Skip links en inhoudsopgave

Laatst aangepast: .

Initiaal ('drop cap') met en zonder gebruik van plaatje

Korte omschrijving

Initiaal ('drop cap') met en zonder gebruik van een plaatje.

BELANGRIJK

Alles op deze site kan vrij worden gebruikt, met twee beperkingen:

* Je gebruikt het materiaal op deze site volledig op eigen risico. Het kan prima zijn dat er fouten in de hier verstrekte info zitten. Voor eventuele schade die door gebruik van materiaal van deze site ontstaat, in welke vorm dan ook, zijn www.css-voorbeelden.nl en medewerkers daarvan op geen enkele manier verantwoordelijk.

* Deze uitleg wordt regelmatig bijgewerkt. Het is daarom niet toegestaan deze uitleg op welke manier dan ook te verspreiden, zonder daarbij duidelijk te vermelden dat de uitleg afkomstig is van www.css-voorbeelden.nl en dat daar altijd de nieuwste versie is te vinden. Dit is om te voorkomen dat er verouderde versies worden verspreid.

Een link naar www.css-voorbeelden.nl wordt trouwens altijd op prijs gesteld.

Opmerkingen

Omdat het om de eerste letter in een paragraaf gaat, zou je ook :first-letter kunnen gebruiken. Maar Internet Explorer 6 bevat 'n enorme serie bugs rondom dit pseudo-element. Waaronder eentje die de browser dermate laat crashen, dat alleen een reboot van de computer nog helpt. Met het risico op verlies van gegevens. Internet Explorer 7 bevat ook nog heel wat bugs, maar niet zulke ernstige. Waarom Microsoft dit heeft ingebouwd in Internet Explorer 6 is me 'n raadsel, want ze hebben het dan wel ingebouwd, maar vervolgens feitelijk onbruikbaar gemaakt.

Vanwege deze bagger-browsers van Microsoft gebruikt ik geen :first-letter.

Links in deze uitleg, vooral links naar andere sites, kunnen verouderd zijn. Op de pagina met links vind je steeds de meest recente links.

Alles op deze site is gemaakt op een systeem met Linux. Daarbij is vooral gebruik gemaakt van Quanta Plus, GIMP en Firefox met extensies. De pdf-bestanden zijn gemaakt met Libreffice.

Vragen of opmerkingen? Fout gevonden? Ga naar het forum.

Iets gevonden waar je wat aan hebt? Mooi. Als je je waardering wilt uiten, maak dan een donatie over aan War Child Nederland, een organisatie die kinderen uit oorlogsgebieden helpt hun trauma's te verwerken. Of - nog beter - wordt donateur:
War Child Nederland

Achterliggend idee

Bij de eerste methode staat de beginletter in een span. Die span krijgt 'n grote lettergrootte. De span wordt naar links gefloat, waardoor de rest van de tekst er gewoon achter komt te staan. Met behulp marge en dergelijke pas ik nog wat kleine correcties toe, zodat de beginletter goed staat ten opzichte van de rest van de tekst.

Bij deze methode is de letter dus 'n gewone letter, alleen wat groot uitgevallen. Zonder css wordt dan ook de gewone letter weergegeven.

Bij de tweede methode wordt gebruik gemaakt van een afbeelding. De eerste letter, de 'O' van Opera, staat in een span. De span wordt naar links gefloat, zodat hij in een blok-element verandert. Hierdoor kan ik eigenschappen als hoogte en breedte gebruiken. Door het floaten wordt de rest van de tekst gewoon achter de beginletter gezet.

De 'O' wordt met behulp van 'n negatieve text-indent links buiten het scherm gezet. Zonder css wordt deze letter gewoon getoond.

Als achtergrond-afbeelding krijgt de span het plaatje met de letter. Met behulp van wat kleine correcties zet ik dit plaatje precies goed ten opzichte van de tekst.

Als afbeeldingen uit staan en css aan, valt de letter 'O' helemaal weg: de gewone letter 'O' wordt niet getoond, want die staat links buiten het scherm. Maar het plaatje met de 'O' wordt ook niet getoond, want zonder css zie je de achtergrond-afbeelding niet.

Beschrijving van code en css

De code die te maken heeft met de basis van dit voorbeeld is rood gekleurd. Alle voor dit voorbeeld niet-essentiële code is bruin.

Deze uitleg hoort bij het voorbeeld dat in de download zit. Het voorbeeld uit de download verschilt iets van het voorbeeld hier op de site. In de download ontbreken bijvoorbeeld de witte vlakken met de links. Ook in de kopregels zit vaak wat verschil. Daarnaast kunnen er nog andere (meestal kleine) verschillen zijn.

