet, waardoor de erin zittende tekst zichtbaar wordt.

#zwarte-tekst:checked ~ main

Voor dit element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

main {display: block; padding: 30px 5px 5px;}

#zwarte-tekst:checked: als het element met id="zwarte-tekst" is geselecteerd. Dit is de eerste radioknop, die bij zwarte tekst op witte achtergrond hoort.

~: het hierachter staande element moet ergens in de html staan, na het hiervoor staande element. Het hoeft er, anders dan bij de +, niet gelijk op te volgen, als het maar ergens na het eerste element in de html staat.

De enige voorwaarde is verder dat het voor en het na de ~ staande element dezelfde ouder hebben. Dat is hier het geval: input#zwarte-tekst voor de ~ en main na de ~ hebben beide als ouder div#wrapper.

main: alle <main> s. Dat is er maar eentje.

In normale mensentaal: doe iets met <main> als de radioknop voor zwarte tekst op witte achtergrond is geselecteerd.

background: white;

Witte achtergrond.

color: black;

Zwarte voorgrondkleur. Dit is ook de kleur van de tekst.

#witte-tekst:checked + label

Voor deze element is eerder css opgegeven. Deze wordt binnen dit blokje herhaald in de volgorde, waarin deze in de stylesheet staat, zodat alles hier overzichtelijk bij elkaar staat.

label {float: left; width: 24px; line-height: 24px; font-size: 1.5em; text-align: center; margin: 0; border: black solid 1px; border-top: none; padding: 8px;}

#label-witte-tekst {background: black; color: white;}

#witte-tekst:checked: als het element met id "witte-tekst" is geselecteerd. Dit is de radioknop die bij witte tekst op een zwarte achtergrond hoort.

+: het hierachter staande element moet in de html gelijk na het voor de + staande element staan. Voor de + staat #witte-tekst, achter de + staat label, dus het gaat om de <label> die gelijk na input#witte-tekst in de html staat. In de html staat de bij de <input> horende <label> steeds gelijk na de <input>, dus dit is de <label> die bij input#witte-tekst hoort.

label: de <label> die gelijk op de voor de + staande input#witte-tekst volgt.

In gewone mensentaal: als de radioknop voor witte tekst op zwarte achtergrond is geselecteerd, doe dan iets met de bij die radioknop horende <label>.

Omdat de achtergrond en de border van deze <label> normaal genomen zwart zijn, valt de <label> grotendeels weg, als de achtergrond van <main> ook zwart wordt. Daarom is voor deze <label> wat extra css nodig, als deze kleurencombinatie wordt geselecteerd.

border-color: white;

Kleur van de border veranderen in wit. Hierdoor is de border zichtbaar op de zwarte achtergrond.

border-left: none;

Hierboven is de kleur van de border in wit veranderd. Daardoor staat links opeens een knalwitte border gruwelijk lelijk te wezen. Weg ermee. (Er stond al n zwarte border, maar die stond niet lelijk te wezen, want die zag je niet.)

padding: 8px 8px 7px 9px;

Bij label is aan alle kanten een padding van 8 px gegeven. Aan de onderkant wordt de padding hier 1 px minder gemaakt, op verzoek van de Afdeling Gezichtsbedrog.

Alle <label> s hebben een border aan de onderkant. Maar bij de andere <label> s valt die zwarte border weg tegen de zwarte achtergrond, die <main> bij het selecteren van deze radioknop heeft gekregen. Hier is de kleur van de border echter wit, en daardoor zie je deze border wel. Op de afbeelding is te zien, dat de witte border hierdoor lager lijkt te staan dan de andere (onzichtbare) borders. Door de padding 1 px minder te maken, komt de border voor het oog op de juiste plaats te staan. (Wat dus eigenlijk de onjuiste plaats is...)

Links gebeurt juist het omgekeerde. Hier gelijk boven is de border links weggehaald. Daardoor springt de A in de tweede <label> 1 px naar links, als de bijbehorende radioknop is geselecteerd. Als de padding daar 9 px, 1 px groter, wordt gemaakt, blijft de A op de juiste plaats staan.

#witte-tekst:checked ~ main

{background: black; color: white;} #blauwe-tekst:checked ~ main {background: yellow; color: blue;} #gele-tekst:checked ~ main {background: blue; color: yellow;} #bruine-tekst:checked ~ main {background: lime; color: maroon;}

Deze css is voor de tweede, derde, vierde en vijfde radioknop, als die is geselecteerd. Dit werkt precies hetzelfde als bij #zwarte-tekst;checked ~ main, alleen levert het andere kleurencombinaties bij <main> op.