Als je deze uitleg leest naast de broncode van het voorbeeld op de site, kan het dus bijvoorbeeld zijn dat 'n h1 uit de css bij 'n <h2> uit de html hoort. Maar het gaat niet om hele grote, fundamentele afwijkingen.

Als je dit lastig vindt, downloadt dan de hele handel (ga terug naar het voorbeeld en kies daar voor downloaden). In de download zit 'n voorbeeld dat wel naadloos aansluit op de uitleg in de download.

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd"> <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="nl" lang="nl">

Een document moet met een doctype beginnen om weergaveverschillen tussen browsers te voorkomen. Zonder doctype is de kans op verschillende (en soms volkomen verkeerde) weergave tussen verschillende browsers heel erg groot.

Geldige doctypes vind je op www.w3.org/QA/2002/04/valid-dtd-list.

Gebruik het volledige doctype, inclusief de url, anders werkt het niet goed.

De toevoeging achter <html hierboven hoort bij het gekozen doctype.

<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8" />

Zorgt dat de browser letters met accenten en dergelijke goed kan weergeven. Als je als doctype html hebt gekozen, moet je niet eindigen op />, maar op > (dit geldt voor alles in de head wat eindigt op />).

utf-8 is de beste charset (tekenset), omdat deze alle talen van de wereld (en nog heel veel andere extra tekens) bestrijkt, maar toch niet meer ruimte inneemt voor de code dan nodig is. Als je utf-8 gebruikt, hoef je veel minder entiteiten (&auml; en dergelijke) te gebruiken, maar kun je bijvoorbeeld gewoon ä gebruiken.

Deze regel moet zo hoog mogelijk komen te staan, als eerste regel binnen de head, omdat hij anders door sommige browsers niet wordt gelezen.

<link rel="stylesheet" type="text/css" href="../../css/naam-van-stylesheet.css" />

Deze regel heeft in dit voorbeeldbestand geen enkel nut. Normaal genomen is het een verwijzing naar een extern stylesheet, waarin de style staat. In dit voorbeeld verwijst de href naar een niet bestaand bestand.

De bedoeling is dat je bovenstaande regels aanpast voor je eigen bestand. De hele style, die onder deze regels in de <head> staat, wordt dan in het externe bestand geplaatst waar de href naar verwijst. In dat bestand komt de style precies zo te staan zoals die nu in de <head> staat. Het bestand moet eindigen op .css.

Voordeel van een externe stylesheet is onder andere, dat deze geldig is voor alle pagina's waaraan deze is gelinkt. 'n Verandering in de lay-out hoef je dan maar op één enkele centrale plek te aan te brengen.

In die externe stylesheet zet je alles wat in dit voorbeeld tussen <style type="text/css"> en </style> staat (zonder deze begin- en eindregel).

Deze regel is gewoon 'n link die naar 'n bestand elders verwijst, waar de css in staat. Op de plaats van "../../css/naam-van-stylesheet.css" moet je pad naar en naam van jouw stylesheet invullen.

<style type="text/css">

Voor de duidelijkheid staat de style hier in het bestand zelf, maar het is beter deze in een apart stylesheet te zetten, zoals hierboven beschreven. In die stylesheet komt alles wat tussen bovenstaande regel en </style> staat.

Technisch gezien is er geen enkel bezwaar om het in die stylesheet te zetten met dezelfde vreselijke lay-out als die ik in dit voorbeeld gebruik. Maar als je dat doet, garandeer ik je hele grote problemen omdat het volstrekt onoverzichtelijk is. Ik gebruik alleen deze lay-out omdat het anders veel te veel regels worden.

Voorbeeld van 'n goede lay-out in je css:


	div#header-buiten
	{
	    position: absolute;
	    right: 16px;
	    width: 100%;
	    height: 120px;
	    background: yellow;
	}

	div#header-binnen
	{
	    margin-left: 16px;
	    height: 120px;
	    text-align: center;
	}
body margin: 0; padding: 0;

Slim om te doen, is soms wat afwijkend in verschillende browsers.

font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;

Lettersoort. Als er geen Arial is, wordt gezocht naar Helvetica. Als dat er ook niet is in ieder geval 'n lettersoort zonder schreef (dwarsstreepjes).

font-size: 110%;

Iets groter dan standaard. 't Zal de leeftijd zijn, maar ik vind de standaardgrootte wat te klein.

Ik gebruik hier % als eenheid, en voor alle andere lettergroottes gebruik ik em. Dat komt door Internet Explorer. Als ik als maateenheid iets als px neem, kunnen gebruikers van Internet Explorer de lettergrootte niet veranderen.

Maar als ik overal em neem als maateenheid, wat dan voor de hand zou liggen, kom ik in de problemen met versies van Internet Explorer ouder dan versie 8. De stappen van de verkleining of vergroting zijn in die browsers zo groot, dat 't gelijk onleesbaar klein of absurd groot is.

Als je nou echter bij body geen em gebruikt (font-size: 1.1em; zou hetzelfde moeten zijn als font-size: 110%;), dan is de lettergrootte in Internet Explorer te veranderen, en in oudere versies dan versie 8 zijn de tussenstappen teruggebracht tot normale grootte.

Dit werkt ook als je als lettergrootte 100% invult. Dat heeft geen enkele invloed op de lettergrootte, behalve dus dat de tussenstappen in oudere versies nu normaal werken.

In Internet Explorer 8 is deze bug eindelijk gerepareerd. Aangezien we waarschijnlijk nog vele jaren met oudere versies dan Internet Explorer 8 zitten opgescheept, zal deze truc ook nog jaren moeten worden toegepast.

color: black;

Hoewel dit de standaardkleur is, geef ik de kleur toch op. Hieronder geef ik een achtergrondkleur op. Sommige mensen hebben zelf de kleur en/of achtergrondkleur veranderd, bijvoorbeeld omdat ze slecht kleuren kunnen onderscheiden. Als ik nu de achtergrondkleur verander, maar niet de tekstkleur, loop ik het risico dat tekstkleur en achtergrondkleur te veel op elkaar gaan lijken.

Door beide op te geven, weet ik redelijk zeker dat achtergrond- en tekstkleur genoeg van elkaar blijven verschillen. Als de gebruiker !important heeft gebruikt, is er nog niets aan de hand, want dan veranderen achtergrond- en tekstkleur geen van beide.

background: #ff9;

Achtergrondkleurtje.

p

Alle paragrafen. Beide methoden staan in een <p>, dus dit geldt voor de complete tekst op de pagina.

width: 770px;

Breedte. Door een breedte te geven kan ik horizontaal centreren op de manier zoals ik gelijk hieronder doe.

margin: 0 auto;

Omdat voor onder en links geen waarde is ingevuld, krijgen die automatisch dezelfde waarde als boven en rechts. Hier staat dus eigenlijk 0 auto 0 auto in de volgorde boven - rechts - onder links. Boven en onder geen marge, links en rechts auto oftewel: evenveel. Hierdoor staan de paragrafen en dus de daarin zittende tekst horizontaal in het midden.

Deze manier van horizontaal centreren van een blok-element kan alleen maar als het te centreren blok-element een breedte heeft.

padding-top: 30px;

Kleine afstand tussen de bovenkant van het venster van de browser en de tekst.

#geen-plaatje

Het element met id="geen-plaatje". Dit is de span die bij de eerste methode hoort.

float: left;

Door de span naar links te floaten wordt de rest van de tekst er gewoon achter gezet. Zou ik dit niet doen, dan zou de grote regelhoogte van deze span worden overgenomen door de hele eerste regel van de tekst, en zouden volgende regels dus ónder de span komen te staan en niet erachter.

position: relative;

Om een kleine correctie in de hoogte te kunnen uitvoeren. Ik zou hier gewoon 'n marge aan de bovenkant kunnen gebruiken, ware het niet dat Internet Explorer 6 en 7 die gewoon straal negeren.

top: 0.04em;

Door de letter iets lager te zetten staat hij beter ten opzichte van de rest van de tekst. Als eenheid neem ik em, zodat de afstand mee verandert met de lettergrootte.

Ik kan geen marge gebruiken, want die wordt aan de bovenkant genegeerd door Internet Explorer 6 en 7.

margin-right: 0.1em;

Kleine afstand tussen initiaal en rest van de tekst. Als eenheid neem ik em, zodat de afstand mee verandert met de lettergrootte.

font-size: 3.6em;

De initiaal krijgt 'n grote lettergrootte. Als eenheid neem ik em, zodat ook gebruikers van Internet Explorer de lettergrootte kunnen veranderen.

line-height: 0.9em;

De regelhoogte wordt berekend vanuit de lettergrootte, hier dus 3.6 em. Normaal genomen is de regelhoogte ongeveer 1.2 em. Als ik dus 'n regelhoogte van 1.2 em op zou geven, heb ik de standaard-regelhoogte. (Maar de standaard-regelhoogte hoef je natuurlijk normaal genomen niet op te geven.)

De standaardhoogte levert hier 'n lelijk gat op boven en onder de initiaal. Met deze kleinere regelhoogte voorkom ik die gaten. (De standaardhoogte houdt ook rekening met letters als de 'k' en de 'g', maar hier heb ik alleen maar de 'o'.)

font-weight: bold;

Vette letter.

#plaatje

Het element met id="geen-plaatje". Dit is de span die bij de tweede methode hoort.

float: left;

Een span is van zichzelf een inline-element. Door hem te floaten verandert hij in een blok-element. Daardoor kan ik eigenschappen als breedte en hoogte gebruiken. Die heb ik nodig omdat de letter een achtergrond-afbeelding is.

Bovendien komt door het floaten de rest van de tekst nu achter de initiaal te staan. Zonder floaten zou de rest van de tekst ónder de initiaal komen te staan.

display: block;

Hieronder gebruik ik text-indent. Dat zou horen te werken binnen deze span, omdat deze in een blok-element is veranderd. In dit geval is de enige tekst binnen deze span de letter 'O', dus alleen voor deze letter zou text-indent horen te werken.

Zo gaat het ook in alle browsers, behalve Internet Explorer 6. Deze past de text-indent volkomen foutief toe op de hele tekst, waardoor niet alleen de letter 'O', maar 'n groot deel van de tekst links buiten het scherm wordt geplaatst.

Door op deze manier nog 'ns 'n blok-element te maken (dat was al gebeurd door de span te floaten), doet ook Internet Explorer 6 het goed. Aangezien voor alle andere browsers #plaatje al een blok-element was, hebben deze hier geen last van.

width: 45px; height: 41px;

Een achtergrond-afbeelding heeft van zichzelf geen grootte, hij vult alleen de achtergrond van het element waar hij in staat. Daarom moet ik hier 'n breedte en hoogte opgeven.

De achtergrond-afbeelding is 46 x 46 px, maar deze iets kleinere maten blijken beter uit te komen. Dat kan hier ook, want de afbeelding is gedeeltelijk doorzichtig, en er vallen met deze iets kleinere maten alleen doorzichtige stukjes weg.

margin: -0.08em 0.2em 0 0;

Aan de bovenkant de span 0.08 em omhoog trekken. Daardoor kan de derde regel precies onder de initiaal komen in plaats van erachter, wat beter oogt.

Rechts 0.2 em afstand tussen initiaal en rest van de tekst.

Als eenheid neem ik em, zodat de afstand mee verandert met de lettergrootte.

text-indent: -2000px;

De eerste regel van de tekst 2000 px naar links zetten. Daarmee komt die dus ver buiten het scherm te staan en is daarmee onzichtbaar. Die eerste regel bestaat hier trouwens maar uit één letter, de 'O', maar dat maakt niet uit.

Zonder css wordt de 'O' niet buiten het scherm geplaatst en is dan dus gewoon zichtbaar.

background: url(075-pics/o.png);

Het achtergrondplaatje met de letter 'O'.

De code aanpassen aan je eigen ontwerp

Toegankelijkheid en zoekmachines

Het eerste deel van deze tekst is voor alle voorbeelden hetzelfde. Eventueel specifiek voor dit voorbeeld geldende dingen staan verderop onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld.

Toegankelijkheid (accessibility in het Engels) is belangrijk voor bijvoorbeeld blinden die een spraakbrowser gebruiken, of voor motorisch gehandicapte mensen die moeite hebben met het bedienen van een muis. Een spider van een zoekmachine (dat is het programmaatje wat de site indexeert voor de zoekmachine) is te vergelijken met een blinde. Als je je site goed toegankelijk maakt voor gehandicapten, is dat dus gelijk goed voor een hogere plaats in een zoekmachine. Dus als je 't niet uit sociale motieven wilt doen, kun je 't uit egoïstische motieven doen.

(Op die plaats in de zoekmachine heb je maar beperkt invloed. De toegankelijkheid van je site is maar één van de factoren, maar zeker niet onbelangrijk.)

Als je bij het maken van je site al rekening houdt met toegankelijkheid, is dat nauwelijks extra werk. 't Is ongeveer te vergelijken met inbraakbescherming: doe dat bij 'n nieuw huis en 't is nauwelijks extra werk, doe 't bij 'n bestaand huis en 't is al snel 'n enorme klus.

Enkele tips die helpen bij toegankelijkheid:

Specifiek voor dit voorbeeld

Zonder css, zoals veel spraakbrowsers en dergelijke de pagina zien, wordt gewoon de tekst weergegeven. En omdat de eerste letter O ook in de gewone tekst staat, wordt de volledige tekst weergegeven.

Als afbeeldingen uit staan en css aan, valt bij de tweede methode (die met de achtergrond-afbeelding) de eerste letter van de tekst weg. De constructie met achtergrond-afbeelding is dus minder geschikt voor bijvoorbeeld de kritische onderdelen van de bedieningsvoorschriften van een kerncentrale.

Getest in

Laatst gecontroleerd op 1 maart 2012.

(Internet Explorer 6 is voor het laatst gecontroleerd op 30 november 2009. Op deze browser test ik niet meer. Maar omdat de code nauwelijks is veranderd, neem ik aan dat dit voorbeeld ook nog werkt in Internet Explorer 6.)

Dit voorbeeld is getest in Firefox, Opera, Safari, Google Chrome, Internet Explorer 6, 7, 8 en 9 in de resoluties 800x600, 1024x768, 1280x1024 en 1440x900. Steeds met de laatste versie van die browsers, omdat ik geen zin heb om rekening te houden met mensen die met zwaar verouderde browsers surfen. Dat is trouwens vragen om ellende, want updates van browsers hebben heel vaak met beveiligingsproblemen te maken. In de resoluties 1024x768, 1280x1024 en 1440x900 is ook in- en uitzoomen en een kleinere en grotere letter getest. Er is ingezoomd en vergroot tot zover de browser kan, maar niet verder dan tot 200%.

Eventuele problemen met betrekking tot zoomen en lettergrootte staan bij Bekende problemen.

Er is getest met behulp van muis en toetsenbord.

Naast deze 'gewone' browsers is ook getest in Lynx, WebbIE, NVDA en Fangs Screen Reader Emulator. Lynx is een browser die alleen tekst laat zien en geen css gebruikt. WebbIE is een browser die gericht is op mensen met een handicap. NVDA is een screenreader, zoals die door blinden wordt gebruikt. Fangs Screen Reader Emulator is een extensie bij Firefox, die de pagina laat zien zoals een screenreader hem ziet.

Als het voorbeeld in deze vier programma's toegankelijk is, zou het in principe toegankelijk moeten zijn in alle aangepaste browsers en dergelijke. En dus ook voor zoekmachines, want een zoekmachine is redelijk vergelijkbaar met een blinde. Eventuele opmerkingen over de toegankelijkheid van dit voorbeeld staan onderaan Toegankelijkheid en zoekmachines onder het kopje Specifiek voor dit voorbeeld.

Alleen op de hierboven genoemde systemen en browsers is getest. Er is dus niet getest op bijvoorbeeld mobiele systemen als iOS of Android, en ook niet op apparaten als smartphones, iPad, enz. De kans is heel erg groot dat dit voorbeeld niet (volledig) werkt op dat soort systemen en apparaten. Om het wel (volledig) werkend te krijgen, zul je vaak wijzigingen en/of aanvullingen moeten aanbrengen.

De html is gevalideerd met de validator van w3c, de css ook. Als om een of andere reden niet volledig gevalideerd kon worden, wordt dat bij Bekende problemen vermeld.

Nieuwe browsers test ik pas als ze uit het bèta-stadium zijn, omdat er anders 'n redelijke kans is dat ik 'n bug zit te omzeilen, die voor de uiteindelijke versie nog gerepareerd wordt. Dit voorbeeld is alleen getest in de hierboven met name genoemde browsers. Vragen over niet-geteste browsers kan ik niet beantwoorden, en het melden van fouten in niet-geteste browsers heeft ook geen enkel nut. (Melden van fouten, problemen, enz. in wel geteste browsers: graag!)

Wijzigingen

Alleen grotere wijzigingen worden hier vermeld, geen dingen als een link die is geüpdatet.

:

Nieuw opgenomen.

11 maart 2011:

Doorzichtige gif bij de tweede sierletter vervangen door een png, omdat die kleiner is.

Bekende problemen

Internet Explorer 6

Voor de tweede sierletter wordt een doorzichtige png gebruikt. Internet Explorer 6 kan dat niet weergeven. Als je het in dit gedrocht ook wilt laten werken, moet je een doorzichtige gif gebruiken of zoeken naar 'pngfix', een JavaScript-oplossing.